25 Ağustos 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

e z G - T K — SÜ Hi ** BAA — a. AAT ——— “Sahi bi . ' H“:,n Neşriyat Müdürü POSTASİ MRE Rasim Us : SAa eai ge SNt Aakara çatdedi İlen telefonu y 23872" tonu :!24370 A Le İ 20335 an 'Ö—ı;'-,nk Bareteciler bilirsi. fÜlmler geliyor mu? SE Bir milyon dolar hediye eden gazete sahibi Londra, 244 (A.A.) — Tayya- | reimalât nazırı Lord Beave. rook'un haber verdiğine göre, Kanadada — “Montreal — Dally Star” gazetesinin sahibi J. W. Miscconnel, “Mrecomnell filosu” ismini alacak bir filonun teşkili için lâzım olan tayyarelerin ima. line sarfedilmek üzere 1,000,000 dolar hibe etmiştir. İngilterenin - yeni hava zırhlıları %ğ"o ateşlere yandığı Üsvirde, insan nasıl ra. film seyreder de zevk den doğmuş de - dediğimiz tezatlardan Ttuammalr mahlükun ra, kösesinde günalısız. bir Asadığını bilenlerdenim- ; Yösit Selâketlere mu- do bu noktada bu” ş— %İçin İnsanlık kara F7 B EgzE di y ? F îğğ Şürda - dışardan füm ' un için istiyordunm, Gğ:;:fw annesidir, der- ÖÜ Tn a geee gelmiyor Sn Süyınt birkaç tane ar. NN""W kapılarını kapa» Sary değir Oldu Nwmbette başkıa bie | D bu işin tek. bir %& göre muhakkak o “itap « bizde li iş ŞYerli film mağa M“ğ:am Fakat bir vesaltsizlik yü, !q_— | hatvelerde — yanlış, ü hatah yollarda yürü” BU ba Baet' öteer SD d Söylemek Hizımgelirse N%qe eee k _ıinüelllf. ©. —"“i rejisör, oynı- ":hh- * bu licJ;:tml:mk “'%î ::hn Sayılması çok u. | tıra gelen ve gelmi- Seböpler — yüzünden N Amerika ve Av” büyük filmlerle re- Ü. Selmeseydi, mecbu. Wk“s“'hrmdnn kur- hi Olmağ Yolunu tutacaktı. hö"'.aquğ:ıgön&l istiyor bu işle uğra” % bir dürdürmasın - ATaftan yerli filmler Fakat biraz — fozla masraf istiyen ğn—îî%f*“îbüm beşert fa. Sürü Sölen Sok EFE, ;;,? Tz f 4 f hizmete başlıyor Bunlar büyük olmalarına ragğmen süratlidir. Londra, 24 (A.A.) — Londra. dan öğrenildiğine göre modeli gizli tutulan yeni bombardıman tayyareleri yakında İngiliz hava kuvvetleri emrine verilecektir. Çok büyük olmalarına rağmen bu yeni tayyarcler, öğon derece süratli ve kendilerinden çok ha- fif tayyareler kadar kolay ma.. nevra kabiliyetindedirler. Bu “hava zırhiiları” Kanadaya Si. pariş edilmiştir. —— Ö marmmm Maneviyatı bozmak gayesini güden harp usulü Torento, 2 (A.A.) — Boaya- nata bulunan Kanada milli mü- sdafada marmı Raletoa :et 050 | 6 eşiğinde bulunmuş olmaklığı. mız çok mümkündür.” demiş ve gunları ilâve etmiştir: “>a Hali hazır harbi insanm bedenine tecavüzden ziyade ma- sgefer harp hasmı mahvetmek için onun daha ziyade manevi. yatını bozmayı istihdaf etmek. tedir.” Japonya 40 siyasi mümessilini neden çağırdı? Takyo, 24 (A-A.) — Hariciye na- gereti namıma söz söylemeye selar hiyettar şahsiyetin gazeteler - top- lantısmda yaptığı beyanata naza. ran, yabancı memleketlerde bulu- nan 40 japon diplomatinin geri çazğ. rılışimnda bu diplomatların Japonya- yı temsil etlikleri memleketlerle Japonya arasmdaki münasebetle alakadar olmadığmı, bu cağrılışın bir idari.tedbir mahiyetinde bulun duğunu, bir veya iki aya kadar bel- ki de derhal yerlerine başkalarımın tayin edileleceğini ve bu tayinin de dünya hâdiselerinin inkişafile a. lâkadar bulunduğunu beyan etmiş tir: « Tzun getin bir mücadele | neviyatına tecavüz harbidir. Bu | Nevyorktaki Alman Turistik malümat bürosu hakıkatta ne imiş Nevyork, 84 (A.A.) — Alman turistik malümat bürosu, Ame- rikan olmıyanlarım faaliyeti hakkında tahkikat yapmağa memuür komite tarafmdan, bü. tün dosya evrakımı ibraz etmeye davet edilmiştir. Bu büronun müdürü Sehimdt kömitenin hu. zuruna çıkmaya davet edilmiş - tir. Bu davet, P. M. gazetesinin mezkür büronun hakikatte nazi propagandasının âleti olduğuna mütedair iddinlarıla münasebet. te gibi göürünmektedir. P. M. Gazetesinde bu makale. yi yazmış olan muharrir, B. Sehmat'in Birleşik Amerikada 2000 ajanı olduğunu ve bunla - rm bazılarının Avrupaya giden gemilerin tesbiti ile meşgul ol. duklarmı beyan etmiştir. * Bir Fransız tayyaresi Cebellitta- rıkta karaya iperken kazaen İspan- yanm Linea limanı Üzerinden uçmuş- tur. İspanyol mitralyözleri ateş açmış | larsa da tayyare salimen Çebellitta- rıka inebilmiştir. Mürettebatı İngiliz ' makametma müracaat etmiştir. * Göbelsin gazetesi Vülkişer Reö: babter diyor ki: Polonya — hükümeti, “işgali altında bulunan toprak,, mahi yetini büsbütün kaybetmiş ve büyük Almanyanm bir cüzü olmuştur. * Amerika tiçaret nazırı Hopkina sıhhi sebeblerden istifa etmiştir. Bu datifayı kabul eden Ruzvelt — ticarat nezaretini Jesale Jonese teklif edece- ğini beyan etmiştir . - , * Romanyada dahiliye — nezareti müheyyiç haberler yayan 48& yahud- yi muayyen mahallerde ikamete mah- küm etmiştir. * Bütün Romen ihtiyat subayları- nın silâh altına çağrıldığı hakkında werilen haber, Bükreşte tekzip edi- mektedir. * Romanyada, Başvekil — muavini general Mihalil kabineden çekilmiş ve Romen genel kurmay başkanlığma tayin olunmuştur. * Amerika bahriye nezareti yeni ihdas edilen Amerikanm Ottava deniz ve hava ıt.ışılftîıe yüzbaşı Roadi ta- yin etmiştir. Yüzbaşr Read geçen u- mumi harpte Avrupa sularmda hir de nizaltısma kumanda etmekteydi. * Babık Malta valisi Lörd Stunck- landın cenaze merasimi dün Maltada yapılmıştır. Klişede yapılan — âyinde Maltanm bütün mümtaz şahsiyetleri bulunmuştur. *Pazartesi günü bir ameliyat geçi> ' ren İngiliz iş ve milli hizmetler nazı- rı Bevinin sıhhi vaziyeti memnuniyet vericidir, * Romanya iktısat nazırı Leon sön babar fuarının açılışmmda hazır bultnr mak üzere cuma akşamı — Laypzigo hareket etmiştir. Gaybubeti osnasmda başvekil Giğurtu, iktmat, — maliye ve ziraat nezaretlerini vekâleten — idare edecektir. HABER — Akşam Postasr Mısıra geçen Fransız kuvvetleri Fransız şark orduları erkânı harbiye reisi yarbay Larminat Londraya gelerek, general de Goöl'ün erkânı harbiyesine ilti. hak etmiştir. Röyter ajansının haber aldı- ğma nazaran kaymakam Lar- minat Suriyedeki vaziyet ve Su. riyeyi terkederek Mısıra gidip muharip teşekkülleri vücuda ge- tirmiş olan Fransız krtaatınım ihtiyaçları hakkımdaki Taporu. nu general de Gol'e takdim et . miştir. ingiltere Amerikadan icabında borç alabilecek Eski harp borçları kiralanan üsler mukabilinde itfa ediliyor Nevyork, 24 (A. A.) — Röy- ter: Nevyork Times gazetesinin Vaşington muhabirinin bildirdi- ğine göre, Atlantikteki İngilz üslerinin Amerika Birleşik dev. letlerine kiraya verilmesi hak. kında reisicumhura tevdi edilen ve Londranm müzaheretini ha- iz bulunan bir teklif, deniz üsleri olmağa yarar on sekiz kadar mahallin kira bedeline mukabil nin Amerikaya olan . mumt harp borçlarınm tamamı. nm itfası fikrini terviç eylemek- ilâveten bildirdiğine göre, İngi. liz noktai nazarmdan, böyle bir anlaşma İngiltereye Johnson ka. nununun hükümlerinden kendisi. ni kurtarmak faydasmı temin ey liyecektir. Malüm olduğu üzere, Jahnson kanunu, Âmerika Bir. leşik devletlerini, harp borçları- nı ödememiş memleketlere is. tikraz vermekten meneylemek. | tedir. ESKİ TORPİTOLAR GÜNDERİLİYOR. MU? Panama, 24 (A- A.) — Ezki ma- del dört Amerikan destroyerinin âni olarak Panama mıntakasınımı, gşark sahillerine doğru hareket et. meleri, mahall! müşahitler tarafm- dan Birleşik Amerikanın İngiltere” ye olli eski destroyer satmak hu- gusunda müstacel tedbirler aldığı. na bir delil olarak telâkki edilmek- tedir- » Mezkür dört destroyer temmuz nihayetinde Panamaya gelerek ka, nal civarlarını muhafaza için vü- cuda getirilen mayn tarlaları ara" sından geçecek olan ticaret gemi- Terine refakat etmeyea memur kı. Immaşlardı. Gemilerin mürettebatı uzun müddet Panamada kalacakla- yını zannettikleri cihetle hareket amri kendilerini büyük hayrete dü. şürmüştür. Edebhiyat tarihinde ehemmiyeti bir münakaşa tazeleniyor : (Yunus Emre), (/î—Şlk Paşa) olabi- dlir mi, olamaz mı? Türk edebiyatı. tarihinde Yunus Emro ve ÂAşık Paşa adiyle iki büyük gair olarak tanıdığımız tarihi şahsi- yetlerin aynı şahıstan ibaret olduğu- na dair bir zamanlar başlıyan müna- kaşa tazelenmektedir , Türk şairleri adiyle büyük ve alfn- betik bir edebiyat taribl vücuda getir- mekte olan ve bu vadideki salühiyeti- ni, bir çok değerli eserlerile tanıtmış bulunan Bay Sadettin Nüzhet Ergun gazetemiz için yazdığı bir makale İle Bay Raif Yelkencinin Heriye sürdü- ğü noktainazarda kendisini — isabet e- der görmiyenleri dikkate davet edi- yor ve bu münasebetle de — bu bahse iştirak eden edebiyatçılarm yanıldık- ları noktaları meydana çıkarıyor. Yunus Emre Âşık Paşa olabilir mi, olâmaz nu? Yunus Emro Bektaşl iken, neden batıni değildir de sünnidir? Taptuk Emre Muhlis paşa miıdır, değil midir? Sadettin Nüzhetin bu —makalesainde aydamlık bir sahaya dahil olmaktadır. Okuyuenlarımız bükülmiyen fakat büken bir mantık ve — muhakeme ile kendi kanaatlerine kuvvet — verecek olan bu sütunlarda Yunus Emre gibi ölmez bir halk galrinin birbir hayat ve eserlerine temas olunduğunu gür“ mekten de ayrı blr zevk duyacaklar- dir. Bundan birkaç ay evvel Bay Raif Yelkenci, Yunus Emre ve Âşık Paşa namlarile tanımmmış iki büyük muta- savvıf şairin aynı şahsiyet olmaları ihtimalini bir tez olarak ortaya koy- müuştu. Hpeyce alâka uyandıran bu ye- nt buluşu, kabtl edenler olduğu gibi, kat'i surette, reddedenler de görüldü. Türk edebiyatı tarihinin bu ehemmi- yetli bahsinde ben de düşündükleri- mi yazmak istiyorum: KAR L Yunus Emrenin bir manzüumesinde şöyle bir beyit vardır: Adımı attım yedi dört on sekizden ben öte Dokuzu yolda koyup Şah emrine ferman olam Ralf Yelkenci, bu beyte şu yolda bir mâna vermektedir: “Birinci mısradan T7X4—284-18—İ16 mecmuu hasıl oluyor. Bu basit hesapr tan anladığımız nokta şudur: *“Yunuş bu şilrini 46 yaşında söyle- miştir. İkinci mısraa gelelim: Dokuzu yolda, koyup demekle yukardaki mec> müudan 9 rakamını tarb icap ediyor, dö—9—3T Müsram ikinci yarısında “Şah emri- ne ferman olam,, demekle 87 yaşmda iken tarikate intisap eylemiş olduğu manası tezahür ediyor. Diğer taraf- tan divanında yazılı olduğuna — göre bu divanın nazmedildiği tarih T0T dir, | O halde 37 yaşında — intisap ettiğini Böyliyen ve divanını TÜT senesinde tan- zim eyliyen Yunusun doğun — tarihi Bu hesaba nazaran — Yunus Bmre (670) Gde doğmuştur. Âşık Paşanın da tevellüt tarihi budur. Şu halde Â- şik Paşanın Yunus Emre olmak ihti- mali çok kuvvetlidir, Büu teveccühü kabul etmiyenler, böyle bir hesabın manasızlığınt söy- lüyorlar. Ve beyitteki 18 adedinin ve diğer adetlerin 18 bin âleme vesaireye sât olduğunu, buna başka bir müâna vermenin kabil olamıyacağıma hükme diyorlar. Fakat bu hükümlerinde ca- babı mücihe göstermiyorlar; filvaki Yunuz, bu beytinde hükemâ nazari- yelerine temas etmiştir. Bu meydan- dadır; lâkin nazmettiği beyitte iki mâna kastederek 670 tarihine de tel- kh::'hık""ı yurdun hakiki Çörsinde goeçen Büzol eserler çı- tzl:% Memnun M a A) — Röyterin n in Yazdığına Ka aökeri mîıhfeucd. Misirin İngi” AAal Ü in. tila ğ Bele_ç_liye yasakları... Beletiyo zabrtesı taflmatnamesinden: Madde$ — Cadde ve sokaklar hiç bir Kimso tarafmdan hiçbir suretle işgal olunamaz, Dükkâncılür oşya ve - i mauvakkat dahl olsa işgal edemezleor... ve Tatbikatı : Ai yor; Yukardaki reslmler küçükpazarda bi nan iki Totağrafhaneln, müakinelerde caddeyi nasıl işgal oetliklerini güsteri- mih etmek istemediğini nasıl İiddla ve isbat edebiliriz? Mademki ufak bir hesap yaparak böyle bir neticeye va- rılabiliyor. Ve bu da tarihi bir hâdi- seye uyguün geliyor. Şu halde şairin böyle oyuncaklı bir beyit yazmak ih- | timalini de nasıl inkâr edebiliriz? E- limizde hiçbir delil olmadan böyle bir ihtimalin katiyen varit olamıyacağını mücerret bir dava olarak nasıl ileri sürebiliriz. Halbuki beyitten her iki müâna istihraç edildiği takdirde hem 18 âlem nazariyesi kabul edilmiş olur, hem de tarihi bir vaklaya işaret bu- lunduğu tezahür eder. Şu halde bu te- zi reddedenlerin iddiası bu nokftadan asla kuyvvetli değildir; Büunuün içindir ki Yunus Emrenin Aşık Paşa olup olamıyacağı meselesi Üzerinde tevakkuf edebiliriz. Bügüne kadar iki ayrı şair diye ta- nidığımız Yunus Emre ile Âşık Pa- şayı şu noktainazarlara göre aynı şahsiyet olarak kabul etmemiz müm- kün olabilir: 1i — Âşık Paşa Bektaşi tarikatine mensuptür. Yumus ta eynı tarikatten- dir. Her ikisi de Hacı Bektaşı genç yaşlarımda iken tanımışlar ve bilâhare onun müridine intisap etmişlerdir. Hacı Bektaşm 680 de - Anadoluya geldiği ve 738 tarihinde öldüğü hak- kımdaki riyayet tamamile - asılarıdır. Gerçi Cevat Hakkı Tarmm, — 1938 de neşrettiği “Kırşehir tarihi,, ndlı ese- rinde (Sayfa: 105): “Sadettin Nüzhet 9 sayılr Türk şa- Ürleri dergisinde Âşık Paşanın pek kü- çük bir yaşta Hacr Belktâşı Veliyi ta- nımış olması kabildir;'fakat " onunla müusahip olacağına ihtimal verilemez demekte ise de Âşık Paşa T33, Hacı Bektaş 738 tarihlerinde * ölmüştür. Biribirlerinden beş Bene fasıla ile ö- len Hact Bektaş 92, Aşık Paşa 63 se- 26 yaşamıştır. Şu halde Âşık Paşa 25 - 30 yaşlarımda Hacı Bektaşı tanı- mirş oluyor. Ö devirlerde 30 yaşmda- ki insan olgun bir erkele gayılrrdı.,, Diyorsa da bu mülâhazanın yanlışlı- ğt meydandadır. — 718 tarihinde bir Menakibrname yazmağa başlayan ve 761 de ölen Eflâli, —Hacı Bektaş ile Mevlânayı muasrır iki mutasavvıf ola- rak göstermektedir. ' Âşık Paşa zâde de Hacr Bektaşın Osmanlılık . devrin- den evvel yaşadığımı katiyetle tazrih ediyor. Nitekim son ücvirde 'Türk ve ecnebi — müelliflerinden ' bir “Çoğu “da bu hnoktayr böylece kabul etmişlerdir. (Meselâ bakmız: Profesör Fuat Köp- rülü: İlk mutasavvıflar; Türk Yurdu; Türkiyat mecmuasr, F. Gize: ÖOsman- ir imparatorluğumun teşekkülü mese- lesi). 2 — Yunus Emre “Sünni,, akıidele- re sahip bir mutasavvıftık' Aşık? Pa- ça da aynen böyledir. ü Ralf Yelkencinin tezimi — katiyetle, reddetmeğe — çalışanlar bilhassa bu 'noktadan aldanmışlardır.! Meselâ Ba- ki Gülpmarlı, Yunus Emre adlı ese- rinde Yunusu “Bâtini,lerden , addet- mektedir. Kitabmm 28 inci sayfasın- da şunları söylüyor: “Yunus, evvelce zahit, Abid her ne olursa olsun, nihayet Bütin! akideleri benimsamiş coşkun bir Türk şairidir,, Halbuki bu kanaati başka birisi de şu şekilde ifade edehilir: “Yumus, evvelce zımdık, Bütin! her ne olursa olsun, nihayet sünni akide- leri benimsemiş coşkun bir Türk şai- ridir.,, Görülüyor ki bu hükümlerin haki- katle hiçbir alâkası yöktur ve Yunusu gençliğinde de, ihtiyarlığmda da Bü- tinfl göstermemize imkân bulunamuaz. Gerçi onun divanmda: Rükü - ©T sücüda kalma Ameline dayanma İlm-üi amel gerek olur Nüzü niyaz içinde aP 36 36 Oruç, namaz, gusül, hae Hicabdır fişıklara BaA* Din-ül millet sorar isen Ha el - T 4& ribirine elli metro mesafede — büulu- Aşıklara din ne hâcet gibi bir takım beyitler, — muralar mevcuttür; fakat bunlar, — tasavvüuft birtakmımı müşterek kanaatlerdir. Bun- Jarı ancak müteşerrilerin de kabul e- M "idebilecekleri bir şekilde tevil edebili- E" (Lütfen sayfayı çebvbiriniz) — Lâıe Her sene San' atın en nadide incilerini.. en kıymetli harikala- rını.. ve en göz ka- maştıran eserlerini Toplar. S AA ee D A DÜM A ZT ASA Zaagl FAŞ