29 Haziran 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

Banka ve müesseseler bareminin | Binaların boyanması x Dünün 4 ar lala akla birinci müzakeresi bitirildi Ankara, 28 (Hususi) — Bü yük Millet Meclisi Refet Canr- tezin reisliğinde toplanmış ve barem projesinin mü“ zakeresine devam olunmuştur. Projenin birinci maddesi görü- sülürken Refik İnce (Manisa) söz alarak demiştir ki: Milli Bankalar Ve Yabaner Bankalar "Hususi surette teşekkül e- den milli bankaların bu lâyiha- ya alınmasının teşkilâtı esasiye kanununa münafi olduğunu söylemiştim. Bütçe encümeni bu lâyihaya bizzat böyle bir fık- ra ilâve etmiş olmakla kana timce teşkilâtı esasiyeye mu- halif hareket etmiştir. Dahili ni” zamnamenin sarahatine göre teşkilâtı esasiyenin metin ve ru- huna mugayeretine asla müsa«* de edemeyiz. Hususi ve mill bankaların emsali yabancı mem leket bankaları yanında vaziyet- İerini küçük düşürmek neticesi” ne varacak olan bu vaziyetin sâyü âmele tamamen müessir olduğunu arzeder ve bu fıkra- nm maddeden tayyını bir tak- rirle teklif ederim." Bütçe Encümeni Namma İzahat keresi memlekette haklı, bakaız,| müsbet, menfi, oldukça in'ikös- lar tevlit etti. Bittabi her ve tandaşın bu lâyiha hakkında bilhassa, lâyiha kesbi katiyet et meden evvel, düşündüğünü, di- İediği gibi yazması gayet tabii bir şeydir. Bu da her vatanda” şın tabii haklarındandır. Yalnız bu vatandaş bir millet vekili o lursa, bir mebus olursa, onun çin herhangi bir kanun hakkın” da fikir ve mütalealarını söyle mek için bilhassa en tabii olan en salâhiyetli yer millet kürsü” südür. İ Bugün gelen Son Postada! Muhiddin Birgen arkadaşımızın! barem hakkında bir makalesini! okudum, mükerreren okudum.| Muhterem arkadaşımız birinci) müzakeresi ikmal edilmiş olan kanunu şu şekilde tavsif etmek- tedir: din da, bu ferdin hareketleri ve wevcul coreyanlarla fikir alıp vermesi gayet tabii olduğu gibi bunun meticesinde şu veya bu fikre vasıl olması, gu veya bu kanasti taşıması gayet biidir, Ben bu noktai nazardan vazifemi yap tım, İçerisinde yazdığım şeyler benim cebimden uydurduğum şey ler değildir. Memleket içinde bir münakaşa vardır. Bu münakaşa günden güne büyümektedir. Ben bu münakaşanın devam etmesi . ni İstemediğim için gâh bu fikri, gâh gu fikri kendi kafamm, ken. di mantığım süzgecinden geçi. rerek yazdım. Hiç bir zaman zu. lüm edildi demedim. İtisaf edil . di demedim. Orada bir Yahudi sözü vardır. Mümtaz Ökmen: Reaya tabiri vardır: Muhittin Birgen; — Müsaadenizi rica ederim. Yahudi sözü benim değildir. Zatı. “Bu kanunla devlet memur-) âlinize meseleyi şahsiyata intikal larma yapılan muamele vaktiy-| ettirmemek için hususi surette le Osmanlı imparatorluğunun olarzedeceğim (gürültüler, - biz de günkü Yeniçeri idaresinin çıfıt| anlamak istiyoruz sesleri, . kür. ve reayaya yaplığı muameleden |süye intikal ettir sesleri), farklı değildir” (Gürültüler). Gene bu makaleye göre va- Muhittin Birgen (devamla): — Bu mesele beyfendi arkada. kıa kendileri, bir başkaları böy”| sımla benim aramdadır. Ben ken. le söylüyor” diyorsa da bu söy-|disine ayrıca söylerim, Kabul $. Bütçe encümeni namma Faik|lenilen şeyleri makalesinde ser Baysal izahat vererek dedi ki: |levha yapmak suretiyle kendi” — Devlet sermayesiyle te-İ sine mal ettiği için Hitler Al şekkül eden müesseselere tam| manyasının bütün dünyada zu- müvazi ve onlara benzer Vazi-İlüm ve itisafla telakki edilen yette bulunan ye aynı zamanda| Yahudilere yapılan muamelenin! bunlarla ber veçhile sıkı rabıta" aynımı telakki ettiğini ifade et- 'sı olan ve hayatlarında birlik| mektedir. Arkadaşımızı bu mu- temininde zaruret bulunan mü- esseseleri bu kanunun çerçevesi içine almak zarureti duyulmuş” tur, Meselâ İş Bankası, Esasen bu gibi müesseseler kendileriy- le istişare edildiği zaman böyle bir bareme tâbi tutulmak husu” sunda hiç bir itirazları olmadı ğını söylemişlerdi. Bu fıkra bu- gün için iki müessese hakkında tatbik edilebilecektir. Türkiye İş Bankası ile Türkiye Ticaret Bankasr. İki Milk Müessese ve Osmanlı Bankası Hikmet Bayur (Manisa) — İki milli müessesenin bu kanu- na tâbi tutulması mevzuubahis- tir. Bunların hiç bir imtiyazı yoktur. Halbuki Osmanlı -Ban- kasınm vergi muafiyetleri var dır. Ona bunu tatbik edemiye" ceksiniz. Niçin? Çünkü mütead- dit yerde muhasebesi vardır. A- namüessese Paristedir. Pariste- ki müesseseyi kontrole imkân yoktur. Böyle Türkiye aleyhin- de ve ecnebiler lehinde kanun mu yapıyorsunuz? Bu mesele hakikaten vicdanımızı tahriş edi- yer. Bir Makale Mümtaz Ökmen (Ankara) — Barem kanunlarının müze kı muhafaza etmesini ve Dimyata pirince giderken evdeki bulgur dan olmamasını tavsiye ederiz. İtalyanın devleti muaz- zâma olması meselesine gelince, bu da şayanı münakaşa bir şeydir. Devleti muazzama olmak demek, her zamani nüfusu kalabalık bir millet olmak demek değildir. Biz söylemiycruz, fakat bütün Avru. pa matbuatr son senelerde bil hassa şu en ton hâdiselerin sey” rinde İtalyanın artık müstakil bir devlet olmayıp Cermen hegemon- ? yasının “altına girmiş bulundu. ğunu yazıyorlar. İtalyanm © erkânı harbiyesi ve Ducesile birlikte Berchtesgade- © ne bağlı bir şube gibi telâkki edil meğe başlanıldığı bu sırada sen- yör Ansaldonun makalesi insana mizah$ bir yazı gibi geliyor. Suat DERVİŞ ameleyi ifa ederken dahi ben haksız bulmuyorum. Yalnız kendisinden rica ediyorum. Ha gi delil ve esbabı mucibeye isti” nat ettiklerini ve bu Tâyibâfim hangi maddesi ile ne gibi zulüm! yapıldığını lütfen gelsinler, bu- rada söylesinler, karşı karşıya konuşalım, meclis ve milletin huzurunda imtihan olalım. Eğer bizim zulüm ve itisaf yaptığımıza kani olursak, mecli“ simiz âdildir, derhal yaptığı zu- Tümden rücu eder. Eğer bir şey yoksa yatın ikinci bir makale ile derhal tasrih etsinler. Fakat, arkadaşlar, bir mebu- sun diğer bir mebusa sual sor” ması ve onu kürsüye davet et mesi nizamnamemizde yoktur. Yalnız bütün nizamlarm fev Yinde bir de vicdan vardır. Muhittin Birgen (Mardin): — Muhterem huzurunuzda ilk defa olarak bugün böyle bir ve. sile ile söz almak mecburiyetin. de kaldığımdan dolayı her hal . de kabahat benim değildir. Şah. si bir meseleye temas edilmiş ol. ması, beni söz söylemeye mecbur etti. Bundan dolayı affınızı ri. ca ederim. Mebus arkadaşların biribirinin hareketleri ile meş - gul olmamaları prensibini daha sağlam olarak tatbik etmek yo - luna gidersek zannederim ki, da. ba isabetli hareket etmiş oluruz. Durak Sakarya (Gümüşane): — Ya siz Meclisin şahsiyeti ile uğraşmak kuvvetini nereden 2. ıyorsunuz? Muhittin Birgen devamla: — Şahısla meşgul olunmuş bir şey yoktur. Ben kimse için bir gey yazmadım. Yalnız benim yax. dığım 'bir yazıyı burada mevzuu bahsederek, bu maddenin cereya. nını değiştirmek zannederim ki İlüzumsuzdur. Yani benim burada İ söylemek istediğim şey, yazdı . ğım bir makalenin burada mev. .zuu bahsedilmemesidir. Bunda çan sıkılacak hiç bir şey yoktur. | Gelelim meselenin esasma; bir i mebus, bir gazeteci daima mem. leketin içinde mevcut olan fikir hereketleri ile alâkadar olan in. B İsandır. Her insan gibi bu insa .) kelimeler kullandılar ki ben bir derlerse, ederler, burada çahsl... General Sıtkı Öğe (Tokat): — O halde biz burada ne din. Tiyoruz? — Bir mesele için söylüyorum. Şahsan gördüğüm bir mesele de- Zil ki, bu muhtelif yerlerde söy. Tenmiştir. Durak Sakarya (Gümüşane) : — Mevzu Meclise intikal etti. Bide da göülemenin Ur: | etik yele devamla) : — Benim de birsöz haklim vardır. İstersem söylerim, iste . rsem söylemem. Burada muhak. kak söylemek mecburiyetinde de. ilim. Arkadaşıma syrıca arze. deceğim. Burada bunun için gü. rültü edecek bir gey yoktur. Bu mesele, arkadaşlar, bu kanunda bir müddettenberi müzakere et . mekte olduğumuz mevzu hâkika. ten çok mühim bir mevzudur, Ha. rişte akisler yapmıştır. Biz bu 2. kisleri görüyoruz. Bunların hiç hoşa gider şeyler olmadığı kana, atine varıyoruz. Ben istiyorum ki, bü işler biraz daha yumuşak bir şekil alsın. Ben kanunun prensipine muhalif değilim, Bu işler yapılmalıdır. Bunları tanzim edelim, Orta yerden dedikodular kalksın. Bu işler tanzim edilirken çok şiddet. li Ekiftezavzlet'dir. Durak Sakarya (Gümüşane): — Türkçe konuş. türkçe. Muhittin Birgen (devamla): — Ekiftezavsiet'in türkçe ol , duğunu isbat ederim, Bu enter . nasyonal bir kelimedir. Bir dilei gibi ilmi bir şekilde ayrıca türk. ge olduğunu isbat ederim. Durak Sakarya (Gümüşane): — Türkçe konuşunuz. Burası Türkiye Büyük Millet Meclisidir. Muhittin Birgen: ? —Een türkçe konuşuyorum. Rica ederim lâf söyletmiyorsu - nuz, Taarruz yoktur, Mütemadi. yen lâfımı kesiyorsunuz. Yetişir artık canım!.. Ben istiyorum ki seyi anlattım. Bu ücretli memur denilen insanlar hakikaten ora - dan, buradan toplanmış, nasıl söyliyeyim, bir takım hiç bir işe yaramaz, siri ötekinin beriki, nin getirdiği insanlar midir? Bunların hepsi için topyekün şok İfcna sözler söylendi. Ben şaş- tım. Ben uzaktan zannediyordum, ki memleketimizde böyle bir şey katiyen olmuyor. Hiç bir zaman böyle burada dahi söylenilen tarz. da şeylerin yapıldığına kani olma- dım. Ve Meclise giderken aranır. da şalışmak için candan, derin bir heyecan duyarak geldim. Güzel iş yapmak için, güzel bir devrin gü” zel işleri üzerindeki güzel mesai. İye iştirik etmek üzere, gidiyo- rum, diye aranıza heyecanla gel. dim, Halbuki burada öyle lâflar işittim ki, hayretler içerisinde kal dım, Onun için bu mevzuubahis kanunun bir nizam ve İntizam kaynağı ve herkese huzur ve in. şirah veren bir kanun olmasını istedim. Başka bir şeyi kasdetmi- yorum. Bu günah mıdır? Bu mak. sada muhalif bir şeyi söylemiş sem onun meşuliyetini kabul ede. rim. Bazıları gösterdiğimiz şidde- tin kâfi olmadığına dahi kanidir. Dışarı çıkınca hilcuma maruz kal dım. Öteki bana dedi ki, (siz ne yapıyorsunuz). Beriki bana dedi, ki (ne yapıyorsunuz, biz ücretli olduksa câni mi olduk?) Ben bu. nun tesirleri içinde kaldım. 1912 de Balkan harbinde ask. re gitmiş 92Zİ senesine kadar tah- sil yapmak İmkânı bulamamış insanlardan pek acıkk mektuplar aldım. Bir kısmını gösterebilirim, Bir şeyin daha iyi olmasını iste, mekt ve kanunun daha âdilâne ve nizam İntizamı temini eder şekilde tesisini İstemek hiç bir zaman kâ* bahat değildir. Ben bünun hari. cinde bir şey istediysem, boynum incedir. Ondan dolayı özür dile rim, Mümkündür ki, insan günde. lik bir dakikalık yazı yazarken, Mf söylerken yanlış düşünebilir. Bu olabilir. Meselenin buraya ka" dar gelmesine hiç bir sebep yok. tur. Bundan sonra Başvekil kürsüye geldi ve şu sözleri söyledi: Arkadaşlarım ,Muhittin Birgen arkadaşımızın verdikleri izahlara nazaran kendileri bilmeden bir va» ka ihdas etmişler zannediyorum. (Bravo sesleri). Başvekil Dr. Refik Saydam — Bendeniz dün gece bu makaleyi okudum. Kestim ve Partimizin rcis vekiline verdim, bir parti me. buşunun bu şekilde bir şey yar” ması ne derece doğrudur, Lütfer tetkik buyurun, dedim. (Alkışlar) Bu birinci safha, ikinci safhaya gelince, makaftde bendenizin İs. mim de geçiyor. Hükümet son za- manlarda birçok siyasi meseleler. le meşgul olduğu için bu kanun la o kadar meşgul olamadı. Bina. aleyh bu hususta Dr. Refik vazi- yet etsin ve kanunu yoluna getir. sin diyorlar. Arkadaşlar, bhuzurunuza getir diğim her kanunla alâkamızın şa hidi yine sizlersiniz — şahidiz her gün buradasınız sesleri —, Esasen biz bu kanunu memur- arkadaşlar bu kanun memle. larımızm huzuru, rahatı ve sükü, kette ruhlara sükür veren, kafa. lara huzür veren, âlle ocaklarını istirahat veren ve kimseye şikâ. yet hakkı vermiyen bir kanun ol. sun, Ben bunun için gazeteci ol. maklığım sıfatile.. (gürültüler) Rasih bey zatıiliniz burada çok şiddtli lâflar söylediniz. Arka bazıları bu kürsüden öyle fena şeyler söylediler, mese. lâ bundan evvelki içtimalarda bu ücretli memurlara o kadar ağir sözler söylediler. O kadar ağır nü için yapıyoruz. Arada belki maddeten mutazarrır olacaklar o labilir. Fakat büyük bir memurin kütlesinin mevcudyieti odolayısile onların âtisi ve istikbali için lü. zumlu olan esasları koyuyorsu- nuz. Hükümet de Bunda sizinle beraberdir. Ve her gün müzakere. leri takip etmiştir. Hükümet ken dilerinin buyurdukları gibi hiçbir zaman bu meseleyi gözönünden uzak tutmamıştır. Daima takip et miştir, Bu meseleyi burada brrakırsâ- er ve .hâdiseleri © meoburiyeti j Boya ihtikârına henüz tedbir alınmadı Mütehasas Prostun tavsiyesi ©. zerine, İstanbul ana caddelerindeki binaların iki muayyen renge, açık ve gri veya açık bir renge boyan -| ması hakkında alman kararın gehir | de boya ihtikârma yol açtığını yaz- mıştık. Bu kararın yerine getiril - mesinde umumi lâkaydi ve ihmali görülen bina sahiplerine gebrin gü- şelliği namına son bir ihtarda bu . lunulması bina sahiplerini yeniden telâşa vermiş, boya ve boyacılık ih. tikârr da o nisbette almış yürlimiiş- tür. Şehrin ekser enaddelerinde umu - miyetle açık bej boya tercih edil - mektedir. Açık gri renge boyanan caddeler pek azdır. Fakat bu boya- ma işinden hiçbir vakıt matlâp ne tee alınmadığı görülmektedir. Bu şekil şohrin güzelleşmesine doğru halkın iştirakile bir hareket doğur, muş olmakla beraber ekseriya ks - rarın tatbikatı garip vaziyetlere yol açmaktadır. Koca bir binanın cep » j besinin yalnız alt kısmının bej ren- ' gine boyandığı, dükkânların sadece İgerçevelerinin boyanmasila iktifa i Tütünlerimize talep Avrupa piyazalarile temas etmek üzere tetkik seyahati o yapan b. tütün tacirlerimiz bu sabahki Sef? , lon ekspresile dönmilşlerdir . Tacirlerin izahatına göze, bu © ne Avrupa piyasalarında Türk tünleri fazla istekle karşılaşmak”. dır. Bu itibaria fiyatların yüks” mesi Ihtimali vardır. Serme X Bir kız pencereden düşlü Beşiktaşta Abbasağa mahalli” sinde oturan Haşim kızı Müne“* ver evinin altr metre yüksekli * ğindeki penceresinden sokağs yi karken müvazenesini ka; düşmüş, vücudunun muhtelif ff lerinden âğır surette Yi , Beyoğlu hastahanesine kaldi muştr. Buse LD ğle de 1 — KADINLAR jedildiği görülmektedir. Bu arada ya , HAPİSHANESİ pılan boyaların çirkinliği de beledi. VİVİANE ROMANCE yenin nazarı dikkatini çelbetmekte. | , GRUNMEYEN ei anki HAYDUTLAR a TER MORRİS - yapıp güzellik nana yapılan gir. | “HES DcE EXE kinliklerin tashihina karar vermiş- - 7 3 — En yeni METRO Fakat boya ihtikârma mani ol - YURNAL, mak Üğere ne yapmağa karar ver. Yaz tarifeleri; 20, 25, 3088 diği heniz izelâm değildir. a ar m a a” takriri reye konarak kabul edi di, niz çok iyi olur. İşimiz vardır. Ona devam edelim, Mesele tavaz. zuh etmiştir. Feriâya Fikri*(Bingöl) — Re. Tik Şevkek drküdaşipyzmdüzake. re etmekte olduğumuz bu kanu . nun kanununa muhalif olduğunu iddia buyurdu. lar, : Refik İnce — Kanın değil! Feridun Fikri — Affedersiniz. Bu kadar sürcü lisan kadı kızın da da olur (şiddetli alkışlar, gü. lüşmeler), dedikten sonra Teşki. iâtresasiye kanununa burada mu. halif bir şey olmadığını iddia et. ti, Teşkilâtresasiye o kanununun 70 uncu maddesinin bu mevzua temas ettiğini söyledi ve madde. yi aynen okuduktan sonra Refik Şevkete hitaben; — Siz 70 inci maddeyi Refik İnce — Tİ inci madde, Feridun Fikri — 70 inci mad. de ırzdan candan bahsediyor. Refik İnce — Karışık. Feridun Fikri — Böyle karı . gık olmaz (gülüşmeler) #arih bir madde ile böyle karışık olarak de. gil kati bir beyanat ile müta. leanızı çerçevelemek iktiza eder, Refik Şevket — Ben size şim- di çerçevelenmiş bir ifade ile de. ğil, Teşkilâtıesasiye kanununun en kati, en kestirme maddesi ile cevap vereceğim, diyerek 79 un. cü maddeyi okudu ve devamla: — Bir kere işi bizzat ifade ©. derek murakabeyi kabul ettiniz. Murakabe ederken muamelâta müdahale olunmasını da kabul et. tiniz. Fakat ücretlere gelince ni. çin duruyorsunuz. Ücret o mües. sesenin bünyesine, istikbaline sâ, ri ve müessir olabilir, deği. İn . giltere ve Fransada bu müdaha. lesizlik yüzünden kıyametler kop tuğunu, kabinelerin devrildiğini ilâve ederek! — Bu işler üzerinde bügün Av. rupanm her tarafında muhtelif kanunlar ve muhtelif hükümler konulmtaktadır. Bu i ki millet bunlara bilâ para yatırmaktadır. Bundan sonra Hamdi Yalman (Ordu) nun kifayeti müzakere Refik İncenin husust müd | selere dair olan fıkranın add ğ nin tayyı teklifi reye kora” reddedildi. Birinci madde ay kabul olundu. İkinci © madde” müzakeresine geçildi. Kâzrm #* vüktekin (Diyarbakır), Bu 5 nunun heyeti umuimyesinin i zakeresi esnasında terfi ve t” dül için maaşlı ve ücretli mi lar arasında kazanç vergileri > betinin değişip değişmiyecefiğ. anlamak istemiştim. Madem diğer memurlar gibi bu tcre' de maaş alacaklardır. O halde” zanç vergisindeki nizbetleri& İl o nisbete inmesi mümkün çi midir? | Encümen namına Faik “| — Kazanç vergisi gerek maf” | sılları ve gerek muvakkat ta$” minat fzerinde hakikaten mü” #eselerdeki müstahdemlerle öf” let memurlarının verdiği “ ler arasında bir fark vardı” farkı İzale için huzurunuza Li rica bir madde arzedeceğiz. O retle bir muadelet temin ede0f” giz Nazmi Topçuoğlu (Aydm) “ Bu müessesat memur ve mü. demlerinin maaş ve ücretleri. teadül kanımı maaresef fens ” elektrikli bir havaya tesadüf © ti. Devlet sanayiinin çok tesis ve mamullerinin yüksek # | Niyetli olmasının oefkârıymı de bihakkin tevlit ettiği emdi ve onun aksülâmelleri mi si yapılırken burada çelışani$ “ rım haklar: görüşülüyor. Nazmi Topçuoğlu, banka!3”” Ankara, İzmir, İstanbul şube müdürlerine 100, Samsun ve sin müdürlerine 75 er lira Ücreti verilmesini teklif etti. Rek dolundu. Diğer maddeler de 39“ nen kabul olunarak banka ve MÜ" esseseler büreminin birinci i zakeresi tamamlandı, Ordu baremi projesinin müs” keresine geşildi, bu münasebii? Diyarbakır mebusu General 5 zmn Sevüktekin ile İstanbul # busu Kâzım Karabekir söz a'a”” bazı mütalealar serde! vi kit geciktiğinden madde zakeresi cuma gününe bırak ileri tereddüt