15 Nisan 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

5 NISAN — vi PROPAGAKDANIN EHEMMİYETİ İMi gün evvel bizim gazetede Möyle bir haber çici: “Dahiliye Veldileti dünya vaziyetinin arzet- Miş olduğu nemketi gözönünde balındnrarak bir dahili propagam- da uğunlığı kurmağa karar vor Miştir, Vekâlet, kuracağı bn ağın. Bika memleketi alikadar eden her »övi haberleri toplryacak, ve ajans vasıtasiyle efkâri urmumiyeye bil direcektir, Maksat, efkâr umumi Jede fena tesirler yapacak yanlış YO memleket için zararlı haber Ve şayinların önlenmesidir... Bu kararm ne kadar isabetli ol. duğuna işarci ederken, geç kalı” dığı söylemek isterim, Mer zaman İzem olan bir silâhter: En tesirli siyaset ve ekonomi sili- h., Devletler, harici ve dahili siyn- #eilerini todvir ederlerken, pro- Pağunladan çok istifade ederler. Ba islerde propagandanm çok & Bemli bir Yolü vardir. Bazılarının dediği gibi propagan- darm psfkololisi basit'değildir, Çok Müzik bir iştir, Çünkü, en tesirli bir telkin vasıtası olduğu boin, san de. Mec dikkatli hareket etmek, tel kin ve iknâ ustalığı göstermek, bu İl başarmaya çalışırken, dinleyici Terin, çkuyucularm © kafalarmda * “ihr tesir himkmava çalışmalı. Bunun içindir ki, siyasette ve Battâ ekonomide propazanda bir İlim mahiyeti almıştır: Faydah ve bir bilgi. Propaganda bilhasan inklâplarda, kalkmma har Nevyork Post gazetesine göre Amerikanın Atlantik muharebesine | iştiraki Günden güne yaklaşıyor uzvelt yeni bir projeyi tetkik ediyor Nevyerk, 14 (A, 4.) — New Yark Pogt © gazetesinin yazdığına Şöre Ruzveltin Morroe kaidesini Grvenlande teşmil etmesi Üzerine Aherlkinm Atlantik muhrebesj - günden güne yaklaş » Vaktin. Amerika limanlarında Pulunan bilün ecnebi vapurlar amg liye etmelerini müsaft ks. Yeni bir projeyi tetkik et- © olduğu haber verilmektedir. | dagı'die İsihir sahasma konul eri takdirde İngiliz harp gemi Ne, Etiteme nakleden vapurları kap yorktan Kanadaya kadar refa #tmek zahmetinden kurtulmuş aaklanır. Mevzubalın projönin kay cikan gemilerinin Groenlanda Eitmelerini derpiş ettiği de Mölenilm ebedi Amerikan efkâ » hay siye gittikçe Amerikan Göğe leri tarafmdan himaye ik kafileler teşkili fikrine o etmektedir. tay vor Herald Tribune güze. yanları yazmaktadır: fulin de bir filomuz vardır. Bu Beniz yariyor? Atlantik denizi ğunda. yüzlerce kilometre uzun” diş #sahilo malik menazzari hi, remleketirniz olduğu ve büyük Müz wa eship bulunduğu « tiye Bülde bu sahiller önünde deve balye vazifesini başkalarma iğ ayıptır. Cok bilyük ös üren olan üsler me vzubahs o. tie Amatör eğlencelerinden ar. Ge likeli bir işde reketlerinde, bu işleri başaraniz. rm en büyük yardımemığır, Alman devlet teli Her Hitler, iktidar mevkiini ele alır almaz, he- men bir propaganda ve halkı ten. vir sözareti kurmuştur, Göbbeksin burada gösterdiği faaliyet ve w- talik cidden hayretlere şayandır. Bu devlet adamı, birtakım yeni Propazanda usulleri bulmuş ve ba sahada bir üstat olduğumu göster- miştir. Propagandanın (İstifade ettiği başla kuvvet, hissi vasrtalardır. Propagandacı, kalabalık ruhiyate nr temin oltiği kolaylıklardan b. tifado etmeğe, ba yoldan maksadr na ulaşmaya savaşır. Propagandanm birindi şartı su. dur: Hitap ettiği zümrelerin kafa- başarmış sayılır, Çünkü, adını ha- tırlıyamadığım bir muharririn de- diği gibi: “Heyecan şahıslar İçin daima şevkli ve comiyet için de en kuvvetli bir hareket vasrtassdır., Yazımı bitirirken, şa noktayı | da tebarliz ettireceğim: Türk mi. leti propağandadın müstağnidir, | Onun sd bizsst O propakandadır. Hükümet bu © ajanlığı kurarken Esrarengiz bir deniz faciası ölülerle dolu i geminin üzerinde- ki esrar perdesi nedir ? Açık denizler sinesinde bir çok facialar saklar, Denizlerin yut, tuğu insanların, Üzerini mavi örtüsüyle kapattığı fadialarm hesabi yoktur. Bu facialarm ba sılarıma muhtelif sebeplerle fazla Ghâmmiyet verilmez ve usun müddet gizi: kalır.. işte Urang Medan isimli . geminin kurban olduğu facia da bunlardan biri, dir, Denebilir ki Urang Medan pooğnı değil, milleti. | faciası son senelerin en esraremr miz hakkmda yapılan propozanda- | larm mahiyetini meydana koyfhak | için kurmuştur, Dahiliye Vekâletinin bu teşeb- büsünü alkışlarken, başın veki- tetlerin de syn! şekilde harekete geçmelerini temenni ediyorum, Bak tab'ı nâsa vakte göre müna. sip tekellüm et! LAEDRİ Romanyada iaşe vaziyeti gittikçe fenalaşıyor Bükreş, iŞ (4.4) — Tas - jansı bildiriyor: Raranyada, H te ihge vaziyeti mütemadiyen fe. nalaşmaktadır. Et, un, süt ve sütten çıkan maddelerle diğer bazı maddelerin kıtlığı çekil. mektedir, Zeytinyağı, bulgur, —— petrol piyasadan 22 miunn salı akşamı MA ÇEMBERLİTAŞ SİNEMASINDA SAFIYE ve urkadaşları tarafından BUYUK KONSER Biletler gimdiden sinema giçeninde satılmaktadır. ne bırakmalıyız, o Donanmamızın bizim mi:f kütemizle devriye do- laşmast ve Amerikan dönizlerini yabancı geriileri deniz korsanls- rından ve deniza'tılarından tomiz- lemesi zamanı gelmiştir. Diğer bir gazete de göyle de. mektedir: Avrüpa âcmökrasileri © we vermedikleri İçin yrk'imiylardır. Simdi biz müttehit olmak ve biti essaretimizi toplamak mesburiye « tindeyiz, HAI& mücadele öden de olsa yapmağa, mec. vg Gi gis deniz faclalarından biridir. Hatırlârda olduğuna göre bun. dan senelerce evvel de Mari Se- İ lest isimli gemi imdat İstemiş ve İmdadmı gidildiği zaman gemide bir tek kişi bile balun. mamış, yalnız hâlâ siçak yemek” lerin masalara dağılmış olduğu yer simsiyah bir kedinin kok tukta uyuduğu görülmüştü. 1939 teşrinisani #çinde cere, yan eden Urang Medan faciası da yukarıda naklettiğimiz €sra- O zamanlar bütün gözler Majino ve Zigfrid hatlarına dönmüş ol, duğu için Okyanuslarda cereyan eden bu facia büyük bir alâkı uyandırmamıştı. 13 teğrinisani 1039 günüydü. Avustralya açıklarına kadar W zanan Salamon adalarının 200 mil eenubu şarkisinde bulunan Urang Medan gemisi şu İşareti veriyordu : —8.0.8.8.0.8. Bu haberi alan telsizeiler hay, retle, dehşetle yerlerinden siç ramaşlardı. Urang Meodan daha bir sene evveline kadar Avust. rilya ie İngiltere arasında mahkümların nakliyatı için kur lanılan ağır eski bir hapishane gemisiydi. Son seferine çıkalı pek çok olmuştu. S. O. S, işaretini alan telsizci, ler, Urang Medan'm hâlâ konuş” tuğunu görüyorlardı. İmdat isti, İ yen gemiden ücele acele şu işa” İ retler de veriliyordu: — PSE. SW. DH. | Bu işaretlerin manası şu idi: — Bütün gemi, bize kısa dal, ga üzerinden bir doktor tavsiye" sinin teminini rica ediyoruz. Vaziyet anlaşılıyordu. Urang Medan'da ya bir veya birçok hasta vardı ve bümların hasta, Irkları seri bir müdahaleyi ica, bettiriyordu.. Fakst daha evvel S.O.S. işareti verilmiş, yani dört bir ucuna Urang Meğan'm bir doktor yardımı istediğini yaydılar. İşte burun Üzerine telsizin şayanı hayret ve şayan takdir neticeleri görülmeğe bâş- ladı. Fransiz, Alman, İtalyan, Amerikan tibbi radyo merkezle, ri derhal faaliyete geçtiler., Ma- kineleri Urang Medan'ı arama, ğa başladı. Avrupanın bir karış toprak için kana boğduğu gür Yarda bile beynelmilel tıb teşki, iitları birkaç insanım hayatım kurtarmak için mümkün olan her şeyi yapıyorlar.. Avustralya radyo kumpanyu" si şu haberi yayıyor: — Dikkat, dikkat! Urang Me, dan, Mikronezya denizinden irm- dat işareti veriyor. Aradan birkaç dakika geçiyor. Urung Medan tekrar konuşuyor. bu kere tesiztiler hayretle, deh şetle yerlerinden sıçramıyorlar, fkaat büyük bir korku Hetit, reyorlar. Denizlerin yalnızlığı içinde bir faci., ne olduğu bilin meyen, esrarengiz, fakat müthiş bir facia cereyan ediyor. Urang Medan kesik kesik şu haberleri yayıyor: — İkinci kaptarı öldü zannedi, yoruz. Diğerlerinin de aynı âki- bete düçar olmaları kuvvetle muhtemel.. Doktor tavsiyesine hacet kalmadı. Şimdi imdat is, tiyoruz.. S.O.S. Bundan sonra Urang Medar telsizi daha bazı şeyler söylemek istedi isede verdiği hat ve nokta- lardan artık mâna çıkmayordu.. Urang Medar artık telsizle ko, muşamıyordu. Urang Medan'dan telsiz alan bütün gemiler elde ettikleri hat ve noktalardan bir mâna Çıkarmağa çalıştılar, Fa- kat bunların hepsi gelişi güzel verilmiş işaretlerdi. Yalnız bu kesmekeş içinde bir tek cümle, şu cümle çıkıyordu: “Açele bir harp gemisine İhtiyacımız var., Bunun Üzerine her zihinde bir sual dilğümleniyor, herkes bir tahmin yürütüyor: Bir sulkast mı? Yoksa korsanlık nır? Umu, mi çılgınlık mı? Yoksa mahküm- ların isyanı mı? Fakat Urang Medan'da artık mahpus, mah, küm da yok.. Büyük, acık denizler ortası da Urang Medan'a yakm olanlar derhal faeliyete geçiyorlar. Ol, dukça uzakta Olunan bir gemi ilk yardım vadini veriyor.” Be 716 mumuralı Amerikan törpitö- sudur. Urang Madan'm yardı. mma ancak 24 sant sonra yeti- #ehbilecek.. Bir ticaret gemisi de 16 saat sonra vaka mahallinde olacağmı bildiriyor.. Urang cevap vermiyor. Yardıma koşan gemiler bütün süratleriyle yola çıkıyorlar. A merikan harp gemisi her yarım saatte bir şu mesajı neşrediyor: — Bütün süratimizle yardı. mınıza geliyoruz.. Fakat Urang Medan artık cevap vermiyor, Aradan on alti saat, tamon altı sast geçiyor ve 6 zaman tİ- czret gemisi randevusuna sadık olarak tam vektinde vaka ma- halline yetişiyor. Taret gemisi süvarisi ve mü rettebatmın karşılaştığı manza, ra şudur. Önlerinde osancak tarafma meyletmiş, bandırasız bir gemi bulunmaktadır. Geminin perve- nesi hareketsiz durmakta, gemi ancak suların tesiriyle yavaş yavaş sürüklenmektedir. Dür- radıkları gemiyi bulduklarına şüphe yok. Yine dürbinler U. bir ölü hali,, Bunün üzerine ticaret gemisi LL ezginlik var, olânların bile alınlarında bir ter tâbakası beliriyor. Tcâret gemisinin kaptanı dü- şüntyor: Gidip görmekten baş. ka yapılacak bir iş var mı? Bu- nun tlzerine İki büyük sandal denize indiriliyor. Her - birine sekiz kişi biniyor, Bunlar kayik. larma binerken evelâ biraz kork” muşlar, çekinmişlerdi. Fakat ni. hayet vazife olduğundan mecbir hafif tecessüs bu bahriyelileri esra, gemisine doğru göndertmişti, Ticaret gemisinden ayrılan sandallar büyük bir ihtiyatla terkedilmiş geminin etrafında dolaştıktarı sonra gemiye bağır mağa başladılar.. Hiç bir 868 ce, vap vermedi, hiç bir insan göl gesi görünmedi. Bunun Üzerine gemiye çıkmağa karar verdiler ve o zaman sancak tarafında bir ilp merdiven gördüler. Bir ge. misi ip merdivene sarılarak ça” bucak yukarıya tormandı, Fakat düöha güverteye ayak basar bes- maz korkunç bir feryad kopardı. Gördüğü manzara müthişti, Şurada burada bir çok ceset u, zanmış yalıyordu. Aralarında ikisi görünmeyen bir tehlikeden kaçmak ister gibi zincirlere sa, rımışlardı. Ne kan izi vardı, ne de mücadele alâmeti.. Görünüşe göre bütün bü adamların çalışır ken tam İş üzerinde vurulmuş, ölmüş olmalarıma hükmetmek icahediyord. Kaptan köprüsünde ikinci kap. - tan boylu boyuna uzanmış cam 8iz yalıyordu. Yüzü yere gel. mişti. o Dürbininin kordonunu hâlâ elinde tutuyordu. Ceman yekün on iki ceset vardı. Bazi ölüler geminin direklerine çıkan ip merdivenler üzerinde salla- ruyordu. İlk iş olarak bu ölüle, rin resimleri alındı. Fakat işin “güribi"bu ölüler arasında he bir makinistin, nede bir ateşçinin bulunmayaşıydı. On iki ceset vardı. Peki gemi- nin geri kalan mürettebatı nere, deydi? Urang Medan gibi bir gemi ancak 40 kişilik mürette* batla hareket edebilirdi. Gemi, den en ufak bir #es, bir çıtırtı bile gelmiyordu. Makine daire- sinden yağ kokusu yerine tarif edilemiyecek kadar pis, feci bir koku geliyordu. Belki de bu bozulmağa başlayan cesetlerden çıkan kokuydu. Çünkü teşrinisa.. ni eehup memleketlerinin en sıcak günleridir. BİR İNFİLAK Kaptanın kamarasında, diğer 2abitanm ve mürettebalm yat, tıkları oturdukları yerlerde x raştırmaları devama karar ve, rilmişti. Ticaret gemisinden bu esrarengiz gemiye çıkan on altı bahriyeli bu işi yapacaklardı. Hattâ lâzım olursa anbarlara bi” le inmeğe, biltün esrarı aydin, latmağa karar vermişlerdi. İşte bu iş için bahriyeliler ikişer, ür çer kişilik postalara ayrıldıkları sırada hafif bit infilâk Urang Medah'ı sarstı, Ve bu infilâğk ü. zerine gemide müthiş bir panik başladı. Ticaret getmisinden ge, lenler derhal kayıklarma atla, dilar, Urang Medan'dan hafif bir duman tabakası oyükselmeğe başlamıştı. Üst üste iki şiddetli infilâk daha oldu. Bunlar geminin de rinliklerinden gelmiş, kaptan kullibesindeki pencerelerin cam, larmı kırmış, kaptan köğkünün bir kısmını uçurmuş, hatti gir vertenin döşemelerini sarsmişti. Bu infilâklar üzerine bütün gemiciler alelâcsle kayıklarına atladılar ve büyük bir sür'atle esrarengiz ölüm gemisinden w zaklaştılar. Urüng Medar'ia şiddetli infilâklar devam edi- yordu. Nihayet büyük bir alev sütunu geminin direklerine ke" Urang Medan bü baha kadar alevler içinde yandı., Sabahleyin şafakla beraber A- merikân destroyori vaka mahal, Wine gelir gelmez derhal kayık: larmı indirdi ve Amerikan bah. riyelileri dumandan boğulma" mak için rüzgârm estiği istika, metten Urâng Medin'a yaklaş tılar. Fakat artık bu esrarengiz facianın oynandığı gemide tutu. nacak yer bile kalmamıştı. Ne redeyse Urang Medan sulara gömülecekti. Bu vaziyet üzerine Amerikan bahriye! i de suyun anaforuna kapılmamak için ve, ka mahallinden uzaklaşıp gemi lerine dönmeğe mebur kaldılar, Bir seneden fazla bir zaman, denberi bu vakanm tahkikatı devam etmektedir, fakat henüz bit Betioeye (varılmış değildir, Ne güvertede - cansız yalan ce” setlerin nasıl öldükleri, ne geri, ye kalan mürettebatı âkibetler ri, ne yangının ne de infilâkların söbepleri anlaşılmış değildir. Yapılan bir çok tahminler şu esas etrafında toplanmaktadır: İsyan eden bir kısım tayfalar kaptana sadik mürettebatı öl, dürdükteri sonra gemiden ayri mışlardır. Yahut ta bazı gizli yolcular arkalarında bir ölüm makinesi bıraktıktan sonra gemi yi terketmişlerdir. Fakat ortada hiç kan görünmemesi katillerin düşmanlarını öldürmek için ze. hir Kullandıkları anlatmakta” dır, Ölülerin vaziyeti de bunu gösterir mahiyetteydi. Sonra Urang Medan'ın evvelâ bir dok tor tavsiyesinin teminini istediği de gözönünde tutulacak olursa sa dik mürettebatın çok şiddetli bir zehirle gehirlendiklerine hükmet- mek icabeder, Urang Medan ev. velâ doktor ve sonrada harp gemisi istemiştir. Bundan çıka, rılan mâna şudur: İsyan edem ler sadik mürettebatı zehirlemiş ve sonra dı iztırapla kıvranan bu mürettebata karşi açıkça İs. yan etmişlerdir. İşte bu sebeple Urang Medan bir harp gemisi“ etmiştir. Kimbilir belki âs Mari Sebest facinsımda olduğu gibi bir tesa, düf Mereng Medan üezrindeki esrar perdesini de kaldırır. Bek ki de Urang Medan faciası diğer birçokları gibi denizler tarihinin meçhul kalmış binbir faclaları #rasına karışır kalır, © Amerikadaki : ... i Danimarka elçisi Hükümetinin geri çağırma emrini dinlemedi Voşington, 14 (A4.A4.) — Birle, şik Amerika, Köpenhağ bükü. metinin Danimarka elçisi Deka, uffmannı geri cağırma kararımı tanmamıştır ve Dekauffmann'a Vasinstonda salâhiveti Dani, marka sefiri olarak tanınmasına devam edileceğini (tebliğ eyle miştir. * Taat edilerek hariciye nem, reti tarafından neşredilen nota- | larda, Birleşik Amerika hükü. meti ve Deksuffmann “onenhağ hükümetinin bu emri veririten nazi tağyikile hareket ettiğinde mutabık kalmaktadırlar. Birleşik OAmerika notasında | şunları ilâve etmektedir: Birleşik o Amerika hükümeti Danimarkanm süratle kurtula. cağı ümidini tyit eyler. Yaşington, 14) (AA) — Da. nimarka elçisi Dekavffimann. Ki hükümeti tarafından “ azli hakkmda verilen emri tanr madığını resmen Hull'a bildi”. miştir,