9 Mayıs 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

verildiğine yapmış te Mânevralar AÂmerika filosunun, Ha- Ö4 bilâmüddet kalmasıma D h) & Bükta B &tın t b utmda aşması neticesin kalan arazi mımmtakası :&%luuüî%r' Bağdad - Basra de- _tlğ?d%buhnuugu mıntaka da htlw':îîuq Alman ekonomi he- Şülay hatiej İor Lanfrled, — dün Yu- ht Ye Nazırı — Markoviçi ve 4 b Haa ziyâret etmiş- N—:. k::nh&ficlye nazırı Beigbe- Üün ak;tekl büyük elçisi Gam- ."'t #nlaş üm — İtalya - İspanya 'th'hhl Masınt imzalamışlardır. Ka Cen.":îm merkez — komitesi, ” TMesaisine — başlamış- “ki p "Ansız komünist partisi u- ğhubi MoöriR Torezin — hususi Corç Pupu, Nantesta Torezin — ecnebi —hü—:u“îlcı etmişti. :ğ& &ç ârı, harbe — rağmen İl %'lq’â:mktır. Fuarda — mutad H t Eeçğn seneler gibi ola- M% kral, beş senelik hiz- .*ln' : bitirmiş — olan Lord Hlıu 3örihe, amiral Sir Çarl For- %& tayin etmiştir. %“— Macaristan- Ü âsker geçirmek ğ%AA) — Almanya' '11.* andan askerlerinin — etteyanainl! Şi istemiş olduğuna Niıuğıhhîâ_enr. Londranın diplo- ş:eq, de teyit edilme- Nwı bu şayiaları AD A kikt — maksatlarını uı&_t_ui yeni bir “sinir “adagtmektm. | 'his mevzuu Avam Kamarasının Çemberlayna Mmuhalif 200 âzası var Loyd Corç “Çemberlaynın mevktini feda etmesi kadar hiçbir şey zaferi temine yardım edemez!,,dedi Londra, 9 — Avam kamarası dün tekrar toplanmış ve Norveç harekâtı hakkında Çemberlayn ka- binesi şiddetle tenkid edildikten sonra, kabineye itimat reyi ver- miştir:. Lehte rey verenler 281 me- bustur. 200 mebus muhalif rey vermistir- Tenkidde bulunanlardan işçi par. tisi reisi liderlerinden Atli ezcüm- le demistir ki: “—— Buügünkü kabine, harbin i- daresi için lüzumu kadar kuvvetli değildir Hükümet, harbin lüzumu kader enerji ile takip edilmediği kanaatini taşıyan memlekette ve millette fazlalaşmakta olan endi - şeyi anlamıyorsa, herhalde kör ve yahut sağır olmalıdır- Memlekette hüküm sürmekte o- lan ümuüm; hissiyat gudur: harbi kaybetmiyoruz. Fakat harbi ka. zanmak için de bugünkü zimam- darlardan başka insanların dümeni ellerine alması lâzımdır.., LİBERALLERE GÖRLE.-- Liberal muhalefet lideri Senk- ler de Norveçin Almanya tarafın- dan işgali neticesinde İngiliz ekto- nomisinin kaydettiği kayıbları ba. eylemiş ve sözlerine sgöyle devam etmiştir: “—- Diplomatik bakrmdan, dün- miz zayıflamıştır. Harbi idare hu- susundaki gayretlerimizin sarsıl - maz sağlamı bir enerfji ile, bir cen. | güver enerjisi ile desteklenmeme- sinin ve inkişaf ettirilmemesinin e- saslı sebeblerini aramak, parlâ- mentonun vazifesidir. Zaman daima bizim müttefiki- miz değildir. Eğer harbi kazanmak istiyorsak, harekâtta Hitler kacar seri ve kat'i olmalryız. Yarrm ted. l %hdit eden bir L'k "rtı.lğ'gğmak suretile İtal- l !&%h& tecrit etmek ve ğ_ %Vuayçte_ getirmek. İ M urpğns ile Londra. İN Vh ki ;ibarüz ettirmek lâ. silâhlanmış ve iş büyük bir tatbik edilen bir a h İhi , Y&pan memleke. ":%qm sini pek gmuşko" ül weşkük bir macera- Ükk, Cebelüttarık N:M Imî'a içi?.eğ;iıîikî €. tasrih etmek lâ. a İtalya limanla- AŞ ğ;_ eşya gelmiştir. NW,,; ı"* Ve parafin idi. %—ümeketım ilerisinde hu"â_ka.mdır. Fakat könlük bir kısmı, Vağ Nkeğh'ş:ı kömür İtalyaya - wniâ:ünü.m’m gel . W N% en 12 mil- ! ton a Mür, yüzde 20 si w icindir ki ken. 2 Wm de kullanan UN yoluyla ec - ya Balkan memle- Ketlerile sulh içinde Yaşayacaktır,, ; h-"alyan gazetesi müttefikleri makale neşretti nebi memleketlerden yaptığı it- halâttan tamamile vazgeçebilir. Madeni yağ ve parafin ise Ar. navutluktan ve Avrupanın ce . nubü şarkisindeki memleketler- den ithal edilebilir. Nihayet — hu bubat, sellüloz, pamuk, yün ve yağlı maddeler gibi 1939 da .Ce. belüttarık yoluyla ithal edilen diğer maddeler ise Arnavutluk. ta ve İtalyan Afrikasında mev- cut olduğu gibi Balkan memle- ketlerinden de ithal edilebilir. Çünkü İtalya bu memleketlerle sulh içinde yaşamaktadır ve sulh içinde yaşamağa devam edecektir. İtalya Balkan mem- leketleri ile teşriki mesai etmek istemektedir. , Bu gazete netice olarak — şöyle demektedir: Cebelüttarık ablukasının İtal- Ya üzerinde Paris ve Londra ta. rafından ümit edilen kati tesir- leri vapmıvacağı aşikârdır. Ce- belüttarık ile Süveyş ve Fransa ile İngilterenin Akdenizde ihdas ettikleri diğer sistemler herhal- de kabili tecviz olmıyan bir he- gemonyanım sarih ifadesidir. Harp halinde muvaffakryetli bir taarruza hedef olabilecek olan bu h onya sistemi bütün birlerle bir şey yapılmaz. Daha e- nerjik bir harb idaresi siyaseti ü- zerinde toplanmamız lâzımdır-,, SABIK BAHRİYE NAZIRI SÜYLÜYOR Muhafazakârlardan sabıbık harbiye ve bahriye nazırr Daf Kuper şun- ları söylemiştir: “—- Harbin ilânımdanberi değil, Münih mağlübiyetindenberi, birçok kimseler milli bir hükümet teşek- kül edeceğini umuyorlardı. Hükümetin, bu iki günlük müza. kerenin tesiriyle enterjik ıslahat kararları ittihaz edeceğini umuyo- rum. Çemberlaynm riyasetindeki hükümete, istemiyerek, kemali te- essüfle muhalif rey vereceğim.., Daf Kuper, Norveçte çarpışan kıtaların meziyetleri hakkında ya- prlacak hiçbir tenkide taraftar bu- mükemmel olduğunu söyledikten sonra şu sözleri ilâve etmiştir: “— Bu işte kusur, hükümet mekanizmasında olmuştur. Çem , berlayn mahdut bir harb kabinesi son harbde böyle bir kabinenin rımızdadır.,, LWİŞÇİ.PARTİSİLNAMINA : . a Londra gehirmmeclisiz reisi ve işçi partisi âzasından Herbert Morison demiştir ki: “— Yaşlı veya yörgun bir na' zır istemiyerek tehlikeli olabilir. Bu bir vakıadır. Harpten evvel ve harptenberi, hata işleyen ve kabiliyetsizlik gösteren birkaç nazır görüldü. Bilhassa Başvekil, maliye nazırı Sir John Simonu ve hava nazirr Sir Samuel Hoare'u zikretmekliğim lâzrmdır. Bu na- zırların 1931 - 1939 devresinde, Büyük Britanyanın harici siyase" ti bakrmından israrla hata işle * mekten geri durmadıklarını unu' tamam. Bu harbin neticesi, bizim için çok fazla ehemmiyetlidir. O se- beble, çoktanberi iktidar mevkiin- de bulunan ve kendilerine mevdu vazifede — ehliyet gösteremeyen kimseleri o mevkide muhafaza ©' derek, bu harbi kaybetmek tehli" | kesine düşemeyiz.” ' LÖYD CORCUN TENKİTLERİ ah Loyd Corc da tenkitlerde bu lunmuş ve ezcümle şöyle demiş- tir: “— Polonyaya bir tek tayyare göndermedik. Noörveçe de iş işten Almanya tarafından işgali, Al- man tayyarelerini ve tahtelbahir” lerini sahillerimize 200 mil yak * laştırmıştır. Parlâmentoda — bir tek kişi var mıdır ki, havalarda, karada ve denizdeki hazırlıkları” mızm müessirliğinden ve sür'a- tinden memnun bulunsun?” “Başvekil, Hitlerle, o müthiş düşmanla, sulh zamanında da harp zamanında karşılaştığını, fa- kat daima en zararlı kendisi çık” tığını hatırlasa gerektir. Çemberlayn, milletin fedakâr lık hislerine müracaat etti. Millet, kendisine itimat telkin ettiğiniz müddetçe fedakârlığa amaâdedir. Başvekil, memlekete fedakârlık nümunesi gösterebilir. Bu harpte, Çemberlayn'ın, mevkiini feda et mine hizmet edemez. alkışlar) & (sürekli DOKTOR Cevat Nuri Tin DOKTOROĞLU Coma, cumartesi, pazar saat milletler için adalgt ve hürri - | yet prensipine istinat eden bir Avrupa nizamı ile telif edilemi- | yecek bir rejimdir. y . & den 6 ya kadar Yeşilköy No. 4 de kadım hastalık- larma bakar. : lunmadığımı ve bunların - teçhizatı | teşkili fikrini reddediyor: Halbuki | V& ç DAĞ T tam muvaffakıyet kazandığı hatı- | Garp cephesi harekâtı Peris, 9 — Garp cephesinde Niecdin şark mıntakasında, Al- manlar ufak bir taarruza teşetr büs etmişlerse de, taarruza uğra yan mevziin ateşile püskürtül müslerdir. Bu taarruza, Fransız topçusu ve derhal müdahale eden yardım grupu da mukabele et- mişlerdir. i Gece cephenin birçok noktaların da iki taraf topçusunun faaliyeti devam etmiştir. BİR İNGİLİZ VAPURU BATTI “Brighton” ismindeki İngiliz vapuru bir infilâk neticesinde Duünkergue açığında batmıştır. Vapurun 1Ö u yaralı olan 34 ki şiden ibaret mürettebatı kurtarıl' mıştır, Fransız ve Alman murahhasları Aynı müzakere masası başında toplanacaklar Bükreş, 8 (A.A.) — Tuna Av” rupa kömisyonu, mutat ilkbahar içtimami, 20 mayısta Galaşta, Fransız murahhasının riyaseti al tına aktedecektir. Almanlar dahil olduğu halde, komisyonun bütün âzası, bu içti" İçtimada kum ve balçık biri- kintilerinin ve mevsim — meyvsim suların yükselmesinin Şilina ka- nalı tarikile —Karadenize doğru Tuna nehri üzerinde — yapılmakta | olan seyrisefaini müşkülâta uğ” râtması meselesi görüşülecektir. Bu müstacel mesele, ya muaz” zam inşaat yapılmak, veyahut başka bir kanal ihzar edilmek su'” retile halledilecektir. Alâkadar bütün memleketlerin eksperleri, komisyonun tetkikine arzedilmek üzere muhtelif hal suretlerini derpiş eden raporlar verecekler - dir. geçtikten sonra vardık, Norveçin | Jerdir. Halbuki ayni gazeteye gö mesi kadar, hiçbir şey zaferi te- | Finlândiya sulh muahedesini ihlâl etmiş Moskova, 8 (A.A.) — “Praw da”, Finlândiya hükümetini her iki tarafın muahede mucibince di ğger tarafın terketmeğe mecbur bulunduğu malzemeyi olduğu gi- bi terketmesini derpiş eden sulh muahedesi ahkâmmır ihlâl etmiş olmakla itham etmektedir. Pravdaya göre, Finlândiyalılar sulhun akdini müteakip bilhassa Keksholm ve Ensodaki büyük selüloz ve kâğıt fabrikalarını işe yaramıyacak bir hale getirmiş - re bu şehirler bombardımana ma ruz kalmamıştır. -Bu gazete, mezkür fabrikaların en can alacak yerlerinde dinamit kurşunları bulunduğunu yazmak' ta ve bu tarzı hareket ile Petsa- moda sulh muahedesi mucibince Finlândiyalılara fabrikaları ve malzemeyi olduğu gibi terkeden Rusların hareketi arasında bir mukayese yapmaktadır. 'silâhın istimal | İlîoîlern İıarptme mikrop orduları — Evvelce çok dehşetli ve gizli bir silâh tahmin ve ilân edilen bulaştırıcı mikroplar bugün için k_orkulacak kadar bir harp vasıtası sayılmaz -- Yazan: Dr. R. Adasal SKİ Danzig nasyonal - sos- yalist gefi Hermann Rau- sehning'in son zamanlarda binlerce nüshası basılmış olan “Hitler bana dedi...,, meşhur kitabınm hemen ilk iki sayfasmda harb gazlarıma ve mikroblarıma temas eden şu dikkate şayan muhavereyi okuyo- ruz; bu Tfikirler aynen Hitlerin ağzından dökülmüştür: “Sarih hakları menedilen bir millet meşru olarak büllün vasna ları ve bu meyanda bakteryolojik harbi de kullanacaktır. Bu husus- ta hiçbir tereddüdüm ve endişem yoktur; mübrem olan her silâhı kullanacağım. Gerçi yeni zehirli gazlar çok dehşetlidir; Tfakat si- per harbinin bati ölüm can çekiş- melerile gazlanmış veya mikrop- lanmış askerin ıstırabı arasında ne fark vardır? İstikbalde harb yal- nız bir ordunun diğer bir ordu ile değil, bir milletin diğer bir mil- letle tutuşacağı bir harb olacaktır: Biz düşmanm manevi kıymetini kı- racağımız gibi, bedeni sıhhatini de bozacağız. Mikrob silâhımın ümit verici bir istikbali var mıdır? Bu- na eminim- Hakikatte biz bunun ' tekniğinde © derece ileri değiliz; fakat tecrübeler çok ilerdedir ve en iyi şartlar altmda inkişaf ede- ceklerini de sanıyorum. Fakat bu çerçevesi henüz dar kalmaktadır: Maamafih bu ve bunun gibileri bir silâh vasıtası o- larak bilhassa harbden önce mu- hasrmı zayıflatmak — bakrmmdan mühimdir- Bizim harblerimiz, as - keri harekâttan önce semeresini verecektir: Bizo doğru yürümek teşebbüsünde bulunduğu taledirde İngiltereyi boyunduruk altma al - mak vasıtalarına sahib olacağımızı umuyorum-,, z Zamanmmızm yıldırım harbinden sız sözde bitaraflarda celâdetini gösteren ve vaktiyle Bismarkın da öne sürmüş olduğu “herçibadabad zafer” düsturunun tahaklkeukunda harbin her türlü gayriinsani çare- lerine cevaz veren .Alman liderinin yukarki sözleti harbin başlangı - cından evvel söylenmişti. Bir ham- lede yüzlerce ve binlerce çocuk ve ihtiyarı bombalıyarak öldüren ve demokrasi ve hürriyet müdafii Ruzveltin merhamet vâlzi papa - nın Mesihant mesajlarıma rağmen harb harici insanlarm hayatma dahi kıyan yirminci asır ilmi bü- tün geytanatini harb silâhlarımnın imalinde kullanmıştır. Tababet ve buzun ea Mühim bir gubesi olan bakteriyoloji de 1914 umum; da- vaşından beri bu hususta hümmak gayretler sarfetmektedir. 'Times'in — eski — başmttılıdrriri Wikhamı Steed'in 1934 deki ifşmatı Alman casuslarımıım müikrob saç- mak hususundaki gayretlerini or- faya çıkarıyordu; gayeleri Paris metrolarınm galerilerini muhtelif ve öldürücü mikroblarla bulaştır - maktan ibaretti. 1933 de bundan mülhem olarak Pariste dikkate şayan tecrübeler yapılmıştı. 1914 . 1918 cihan harbinde AL manlar mikrob harbini zehirli gaz- ler gibi umdukları kadar kullana- madılar; gerçi bazı yerlerde tat- bikata giriştiler; fakat mühim ne- ticeler vermedi. Bilhasaa insanlar. dan ziyade hayvanlarımn zehirlen- mesi ve mikroplanması düşünülü- yordu. Netekim 1917 ordu mmta- kasmda, tevkif edilen bir Alman casusu Fransız süvari hayvanları arasında ruam salgınmı ika et- mekle mükellef olduğunu itiraf etmişti; netekim elindeki Truam kültürü tübü bunun deliliydi. Bunu AŞü> YARIN MATİNELERDEN İTİBAREN << İTAKSİi MSinemasında © —2 BUYUK FiLM BiRDEN ö BEYOĞLUNDA İLK DEFA — “1-MAHKÜMLAR KANUK Fransızca sözlü meraklı ve heyecanlt film 2 — Umumt arzu üzerine 'ÜMiD ŞARK "—' Baş Rollerde: Üm Neş!del £ Emel — üısm I8 mü ER | giperlerdeki gayri — sıhhi bilvasrta doğurduğu hastalıklar « kâh hayvanların yemlerine bülaş«. tırmak, kâh buürunlarma tzun bir tel ianesile sürmekle mükellef bü- lunuyordu. Alman-Romen cephesin de de buna benzer tecrübelere ait alâkadarlarım kayıtları mevcutfüur: Mikrob harbi, tayyareler- vası « tasiyle düşman orduları Üzerine öldürücü ve kuvvetlten düşürücü salgımlar yapabilecek marazi mik«- ropları yaymaktan, yahut da bir- takrm casusların hileleri ve te- şebbüsü ile ordu veya halk kütle- lerini — bulaştırmaktan ibarettir. İlk nazarda bu harb kolay görün- moktedir; çünkü büyük bakteriyo«s loji lâboratuvarları mütemadiyen ve fazla masraflara girişmeden milyoönlarca mikrob kültürü ha « zırlryabilirler. Fakat hakikatfe va tatbikatta umulan neticeler alma- maz; çünkü maraz tevlid edici mikroplarm çoğu hassas ve nazik«a tir; ne havada, ne ışıkta ve ne da küru muhitte uzun müddet yaşıya- bilirler; bazıları az zaman zarfin« da bir hastalık. vücuda getirmek hassalarmı kaybederler; çoğu an- cak müuayyen bir yoldan uzuvlara girmek suretile habasetlerini göss terebilirler; hattâ en tehlikelileri dahi sinek, pire gibi intikal vası- talarma muhtaçtır: Büyük bir salgm için hiç olmaz- sa Üç garta ihtiyaç vardır: 1 — Çok virüslü yani müessir bir mikrob- 2 — Hayatiyetinin muhafazası ve bilhassa yübusetlen vikaye- 8 — İnsanlara veya nakledieci hayvanlara azami dereccde yayma yapan bir vasıta, Masa başmda va lâboratuvarda kolayca kabili tatbik olan bütün bu geyleri ayni imkânla açık saha- larda da düşünmek tablatile saf - dilliktir: Bir harbde kullanılması düşünülen mikroblar iki gruptur. Bunlardan ön mühim kısmi kargşı tarafm yani düşmanmmı henliz bil « mediği ve bu itibarla sıhhi tedbir- ler veya aşılarla vikayesini derhal yapamıyacağı — birtakım — meçhul mikropların istimalidir; fakat ta- babet arzu edildiği anda mikrob kaşfettirecek kadar velüt değildir. Diğer grup esasen mikroplart ve bu meyanda aşıları ve serüme lart bilinen tifo, kolera, veba, di- zanteri ve kuşpalazı gibi salgın hastalıklardır. Fakat bitün mos< dern ordu erleri bütün bu hasta« Iiklara karşı mücehhezdir; nefer daha aşkerlik ocağma girerken bunlardan bir kısmma aşılenr; harb cephesine giderken do ona kargı tedbirler almak mümkündür. Bazı miüelliftler de gıdalarnmn ve bilkassa konservelerin bulaştırı! » masmı düşünmüşler ve semdar vd ya maraz tevlid edici bazı âmiller öne sürmüşlerdir (Salmonella gi- bi); fakat hu konserveler otoklavy dan geçirildiği için bulaştırma im- kânsız gibidir; takimden sonraki bulaştırma da konserveyi yedirmi- yecek kadar bozar. Maamafih mikrob barhi için ile- ri sürdüğümüz bütün bu imkânsız- lıklara rağmen bir memleket düş- manınmın her türlü teşebbüslerine karşı uyanık bulunmalr ve bilhassa âni sürprizleri davet eden ve mık- natıslr maynlar gibi bir müddet o- yalryan harb vasrtalarmı önceden karşılıyabilecek careleri düşün « mehdir: O âna kadar mahiyeti bi- linmiyen tehlikeli bir mikrob büs. bütün bertaraf edilemez; gerçi hasta üzerindeki tetkikatından az zantan zarfimda buna da bir müda«s faa silâhr bulunur, fakat aradan geçecek zaman zarfında tahribat yapması melhuzdur:- Versay muahedesinin dahi her nedense gayri insani addetmediği mikrob harbini 1924 de (Cemiyeti akvam) diğer yangın cıkaran ve kimyevi zehirler gibi mahküm et- miştir; fekat zamanımız İnsanlık S | mefhumlarmı ciğniyen ve barbar- liğa taş çıkaran bir zamandır; bi- naenaleyh gayri iİnsani teşehhüse lere karşı maddeten ve manen ha- — zır bulunmak en kuüvvetli bir silâh- tır- UÜUzun süren harbin mikrob tehlikelerinden biri de muhakkak ki tayyare bombalarma kargı mes. tur, karanlık ve rütubetli bulunan hayatm dir-: Uzun müddet güneşten, açık havadan mahrumiyet, hareketsiz . lik, üşüme gibi sebebler zaten bir müddet vücutta zararsız gibi du - ran mikropları kamçılar-. Binaena- leyh siper ve kapalı kale hrfzrasıh- hası da çok ehemmiyetlidir.