3 Kasım 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

© Kendisine iadesi talebinde bulun. o Seği yazılmaktadır © manya ile müsellâh bir © Mümkün kılmıştır, o irk bir mea Rİ a Bi Sovyetlerin Kars ve Ardahanı istedikleri yalandır .Molotofun nutkunun bizden bahis kısmının tam metni anlaşıldı Ankara, 2 (A.A.) — Sovyetler | liği komiserleri meclisi ve ha. | ticiye komiseri Molotof tarafın. dan İrat olunan nutkun Türkiye e ait kısımları tam olarak aşağı- ya dercedilmiştir. “Türkiye ile olan müzakerele “sin mahiyeti hakkında, eenebi | Wemleketlerde birçok masallar nöşrolunmuştur, Bu masallardan bazısnda Sovyetler ittihadının | Kars ve Erdehan mintakalarınn | adada | İ | ! Müş olduğunu tahmin edilebile- Bunun bir Yalan ve uydurma haber olduğu- Vw söyleyeceğiz Filhakika mevzuu (o bahsolan wesele Karadeniz ve Boğazlara münhasır mütekabil bir müzahe. ret paktının aktidir. Sovyetler it, tihadı bu yolda akdolunacak bir pakktm kendisine hiçbir vakit Al ihtildia sevkedecek hareketlere yol açma ması ve harp teğlikesi halimde | Karadeniz devletlerinden madut olmayan devletlere dit harp sefi. belerinin Boğaziçi tarikiyle Ak. denize geçmelerine Türkiyenin Müsaade etmiyeceğine dair Sov. yet Rusyanın teminata malik bu- lunması fikrindedir, « Türkiye, Sovyetler Birliğinin bu iki maddesini reddetmiş ve bu #wretle paktın imzasını gayri İ İ Sövyet . Türk müzakereleri | bir pakt akdine müncer olmuş | bulunmakin beraber, | hiç ol mâzsa bizi alâkadar een muhte. Üf bir çok siyasi meselelere te- ç mas imkânı vermiştir. Bugün. il beynelmilel siyasi vaziyette bizimle münasebetleri ciddi bir Gemmiyeti haiz olan devletlerin hakiki çehresini ve siyastini ta- mmak çok füzumlu bir seydir. | Gerek Moskova görüşmelerin. den ve gerek Türk hükümetinin aset sahasirdlaki som ef'alin. den sonra bügün Türkiye hükü. metinin kendi o mukadderatını harbe iştirak eden Avrupa dev Metleri grupura bağlamağı ter. «ih ettiği malümdur. Türkiye bükümeti, Almanyaya karşı i #ydanberi O harp halinde bulu - han İngiltere ve Fransa ile karşı. müzâheret paktı âkdet- o miştir, Bunu yapmakla, Türkiye tam ohtiyatkâr U bitaraflık siyasetini — İterek sinkişaf etmekte olan Av. (Mecliste muhtelif hareketleri). — tehlikelerin ağırlığını kendi üze, — Pek sarihtir içi deruhte ettiği mes | maktadır. Fakat bu tarzı hareket ri o Safinı dikkatle takip etmek va Tupa barbinin mahrekine olmuştur. Kendi harp sahalarına müm. kün olduğu kadar fazla bitaraf memleket çekmek arzusunda bu- lunan İngiltere ve Fransa bun Memnun bulunuyorlar. Türkiye acaba bir gün, bu hare ine esef etmiyecek midir? dahil | | Biz yalnız komşumuzun harici *iyastindeki yeni tezahüratı güz önünde tutarak hâdiselerin inki, zifesile mükellefiz. Eğer Türki. Ye hükümeti, şimdi ellerini bir deteceye kadar bağlamış ve mu harip. devletler | zümrelerinden bir tarafın maruz bulunabileceği almağa muvafakat etmiş ise, Wyeti her halde müdrik bulun - Sovyetler ittihadı tarafından ta “İP Olunan harici siyaset hatlı değildir. © hat ki Sovyet Rusyaya ha. i Siyasetinde pek çok muvaf. kıyetler temin etmiştir . Sovyetler ittihade ellerini is peer rey rey EYY nün ve bugünün haber ve hâdiseleri khhhhkhki neki elek. 1 şe | ristanda silâh altına alman fakir | ta devam olunan mezalime niha- i kümeti nezdinde teşebbüslere gi- İ da, gerek Sovyetler ittihadının Bulgaristan Türkleri acınacak (Baş tarafı 1 incide) ! Türklere dokunulmamıştır. Yarı | ber halde bulunan Bulga silelere, hükümetin ve harbiye ne- zaretinin emrile, belediyeler mad- di yardımda bulunmaya mecbur | tutulmuşlarsa da Bulgar tabiiye - tindeki Türklerin bövle bir var - | dımdan müstefit oldukları görül- | memiştir. Bu yüzden yüzlerle, bin | lerle Türk ailesi çoluk, çocük pe « | işan, aç ve sefil bir hale düşmüş- lerdir. Resiçper sınıfına meisup | köylü Türklerden © birçok 0 Bulgarlar silâh tedim etmei niyet etmedikli bunlara Longaz denilen ve Vara kazası | dahilinde bulunan bir bataklıkta kereste ve dağlardan odun taşıttı. rılmaktadır. İ Son günlerde RBulgaristandan geçerek memleketimize gelen yol- cuların yine aplattıklarına göre, Bulgar tebaası Türklerin bir şehir den diğer bir şehre seyahat ede - bilmeleri emniyet müdürlerinin hu susi müsadesine bırakılmıştır. Ka- sakalarda yaşıyan esnaf Türkler « | den birçokları dükkânlarını kapa» mak mecburiyetinde kalmıştır. A - | İış veriş yoktur ve Bulgarlar Türk ! esnaltan alışveriş etmemektedir. | Bütün hu yapılan tazyik ve zulmün en feciinden birisi de şu: | dur ki, birkaç Türkün bir araya | gelerek konuşması birçök yerlerde | yasak edilmiştir. Türklere Türki - | yeden gönderilen mektup ve ga - zeteler verilmemektedir. Gazetec lik eden birkaç Türk münevveri de muhtelif ve meçhul mahallere | sürgüne gönderilmişlerdir. Bun » lardan bazıları «pasaportları elie- rine verilerek muayyen bir müd det zarfında Bulgaristanı O terke mecbur edilmişlerdir. Eski vakıf lar müdürü ve Flibenin münevver Türklerinden Vahdet Hafız Cev « det ile Varnalı kitapçı Abdullah bunlar arasındadır. Bu iki Türk Istanbula gelmiş bulunuyorlar, Sofya selirimiz Şevki Berkerin Bulgaristan Türklerine yapılmak: İ | ! riştiğini de dün yazmıştık. Maa - için yet verilmesi hakkında Bulgar hü mafih, her zaman olduğu gibi Sol- yadaki yüksek Bulgar makam böyle bir tazyik siyasetinden ha- berdar olmadıklarını ve Bulgar - ların Türkiye ve Türklere dost ol- il | bir halde | duğunu ©yliyeceği bir taamül haline geldiğinden bu seferki te- şebbüsten milsbet bir netice bek - Türk te- erden ba- zıları da hudut harici edilmişler - dir. Gazetemize yapılan ş lerden anlaşıldığına göre, Mâke - donya Bulgaristanından ve zengin Türklerden Nazmi, Ani olarak bir gece evinden alınmış ve hududu - müza kadar getirildikten sonra bırakılmıştır. Nazmi, İstanbula gelmiş ve buradan Eskişehre ak - rabaları yanma gitmitşir, Samakof kasabasında yaşış Ti tehadsı ve kereste tüc Mehmet isminde bir Türk de dö” gece evvel ailesi, çoluk çocuğu ha berdar edilmeksizin işinin başın dan alina hududa getirilmiş ve Mehmet İstanbula gelmiştir. “Bulgar dostlarımız” Türklere karşı gösterdikleri dehşet hareket lerinde o derece ileri gitmiş bulunu yerler ki, 'Sofyadaki konsolosha nemizde kâtip Muradı sabah otel den çıkıp vazifesi başına gelirken tevkif etmişler ve ailesinin, kon - solos ve sefirimizin protestolarını | dinlemeden hududumuza kadar getirdikten sörira trene bindirmiş- | ler ve Edirneye göndermişlerdir. Muradın ailesi orada kalmış ve se- firimizin bütün teşebbüsleri âkim kalmıştır. Bütün bu yazdıklarımız bize gelen şikâyetlerin yüzde biridir. En son verilen haberlere göre, şehrimizde üniversite ve yüksek | mekteplerde okuyan 50 kadar Bu! garistanlı ve Bulgar tebaası Türk genci, bu sene tatil aylarmı ge | çirmek üzere giltikleri Bulgaristan dan şehrimize gelememişlerdir. Bulgarlar bu gençlerin pasaport iarını ellerinden almışlar ve hudut haricine çıkarmiyacaklarını bil - dirmişlerdir. Ne Kadar yazıktır ki, senelerdenberi yüksek mektep- lerimizde tahsilde bulur bu Türk gençlerinin tahsilleri yarıda âcak ve istikballeri mah caktır. Buna rağmen Bulgarlar şehrimizde okuyan Bulgar mille - tinden gençlere hudut haricine çık malarına ve şehrimize gelmelerine müsaade edilmiş ve Bulgar tale - beler şehrimize gelmişlerdir (Bu mevzu üzerinde yeni malü- mat aldıkça tafsilât vermekte de am edeceğiz) tikbalde dahi serbest bulundurma yı ve bitaraflık siyasetini idame ettirmek suretiyle yalnız harbi körüklememekle kalmıyarak bi lâkis sulhu iade etmek için mev. cut temayüle iştirak tercih etmektedir . Biz eminiz ki Sovyetler ittiha- dırum, zaafa uğramadan, takip et. iği sulh siyaseti istikbal için da ha iyi vaadlarla doludur. Biz bu #iyâseti Karadeniz havzasında eylemeği ve getek onunla dost olan mem. | leketler menfaatinin lüzum gös terdiği şekilde tamamen tahakku kunu temin edeceğimize emin ola rak takip edeceğiz. ANADOLU AJANSININ NOTU: 25 telgraltan mürekkep olan Molotofun nutku elimize maale- set geç ve noksan olarak gelmiş. tir. Bu arada Türkiyeden bahis iki telgraftan biri hiç alınmamış ve diğeri noksan olduğu bilinme den dünkü bültenlerimizle neşro- lunmuştur. Beyanattaki noksan. lık yaptığımız kontrol neticesim . de anlaşıldığından Hariciye Ve. ' kâletine müracaat edilerek nut- | kun bize ait olan aksamı vekâle. te gelen metinle itmam edilmiş, heyeti umumiyesi tekrar negro” hurmuştur. a Ribentrop (Baştarafı 1 incide) | Diğer taraftan buraya gelen ha- | berlere göre, Almanyanın Mos - kova sefiri von Şulenberg Mosko - i Berline hareket etmi Sel wekelirden evvel Moloto - İu ziyaret ederek son nutkundan dolayı Alman hükümetinin teşek » kürlerini bildirmiştir. Bunula beraber gelen haberler- den nazi Almanların Molotofun ! nutkile büyük bir hayal inkisan - na uğradıkları anlaşılıyor. -Alman gazeteleri: “Biz zaten Rusyadan askeri yardım beklemiyorduk ki" mealinde yazılarla bu havayı iza - leye çalışıyorlar. Şarkın Ses Kralı Mestedi. amkk kkk Amerikanın si.âh ambar 70su (Baş tarafı 1 incide) rahhasları bu sabahı müşterek bir toplantı yaparak bitara nunun kat'i metnini bazırlamıya başlamışlardır. Bitaraflık kanununun bu suret İn - le değiştirilmesi neticesind giltereyle serbestçe silâh ve mühimmat mü- bayaa edebileceklerdir. Almanyanm da silâh almasına aşıma, mün yoksan da deniz hâkimiyeti müt, tefiklerde olduğundan filen Al manya silâh alamıyacaktır. İngiltere ve Fransa siparişle. kamnen hiçbir rini daha evveld Avru, dermek üzere derhal yüz tayya rmişlerdir. ralya da İngiltereye gön - ni edecektir, Bır milyar dolarlık sipariş Vaşington, 3 (A. A.) — SİK ihracatına konan amhargo ilga e, dildiği takdirde Amerikan fabr kaları müttefikler tarafından 1s marlanmiış olan 800 tayyarenir böyüle bir esme sevkedebi cek mevkide bulunacaklardır Hükümet mahfellerinde gele - cek haftalar zarfında Avrupa devletleri tarafından o Amerikaya yapılacak bedeli 1 mliyar dolar olarık tuhmin edib mektedir. Vinada Yahudilere eziyet Paris, 3 — Alman menbala. rından gelen haberlere göre Vil- nada dün genç Poloaynlılarla ye budiler arasında ii siparişlerin malar olmuş, po) fat yapmıştır. Dün gese birdenbire: kırk ka, dar Sovyet tankı Vilnaya gel, miştir. Niçin olduğu bilinmiyor. İki saat evvel Litvanya kıtantı şehirde yahudiler aleyhine nima- yişler olduğu için devriye geri - yordu. Yahudilere evlerinde bile tecavüz edilmiştir. Vila ve Kaunasdaki cemâatleri Urvanya hükümetine mürücan* elimi yahudi ve hocalar (Baştarafı 1 incide) maştı; aldığı emri yerine getiri, yordu. Talebenin o mektebe vaktinde gitmesi müşkülâtı halletmez, Mu- alim gelemeyince ders yapamaz. | Talebeyle birlikte hocanın da dü, şünülmesi lâzımdır. Bunun halli de pek basittir: Mer mekteb, hocasına bir böğü verir. Bu kâğıdı hâmil baluman- arm talebe tramvaylarıyla mek weblerine gidebilmek salâhiyetimi haiz olacakları tramvay idaresi müdürlüğü tarafmdan biletçilere bildirilir. Bu, kendisine böca sü, sü vereceklerin İalebe İramvay. larma binmelerine mâni olucuğı &ibi, hocası vaktinde yetişemiyen sınıfların boş kalmasının da önü- ne geçer; münazmaları, İramvay durdurulmalarma, pelis çağırıl. malarma sed çeker, "* meleri... Lâhuti sesler ve hazin bir aşk ile dolu Beyaz Gül Türkçe sözlü - Arapça şarkılı müstesna filmi İstanbul sayın sinema meraklılarına en büyük bayram hediyesi olacaktır. EEE e e EEE ŞEYE P AR Ye reel bkm fik kanu. | Fransa Amerikadan | ve üç torpito muhribi siparig | alebe (ramvayları ABDÜLVEHAP'ın) r müzik. Gaşyedici bülbül nağ- i i Fuzunün e OYP ŞE YE KER ŞAŞMA ye Imha harbi tayyareleri geniş mikyasta nlar yaptıkları üzerine ayni de akınlar yapacaklardır. Hava mü dafa teşkilâh Almanları ağır zayiata Birkaç tayyare geçmeğe muvaffak ola rak bize kadar irası zarar edebi- tayyareleri uğratacaktır lirse de biz de derhal Almanyaya mukabele etmekte gecikmiyece, diz. Düşman ne yaparsan yapsın İn n sinirlerini sarsa. sin mâneviyatı daima yüksek kalacaktır. Bu gibi yeisle yapılan hareketlerin neticesi AL manyaya pek pahalıya malolabi. tir. Böyle bir mütekabil imha har bine başlamak delilikten başka bir şey değildir. Hitler, Göring ve arkadaşlarının bir hava har. bine başladıkları ve büyük şehir Tele halkının imhası siyasetini akip ettikleri takdirde bizim de ayni suyetle hareket ederek İn- giliz milletini 2d'ere götürünce. ye kadar mücadeleye devam «- deceğimizi bilmelerini isterim... Garp cephesinde faaliyet Paris, $ — Garp cephesinde Almanlar, ufak taarruzlar için hücum taburlarımı gitgide daha fazla kullanmaktadırlar. Bu mütehassıs elradın mevcu. diyeti, büzı ecnebi müşahitleri hataya düşürmüş ve Alman taar- başladığı zannını ww. yandırmıştır. Halbuki böyle bir şey yoktur . Cephede arasıra Alman hü larla ihlâ! ettikleri hüküm sürmektedir. tutulan bir. sükünet Son defa inin büyük Alman esir) İn | cum taburlarının mahalli taarruz | teşekküllerinden gelen pek genç çocuklardır. Bu hâdise, geçen harp İle, Almanya askerlik hiz. metinin ihyası arasındaki det zarfında askerlik çağına gi. venlerin askeri terbiye noksa. nini teyit eden bir noktadır. müd. | | Bir Alman gemisi battı N A) — Nevyork n muhabiri bil- , Friedrich ismindeki Alman pet- rol vapuru Caraibes denizinde İn- güizlerin Dis; j rü ta Alman silâhlı bir müfreze geldiği zaman, Alman vapurunur kaptanı su ka- paklarını açtırdığını bildirmiş ve biraz sonra da vapupr, içindeki 40.000 varil petrol ile birlikte bat- mıştır. Çemberlaynın nut'cu Londra, 5 İngiliz Başvekili dün Avam Kamaraunda mutat haftalık nulkunu söyliyerek harp vaziyeti hakkında izahat ve'miş, Britanya İmparatorluğunu teşkil eden bütün devletlerin harp kara - rında İngiltere ile müllekii ol duklarını tebarüz ettismitşir, Lord Halitaksın nutku Londra, 3 (A.A, Lordlar Kamarasında yapılan müzakeler esnasında Lorj Hali sulha yaklaşmak için yapılacak her te - şebüsün esi i o'ması lâ - zımgeldiğini söylemiş ve demiştir i: İ Şimdiki Alman hükümetinin ortadan kaldırdığı itimadın ye den teessüs etmesi lâzımdır. itimad, Alman milleti tarafın yeniden tesis eğlebilir, Burun nasıl tahakkuk edebileceğini dü şünmek bize değil, Almanlara dü- vi Bu bir ekseriyeti,” Hitlerci gençlik | ger. Hâdiselerin tefsiri (Baytarafı 1 incide) hazırlanan adenitecravüz muka, volesi son safhasına girmiştir. Basin mukavelenin metni meşre, dilecektir, İtalyanın Türkiyeden ayrı ola, rak Yunanistanla bir a'emiteca- vüz mukavelesi akdetmek isteme si, sadece Balkanlarda bir solh ve sülün devri açmak İçin mihi Yoksa böyle bir mukavele ile Yunanistan Türkiyeden ayırmak ve ondan sonra İtalyanm hege- monyası altında bir Balkanlar Birliği fikrini tahakkuk ettirmeğe çalışmak İçin widir? Ba noktalar üzerinde şimdilik durmağa mahal yoktur. Bu O ciheti hüdiselerin müstakbel inkiyaflarına bırakmak daha doğrudur. Ancak İtalya ile Yunanistan arasında hazırlanan ademitecavüz muahedesi hakkında Türkiyenin tasvib şeklinde verdiği cevabım bugünkü beynelmilci o hâdiseler arasında. hususi bir manası bn. Tunduğuna isaret etmek lâzımdır. Zira — Masolininin organı olan Giornale d'İtalia bu defa İmzala” nan Türk - İngiliz , Kransız pak, tından bahsederken. bu munahede, nin başlangıçta İtalyanm Balkan- larda genişleme — siyasetini tut mak maksadını stihdaf ettiğini, bundan sonra Akdeniz statükosu- nu bozarak urusi almak gayesine doğru istikamet aldığını iddin et, mişti, İşte Türkiyenin İtalyan - Yunan ademitecavüz paktına kar. şı gösterdiği sempati İtalyan ga- zetesinin bu tarzdaki neşriyatına fili bir lekzih teşkil eder, İtalyan gazetelerinin neşriyalı ve Gioma le d'İtalia'nm neşriyatı kasten iltizam edilmiş bir hata eseri de, Zilse hüdiselerle meydana çıkan ve Türkiye siyasetinin dürüstlü, Zünü gösteren bir hakikati itiraf etmeleri beklenir. HASAN KUMÇAYI Yunanistan - ilaiya münasebalı (Baştarafı 1 incide) Balkanlarda sulh ve sükünu tak - viye edici mahiyettedir. Yunan Başvekili Metaksas, 12 teşrinievvelde İtalya sefarethane - sine gönderdiği bir mektupta Yu- nan bükümetinin o Arnavutluk - Yunan Bududundaki Italya asker- lerini geri çekmek için Roma hü - kümeti tarafnıdan verilen karar - dan çok mütehassis olduğunu ve Yunan hükümetince derhal aynı tedbir ittihaz edildiğini kaydettik ten sonra Yunanistan sulh siya- | setine devam etmek ve beynelmi - jlel vaziyetin inkişatile iki hükü met arasında her sahada müsmir ve emniyetli bir teşriki mesaj te - min etmek niyetinde bulunduğu - nu ve 1928 senesinde Yunanistan İ ile İtalya arasında aktedilmiş dost / Ik, ademi tecavüz ve hakemlik paktına bağlı olduğunu beyan e - diyor. Atinadaki İtalyan sefareti Yu - nan hariciye nezaretine gönderdi ği cevabi notada İtalyanın da Yur nanistan tarafmdan izhar edilen bu bissiyata tamamile itşirak et - tiği ulh siyasetine şiddetle mer but bulunduğunu ve iki hükümet arasında her sahada daha müsbet ve daha verimli bir teşriki mesai temin etmek emelinde bulundu * ğunu bildirmiştir. Italyan gazetelerinin neşriyatı Roma, 3 (A.A.) Bu sabah çı - kan gazeteler, ilk sayfalarnıda İ - talya ile Yunanistan arasında te- ati edilen notaların metnini bü - yük harflerle neşretmekte ve koy: dukları başlıklarda iki memleketi dostluğunu, sulh siyasetine devam etmek ve aralarındaki işbirliğini kuvetlendirmek hususundaki ar « İ sularını tebarüz ettirmektedizler, Sikme