25 Nisan 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Ankara - Yüksek Ziraat Enstitülerinden bir röportaj Ankaraya gitmek fırsatını Yanlara şunu tavsiye © edebilirin Yüksek Ziraat Enetitülerini gör, mek, Ziraat, Veteriner ve Orman fakültesini sinesinde ( topliyan bı mühzsam müessese, Keçiörene den yolun üstündeki bi hağı tamamen kaplı, terseniz beraber goze Nebatat ve nebatat ve islahı enstitüleri — Bir as gireceğiz. Burada, Türkiye ne Yrmm koleksiyonu var, Etrafs göz gezdirince, anlıyoruz ki Türki, yede çiçek nevileri güzel v #evvidir. Fakat, #öhirli nebat da çoktur. ar yetiştirme müte memleketimi Enstitül Türkiyenin büyük dertlerinden birile uğraşıyor: Kn, raklık, Kuru ziraatte toprak meli ?. Ekim zamanı ne, ğın verimeiliği nasıl muhafaza olu. nur 7, Kurağı karşı, mahsul nasıl korunur? Susiz tarlalarda hayvan vemi meselesi nedir? Münavebe, Yüksek ziraat enstitüleri MR En Sabıh Ataçam, vazih bir misal : Zirai kimya enstitüsü gıdaları şubesi, Türkiyenin bütün bir surette tet. hayvan yemlerini sistemli kik ediyor. Dünyanın her tarafında hayvan yemi olarak tanınan ve biz. le de o şekilde kullanılan madde. ONCİ | lerin vaziyet ve mahiyeti nedir ? Mosalâ; arpa, yulaf, ot, 3 | Başku memleketlerde yem ola. rak ise yaramıyan, fakat memle. gören muhtelif nin şa ilmalıdır a Bir de sulu zirsati alalım. : Ve, 1 meye Ayni davalar... suy a, bu, nahrurlar çikar? Gü metodları apilamazsa .. mizde bu vaz maddelerin hüviyetleri Ur? Meselâ, geven, izm ve diken. ler, Bir de, arlarda "Türkiyede adet olmıyan nesrelerin V eli, ebegümeci ne. olabi, islahımı unutmıyalım: wukavim hububat syni kalitedeki nelerdir? ei onun aksi; Yabancı di. m kıymetini alan, lâkin kullanılması gareleri varmıdır 7. o tarzda Bi erinde san nebatat y çalı, ve izlahı ün bu dava aziyetleri tiştirme nstitüsü, teerübe tarlaları açmış tu. lefendiyar Esat . Ka. İ daster'in direktifi ile başarılan bu m tarzda yapılır : I — Mezkür gıdaların kimy plerini tayin, £ hayvanlar tarafın nuru ve Tetrisst, Türkiye şartla ma uygun ak yapılmakta, Talebe, bu top. klar için, bilhassa orta Ana leri için lözrm olan bilgiyi edin p kadar hazmolu, esbit, ara, bu yemlerin nabileceklerini II <- Hayv nasıl tesir ettiğini tetkik. Zirai kimya enstitüsündeki lar, üç gruba ayrılmıştır. Bir ihtiyatta, İki grup da tecrübe tah. tası : Meselâ, biri mısır koçanı yi. yor, biri keçiboynuzu, biri haşhaş küsbesi, biri de ayçiçeği tohumu veya hurda üzüm ile incir ! Umumi kimya onstitüsü — Yük sek Zi £ Enstitüleri fakültelerine tit muhtelif enstitülerin şimdi kadar olan çalışmalarına kısa bir bukış stfedersek, bu şube hakkında şu malümatı ahrız ; Y.Z. E. islebesinin, kendi ihti, sas sahalarmda muvaffak olabil. sieleri için, esaslı kimya malüma, tma ihtiyaçları vardır. Ziraat ordu müz, kimya temeli üzerine kurul. malı ve bilhassa bu ordunun ber uzvu, kimya düşünme kabiliyetini inkişaf ettirmeldiir, İşte, umumi kimya enstitüsünün omuzlarıma yüklendiği vazife, Fa. kat, bu kadar mı, demeyiniz?” Mücesese, kimya ihtisası ve araş. tırmaları yaparak tadil ilimler aaha sında yetişenlerin toplandığı bir yuvadır. Burada, koyunlarımızın. kuyruk yağları, nebati boyalar, İçam reçineleri, tütünlerimiz -ve elliloz bakımından çeşitli ağaçların terkipleri etüd edilmiştir, Fizyoloji Enstitüsü — Bir ilim çatmı ki burada insanlar ve hay. at. grup yünr rüya gibi müphemdi, Uzak « tan, gölün sularında hafif bafif sıpırdayan kürekler e belki içindeki * ber meçhul kıyılara götürüyordu... Konuşamıyorlardı, Gölün nereden geldiği belirsiz bir rüz- &ârin sismeğ başlamıştı, Y yavaş kabaran dalgalar b dantelâdan köpüklerini Leylâinm minimini ayaklarını o serpiyordu. i, her zaman bir sw #dalılarla bera » rapi saçlı güzel başımı sevgili şairinin göğsünc ke. dadı, Genç adam onu gene kolie. rının arasma almıştı, Leylâ nı kaldırdı, dudaklar derin v suz”bir istekle biribirine yaklaştı. lar. Artık aşkın mukaddes zem « zemini içeceklerdi, Fakat yerle - rin ve göklerin şimdiye kadar meğiği bir ruh sesi inledi; Sihirli kıyilar daha vuzuhlaştı, Dalgalar sustu, onu dinledi: son — Ey zaman acele etme! Ka nâtlarını indir! Ey mes'ut saatler durunuz! Hayatmanın bu en gü - şel, bu en mes'ut ânı weasın, Bu fani zevki ebadileştirelim.. Gü « xe göl! Sessiz kayuların, karan - ık ormanların dn bu misli olm - yar ebodi gecenin hatımasmı sak la! O senin efikünunda, fırtımala - Yada, sevimli sahillerinde, esen rüzgürlermda, bü Yanlar birleşiyor. Neden ?, Çünkü, her edilme fizyolojisi mukayese İşte, tuhaf bir hakikat, »jik bakımdan, insana on ya. &m hayvan, köpektir!, Hatta biyolo ibarile, nevi beşer, fare ve do. i ikisinin Mısırlı siyle salor. ki sevdalının kalbi Konusu Leylânm Daha ertesi sabah trenle murlarla bir saftadır!, Loylâyı süz Mamalik, üzülmeyelim!, Farma, ne götürdü, koloji onatitüsünde yine ayrılıyo. ve ulvi orada yalnız hayvanlarım gömü'üp kaldr, yor; zakkum, delice. olu gibi zehirli nebatlar tetkik ediliyor. Hıfımhha ve Mikrobiyoloji ens. titüsü — Hayvanlardan insanlara geçen #alğın hastalıklar nelerdir? Hayvanlardan elde edilen gidalar, nasıl muayene ve kontrol edilmeli. dir, Meselâ, et müstahzarları, süt, Tam bir sone retli aşk mektuplariyle bir sene sonra yazdılar. Fakat Reşst Refik ondan haber #lama - dr. Nihayet güzel Loylânın öldüğünü söylediler, cna, bir gün Genç şairin saçları beyaz tel - lerle dolmi » de gözlei vumurta, bel ve pastırma. Bir zamanlar, gazetelerde, pas. tırma düşmanlığı Yer bulmuştu Hayvanlardan insanlara geçen mik yoplerı bü lezzetli gıda maddesi - kokusunun bir yana bırakalım! . aşı'ayor, diye ?. Fakat, bu iddia palavradan baş, ka bir şoy değilmiz, Meğerki ke. silen hayvanm sıhhati yerinde ol, sun imal safhaları mikroplar ile aşkın üç En güzel, on temiz bir hatrasmı saklıyan mavi gölü sene sonra gittikçe derini lari B: mehtap kıyılarmda ilâhi şairin mısraları - göcesi onu, gölün nı mırıldanarak görenler, Lâmar» tinin ruhu zannettiler, Hıçlıran rüzgür! İnliven sazla, | İnce rtırlarla dolu muatlar havan- | yani pis yerlerle kardeslik etmesin, da Davayı, böylece halleden sat, Bütün işitilen, görülen ve kokla profesör doktor Süreyya Tahsin nan şeyler © Avgündür. Bu isim Üzerinde, e. Hep ayri seyi söylesinler: Sevistilendit,. i hemmiyetie durmalıyız. Çünkü, üs, tad, siğir vebalarma karşı dayanık.. HA BEER — Akşan pilli Ir bir aşı bulmuştur, Ayni zamanda bir hayvanı iki dakikada öldüren dalak salğınını yok edecek olan (Türk Üniverşel antraks) aşısını da keşfetmiştir. Bu kıymetli eseri, evvelâ çirkin bir haset havası kar. şılamış, sözüm ona âlim geçinen. ler 3 < — Taklit. Hükmünü Lâkin, hem böynelmilel serum ünyonu di. rektörü profesör Gerla, hemde Ziraat Vekili Muhlis Erkmen, 7 zuubahs keşfin yüksek ilmi kıymı takdirde (o gecikmemişlerdir. Bravo 1. Bugün, Türk Üniversel Antraks aşmı İngiliz ve Fransızlar tarafin. dan satın alman bir ihraç motsi, dır. Hor senö, milyonlarca hayvan; profesör doktor Süreyya “Tahsin Aygünlin keşfile ölümden kurtul. maktadır, Münssesenin esaslı işlerinden bi, ri de rüsm ile meşğul olmaktır. Ru, afetlerin afetidir. Hele insana göçti mi, geçmis ola ! Şimdiye ka, dar, ancak üç kizi kurtulmuş! Ama birinin kolları, birinin bacakları, birinin de kol bacaklarımın İenf bezleri kesilmi” ?. Rüam, evvelee, hayvan sürüle, rinin yarımı gölürüyormuş! Bu, gün, bü korkunç miktar, yüzde bire inmiştir ! Temenni edelim ki hiç kalmasın, Nebat tagaddiyesi Enstitüsü — Tarlanm suyunu ele alalım: İşlen, memiş İse, ağustosla bir damlasi bile yoktur, Bir anız da bu miktar pek azdır. Ya toprak tabakaları arasındaki rutubet miktarlarmı do, #işmeleri ? O da başka, Ayni za, manda nadası ve suyun yekdiğeri. le olan münasebetleri, Bunlarm yanmda bir de gübre imi var! Evet, gübre ve ilim, Bu iki mefhum, nasıl ölüyor da yanyana geliyor, demeyiniz! Mües sesenin doçenti izahat bir başlarsa, o zaman ağzınız açık kalıverir Hayvanat Enstitüsü — Burada vermişlerdir, tini vermeğe neler yok, Meselâ; çekirgeler,, | İşte, Saga: Yani, ağzı makaslı olan cins, Bumu, ensesinden yakalamak lâzımdır !. İşte, Kalimenus: Tutu, Hunca, hem pis bir mayi fişkertır, nem de sığırcık kuşu gibi öter i İşte, Kapnodlis: Ankaradaki #idan, ların baş beolâsı! Kabukları çok serttir, iğneyi bile çarpıtır! Ağus. tos symda uçuşan bu hayvanlardan bağ ve bahçeleri kurtarmak için, falan köklerine kükürtlü kireç bu. Irmacı sürmelidir. Ve işte, “Peygamber devesi, ismini taşıyan çekirge, bu, dostu. müzdür: Muzır böcekleri yatar ve onlara mevcudiyetini hiç hissettir. mez! Çünkü, yeşil, yemyeşil renk. idir, yaprakların arasma saklanır!, Hayvanların kendilerine mahsus doğum şartları vardır : Soğukta az ve geç, sıcakta çok ve çabuk tekessiir ederler İ, Bu sirrr, bize fas eyliyen vasta nedir, biliyor musunuz? Böcek vilâdethanesi ! Diğer bir salona geçelim, sma kapı eşiğinde, sakin korkmaynız! Gördüğünüz yılanlar, canlı değildir İşte, adi engrek, işte kaya engreki ve işte kum engreki. Bu, müthis. tir: Bir soktu mu, geçmiş ols! İnanmıyan varsa, denesin Ya şu tilki kardeşi sevmezmisi, Diz , Vaşak efendi, yanında nasıl Yüksek zirmat enstitüleri müzesinden &öylü €l sanatları ve z | da uslu uslu duruyor! Tavus kuş. larından hoşlandmız gelibu? Lâkir, Pükülara, Akbabalarâ,! Kurdlara ne buyrulur? Ya, zavallı kurta, ğalar, yesil gözlü “kurbağalar «ile balıkları, kirmizi gözlü balıkları hiç duüşünüyormurunuz” İsterseniz, * bütün bu hayvanları kendi kendilerine bırakalım da gi. delim : Rahatları bozulmasın *. Zootekai Enstitüsü — Hele bo. ğaları bir gözden göçirölim : Yan, larma pek yeklaştlamiyor Ne $e, burunlarma halka tsk. mış!, Yoksa, felâkot! Bu kabada, yılar, yaşlandıkça da inadma huy. suzlaşıyorlar 1, Tecrübe ahırında, bilhassa yerli karı ineklere whkemmiyet veriliyor. Bunlar, iki tp ; Süt veren, zetli olan, Yerli kara rk, Asil ! Neden mi, eski bir maziye sahip, Kadim me, deniyetler devrinden kalma, Zootekni enstitüslinde, raühim araştırmalar yapılıyor : Tür nin muhtelif mmtakalarında yeti, gen tiftiklerin inceliği, a'âatikiyeti, mükivemeti ve diğer vasıfları hak kında... Bizim tiftiklerimiz, Avusturalya ve Amerikadaki tiftiklerden, bilhas sa incelik bakımmdan, daha yük. sek bir kalitede, Enstitüde ole alınan diğer mev. zular oratında şunlar da yar : Ya, pağı! sütteki: yağ miktarları, Zootekninin muhtelif sahalarma ait klâsik eserlerin telifi vesaire... Ziraat aletleri ve makineleri enstitüsü — Memleketimize en zi yade uygun olan. zirai vasıtalar hangileridir ?. Müsası bu sualin cevabını vermek için çalışty Türkiyede evvelee petrol ve ama ti lez. m İİ mmm man mmm —— Vi | i | i | e > NİSAN —- WE törleri “kullanılmakta idi, petrol pahalı * Bu mahur yil i, di t Fakat, meli wi r ile rleri ih edildi, ketimizin mahsulleri ii madde yapıma ve bu vasıtaları kullanmak mümkün “ gil midir, aceba ? İ Meselâ, ispirtoyu motorlarda; kamaz mıyız ?, Bu ds tetkik nuyor, İmklin şartları şunlâr gi TI — İspitoyu ucuzlatmak, II — İstihsalini fazlalaştırra Dava yenidir, Diğer meml lerde, közn, pratiğe girmiş döği İsgi ni cihazları de edilmiş; böl ce, almacak neticenin müsbof cağı anlaşılın dir. Bir tecrübe yapılmış! ile traktör rütmek, bazı is Talebe, atölyelerde, Kafan, kol ile böraber çalısı Zira makine sökmesini, t bile cak kadar çok ve o nisbetiği esaslı neşriyat yapıyor. Yi kitap isimleri & egeli) Sitellik. . Saym Zirant W Muhlis Erkmen ile birlikte - meselâ: EKenebi memleketi süt propagandasr ve yine mesi Türkiye tulum, Mihuliç ve peynirlerinin karakteri, Müessese de şi mevzular” edilmiş : Silivri yoğurdu, sütçülüğü, kasar peyniri; ki koyunlarm, Anadolu mandal; boz irin, kıl keçilerinin, ortu. dolu kara sığırlarınm ve tiril çilerinin süt verimlerile sütl terkibi, b Burada yapılan töreyağlayği karada kapışılıyor | Fakat,