3 Haziran 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

yalizmine SALI B 3 HAZİRAN 1941 Türk A. Darlana Cevabı Amiral Darlanın| Beyanatından | Doğan Haklı | ve Geniş İnficl| Amiral Darlan hâli tarihin teeri belerinden ders almama be yur, Cihan Harbinden sonra yapi- lan paylaşmanın Fransanm başıma | ne büyük £#eliketler getirdiğini hâlâ anlamamış bulunuyor, Hâl çük mi in emperyalist isti- Mis ryt tek başlarına — ke; va | #debileceklerini — kabul etmiyor Türkün hiçbir zaman boyunduru< altnda yasamıya — tahammül et-| mediğini tarihten olsun öğrenme-| di m | M. Zekeriya SERTEL A iral Darlan'ın Ingütere -| ye çatmak vesilesiyle tâ| Türk istiklâl harbine kadar gi -| derek Türkiyeyi Fransızlar üze - Tine İngilterenin sevkettiği hak- kındaki beyanatı, bütün Türk Mmatbuatında baklı ve şiddetli bir infial uyandırdı. Dün hemen bü- tün gazeteler baş yazılarını bu mevzua tahsis etmişlerdi . Bu derin teessürün sebebi ga- Yet basittir. Türkler, istiklâl her- ine mit meselelerde fevkalâde hassastarlar, Çünkü Türkün is - tiklâl harbi, geçen harpte emper- Yalist devletler tarafından istilâ- Ya uğrıyan , veya müs temleke haline kalbedilen küçük devletler için de esim ia - açılmış bir isyan bayrağı idi. Ve bu bayrak, bütün küçük milletlere, emperyalizmin esiri olmaktan kurtulmak için takip edilmesi lâzmgelen yolu gösteren ilk işareti. ! Amiral Darlan, Türkiyeyi de, büyük devletler hesabına çalışan, binsenaleyh şu veya bu emper - Yalist devletin tahrikiyle hare - Ket eden bir devlet olarak gör - mekle büyük bir tarihi hataya düşmüştür. O vakit istikls! har - bine giren Türkiye hiçbir em - Peryalist devletin yardım değil, > ünü bile kazanmış de - &ildi, cihan harbini kazanan em- Peryalist — devletler, Türkiyede Yükselen bu isyan sesini boğmak İçin ellerinden geleni yapmaktan Şekinmemişlerdi. Bunların başın da da Fransa vardı. Fransa Kilik- Yadaki azlıkları tahrik ederek bu| Talara sahip olmak istiyordu. ivası haksız, hareketi müteca -| Vizdi. Türk milleti, her yerde ol- duğu gibi, kilikyada da müstev-| harp etti. Kan döktü l lilere karşı Ve milli hudutları içinde bulun - gan lâzmgelen yerleri Fransa - an cebren aldı, Amiral Darlan'ın sözleri bize| Yalnız o vakit dünyayı paylaş - İstiyen iki müttefik devlet arasındaki rekabeti göstermek İ- ibariyle dikkate şayandır. Fa - at bu sözlerin bundan başka ifa- | de etti çbi ihi hakikat) “ Yoga li hişbir. tari Amiral Darlan hâlâ tarihin tec- iye rinden ders almamışa ben- O vakit yapılan paylaşma" Te En Yakına me büyük maketler getirdiğini hâlâ anla - “mış bulunuyor. Hâlâ küçük pilletlerin emperyalist istilâlara arşı tek başlarına kıyam ede - çeklerini kabul etmiyor. Hak uriyeye bakıp neye ibre! gimiyor. Güya anilar sfatiy- 1 girdiği Suriyede Pransa halk gine yapmıştır? Hiç olmazsa Puriye halkına kendisini sevdi le, Miş midir? O halde Türkler- len ne bekliyordu? Fransız isti-| pa'na karş kollarını boğlayıp mansız tabakkümüne boyun eğ - €k mi? Türkün hiçbir zaman) tapuduruk (altnda yaşamıya ahammül etmediğini tarihten ol- Sun öğrenmedi mi? İns en için, Amiral Darlan'ın ingiltereye kârşı gayz kusarken TELGRAF: TAN, TELEFON; 24310, 24318, 24919 ALTINCI YIL — No. 2080 AN MY İSTANBUL, Ankara Caddesi 102 Ze — ISTANBUL 5 KURUŞ Matbuatının “Fransızları Kilikya'dan Söküp Atan Yalnız Türkün İstiklâl Azmidir Fransız Başvekil Muavininin Türkiyeye Müteallik Sözleri Derin Bir Hiddet Ve İnfial Uyandırdı al Darlan'ın Kilikya me- sinden bahsederken, Türki- sakkında kullandığı yersiz ve Saçma sözler bütün matbustta derin bir hiddet ve infial uyar» dırmıştır. Başta Ulus olmak zere dünkü gazetelerin hepsi miralin sözlerine şiddetli muka-| belelerde bulunmuştur. Dünkü gazetelerde Türk efkâ rı mumiyesine tercüman glarak Amirale verilen Kapl saten karilerimize bildiriyoruz: Ulus'ta Falih Rıfkı Atay, dünkü Ulus gazetesinde “Amiral Darlan'ın affedilmez bir hata veya gafle- #iç serlevhası altında yazdığı) makalede ezeümle diyor ki: “Amiral Darlan İngiltereyi it- ham için bir takım sebepler a- rarken, Türk istiklâl mücadelesi tarihini bilerek veya bilmiyerek, tahrif etmek gefletine düşüyor. Bunu bilerek yapmak affedilmez bir kasurdur. Başka bir milletin | ukadderatına taallük eden bir elede, hâdiseleri iyice tetkik etmeksizin, uluörta lâfazanlik et- mekse, şerefin ne olduğunu Jamış olmak lâzum gelen bir as- kerde, veya, büyük milletlerden birinin mukadderatını sevk ve i- (Devamı: Sa, 5, Sü. 1) Darlan, Amiral Üniformasiyle clisinde M. Me İstikraz Akdi ve Tasarruf Bonoları İhracı Hakkındaki Kanun Lâyihaları Dün Müzakere ve Kabul E Ankara, 2(A. A) — B.M. Meclisi bugün Şemsettin Günal tayın başkanlığında yapmış ol - duğu toplantıda D. bakır iştas- yonundan Irak ve İran hudutls - rına kadar yapılacak demiryolla rının ikmali için istikraz akdine, tasarruf bonoları ihracına, Türk ceza kanununun bâzı maddele - rinin değiştirilmesi hakkındaki kanun lâyihalarnın ikinci mü- zakerelerini yaparak kabul et- miştir. Meclis.bundan sonra askeri ve mülki tekaüt kanununun 6) in- Almanya'ya Yapılan Son | Hava Akınları —— Yalnız Hamburg'ta 36 Fabrikanın Harap | Olduğu Bildiriliyor Londra, 2 (A, A:) — Hava ne zareti istihbarat bürosu, Ham- burg, Kiel ve Wilhelmshaven'de vuku bulan zararlar hakkında şu malümatı vermektedir beş faizli hazine cına ve Devlet De: Devlet Limanları İşletme Umum Müdürlüklerinin teşkilât ve ve- zaifine dair kanunun 20 inci maddesine istinaden İcra Vekil leri heyeti karariyle yapılan sar- fiyatın kabulüne dair kanun lâ- yihalarının birinci müzakerele - rini yapmış ve çartamba günü toplanmak üzere içtimayna sor vermiştir. İrak Kralı ve Naip Bağdat'a Avdet Ettiler Genç Kralın İran'a Gittiği Haberi Teeyyüt Etmedi Londra, 2 (A.A.) — Dün Bağ dala giren Naip Abdül-ilâh, bir çok müteberan, Ingiliz elçisi ve İngiliz askeri heyeti reisi tera - fından karşılanmıştır. Son model İngiliz bombaları -| | Muvasalatından az sonra naip nın yaptığı müthiş tahribat Ak-| bir resmi kabul yapmış ve bün - manyanın her tarafında vukua! da Amerika elçisi de hazır bulun elmektedir. a N İ Yukardaki malümatı veren Türkiyeyi de bahse karıştırması, taç ün memlekette, bilhassa bü - ve Türk matbuatında haklı bir € geniş bir hayret ve hiddet u - Yandırmıştır. Bu aksülâmel Ami Darlan'a Türkün istiklâline 1 kadar şiddetle ve kuvvetle yağlı olduğunu gösteren bir nü - me olsa gerektir, Hamburgta yeni bombalardan! Yi İngiliz hava nezareti İstihbarat biri Steimwerder sanavi merke-| İn; 5 sm bürosu şunları ilâve etmektedir: zine düşmüştür. Genis bir saha ımakt li fabrika binal “Iraktaki imparatorluk ve In - b giliz kuvvetlerinin kumandanı rı tamamiyle yıkılmıştır. İnfi n lâkların şiddetinden gayet geniş| muharebe esnasında Ingiliz hava kuvvetleri, tarafından oynanan » | Ribbentrop ile İtalyan Hariciye Brenner'de Hitler, Dün Mussolini İle Görüştü Mülâkat, Beş Saatten Fazla Devam Etti | Hariciye Nazırları İle Askeri Şefler de Hazır Bulundular Askeri Meseler de Müzakere Edildi Brenner geçidi, 2 (A. A) — “D.N.B.,, Hitler ve Mussolini bu gün Brenner'de birkaç saat sü- ren bir mülâkat yaparak Siyasi vaziyeti görüşmüşlerdir. Katta Alman Hariciye Nazırı Von Nazırı Clano da hazır bulun- muştur, En samimi dostluktan mülhem olan görüşme iki müt- tefik memleketin hükümet reis- leri arasında tam bir görüş bir- Uiği mevcut olduğunu göstermiş- tir, Berlin, 2 A.A.) — Yarı res- mi bir kaynaktan bildiriliyor: Bugün Brenner'de vukua ge- len onuncu Hitler - Mussolini görüşmesi hakkında tafsilât öğrenilmiştir: (Devamı: Sa. 6, Sü, 6 aşağıdaki akar'da Tah sidat Vichy, Hür Fransız Topraklarına Taarruz Hazırlıyormuş ! 6G. Weygand Ansızi Vichy'ye Geldi Hür Fransızların Sefi General De Gaulle Londra, 2 (A.A) — Müstakil Fransız ajansı Fransız hududun- dan bildirmektedir Evvelsi gün Pariste Fransız nazıtlarınm amiral Daria re- isliğinde yaptıkları toplantıda Al- manyanın Vichy hükümetine yap tığı teklifleri müzakere eylemiş- tr. Bu teklif şudur; Mütareke ü- zerine Fransadan alınan silâbla - Tın bir kısmını iade ederek Fran- sız müstemleke kuvvetlerini lâhlandırmak ve hür Fransa im: paratorluğüna taarruz eylemek. Dakar'da takviye kıtaları Londra, 2 (A.A) — Müstakil Fransız Ajansının İsviçreden e - min kaynaklardan aldığı malü - mat amiral Darlan'ın hür Fran - sız imparalorluğuna karşı bir ta- arrüz yapmak fikrinde bulundu - Mülâ -—— GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Hitler ve Mussolini Brennerde b undan önceki mülâkatlarında Zeçirit batbi bütü Fakat Şim- di bu harbin muhtelif saf- haları ve âkibeti üzerinde müta- â ü Giri askeri mah lerinde geniş tefsirlere yol aç- mıştır, İngiliz askeri şahıslarının yürüttükleri mütalâa şudur: “Giridin stratejik ehemmiyetini inkâr lüzumsuzdur. Akdeniz ve bilhassa Adalar denizinde Engi - İz donanmasının üstünlüğünü muhafaza için bu adaya ihtiyaç vardı, Onun için Ingiltere, ne pa İ hasına olursa olsun, bu adayı mü Türk-Alman Münasebatı, Bir Alman Gazetesi Dostane Bir Makale Neşretti Berlin, 2 (A. A) — Yarı resmi ve haftalık “Das Reich” gazetesi bugünkü nüshasında maruf £ö- zetecilerden Rudolf Fiseher'in| “Dört yol uğzında Türkive” ba Uğı altında uzun bir makalesi neşretmistir. Bu makale, si mahfillerde Türkiye hakkındak dostane Tisaniylehayret uyandır- mıştır, Makalede İngilterenin, mahsu- lât ve mamulâtı naklelmek hu- susunda karsılaştığı imkânsizlik dolayısiyle Türkiyede çekilen ik- tisadi zorluklar tasvir edilmekte dir. Muharrir Türkiyenin, İngöl ferenin zayıf taraflarını her 7â- man pek iyi bildiğini ve bundan dolayıdır ki kendisi icin tehlikeli olması melhuz bulunmıvan bir orlukla ittifak akdettiği ai ileri sürmektedir. Ayrı noktalarda nhareket et- miş olmalarına rağmen Türk ve Alman inkilâpları birbirinin av- nidir, Türkiye, garpteki mode üzerine kurulmuş hir derokrasi değildir. Türkiye kuvvetli. müt- tehit ve disinlirli bir memleket- tir ve orada halkın iviliği icin ca ısılı. Türkün en büyük arzusu istiklâlidir. Türkiyede hür vasa- mak emeli âdeta bir din olmus- tur. Atatürk'ün halefi, bu istik; wek icin harief ğuna dair başka yerlerden elde e- bir saha üzerinde büyük hasar r vuku bulmuştur. Ve birbirinden| rolden sitayişli bir lisanla bah- (Devamı; Sa. 5, Sü. 4) Devamı: Sa, 3. Sü. 5» dileri malümata tamamiyle uy - Devamı; Sa, 5, Sil, 7) e bir surette ted- ASKERİ VAZİYET Girit Harbinde İngilizler Zaman Kazandılar, Almanlar Bir Üs Elde Ettiler (ASKERİ MÜTEHASSISIMIZ YAZIYOR ) İrinde zaten zayıf HARAÇÇI KARDEŞLER Limited Şirketi YENİ srlu e szlonlarnı biz defa gezmekle tatmin Rizapaşa yokuşu No, 58/61/63, Telefon 29000 ,Ortaşarkta Yeni Harp Sahnesi ŞEşİT va MOB lmak veya görmek İstiy İstanbul, Fincancı Süveyş'e Yakın !Bir Taarruzdan Bahsediliyor İngilizler | Suriye'yi | Almanlardan Önce İşgale Niyetleniyor Kıbrıs'ta Müdafaa Tedbirleri Alındı General Dentz, Şarki Suriyede Örfi İdare İlân Etti Londra,2 (A.A.) Birkac günden beri artik kimsede şüphe bi- rakmıyan Giridi; ivesi yapıl- maktadır. Daha ilk günden mü- defilerin gösterdiği kahramanlığa rağmen İngiliz tayyareleri Girit meydanlarından istifade edemi- yecekleri anlaşıldığı andan itib- ren adanın tutlamıyacağı âşikâr olmuştu. Almanlar bu türmez muvaffakıyetleri: kuvvetlerine borcludurlar, An- cak bu muvaffakıyet Almanlara malzemece, muallem askerce ağır zayiata mal olmuştur. Bu mühim noktaya İngilizlerin kazandıkları (Devamı: Sa. 5, Sü, 3) N dalanya karar vermişti. Hatlâ Başvekil Avam Kamarasında hü- kümetin bu kararını açıkça ifade | etmişti, Fakat Almanların hava-| dan indirdikleri külliyetli kuv - vetler karşısında uzun müddet mukavemet mümkün olamadı. eN Amerikanın Londra Elçisi Roosevelt'e Haber Götürüyor Newyork, 2 (AA) — Nevyork Journal Amerienin'e V gelen bir telgrafa göre, kımın Londra Büyük Elçisi W nant Londradan | fevkaldde mü- him ve gizli bir haber getirmek” dedir. a çıkarmıştır. Alman bomhardıman tayyareleri Girit ta (Devamı: Sa, 5, Sü, 6) ikya'yı Kurtarma Cemiyeti) Yazan: Refik Halid “Torihte hiçbir büyük imparatorluğun başına gelmemiş ye kilde ve göz açıp kapamıya vakit bulmadan tam mâna” siyle “lembha-i-basar” da çöküp düşman ayağına kapanan bedbaht Fransa. bir mümessili ağ yor? “Kilikyayı bize İn- gilizler kaybettirdiler!,, diye haykınyor. Fransa Kilikyaya muh» taç mıydı? Ancak'orasını ele geçirince mi ana yurtta salâh beli » Tecek, hirazıcık servet ve refah yüzü görecek, milletin harnı de- yacak ve benzine renk gelecek Yoksa Kilikya, nasılsa yabam- cıya kaptırılmış bir vatan parçası, Ren nehri gibi bir emniyet sa İ4:sı, yahut ta, ırktaşlariyle dolu bir nüfus kaynağı mıy: w; hiçbiri! Fransanın dört kıtada on bir milyon 16 murabbamda ve 60 milyon insanla meskün müstemlekesi, o gü zel türkçe tabirle, “sömürge” si vardı; kendisi sadece yarım mil yon kilometre genişliğinde ve 38 milyon nüfuslu bir devletcik olmasına rağmen! Üstelik, esas menfaatleriyle hiçbir alâkası bu: lunmuyan bir vatan köşemizi yutmak istemesi ne ölçüsüz bir hır ine korkunç bir oburluğa, ne bezdirici bir şimarıklığa delâlet ederi, Kilikyayı pazardan dönen yanlış bir hesap, bir zafer hatası sas yarak çoktan unutup gitmeliydi, değil mi? İşte size, şimdi, asil Şaşmanız İüzemgelen bir meseleyi ifşa edeceğim: Fransada, bi generallerin, mebusların ve bir sürü irili ufaklı, pantalonları dü: şük, sıtmadan karaciğerleri kuruyup çehreleri irin rengi buğla mış, başlarında sam yeli esen müstemlekecilerin idare ettikleri bir (Kılikyayı kurtarma) cemiyeti mevcuttu. İkide bir toplanırlar, “Ah!,, ederler, “vah!,, ederler; broşürler yayar, kitaplar basar, nutuklar söyler; tilki kiyaseti bile gösteremeyip yetişemedikleri | üzüme ekşi demek şöyle dursun, gözlerini bize dikip Kayganadan pay umarlardı! Fransa, bu açgözlülüğün ilk cezasını - hem de sulh samanın: da, uskeri kudretinin kofluğu henüz malüm değilken - Kilikya » anahtarı olan Hatay'ı kaybetmekle çekti. Arkasından Suriye ile arasındaki pamuk ipliği koptu; Tumusun eli kulağında; Fas yol. cw; Awerika ve Okyanustaki araziye gelince: havada bulut, sen onu unut! Asıl yurdu hiç ni Lokomotif çarpmış koyun sürüsü gibi perişan bir tablo arzediyor. erim ki, sözünü bilmiyen fena pe a mi nin uğradığı felâkete karşı her şeye rağmen duyulan rikkat hissi al bile yürekten silip atmıya sebep oluyorlar. Bana kalırsa (kay bedilmiş Kilikyayı kurtarma) cemiyeti yerine artık (kaybedile, milli şerefi yoktan varetme) cemiyeti kurmak, bundan sonru da yedi memleket aşırı yabancı kapıların kilidini zorlamaktansa ken. et etmektedir. Tür- (Devamı: Sa. 5, Sik. 4) di evinin kel demirini sağlam vurmak ve şahdamanmnı korumak, daha doğrudur! ha iy €k, beji i bir ilk za Mtalık Şen uz ir. Se Piyen « ülmiy Klan ay Rdan s Ye; üçe İS) gün ikrami Metığı i dağı) va iş âmiri gbea İnez vak yordu Dna gird İz, sessiz £ masala harmas Hin çel fak tütü & Salo ye kadı iz, yp ia aral İn dura Beki tâh ganzana çocuğu in eğm in: dert sal birçok ada