26 Nisan 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

EY t ; 4 RABER—Alişım Posta (26 NİSAN — 1940 Baltık memleketlerindeki endişe | Sovyetler İsveç sefirlerini Moskovaya davet ettiler Dünün ve ELM Renki haber A hâdise! Norveçte büyük muhf Ya z e Çan, YE a NE e Londra, 26 — Mevsuk bir Stok- holm haberine göre Sovyetler İs- veçte bulunan elçileri Bayan Ko. Tontayı Meskovaya davet etmişler. dir Bayan Kolontayın seyahatinin Skandinavya küâdiseleri ve bilhassa İsveşi tehdid eden Alman tehlil. kesile alâkadar olduğu tahmin €- dilmektedir. Alman radyo ve gazeteleri, İs veç aleyhinde şiddetli neşriyata ve Bir Amerikan hakkımızdaki neşriyatı (Baştarafı 1 incide) past bir modera millet olduğunu selattıktan sonra bugünkü siyasi mevkiini tabiii ederek şöyle diyor: “Türkiyenin dünya işleri üzerinde na kadar kuvvetli bir Amli olduğunu öğrenmek isteyenler, Türkiye hakem. dahâ eski bilgilerini, kanaatlerini w .. mutmalıdırlar. Kendilerine zllallak süsü vermiş padişahların evidtlarme haşem Jiçmde yaşadığı Türkiyeden e set yoktur. Festen, haremden, Arap karflerinden ve reüsrif sark debdebe, sinden de eser yoktur” “Lay?” mecmusar Türk askerini #aert, xpütohammil, 24ki, sahit ve bir tuhadir olarak tav » n sonra, mütenddit dünya Yeni Meclis binası! (Baştarafı 1 incide) geğerek doğruca Türkiyeye gel. dim, Bu skşam Ankaraya giderek mecli£ binası inşaatını tetkik Gd0, alt çil töhditler savurmağı başlamışlar, dır. Diğer taraftan Rusyada Alman- ların Skandinavyaya ( yerleşmele- rinden endişe edilmektedir. Bu en- dişe bütün Baltık devletlerinde de hâkimdir. Bu mahalli Skandinav. yada kalmıyacak olan Fransız ve İngiliz kıtalarını kolayca gitmiye. €ekleri anlaşılan Alman kıt'alarına tercih etmektedirler mecmuasının | . harbindeki o kahramanlıklarma dair menkibeler haklediyor ve bugünkü hazp karşısında mernleketini müda, | fsaya hazir uyanık kuvvetini beye | | lar Steinljer'in canin yadediyor. Amerikan mecmusaı (O şeflerimizin| dünya yüzünde Mmkılâp yapmış lider. Jerden hiç biriyle kıyan Hall etmi - yecek olan deha ve besiretinden hay. ranlıkla bahsetmektedir. Atatürk ve İnönü'nün ve bütün ik- bal ve Hibarında - sarsümse bir aşk- is sevdiklerini, tebarüz ettiriyor, “Layf” mecmuaamın neşretuği re. simler, memleketimizde iştimai, amal, askeri hayattan ve sanat faaliyetle rinden canlı birer manzaradırlar, Mec İ mus tam on dört sayfasımı'bu yazı ve resimlere ayırmış bulunmaktadir. | Belediya koopera- ' tifi esaslı şekilde ıslah ediliyor ceğim: Ve inşsatm sonuna kağsr | Türkiyede kalarak işlere zeravet edeceğim. Normal şartlaria inşaatın Üç s0- hede tamamlanması: mümkündür. Fakat bunu simdiki vaziyette kes. tiremiyeceğim. Yalnız şu kadar diyehilirimki yeni Türkiye Büyük Millet Meelisi binası, dünyanın en güzel ve en bilyük parlâmento binası olacaktır. Ankarada daha evvel Atalürk köşkünü, Vekâletler mahallesini rapmaıştım. Hükümetin yeni tek, iflerini de memnuniyetle kabul etmeğe bazırm- Yapılacak işler arasında Bağvc- kâlet ve hariciye vekâleti binaları vardır. Bunların projelerinin bass tevdi olunacağını umuyorum. Şe. hirlerin imarına ait diğer işler de verilirse meşgul olacağım tabildir.,, İtalyanın vaziyeti Paris, 26 (Hususi) — Façyolar we korporasyonlar birliğinin Roma. ön dün yaptığı toplantsda hissedi- lir şekilde fena tesir bırakan bir hâdise olmuştur. Devlet müsteşar. larından Yunta İtalyanm Almanya Yann ön harbe girmeğe karar ver- diğini bildirinee. bütün gözler top- Tantria bulunan Musoliniye dön, yiip, ve Obaşvekilin yüzünde bir Memnuniyetsizlik alâimi sarih ola. İk mjişahede edilmiştir Bu Hi arla müşavirin yalnız kendisine Mahsus olan şahsi bir fikir ileri sürdüğü tahmin olunmaktadır. Brüksel, 25 (A. A-) — Kabine istifasını vermiştir. Tibereller ma» arif bütçesi ateyhine rey vermiş. Jerdi. Münakaşa iki zeyl meselesi Üzerinde tereyan elimiştir. Pierlot, diberallerin noktai nazarmı kabul- cimediğinden itimat reyi istemiş » tire Lâberaller ademi itimat reyi vermişlerdir. İstifadan sonra kabine nun riyaselinde toplanarak Uç çeyrek saat müzakerede bulunmuş. tur. Bu içtimada hükümetin krala, bütün kabinenin istifasını vermesi kararı teyid edilmiştir. Siyasi mahfiller, kralın, istitayı kahul ettiği takdirde, yeni kabine- yi teşkile yine Pierlolyu memur edi tahmin eylemektedirler. Pirrlo. | Belediye kooperatifinin ıslahı ve muamelâtının genişletilmesi için bazı tedbirler alınmağa baş * Tanmıştır. Yeni kooperatif müdürü Hay- dar Berkman müessesenin bu günkü vaziyetini tetkik etmiş ve kooperatife hem istihlâk ve hem de kredi sahalarında faaliyete geçebilecek bir istikamet vermek için bir program hazırlamıştır. Mezkür program belediye zat işleri müdürü Tarık, belediye iktıyat müdürü Saffet ve beledi" ye teftiş hey'eti müdürü Samih Ve diğer iki zattan teşekkül eden idare meclisince tasvip olunmuş. tur. Tesbit olunan ıslah ameliyesi- nin esaslarında şu cihetler var dır: 1 — Beşiktaş, Alesaray, Üskü dar, Beyoğlu, Kadiköy gibi şeh rin kesil mıntakalarında birer is“ tihlâk kooperatifi şubeleri açmak. 2 — Belediye Jeokantasını 1s. lah etmek. 3 — Mevcut istiklâle koopera- | tifini muhafaza etmekle beraber bir de kredi kooperatifi teşkilâtı | vücuda getirmek, 4 — Kooperatii ortakları için Gir dispanser vücuda getirmek. 5 — Yine kooperatif ortaklar için şehrin birçok semtlerindeki eczahanelerde kredi tesis etmek, '5 — Mali, sonat birçok mes seselerle anlaşılarak (kooperatifi yalnız belediye memurlarının de- ğü), aynı zamanda halkım istifade” sine hadim bir müessese haline | getirmek. Belediye riyasetince, belediye kooperatifinin inkişafın; terin çin müesseseye nikden yardım edilmesi kabul olunmuştur. ittihaz edilen bir karara göre Elektrik, Tramvay ve Tünel ida. releri mensupları da Ez ! âza olarak kabul edileceklerdir. Şimdiye kadar tedavülde kalan borçların ve alacakların tasfiyesi muamelesine de başlanmıştır. Bir kız ekmek bıçağile bir erkeği yaraladı İ Eminsinan mahallesinde Bileü ! sokağında 20 numarada oturan Şükrü, Leylâ isimli bir kiz lara - Tmdan oralarında çikan bir kavga- yla sol baca- , Bırdan yaralanmıştı rebeler hazırlanıyol. (Baş tarafı 4 incide) dar ilerliyen müttefik kuvvetler Molde de karaya çıkmış ve Fa” mar yoliyle Andalsnecsten Osloya demiryolünu zaptetmiş” Bu demiryolu sık sek Almanlar | tarafından bombardıman edilmiş- se de hâsaratın kabil olacağı aynı ilâve edilmiştir. Bu cephede bulü- nan müttefik kuvvetlerin büyük bir kısmı Dombaas'ın cenubunda Otta etrafında bulmaktadır. Norveç kıt'alârı ike Koppan ile Roras arasında mevzi almışlardır. Trondhaym'ın şimalin şimal siper kazmakla meşguldürler. Narvik mıntakaşında kar firtr nalarına otağmen müttefikleri Nortveçiiler Alman müfrezelerini tedricen mühasara etmektedirler. iKİ ALMAN KARAKOL GEMİSİ BATTI Paris, 26 (Hususi) — Norveç harbinin obaşındanberi Fransiz donanması harekâta ilk defa ola* rak yakından iştirak etmiştir. Büyük umumi karargâhın teb. biğine göre Skajerakta Fransız torpito muhripleri iki düşman katakol gemisini obatırmışlar ve Alman tayyarelerinin hücumla- zına rağmen hiç bir hasara uğra kolayca tamiri | ha; mahfellerde | maksızın üssülharekelerine dön | müşlerdir. |, ALMAN KITALARI LILHAMAR'I ZAPTETTİLER Londra, 26 (A.A.) — Stok holmdan Daily Ekspres gazetesi“ ne bildiriliyor? Alman kıtaları Lillekammer'i zaptetmişlerdir. Poros'a doğru Österdel vadisinde ilerlemekte « dirler. İNGİLİZ KUVVETLERİNİN PARÇALANDIĞI ASILSIZ Londra, 26 (A.A.) — İyi ha" ber alan mahfellerde hasıl olan göre "“vakaylin 'tahrifi"” hakkında “harbiye nezareti tara #ından dün akşam neşredilen teb” Tiğ bilhassa Norveç cephesinde bulunan Amerikalı harp muhabi" rinin gönderdiği telgrafa müteal. Hk bir tavzihten ibarettir. Bu tavzih Nörveçte bulunan İngiliz | kuvvetinin parçalanarak dağınık bir şekilde ricate mecbur kaldığı- na dair verilen bir haber hakkım da idi. Aya: mabfellerde mevsubahs olan müfrezenin hir pilşdar kıtası olduğu ve masveudunun da katiyen 1500 olas rak tahinin edilemiyeceği kaydolun « maktadır, Harbiya mozaroli esasel bü pişdar kıtasının vicats mecbur kaldığını ve bir miktar da zâyint ver, diğini hiç bir zaman tekzip etmemiş» Mi mhhfeherde, bi kılanm Trandhaymı tamfakamnda bülunan İagiliz kuvvetlerinin kısmı Okühiğini tegkil ettiğini iddia oti retiyle vakayide yapılır tahrif edil mekteğir. ŞİMALDE VE CENUPTA ASKERİ VAZİYET Londra, 25 — Norveçe gönde” rilen İngiliz ve Fransız yardımcı Xıtalarımın nakli denizlerde hiç bir maniaya tesadüf etmeksizin devam etmektedir. Diğer taraftan Norvecteh ge- len haberlere göte Norveçin raul” telif muntakalarındaki İngiliz ve düşman kuvvetleri arasındaki te maslar geçen haftalardan daha fazla şıklaşmıştır. Trondhayın ci varındaki temaslır ieticesinde Alınan kuvvetleri hiç hir muvaf- fakıyet elde edememislerdir. Cenup cephesinde Almanlar üç koldan ilerlemeğe çalışmakta dırlar. Merkezdeki kol Elverum un 80 kilometre kadar şimâlinde İ küln Koppang yaktnmdaki mev” zilere gelmiştir. Gudbrand vadi - İ sinde faaliyette bulunan Alman sol cenahı Lillebammer sev * kilceyş rwatakasında, müttetik kıt'alarile henüz belli olmayan çarpışmalar yapmıştır. Gudbrand vadisi, | Oslo ovasına açılan met- halinde kâindir. Müttefikler, Al * | manların sol cerah kıt'alarına muküvemet için mütemadi suret- te Dombaastan takviye kıtaları göndermektedirler. Diğer taraf - tan, Trondhaym'ın ceuubunda, demiryolu üzerinde kâin Stören mühim mevki, müttefikletin € tindedir. Aysıca Namsos'la Andalsens'e çıkarılmakta elân kuvvetler sa yesinde; Norveçteki müttefikler | kıtaatının yekünu hergün kabar- maltadar, Norveçteki İngiliz tayyare da fi topları, her an takviye edilmek- tedir. şahitler, müttefiklerin sev * mdan ehemmiyeti Nlehammer - Trond” demiryolunu Kontrol et- mekte ve bu suretle Almsinların bu yoldan takviye kıtaatı âlmâ” larına mümanaat eylemekte ol duklarmı heyan etmektedirler. NARYİKTE: Bu mıntakada muhasarada bu“ Yunan Alınan kuvvetleri daha &r kt bir çenber içine alınmış bulun” maktadır. İki gündenberi devam eden şiddetli kar fırtınasına rağ" men müttefiklerin yeni esirler al- dığı bildirilmektedir. Diğer taraftan deniz mıntaka * sından İngiliz, Fransız yardımcı | kuvvetlerinin ihracı devam eder ken Skajerak muntakasında Al * man nakliye vapurlarına hücum edilmiş ve Fransız mebusan me€- lisinde Renonun söylediği veçhi le ikisi batırılmıştır. O Norvecten gelen haberler Oslo Kyori sahil 300 kadar Alman cesedinin ş olduğu gürülmü Dalgalar aynı zamanda W mıkyasta silâh ve mühim denize atmıştır. Harbin i tası zarfında Almanların © iye gemileri batmış, on nakli gemisi, terpillenmiş ve Giğ dört tanesi de zaptolunmuştur. Bütün bu harekât esnasında da 14000 kişinin boğulduğu ve 3500 kişinin kurtarılmış olup mevkuf tutulduğu haber verilmektedir. OSLODA ALMAN ALDIĞI TEDBİRLER Stokholm, 25 — Gazetelerin verdikleri haberlere göre, Osloda kalmış Nerveçlilerin mühim mık- tarda bulunuşundan ba NE ederi Alman işgal ordusu ki Zi 191e 40 yasadi Kame deri, şehri toka davet eylemiştir; Bu emre muhalefet edecek olan- Jar hakkında idama kadar çıkan cezalar tatbik edilecektir. Almanların işgali altında bulu- nan bütün mıntakada geceleyin sökaklarda gezmek yasaktır. BALTIKTA VAZİYET İSVEÇ LEHİNE Londra, 25 — Deyli Te İeğral < gazetesinin son 2a- manlara kadar Stokholmde bu. Juran muhabiri, Alman ve İsveç dönanmaları ballanda yazdığı bi: makalede diyor ki: İki üç aydanberi yapılmakta o. Jan deniz muharebelerinden ve €zcümle Norveç fiyorlarının iş. gali esnasında vukuz gelen çat, Pışmalardan sonra, Baltıktaki de. miz kuvvetleri müvazenesi, Al. manya aleyhine ve İsveç lehine 0. larak bozulmuştur. Baltık de. nizine hâkim olmak niyeti ile vü Cuda getirilmiş olan Alman do. panması, artık bugün Baltık de. nizinde en kuvvetli donatma de. ğildir. Almanya, asketlerini İs. veçi işgale yollarsa, bu askerlere doranması ile yardım edecek va. ziyette bulunmamaktadır. Alman yarın elinde kalan kruvazörler, mevcut bir tek zırhlıya ilâve edi. Tirse bu suretle teşskkül eyliye. cek olan Alman filosu 6, 8 ve 12 puşluk topları haiz bulunacaktır. Halbuki İsveç donanmasında 6,9 ve )2 pusluk toplar vardır. Diğer taraftan, Almanya, bugün elinde kalan gemilerini de istilâ kuvvet. lerine malteme götüren vapurla, tın refakatine vermek meğburiye. tindedir. Diğer taraftan İsveçin İtalya" ya sipariş ettiği dört destroyer de volda bulunmaktadır. MÜTTEFİKLERİN HARP TEBLİĞİ Londra, 25 — Londranm ax keri mahfellerine “gölen”son ha berlere göre, İngiliz ve Norveç kı ik etrafındaki çenberi a ve şiddetli soğuğa rağmen, müttefikler Narvike gir” tikce yaklaşıyorlar. Lillebammerdeki harekâta ge lince, müttefik kıtaların halen Domsas'ıa 40 kilometre doğu ce nubundaki . Otta bölgesitde ol- dukları bildirilmektedir. Bu böl | gede şöseler ve demir yolları Al manlar tarafından bombardıman | edilmişse de yalnız. tamiri kahil * İsbafif hasarlar vaki" olmuştur. “Trondhaym - cephesinde,. AT | burada müteahhit manların Stenkjer'e doğru ilerle- meğe çalıştıkları (anlaşılıyor. Müttefikler Namsosun $ö kilo" metre cenubundaki Meier hava - Jisinde bulunmaktadırlar. Bu bör gede halen şiddetli muharebeler | 1! | mühitnmat dol Üf cereyan etmektedir. Almanların Nörveç istilâsının başlangıcında büyük eremmiyeti haiz bazı Hmanları ele geçirmek için kullandıkları usul hakkında | 4 şimdi bazı tafsilât alınmıştır. , Öğrenildiğine göre, yiyecek ve gizli krtaat yüklü üç Alman vâ- puru Bergen civarındaki Pudde “ Tjord'da dört hafta kalmışlardır. 9 nisan şafak sökerken Alpan Kıtaatı güverteye çıkarak ihraca hazırlarnımışlardır. Sahilde bekliyen Alman ajan man, Variçiye Umumi Kâtibi Nu- ilenemencloğlu, birçok me- buzlar ve yüksek memurlar tara- tuian teşyi edilmiğtir. sö Memleketimizde petrol bular. | ması iktımadi mabafilde olduğu ka. dar kalk arasmda da çok büyük ve derin bir sevinçle karşılanmıştır. Petrolün bulunduğu mıntakanım şi- mehdifer hattını pek yakm bulu- | süsü ve menbara veriminin iktra- di oluşu bilhassa üzerinde durulan ki mühim noktadır. Malüm olduğu üzere, bundan evvel memleketin muhtelif nokta. larında petrol emarsleri görülmüş, | hattâ bazı sondajlardan muvafık İ aetice alınmış, fakat elde edilen petrol iktısadi şartlara uygun ol , midığı, yani istihsal müsrafı elâğ edilecek petrolün kıymsetinden faz- Ta olduğu ve nihayet dünya piya sasından çok far'slı ali muvafık örülmemişileye i Memleke kro bari ve motorin wi ör de İ25 bin ton iken bu miktar 1038de 160 bin tona ve nihayet 939 da takri- ben 180 bin tona yükselmiştir. Bu miktarın takriben yarısı benzin ve diğer yarısı da petrol, motorin ve Sairedir. Petrol ve benzeri madde. Yer itkalâtımızım bu şekilde artmış olması gözönünde tutulursa ve bil hassa Avrupa harbi dolayısile pet Tol ithalâtınm müşkülâta uğradığı Amerika b Muhariplere ait denizaltıların meri girmeleri yas ak edildi Varmapringsı, 5 (AA) — Bur. Yeli. Norveçle Almanyanın harp ha « dinde olduklarını bildirmiştir. Binme | Bâleyh, bitarallık kanunu Norveç bak kında da tatbik edilecektir. Ruzvelt biz beyannamede bu ihtilâfta Ameri, kanın biluraf kaldığını ilâve eyle « mektedir. Diğer bir beyannamede ruuharipler Te sit İahtelbahirlerin Amerikün hi - munlurını ve karasularına girmeleri, nin enedildiği bildirilmektedir. Bitarafık kanununa tevfikan Nar- veç bundan sonra sntın aldığı harp malzemesinin bedelini peşinen öde , meğe ve bu malzerseyi Amerikaya &- Ankarada bir | kasa soyuldu Ankara, 28 — Evvelki gece Arif Çubukçus nun yozıhönesindeki kasa, şimdilik hilviyeti meçhol hırsızlar tarafın. dan delinerek silmiş ve işinde | bulunun. 10.000 liraya yakın para | | çalmmıatır. Hivstalar, kasada mevcut mücev, herlers dokunmamışlardım Zabıta bazi ip uçları ügörinde tahkikata girişmiştir. Hırsızlığın, o gün perslearın kasaya konulduğu. nu öğrenen bir şahsın yardımile yapıldığı zarnediliyor Bir çocuk sarnıçta boğuldu Kandili Rum mektebinda'olu- ran Sıtkı ile Andon ve kardeşi 3 Yaşında Simon civardaki arsada | oynürinriken Simon * buradaki sarnrca - düşmüş ve çocukların İ feryatlarıma: yetişenler tarafndan kurtanlmeaya kadar boğulmuştur: Geart sarnıçtan çıkarmışlar. ları teleton telef diğer sabotaj İunmale suretile dir. “20 Londra, 25 — gemisinin bir AVE limanında bulund Eğ kuk etmektedir. Bi kisi Finiğndiya da. Üçüneüsünde vardı. Murvaffakıy© tikleri bu hadieeii Almanlar bu işin 8 le hazırladığın! tedirler. 4 Almanlar pergel? yi man, kendilerini #9 herşey hazır Başvekil petroi mili (Baştarafı 1 incide) | düşünülürse 67 le bir hazine bul7. ve ehemmiyeti Mülehassıslar en mühim mesele & Yansı petrolün nı karşılıyacak 3 Regiri mmt: dihanl ve sevk İRİ Vk tesizat yaprağı mekteyse de m n “5 rol ve mlştakla”* ii i salâra verdiği po”. yon lira kadar © deki monbalari edecek kadar 4 müsait, olması Dİ imkân verecektir. yali m masraflar fa olunacak ka işin memek mundan ehen hassa, Gi a Petrol pir ö sağı yenilik de PX iri hareketine x€7 Yacak'ır, denilir” Gelen haherler$ zol bulunduğu di de büyük bir ül lerinde8.. 9 müesacselei cektir. Tetkiki” bekleniyor. İş, tahmin ©“ görülürse, bi Mene jgtih olan — tesisat it olmuyun vap? burdur. e Resmi rahle bahseditmmemeki? “2 4 kında bir be; timali merk Hul, de bir toplan! Gigi Darimarıann 0 işgal Yaşla d gikanin Hint Kaufmasi berdevam mag Bir mat sın Beğ turan Rizeli sahibi ve Tar İk Karst, dah Pal alınış ve bi balıksı ipi köprü kapılan deliyerek mugla *€ Altı di Alman .. bir kale rar, “ sie şebrii i SER a eleteik df akranları ae ye - di anin yele yi tat öz le yf Bundan y yapan Bİ air d eyaatı di j