24 Mayıs 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7
İngiliz filosuna Akdenizde düşen vazifeler nelerdir? m Biya, evvelki iki yazımızda Akdenizde İtalya Ve g, “lnya devletlerinin sevkulceyş vazi» “tig, BİZ üslerini tetkik etmiştir. Bugün de Prarsız üslerine kısaca bir göz gez yiz, Mpa © Fransız üssü denince evvelâ ha- ay Blir, Müfusl bir gehir olar Tulon, Franaa, » Burada 1514 te on m methalinde yaptırdığı koca- müstahkem bir mevki olmasına en adımdır, Dördüncü Hanri gelirin abi çevirtti ve lmanda tersaneler Pransanm deniz harp vesajti R Öpen YA llmanını birakarak Tulona geldi, bip üreti Lil devrinde askeri liman key ii LL is ğğ kazandı, Kolber Tulon ter- in ün senelerinde kral taraftarları ni ai terkettiler, fakut cumhuriyet or- na alay, Tİ Mağlüp, etti ve Tulonu da muhasa, Rİ Lr ok Nipolyon genç bir topçu gabiti 0. üye » Ya İştirak ve temayüz etmiştir. a any zlar tarafından zaptı sıralarına man dnima üç yüz zemiden eksik m İki S3. Ozumandan sonra gebir ve Jia aa et Yeni bir tersane (o yapıldı. türü Ayrı olarak bir ticaret limanı vü- Talay Tamir havuzlarını sayısı arttırıldı, in, Sr Ünyanım en küyvetli harp Umanla, e ğı, rak Kabul edilebilir. aa e en mükemmel surette mahfuz Van ir Kap Sepet yarım âdasile e * tamamile hir göle benzer, eğ i ttmından bakan hir göz elliye Ye. lr a ni ibaret kuvvetli bir filo. ty Köri, Sint Gitmek için her dakika hazır Yunanistanın İtalya ve Büyük Britanya hü -|nizyollarını muhafaza bu memle | 1 — Akdenizi İtalyan filosundan fecrit etmek. 2 — Oniki adadaki Italyan üslerini ve kuv- vetlerini hareketsiz bir hale getirmek. 3 — alya ile Trablusgarp ve Şarki Akdeniz arasındaki münakaleyi kesmek. vw Akdeniz muvazenesindeki mühim mevkii bahirleri ve torpidoları Akdenizde kümetleri arasında Akdenizde zu- ket için hayati bir meseledir. di . Çanakkaleyi tehdit edebilirler, ve İhur edecek silâhir bir ihtilâftal ger taraltan 7965 kilometre murab | Akdeniz kıyılarında İtalya İle mu- Yunan sabillezinin büyük bir ta -| bada olar İtalyan sahilleri de «| harip devletlerin sahillerini vuta * biye kıymeti vardır. Sahillerininİnizden taarruzlara mâruz olabilir, | bilirler. On iki adasından da İsti - | bu kıymetini takdir eden Yunaniz.| Cihan barbi başlarken İtalyanın |fade etmek suretiyle şarki Akde. İten, bilhassa Arnavutluğun işga -| eski müttefikleri olan Almanya veİniz sularında faal bir rol oynaya- İlinden sonra, Akdeniz kıyıların Avusturya - Macaristandan ayrı *| bilirler. <asramna MAR za nin — een BESİM Oran Umanmda ticaret filosu Ükdenizde Fransız .. deniz üsleri fırtınalara kargı himaye eğilmiş “İbi şehri ve limanı bekliyen ikinci| radam beşler, i. ) tir. Liman, şehre ve limana çok bü İbir kale ve liman vardır: Mersayı | Mersayıkebir şimal! o Afrikadnki da da 38,000 tonluk, 30 mil sürat kim bir tepe olan sarp Aydor te.| Kebir. Burası ticaret noktal naza- Fransız topraklarını müdafes eden Il. 13 lik 9 topla mücehhez İki un | pesile müdafaa edilmektedir, İrmdan çok ehemmiyetsiz bir Ilman| iki karşılık: uçtan birisidir. Diğer diretnot iltihak edecektir. Bu İki - | Oran, 900 yılma doğru Endülüs! Ürt | Arapları tarafından bina edilmiş, h aa ahilleri © üzerinde | 1509 yılımda İspanyol ordusu tara. bap Kaş getir ve Akde, | fından zaptedilmiştir. in düre “arından birisi) İspanyollar 1708 tarihine kağar| bir harp Ilmanı olmak için icap © ha Miran, Parçayı ihtiya) Orana hâkim kaldılar. Bu tarihte a amd m sahası yüz) Türkler şehri zaptetii. 1831 de de Me die an Sel kile | Fransalarm eline geçti, Tanla Akdeniz) Orar'm flerleinde bir nöbetçi gi-İmanı müdafan eden ietihklenlar bü ia patlıyacak bir harpte bitaraf|larak itilât devletleri yanında yer| kalamıyacağını anlamıştır.. Hattâ) tutması bu endişeden doğmuştur. Arsavutluk işgali gününden sonra) İngiliz filosu Malta deniz üssüne Arnavutluktaki İtalyan kuvvetleri | güvenerek Akdenizde İtalyan filo. Yunanistana ineceğinden en -|sunu tabrip ve İtalya gibi tama - dişe edilmeğe başlanmıştı. miyle tecrit elebitirdi, Hiç şüphe yok ki İtalyan küv -| Fakat harpten sonra, bilhassa vetlerinin Yunanistana - sarkmasılson seneler içersinde, faşist reji- beynelmilel bir harbi doğurur. Bu! mi altında İtalya çok kuvvetli ola- endişe bile 1935 denberi mevcut|rak silâhlarmıştır, olan Akdeniz hâkimiyeti mesâlesi-| “ftalya uzun zaman devam ede. jini tetkik etmeği gi Sayda kar. pek gek bir müdafaa harbinde fazla| | İtalya iptidat yıpranır. İktısadi ovaziyetinin ve bakımından fakir olduğundan de «|istihsal kuvvetlerinin böyle bir — Imlldafaa harbine kâfi gelmiyece - ğini bilen İtalya erkânmharbiyesi İşon senelerin moda tabiyesini teş” kil eden “şimşek harbi,, sistemin - de seri darbelerle ve memleketinin kuvvet menbaları tükenmeden ev. ve imha etmek armindedir. İtalyada tayyareciliğin seri iski| şafr, Malta adasının tabiye kıyme-| tini düşürmüştür. o Akdenizdeki İngiliz filosunun esaslı istinat nok- tası olan bu ada İtalyan hava üs.) lerine çok yakındır. Binaenaleyh! ciddi ve kuvvetli hava tanrruzla- fına mâruz kalacak ve bu taarruz lara lâyikiyle mukavemet edemi » yecektir. Malta adası artık deniz kuvvetlerini üzun müddet barın - ği mükimmatlarını temin e - İ decek, icabında tamir edecek bir! İ yer değildir. İ Demek oluyor ki Hindistan yo” i (lu üzerinde ehemmiyetli bir mev- ki olan Maltaya İtalyanlar her va. kit bir taarruz yapabilir. Sicilya Fakat İtalyanın taarruz kuvvti. deniz ordusundan ziyade kara or- dusundadır, Yeni İşgal ettiği Ar- navutluğu bir üs gibi kullanarak Balkanlarda harekete © geçebilir. Fakat demokratik cephe İtalya - nın bilhassa Afrikada kuvvetle harekete geçeceği fikrindedir, Af- rikadaki İtalyan taarruzları Trab- lusgarptan Tunus ve Musır üze - rinç inkişaf edebilir. Zamanımız - da çöl, muasır silâhtan mücehhez bir ordu için artrk aşılmaz bir ma- nia değelidir. Kuvvetli motörlerle hareket eden, tayyarelerle hima - ye eğilen İtalyan küvetleri Tomb- ruk ve Bingaziden hâreket ederek Trablusgarbı Misıdan âyıran 300 kilometrelik bir çölü pekflâ aşabi. Birler. Ve nil deltası mmtakasma | kat'i bir darbe vurabilirler. Bu mmtakada şimşek süratile elde eği İlen bir İtalyan zaferi İngiltere için zararı neticeler verebilir, Süvey * ş$in muvakkat bir zaman için olsa | dahi işgali oradaki askeri mevzileri uzun zaman istifade edilmez bir hale getirmeğe kâfidir. Almanya ordulârı bu sırada Si" ğifrit, Fransız kıtaları Majino mi » dafaa hatlarına (sığınarak askeri bir muvazene halinde durabilecek lerinden, elde kalan bir kısım AL man kuvvetlerinin, Yugoslavya ü- zerinden geçerek Akdeniz kıyıla” rma inmeğe çalışmak suretiyle mihverin Akdeniz hâkimiyetini te- mine yardım etmek istiyecekleri de tahmin olunabilir. İngiltere bu taarruzda hangi va sıtalarla ve ne suretle kendini mü. boğazının İtalyan filosu için yarat- tığı müsait vaziyet sayesinde İtal ya hükümeti her vakıt Akdenizin garp havzasındaki filosunu şak bavzasma getirebilir, İtalyanın Akdenizin garp hav - zasındaki filosu ehemiyetsiz bir kuvet değildir. Bu filoda 22 kru. vazör, 118 torpido, 90 tahtelbahir İ J vardır. Bunlardan, başka 21,000 - (23,000 ton hacminde 12 lik top” İlarla mlicehhez, siratleri 27 mile çıkabilen 4 eski torpido, 90 tah - telbahir hesaba katmak lâzimgelir İtalya filosuna çok yakın zaman - | Aydor tepesile müdafaa edilen Oran Ilmanı,. dır. Fakat derin ve emin olan bu| uç ta Tunustaki Bizarta limanıdır. diretnot 35.000 tonluk Pranser limanda elli harp gemisile beraberl OB zarta j Fransız ve İngiliz saff'harp gemi” 150 tearet gemisi mükemmelen| Evvelâ Fenikelilerin, daha sonra lerinin filoya iltihak tarihi olan barmabilir. Binaenaleyh bu Ilman'da Romallarnm müstemlekesi olan 1940 yılı başlangıca kadar dün - bu şehir sırasile İspanyolların ve yanın en kuvvetli gemileri sıfatını den bütün evsafı haizdir. Türklerinidaresi altnda yaşadıktan muhafaza etmektedir. Bu limanda sivri bir burunun vu. | sonra Fransızlara geçti. Pransız-| Büyük saffıharp gemilerinin mu cunda ufacık bir köy vardır ve Ji. İlar, ellerine geçirdikleri günden *- harebesi, hava kuvvetlerinin de (Devam 14 üncüde) || yardımı sayesinde ftalyan tahtel . dafaa edebilecektir Bunu tetkik, edelim: Akdenizin iki anahtarı Süveş ve Cebelüttarık fiilen İngilterenin elindedir. İngiltere bu iki kapıyı derhal kapar. Bugünün mevcut deniz vasıtaları bu kapıları zorlr » yamazlar. Binaenaleyh İngiltere bu kapıları kapıyarak mihverin en kuvvetli düşmanı olan zaman mef humunu kendi lehinde işletebilir. Bu vaziyette İtalya her tarafı ka pal: bir odada yaşıyan insanlar gi- bi yavaş yavaş boğulmuş olur. Fakat İngilterenin yapmak mec. buriyetinde olduğu iş bu kadar değildir. İngiltere z katf tefevvuk ve hâkimiyetini bir dakika için bile terkedemez. Sicilya boğazının İtalyaya temin ettiği tabiye faikiyetini sıfıra in- dirmek için, İngiltere, İtalyanın Akdeniz filosunu seri bir mağlü * biyetle bozmak, hiç olmazsa üsle- rinde hareketsiz bir bale getirmek yolunda her şeyi yapmak zarüre (Devamı 14 üncüde),
