13 Aralık 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

ingiliz Başvekilinin beyanatı Lomdra, 13 (A.A.) — Çemberlayn, Avam Kâmarasında be. yanatta bulunacak Finlâüdiyalk mültecilere yardım etmek zarureti hasıl oduğu takdirde İngiltere hükümetinin İngiliz şefkat müesse- selerinin yapacakları bütün teklifleri sempati ile karşılamağa âma- de olduğunu söylemiştir. Çemberlayn, Almanya ile İtalyanın Binlândiyaya silâh gön. miş olduklarına dair olan haberleri teyid eder malümat almamış ol- Giğume tasrih etmiştir . Sovyet - (Baş tarafı 1 inelde) tebliğ, bütün cephelerde birçok şiddetli çarpışmalar (o vukua gel miş olduğunu bildirmektedir. Carelie berzahında (Ruslar, muhtelif noktalarda taarruza geç mişlerdir. Bütün gün bilhassa ber- zahırı merkezinde kâin Mola kili- sesi etrafında (o müsademeler ol muştur, Şark hududu boyunda, bilhassa Tolvajervide muharebe, düşmanm tam hezimetile nihayet bulmuş- tur. Sovyetlerin üç taburu imha & dilmiştir. Finlândiyalılar, 27 mit- ralyöz, 25 otomatik tüfek, 13 oto. matik tabanca, bir miktar tank ve harp malzemesi zaptetmişlerdir. Loimolada Ladoga gölünün şi- malinde ve diğer noktalarda Rus lar taarruza geçmişlere de her ta“ rafta püskürtülmüşlerdir. YFinlândiya harbine dair diğer telgtafiar 3 üncü sayfanızdadır.) Zelzeleler Dikilide halk geceyi sokakta geçiriyor İzmir, 2 (A.A.) — Evveiki gece şehrimizde hissedilen zelzel4 ayni şiddetle ve bir iki dakika arayla bütün kazalarda da bisse- dilmiştir. Dikilide bu zelzele kıs. men şiddetli olmuş ve baz du. varlar yıkılmıştır. Halk geceyi sokakta geçirmiştir. Bergamanın bazı köylerinde de bir kısım ew İerin duvarları çatlamış ve halk büyük bir korku geçirmiştir. Gümüşhanede Gümüşhane, 12 (A.A.) — Bu sabah saat dörtte burada oldukça şiddetli ve biribirini müteakip üç defa zelzele olmuştur. Hasatat . yoktur . — Senenin en meraklı ve heye- canlı maceralarla dolu sinema romaslarını Türkiyede ilk defa söstermekle söhret bulan ALKAZAR “A BUGÜN Matinelerden itibaren KÜÇÜK angsterler Meşhur Macar Viyolenisti VASA Güzel Yıldız iSA MIRANI ei. fsiri Fin harbi Rusya ve Milletler Cemiyeti (Baştarafı 1 incide) vüzü karşısında kendisine yardım edilmesi hakkındaki talebine dair kararını bugün verecektir. Birçok delegelerin ve bilhassa Arjantin muzahhasının talebi üze rine komisyonun raporu beklen- meksizin asamble bu sabah topla. nacaktır. Arjantin omurahhası, Rusyanın cemiyetten ihracı hak- kında cemiyete resmi bir nota ver- miştir. Asamblenin toplantısından sonra 13 ler komitesi toplanarak rapora son şeklini verecektir. Asamblenin komisyon raporunu ve kararını aynen kabul (edeceği muhakkak görülmektedir. Kararın hülâsası şüdurl— Mütecavizin mânen takbihi, 2 — Tecavüze uğrıyan devlete münfe. riden yardım yapılması, 3 — Rusyanın Milletler cemiyetinden ihracı. Raporda ihra; (okeyfiyetinin asamblenin değil konseyin salâhi- yeti dahilinde olduğu O kaydedil. mektedir. Cenevredeki Sovyet o mahfilleri ne göre, Milletlee cemiyeti teşai» büsü Rusya Ohakkında hakiki bir tahriktir ve 24 saatlik bir müh let verilmesi Sovyetler haysiyetiyle telif edilemez. Sovyetler birliğinin cemiyetten çıkarılması, az çok kısaibir müd. det zarfında mukabelebilmisii ola” rak İngiltere ve Fransa ile diplo- matik münasebetlerin kesilmesini intaç edecektir. Amerikada kuvvetlenen cereyan Vaşington 13 — Sovyet Rusya” nın red cevabı, Amerikada Sovyet Rusya ile siyasi o münasebetlerin kesilmesi lehinde cereyanı kuvvet» lendirmektedir. Hâdiselerin (Baştarafı 1 incide) Aksi takdirde “aman, piyasada | falan mal azalmış. Belki; yarm ih- tyacım olur, Ondan biraz da ben alayım,” diyenler, yahut $u veya ba adamın ihtikârm görüp de “varsın, eczasını benden bulmasın. Allah belâsmı versin.” diye geçip gidenler sadece ihtikâirm biraz da. ha artmasına sebep ölür, Hasan KUMÇAYI İzmirin bir aylık ihracatı İzmir, 12 (A.A.) — İkinciteş- rin ayı içinde İzmir limanından yapılan ihracatın kıymet yekünu 3 milyon 677. 676 liradır. Bu miktarm karşılığı olarak çıkan eşya 32 tmihtelif memlekete gön. derilmiş olup bunların başında Amerika ve İkinci olarak İngil- PRİHODA ge beraber » yarattıkları RACANIN AŞTI YEN SAKARY #nın Zaferi olacaktır 42 birliğinin, Gi ehven 45 kuruş, (RAPdn İhtikaris mücadele | (Baştarafı 1 incide) olan yeşil sabunlar 18den 23 kuruşa fırlamıştır. rin tenekesi 830 kuruş iken kuruş olmuştur. 480 Beyaz peyni. | Yağ fiyatlarında da ehemmi., yetli yükselmeler görülmüştür. Evvelce toptan 40 kuruşa mu. amele gören asitli zeytinyağlar toptan 53 - 59, perakende 60 ku- ruşa, Trabzon yağları 90 dan 100 kuruşa, Urfa yağları 95 den 115 kuruşa, Diyarbakır yağları 90 dan 110 kuruşa çrkarılmıştır. Bazı toptancılar piyasaya hâ- kim olmak için malları toplaya. râk depolarma kaldırmışlar ve perakenklecilere istedikleri fiyat- tan satış yapabilmek için piyasayı tazyike başlamışlar, mal çok bol olduğu haldesun'i bir sıkıntı meydana getirmişlerdir. Bu vaziyetten esnaf ta büyük zararlara uğramıştır. Diğer taraftan giyilecek eşya fiyatlarında da ihtikâir bütün şiddetiyle devam ediyor. Paltoluk Alman kumaşları sto- ku pek fazla olduğu balde sırf muhtekirier yüzünden metresi 11.5 biradan 14 Jiraya fırlamış, di- Zer Avrupa kumaşlarına da met. rebaşma2-3lira ilâve edil miştir. Krediyle muamele tama- miyle kaldırılmış, terziler müş. kül vaziyete düşürülmüştür. He- le makara ihtikârı pek feci bir şekil almıştır. Evvelce makara | ticaretiyle hiç alâkası olmıyan | bir pastırma tüccarı bu işi kârk | bularak piyasadan makara topla» mış, diğer bir çok muhtekirler bu bareketi taklid etmişlerdir. Neticerle perakendeciler! bunların pençesine düştüklerinden 15 ku- ruşluk makaralar 50 . 55 kuruşa kadar çıkarılmıştır, Diğer terzi malzemesi o fiyat- ları da iki üç misli yükselmiştir. Gömlek düğmesi 12 düzünesi 3 liradan altı liraya şastarlıklar metresi bir liradan iki buçuk Mraya çıkarılmıştır. — İşin garibi hepsi yahudi olan muühtekirler, bu eşyayı piyasadan kaldırarak, elaltınidar ancak mahdut miktar- da satış yaptırmaları, fiyatları ted rici surette dünya vaziyetine gö. re arttırmağa koyulmalarıdır. Bütün piyasa ve halk, İhtikâr- la mücilele Komisyonunun mü- essir bir faaliyet gösteremediğin. | den şikâyetçidirler. Hükümetin şiddetli tedbirler almasını bekle. mektedir. Yapı malzemesi fiyatlarındaki artmalar işlerin durmasını mu cip olacak dereceyi bulmuştur. Civata gibi demir inşaat mal zemesi 25 kuruştan 80 kuruşa, çivi 35 kuruşa, çinko 18 kuruştan 65 kuruşa çıkarılmıştır. Böyle ihtikârh işlerden para kazananlar arasında 250 bin Jira- hik hanlar satın alanlar da olduğu piyasada söyleniyor. Manifaturacıların toplantısı Istanbul omanifaturactları dün Ticaret Odasmda toplanmışlar, manifatura eşyası fiyatlarinda ye. niden tenzilât yapılmasmı kabul etmişlerdir. Bunun üzerine bu e$- yanın 5a'17 fiysiları tesbit edile - rek bir tiste halinde haztrlanmış- tar. Bugünden İtibaren (o tatbikma başlanması mükerrer olan listeye göre, marifatura ogyası şu fiyat lar üzerinden satılacaktır: Divitin ekstra metresi 77 kuruş, divilin orta metresi 50 kuruş, di- vitin ehven metresi 43 kuruş, Al. man pazini atma santim boyun- da 48 kuruş, Alman pazeni 70 san. tim boyunda 3T kuruş, İtalyan pa- | zeri 60 santim boyunda 80 ku - ruş, İtalyan pazenl 70 santim bo- yunda 36 kuruş, İtalyan pazeni 80 “santim boyunda 40 kuruş, saten 190 santin ELoyunda 43 kuruş, satanl 30 #artim boyunda 66 ku . ruş. poplin orta kalile 55 kurus, kutil 115 4 ie. ve pugüyi ün S.P, 19 56 kuruş, pantolonluk 120 santim boyunda 75 kuruş, panto - lonluk 140 santim boyunda 90 ku. ruş, pantalonluk 140 santim bo - yunda iyi cins 120 karuş, hareli Rus malı 28 kuruş, fistanlık Rus Yanlı 32 kuruş. Bütün manifaturacılar hazırla * nab listeyi İmzalıyarık mallarmı yukardaki fiyatlardan sutmağı ka- bul etmişlerdir. Manifaturacıların iddiasi Fakat diğer taraftan bu sabah kehdilerile görüştüğümüz manlfa . tura *ecarlar» bu fiyatların sn - cak muvakkat: bir zaman tatbik e- dilebileceğini söylemişlerdir. İd - dinlarına göre, dünyu tir, Şimdi piyasada mevcut bulunan manifatura eşyası evvelce gelen mallar oldüğundan maliyet fiyat. larma norma! kâr, ilâve edildikten sonra satılmaları icap etmektedir, Fakat tüccarlar ileride gelire - cekleri malların pahalıya malola- cağını bahane ederek (ellerindeki ezki fiyatlarla gelmiş mallara lü - zumsuz zam yapmak suretile ihti - kâr yoluna sapmışlardır, işin asl garip tarafı manifaturacıların ihti. kâr yaptıklarını itiraf etmeleridir, Yalnız kendi de hariçten getirecekleri mal. lar pahah olacağından bu hareket. lerinde mazurdurlar, Bir manifaturacı ne diyor? Bu yolda bir manlfaturacr gun- art söylemektedir: “e Sanki yanız manifatura eş. yasında ihtikâr varmış gibi boyu - na bizlerle uğraşılmasına hayret ediyoruz, Kendi memleketimizde yetişen fasulyo, nohut, patates ve #air bütün gıda maddelerile; ha , tiçten gelcu makara, demir, kalay, terzi levazımatı ve sayılmakla bit miyecek âlğer birçok Ogya üzerin- de yüzde 300 . 400 nisbetinde ya- pılan ihtikâr hareketleri sanki hiç göze çarpmamaktadır. Biz fiyat - lara nihayet yüzde 20 , 30 zam yapmış bulunuyoruz. Fakat diğer taraftan meselâ fasulye çibi bir gıda maddesine yüzde 150 zam ya- pildığı halde 868 çıkaran olmuyor. Manifatura eşyası nihayet en mübrem bir ihliyaç sayılamaz. Gömleğimizin, iç çamaşırımızın ö- tesini Berisini yamayarak, dikerek giyebiliriz, fakat hiç bir zaman gi- dasız duramayız.” Amerikadan mal gelecek Diğer taraftan kendilerile temas ettiğimiz nlâknadarlar, ileride ha . riçten gelecek manifatura “eşyası eğer pahalıya malolursa tabintile o zamanki fiyat fazlalığını zormal olarak kabul edeceklerini söyle * mişlerdir. Yalnız şimdilik Ameri , kadan manifatura oşyası gelme - ektedir. Bunun #obebi Amerikan tiocarlarının daha geçen sene bize göndermiş olduğu mallarm bedel - lerini alamamış olmasıdır. Fakat alâkadarlar bu ciheti de zöğönüne alarak Merkez Banka - sından Akriditif açtırmağa karar vermişlerdir. Yani Amerika müca, seseleri bize gönderecekleri mal - ların bedellerini peşinen alacak . lardır, Bu parayı Merkez Bankası tüe- carlar namına verecek ve sonra - dan tüccarlardan Lahsil edecektir. Bu yolda yeni bir tedbir daha a. lanmuşlur, Eskiden Amerikaya al - pariş verilir verilmez (otüctarlar mal bedellerini kambiyoya yatır . mak mecburiyleindo o kalırlardı, Bu suretle Amerikan firmeları siparişleri aylarca sonra gönde - rirlerse, lüccarın sermayesi mü - atta! olarak bekler ve böylece maliyet fiyatma faiz ilâve edilme. si Vüzimgelirdi. Ticaret OVekâleti bu hususta türsarlirm lehine ola” rak mühim bir karar vermiştir. piyasası yüzde 20 - 30 yükselmiş, a a Tüccarlar Amerikaya sipariş vere. cekler, fakat kambiyoya para ya - tırmağa mecbur olmuyacaklardır. Yalnız takas limited şirketine A - merikadan o gümrüklere “gelecek maiları çekeceklerine dair bir te - minat mektubu vereceklerdir. Ancak mal geldikten sonra tüc. carlardan bedeli alınacaktır. Böy - lelikle tüccarm parası daha ev velden bağlanmamıs olacaktır. Merkez Bankasına emir gelmiş - tir. Bu usul demir ve bütün ma - denlerle inşaat malzemeleri idha - ünde tatbik edilecektir. Fakat ya. kınd& Amerikadan gelecek bütün maddeler üzerinde tatbik edilmesi İ temin olunacaktır, manifatura | kansatlerince İleri- | Italyadan da mal gelecek Diğer taraftan haber aldığımıza göre İtalyanlar ancak Türkiyeden kendilerine oOpamuk gönderilirse mukabilinde manifatura eşyası sa - tabileceklerini bildirmişlerdir. Bu. mun üzerinde dür hükümetimiz #'ikadarlara, İtalyaya 2 milyon &i, lo pamuk ihracma müsaade etti. gini bildirmiştir. Böylelikle yakında İtalyadan mal zelebilecektir. Rusya manifatıra ihracını me » netmiştir. Manifaturacıların diğer bir iddiası Manifaturacılar, Ticaret Vekâ letinin manifaturacı olmıyanlara mal satılmaması hakkındaki kara” rının kabili tatbik olmadığını söy Iamektedirler. Çünkü sermayesi fazla olmıyan veyahut malmı kısa bir zamanda paraya tahvil etme - ğe mecbur olan tüccarlar keydi - sigden mal almak isteyen kimseye satış yepmak O zeruretindedirler. Anadolu tücesrlarmın - alatağı iki sandık mein mukabil moselâ ha - rişter başka bir İkimsö 20 san- dik istemektedir, 2 sandık satış büyük bir mağazayı hiç bir zaman tatmin edememektedir, Külliyetli Mal isteyenler de tabiatile ihtikâr yapmak isteyen spekülatörlerdir. Bunlar alacakları omallay derhal depo edip buhrans sebep olacak * lar sonra da fiyatlari öttedikleri gi yükselteceklerdir, Yani bugün için bu yolda beş- ka bir tedbir almak lâzımgelmek- tedir, Aksi takdirde bir kaç gün içinde manifatura eşyasında tek- rar ihtikâr baş gösterecektir. Çay fiyatları da yükseldi Diğer taraftar ucuz çeşit çay fiyatlarmın kilosunda da bir bu- çuk lira kadar bir yükselme var- dır. Toptancı tüccarlar ambalâj- k paketler üzerinde küçük es. nala yaptıkları iskontolar: kal, dırmışlardıt, Perakendeci esnaf ta paketleri üzerlerindeki fiyat- lardan fazlaya satmaktadırlar. Ayrıca Sabanca civarında ye- tişen ve çaya karıştırılan renkli bir otun bir çok kimseler tara, fından fazla miktarda kullanıldığı ve böylelikle yalnız fiyat yüksek- liğiyle iktifa edilmiyerek hileye- de başvurulduğu anlaşılmakta- dır . Bugünkü Semplon ekspresile gelenler Bugünkü Semplon ekspresi, Belgradda Almanyadan gelecek vâgonlarm fazla gecikmesi yü- zürilen Üç saat rotarla gelebilmiş» tir. Bu kadar gecikmeye rağmen Alman yolcuları trene yetiştirile.. nemiştir. * Gelinler arasmda Ankaradaki yeni İtalyan sefarethanesini inşa eden mühendis te vardır. Burdan başkâ İtalyan tütün inhisşı mümessili Delnize piya- salarımızı tetkik için şehrimize gelmiştir. > ali vl USE Nevyork st Türk komisf Vedat Nedim ve” memurlar Amerikadan £ Nevyorktaki o düny münasebetiyle Am ye Türklerin son kafilesi ÖR İtalyan bandıralı Bri gelmiştir . Bunlar arasında, paviyonu komiseri Tör ve muharrir Yalman da vardır. Vedad Nedim Amer yz müş seyahatini İtalyan 7 lântiklerinden Kente Ö. ile yaptıklarcır, su sakin ve hâdisesi SU gemi, Cebelüttarık v8 de İngilizler tarafmds9 larak kontrola tâbi te sergi eşyasının leple getirileceğini sö Yolcuların izahatıf 7 Türkiyenin Avrupa ve?” şısında takip etöği ©.) politikası, Amerikada 9 ediliyor. Amerika efi yesi harbi müttefi f cağı kanaatindedir. V€ fiklerin lekindedir. | Harp dolayısiyle - si İ işler çoğalmıştır. e inkişafı büyük bir dikit” yatla takip ediliyor » Muallimler! ld techizat b yer Mektepten yeni lerin muhtaç oldukla'” temin mi için kendilerine verili 80 lira techizat ili sızlıktan şimdiye kadaf eğ verilmiyordu, Geçen vilâyetinde ancak on m. para verilebilmiştir. YER yetler üzerine vali LÜ muallimlerin bu ha mesi için tetkikat retmiştir. Kaç m bedeli almadığı çi sonra İcap eden tahsis tir, a e ei » Mülkiye m he alınacak yeni Dahiliye vekâleti si ler okulunda kendi h tuğu talebe miktarın! k mış, fakat mektep ty” dar talebeyi okul madığından alınacak © olârak devam edece” tebin tedrisat kadro, prolesör ve mali l edilmiştir. veğsl” Belediye kooperatifinin F i Belediye koop! ” mumiyesince eski kiki için seçilen kont runu hazırlamıştır. sinden sonra kongre maa davet edilecekti”, öl İ selerin zimmetlerinde adli laşılan paraların, #€ “d li icap edeceğini kons” tıracaktır. : —— 7 Ki Hususi mek g > Resmi Tse ve e p de iki sene üsti *.! ta hususi mele ebelerin ders Yi pi reyi Z Bit Vekâleti bu gi mal imtihanları de kabul etmiştir” ve mutedil teyenlerin " > ismine me! racaatt,