18 Nisan 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

Ön yıllık sulh A inixa Birleşik . Devletleri iz eş Roosevel'in civanmert tr. Bye Olduğunda şüphemiz yok” Yazifesine seçildiği gün- yada bir muhabbet, iti- Mey, Si örmesi için çalıştı, sulha Miigeş SİİRİ kadar © hizmet elti. u Tilğy, Bir devlet Telsi yalınız ken. deği a değil, bütün milletlerin İrini, düşünmekle mükelleftir, alar 'Söseveli de o kanaatte olan Miz 3g, alir. “Demokrasi, dediği” dağı, . kasdettiğimiz. . esaslara Ban X Mer insanın gönlünde 0- hi, P Yeri vardır. Mn a mektubunu, one yalar Metin! Dek anlıyamadım. Tek- hi “ey nedir? o On yallik sulh, deh, devletleri, bilhama Almanya ziy, 3 büyüklü küçüklü otuz mem Sn Yıl, edebilirlerse eker, üddetle tecavüz etmiye- »£ söz verecekler. Sonra De Mit Moosevelt dünyaya ebedi bir Mai etmeliydi demiyorum; böy “öy er devlet adamlarının değil, Peygamberlerin, o peygamber <p le olan kimselerin şanından- Vit müd'ali barış aklım yatmıyor. On yıl de- Si Al ha, görüşe de Müddet, milletlerin hayatın» ACID kapamadan gelip geçer, Yine 2İA sakıntı öçündedir. “Yapma- gleyin!,, sırası değildir. Böyle ri i İs insanları sükümu, biribir- eçinrheğe davet arzul e me) VE As m iş, Su tutmak fikrinden geliyor. İ aş GN tireflarınn saldırdıkları doğ Meyçt bunu gönül eğlendirmek, Peşinden koşmak için değil, a gr hareketlerine imkân ol da, İçin yapıyorlar. Yalaz onlar wi fedakârlıklar istemek lg ildir, başka devletlerden fe- 4 İni İstemek lâzımdır. Almanya Ta “demokratik, esaslı İliyor; başka milletlerin östik- Ölen Örmet etmeleri Lüzm geldiği İn “İyor. Çok iyi! Fakat bu davetin King, Mönyaya teşmii | edilmesi lâ Mann Yıla; ca etrafları" ty irimiş, ne dilee, din- geiçe hiç benzemez birçok mil iş Poyundurukları — slamda tube İflibar eden devletlerin bugün ay, âleyhinde bulunmaları, dün- ei ha duğu gibi kalmasını isleme- kp “li gariptir. Bir demokrat 0- Boka seveli'ten, kendilerini de- e pgilerin hamilleri sayan devlet- hakikatleri de anlatmasını, hi deh demokrasiye davet etmesi- ik, mn ki bugün bunların görü- işi Mirası değildir. Ateşim bı kya nek istidadını gösterdiği sar Seki kavgalar açılmaz, elbi eğe elikete mani olmağa çalışılır. "Gi, * Fakat teklif edilen on yıllık “iy. müeyyidesi nedir? Öyle müd- Balgz 11 olmayan birtakım ahidna- 4 Ge Sabucak yırtıldıklarını gör“ Min, 9 senelik sulh ahidnnmesine İç, ,< #dilmezse ne olacak? Yeni- iç e Sn yıllık sulh daha mi tek- Hip gilcek? Yani bu fasit daireden . “lü kurtulmak kabil olmıyar paya milletlerin hayatında büyük dey tan değildir ama bazı büyük Yeti n ik şimdikinden de daha kuv- er, r hale gelmeleri için pek işe yg cak bir mühleltir. asan bunu My, İlce on yıllık sulh teklitindeni Mio az daha © hazırlanalım, on iş, 78 ortaya daha korkunç bir hal Üliğye dünyada muharebenin ne Na, İNU asıl o zaman görür, gibi bir Nin EE ve tüylerimiz dimdik > Roosevel'in kasdı budur de- çş lemiyorum; tekrar © edeyim iy civanmeriiiğinde şüphemiz İyi Fakat on yıllık sulh zihinleri | e, aktan ziyade bulandırmağa | “Atak bir seydir. ii Nurullah ATAÇ y Li dee) Yerli malına vurulan sahte damganın manası Yazan: M. Dalkılıç AZI sanayi müesseselerinde yerli kumaşlara İngiliz dam- gası vurularak halkın, yüksek flatlar almak suretile do. isadırıldığı iddiaları üzerindeki tahkikat derinleştirilmiş ve şamil bir şekil aldığı anlaşılmıştır. Bundan birkaç yıl önce piyasada kıvılcımlanan bu mesele, 6 zaman lâyık olduğu ehemmiyetle karşılanmamış ve İşte böyle, ce alev bâcayı sarmış bulunuyor, Bundan birkaç ay evvel de yi- ne Haber gazetesi sütunları arasmda bu memleket o meselesine dikkat nazarım eslbe gayret etmişti, İhmalin ve dikkatsizliğin bilânçosunu yapacak değiliz. Hâdi, senin mahiyeti üzerinde biraz durucağız. Önce bu mesele bir haleti rahiye davasıdır, Halkım bu vadideki rüşdü ve yerli mahsu- Yt ve masnuatımıza karşı alâkası kâfi derecede tekemmül etti- rilmiş değildir. Halk, yerli malının ve bilhassa yerli kumaslarm, Avrupa mamulâtı yanmda aşağılığına kannat taşımaktadır, Bu mütereddi ruh halelini pek âlâ paraya tahvil etmesini bi, len bazirzânlar da yine ayni malı, bu yübbe zihniyete göre alla- Yıp pullıyarak satmakta ve böylece bir ruh zaafından istifade et. mektedir. Hâdisenin mahiyeti nekadar bir ihtikâr olarak mütalea olu- nabilirse, o nispette de bir kemalsizlik olarak, bir zaaf olarak, bir rahi sakatlık olarak, bir milli rüşdsüzlük olarak totkik olun- mağa değer, Halkın, kendi malma, milli varlığına, yerli mamulâtma, kendi alnınm teriyle meydana getirdiği masnuatma karşı saygi ar, İtibarı, bağlanışı, sevgisi olsaydı; bir berirgân onu herhangi bir yabancı milletin damgasile kandıramaz, aldatamazdı. Üzerin- de İngiliz veya bilmem herhangi bir damga bulunan kumaşm; bir ax ütü tutmıyan ve belki bir müddet xonra pantalonda diz vermek gibi küçük bir hatası olabilen herhangi bir yerli kumas yanında iftiharla taşmabileceğini düşünmek zaafı bizce milli varlığımızda bir ihtikârdır. Bu dalıs mühimdir. Mücadele edilmesi bilhassa Mi. zmgelen daha mühim bir noktadır, halkm kayıtsız ve şartsız; memleketine, yurduna, milletine, varlığma | bağlılığı yalnız bos kelimelerle olmaz, Fül ve fernat Jâzumdır, Bunun da en büyük miyarı, kendi yaptığımıza itibar, sevgi ve hürme'tir. Türk malına yabancı damga vuran sahtekâr ne nispette mes- ulas, Türk malı yanımda yabancı damgalı bir mala itibar da o nispetle mes'uliyettir, Vin iy sana kullanılmasın, hir senede eskisin. Zaten daya. miiddetle müsavat ve muvazat halindedir, Fakat buna mukabil Türk emeği kadirşinaslık görmüş olar. Türkün alnmm teri, yine kendi yurdu içinde ödenmiş olur, Tür- kün parası yine Türkün olur, Bunlar o kadar söylenmiş şeylerdir ki, tekrarmdan buzünkü cumhuriyet inkılâb evlâdı olmak İliba- rile utanç duymak lâzımdır. Artık bunlar bizim mukaddeslerimiz olmak gerektir. Ceketinin yakasını arkadaşının eline sıkıştırarak: —Avrupa maldır! Diye böbürlenen bir adam, — Yerli malıdır! Diye iftihar edebilecek seviyeye eriştiği gündür ki, memle. kete bu kötü ruh zaafından istifade edebilecek dolandırıcılar, ahlâk düşkünleri, bezirgânlar pılı ve pırtılarmı toplayıp defo- lurlar veyahut cemiyetin bu korkunç şamsrını yiyerek salâh bu. Turlar. Yanl iş halktadır. Mülletinin damgası olmıyan şeye sirt çe- viren Türk, buzün kanunların, adaletin arkasma düştüğü böyle müerimleri yüksek seriye ve karakterile otomatikman dumura uğratır. p Cumhuriyetin lâyık evlâdı olabilmek için bu rüşdün husulü şarttır. © Ve görülüyor kl önce mühim bir dava karsısındayın. Ve öy- le bir dava muvacehesindeyiz ki, Türkün yediden yetmişe kadar çocuğu, kadını, kızı, erkeği, mütekaidi, memuru, büyüğü, küçüğü ve yani bütün zihayat meveudile bu öz varlığına | taallük eden hâdise karsısmda irşad, tenvir beklemeksizin seferber bir kütle olmak mecburiyetindedir. Burada nefaset ve kalite osas değildir. Kendi malımız olmak hedeftir, Üzerimize geçirdiğimiz üç metrelik bir kumaşın, zincirleme bir yürüyüşle Türk varlığına kazandıracağı neticeleri hesab et. mek vecibesi İhmal götürmez, Giyinirken de Türk toparğma, Türk emeğine, Türk hazinesi. ne, Türk servetine, Türk işçisine, Türk o ekonomisine, sanatına, hayatına hizmet etmek gibi bir şeref kazandığımızı, ne vakit öğ. renmiş olacağız? Halkevleri, sanat teşekkülleri, mektebler, müesseseler, da» rüssmaalar, hükümet teşekkülleri, ekonomi idareleri, ticaret © daları, Türk halkında gecikmiş gibi görünen bu rüşd ve kemalin husulüne el birliği yapıp propagandalar, neşriyat, konferanslar, terbiyevi filmler, eserler, sanat eserleri, sanat filmleri ve saire yoluyla ve mümkün olabilen her şeyle çalışmak mvkiindedirler, Yoksa, Türk mamulâtı damzalanarak piyasaya çıkarılmak ve bu damgayı ihlâl edene şiddetli cezalar tayin etmek suretile bu isi önlemek kolaydır. Fakat önlenmesi lâzımgelen bu zaaf, bu ruhi tezahürdür. e ğ Tür halkı! her türlü teminatı yalnız kendinden alabilmek Klibi yüksek milli bir inansın her veçhemizde terahürüne muhtaç bulunduğumuz bir tarih seyri gindeyiz, Malma yabancı damgayı sen vurdurma, Bu hükümet isi de, ği, bu senin Işindir! İ İ İ i | i i HABER — Akşam Postası | bir senede ödediği maaş 17,13: Jitlerden biri diyor İ olarak on yedi milyon yüz otuz iki İbin sekiz yüz yelmiş yedi lira çıkı. Bir mütekait, maaşların arazi Devletin omütekait ve yetimi re lira tutmaktadır. 1958 haziranında hazineden maaş alan askeri y ler 21037, askeri mütekaitler 2: mülki yetimler 140.60, mülki mü. tekâitler de 10096 dır, 1907 haziranmdan 1958 nına kadar ikramiyeleri ve on sene likleri birden verilmek suretile ba | ri kesilen askeri du. sayısı 1636, mülkü rısıda 182901 $ kişidir, go! hâzira- ve yetimler dul ve yetimler mak üzere hep: Bu vaziyet münasebelile müleka kaitler ve yetimler için senede maaş yor, Filhakika bazı mütekaitler ölüyor lar, fakat maaşın bir kısmı yetimle" re intikal ediyor ve böylece bu ye kün bir taraftan azalırken, diğer ta raftan yeniden ilâve edilen müteka. itlerin - ki yeni kanuna göre maüş" ları epeyce tutar, * Gene kabarıyor. Bir hesap yapılsa mütekâitler ve yetimlerin aldığı maaşların her sene gittikçe devlet bütçesinde büyüye. ceği görülüyor. Ayrıca bazi müteka- itlerin muhtelif işlerde çalıştıkları da malürylur.Yani yekünun yüzde kırkı gene müstahdem halindedi bulunan . kalmamış, hizmetten büsbül muş adam demek değildir. Öyle tekaütler mevcultur ki dev. | let işlerinde kullanılıyorlar. Demek | mek Suretile faal olurlar iki, | tın bir kısmı âk tevzii yoluyla itfa arazi ve emi mİ olunur üç. Bunların içinde iş yapamıyacak ç böyla kombinezondan istifade *demiyecek olanların aylıkları da igorlalar yoluyla nemalardırılır ve levletten bu yük alınmış olur, dört. Ve sanırım ki bugün bütçede mü z maşat d. aim yoluna gir ma, İ mn katını burada da, bu tevzii suretile itfasını teklif ediyor Mütekait işlerile araziden alınacak vergiler, maaş suretile verilenin yarısından çoğuna baliğ olacağına göre iki katlı kâr demektir; diyor verilen para değil arazi ve mülktür. “Para devlet bütçesine kalacaktır. İşliyen araziden alınacak vergiler, verilecek maaşa yakın bir ü halinde gene devlet hazinesine gire. cektir, Bunun bu suretle mühim bir kâr laralı vardır. Hükümetimizin bu meseleye «e »emmiyetle nazarı dikkatini celbe- derim. Memleketimizin böylece tews zi bekliyen mühim arazisini ve em. İlâk ve gayrimenkulleri vardır. Bil miyorum, ama, bence çok muvafık olur. Not: Biz yalnız bu mütekaidin İ kadar parayar alacağım ne malüm? | noktul nâzarını yazdık. Kendi hesa- “Bugün devlet bütçesinden müte" | gibi bir sual varit olur, Fakat bana bımıza bu fikre İştir ak ederiz. “P.T.T. Umum müdürünün beyanatı Şehirde otomatik telefon hücreleri açılıyor İlk defa Posta ve Telgraf merkezine konu- lacak olan bu hücrelerde mükâleme ücreti beş kuru Posta, Telgraf ve Teleion umum Müdürü Nâzim Turunç bazı tetkik» lerde bulunmak üzere o Ankaradan şehrimize gelmiştir. Umum müdür tecilere şu be. << Posta, telgmt. işlerini daha muntazam ve dülfa moderi bif”'hale getirmiye xla gerek posta onakliyatında gerekse seyyar posta işinde kul- lanmak üzere yeniden sekiz vagon alacağız, bu vayonlar, trenin uğra* ki tekaütlük, hizmet edememek ifa- de etmez. i Tekaüt maaşmın bugünkü O vâzi yeti, hüç hizmet etmeden bir memur emeklisini (o geçindirmektir. Hal buki hizmetlerinden istiafde oluna. bilecek ve memleke: diği birçok devlet 3 İ meselelerde fayda © beklenebilecek bir çok mültekaidin ve eytam mev cuttur. | bir vaziyet gösteren bu maaşatın mütedavil sermaye halinde işletil- mesi lüzumuna kaniim. j Bundan epeyce evye, sigortâ wsu. lü ihdas olunarak tekaüt maaşları nan bir kısmı ile sermayesi kurulup bu suretle memleket için (İktisadi ve ticari müesseselerde açmak ve nemalandirmak (o bakımından çok Taydalı bir sistem (düşünülmüş ve faka bu tatbik sahasina o sokulma. muştı. Şimdi benim düşündüğüm bir me- sele daha var; Memleketimizin bir çok yerlerinde boş ve fanliyete sevk | olunmamış arazi, emlâk ve gayri.! menkuller vardır. Birçok yerler var ki biz bunları maaşlı hademelerle, bekçilerle idare etmek suretile kazanç alacağımıza üzerine masraf yapmak vaziyetinde kalıyoruz. > Halbuki hükümetimiz şöyle bir şeyi düşünüp realize ede Mütekaltlerden ve 'yetimlerden bir çoğu, on senelik tutarları müka Bili arazi, emlâk almağa razıdırlar. Hattâ bir miktar da terketmek sur retile. Böyle birçok boş arazi faaliyete geçirilmiş, çiftlikler, bağlar, bahçeler tarlalar meydana © getirilmiş bulu nur bir. Gayri faal mevkide bulunan mü. tekaitler ve yetimlerden istekliler | faaliyete geçerek memleket için çök müfit, faydalı ve gelirli işlere gir- Dali b dığı her istasyonda (mektup alıp verebilecektir. İ Ayrıca hava postaların da teksir nları yabancı memleketlere de I etmiye çalışıyoruz. Yeni te. filmiş olan İzmir - İstanbul ha" posta nakliyatı da yapabiliriz. Posta, telgraf teşkilâtı olmıyan bir çok yerlerde ve bilhassa köylerde pul bayii ihdas et des | Kendi hesabıma, devlete pek ağır | mek suretile bu ihtiyacı tatmine çalışacağız. Miktarı hakkında henüz bir karar Terkos gölünde bir kaza Bir kayık devrilerek dört kişi boğu'du Çatalcanın Balaban köyü halkım dan beş kişi komür kayağile Terkos gölünden karsıya geçerlerken kayr” Bin su alarak balması üzerine İçle- irinden dördü boğulmuştur. Kaza kurbanlarından Hüsnü, Tomak ile Hüseyin o Tomakın ce- setleri bulunmuştur. Şevki Yılmaz ile Şevket Kuzucu” nun cesetleri bulunamamıştır. Be- şinci yolcu kazadan sağ olarak kur tulmuştur. Metresinin parasını çalmaktan suçlu Beyoğlunda otusan Keti ismin. de bir kadın geçenlerde polise müracaat etmiş ve dostu Koçonun 950 lirasını çalarak kaçtığını bil dirmiştir. Polis Koçoyu takip ederek Pan galtdaki evinde (o yakalamıştır. 950 Tira evin döşeme tahtaları alk tından çıkarılmıştır. Koço suçunu itiraf ederek demiştir ki; “.— Paraya çok ihtiyacım var. dr. Ketiye bankadaki paraların aldırdım.. Sonra da bunlar; evime götürdüm.,, çalışmaktayız. Bu me! ş olacak | verilmemiş olan bir kısım havalele. ri de memurlarımız vasıtasile doğ” rudan doğruya mürselünileyhe gön- dererek onları postanelere kadar gel imek külfetinden kurtarmağı karar laştırdık. Teiefon-işine gelince: Son zaman... larda telefonu rağbet pek artmış ol- duğundan hazirandan İtibaren yeni şebekeler kurmağa çalışacağız. Yeni yapılmakta olan Gerede - A- dapazar telefon hatlı ikmal edilmiş ve çalışmaya — başlamıştır. İzmir. Tepeköy * Ödemiş arasındaki yeni hattın inşaatı da ilerlemiştir. Ya- kında burası da işlemeğe — başlıya caktır. İstanbul Ankara | hattının üçüncü devresi ikmal edilmiş ve a. çılınıştır. Aynca Çorludan Yunan hududu" na kadar yeni bir telefon hattı tesi- si kararlaşlırılmışlır. Bu hat Ke şan ve İpsala üzerinden hududa ka. dar uzanacaktır. Önümüzdeki senle“ den itibaren Anadoluhisarı * Küp çalı, Tepeköy . Nazilli, o Afyon “ Burdur, Srvas — Erzurum hatları” tun da yapılmasma başlanacaktır. İnşaatı bitmiş olan Şişli santralı pariş edilen makinelerin gel intizar ediyoruz, Eylâl nir hayetine kadar bu yeni santraldan 42000 kadar aböne kaydedeceğiz. Muayyen bir yerinden 5 kuruş at makla açılacak olan otomatik tele; fonların konulması için lzimgelen hücrelerin imaline (o başlanmıştır. Bunları ilk defa posta telgraf mer- kezine koyacağız, Radyo işi isa: Halen mevcut olan Blığı susturmak için sipariş ettiği" miz kristal gelmiştir. Bundan sonra halkın daha rahat radyo dinlemesi mümkün olacaktır, Halk tipi ucuz radyolar getirmek İçin dünyanın tanınmış firmalarını haberdar ettik, gelecek nümümene- lerden bir tanesini intihap edeceğiz. Bu radyoların 30 liraya kadar alı. nabileceğini tahmin ediyoruz. Hali hazırda Türkiye dahilinde atlmış bine yakın radyo vardır. Halk tipi radyolar da gelince bu miktarm bir misli artacağını ümit ediyoruz. Bu radyoların bir kısmı elektrik olmi- yan köylerde pil ilede çalışabile- cektir, Astenlerin fenni bir şekilde çe- kilmesi için bir parazit komisyonu teşkil edeceğiz. Parazit tevlit eden antenler derhal o söktürülecek ve fenni şekle ifrağ edilecektir. 0