1 Mart 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

2 Hâdiseler ve fikirler İlk müntehip olmak şerefi Yazan: Nizameddin Nazif Saylav seçimi hazırlıkları İerli- yor, İlk müotehib iesteleri tazele. ir, her tarafla yeni meeiisik no tarada teşekkül etmesi omemleket menfaatlerine daba uygun gelebi. leceği münakaşa ediliyor ve bir ta. raftan da Türk kamulayında “öz hazkı elde etmek istiyenlerin sayı. 8 kabardıkça kabarıyor, Göçen gün saylav namzetlerinin yekâny iki bini aşkındı, Bugün bel- ki daha fazlalaşmıştır. Martm ikin. ci gününe kadar bir kat daha art- maması İçin sebeb yoktur. Ben bu. na şaşanlardan değilim, 422 saylavlik için birkaç bin namzod fazla görülmemeli, Her sandâlyeye uşağı yukarı yirmi namzed İsabet ediyor demektir, Bir daktiloluk için müsabaka (açıldığı zaman er az elli “talib” çikiyor. Bir saylavlığa 20 namzed çok mu? Bu hal, ayni #amanda memleket, te siyasi şuur derecesinin gittikçe yükselmekte olduğuna da delâlet eder, Bir memlekette milli davala rın nibai münakaşa msballi olan meclise girmek istiyenlerin, milet işleri için reyinden ve fikrinden is. tifade edilebileceğini sananların s8- yası ne derece çok olursa o millet 6 derece asra uygun bir siyasi olgun. Yuk izah eder, Elverir ki bu cinster olen vatandaşlar, biribirlerine pek oykırı içtimai ve siyazi telâkkilere saplarmıyalar, Bizim memlekette, içtima telâk. #iler bakımından yapılacak bir is- tatistiğin, rakamları rejimimize ne uygun bir tarzda Konuşturacağı meydandadır, Bunun İçin namasd- lerin çokluğu aslâ menfi bir siyasi tahammura delâlet etmez, Bilâkis seçisiye daha iyiyi, en iyiyi, en doğ- ruyu ve en temizi (o arayıp bulmak imkânlarını verir, Hele bu namzet. Yerden yüzde, doksan dokuzunun Cumhuriyet H. P, namzedi olmak arzisunu göstermekte bulunması rejimin bekçisi olan partiyi gözler. de bir kat daha büyütür. Zirs bu nsviden on bin nsmzed partinin £- deali uğrunda bütlin dikkat ve €- #erjisini seferber etmiş on bin gö- nülü demektir ki böyle bir kuvvet bu memlekette ancak hayra yoru. dur, Ben, ilk müntebib olmak şerefin! her göyden Üstün tulan adamım. İlk müntehib olmak içtimai ciğerle, re sahib olabilmek demektir. Saçli. mek şüphesiz bir çereftir. Fakat seçmek asli seçilmekten ufak bir geref degildir. Hele seçilmek gibi üç yılık dört yıllık bir zamanla mu kayyed olmayışı, devamlı oluşu bu gerefe bir kat daha mümtaz bir mana verir. Seçmek hakkına insanlar her z3- man titiz bir dikkat göstermişlerdir. Eski Atinnda istiridye kabuklarma beğendikleri imsanlarm simlerini yazabilmek bit köylüye, bir balık- çıya seçilmiş olmak kadar büyük bir gürur verirdi. Eski Romada Patriçiyen, seçe - bilen adamdı. Spartaküs isyanı bu Romada söçmek hakkmı kazanmak istiyenlerin bereketi oldu. Eski de. virlerde seçmek hakkmın İezzetini tatmış milletler bir barbde yenil- memek için dalma daha dikkatli ol. dular. Zira mağlübiyetin, toprak- tan evvel seçme hakkınt kaybettir. mesindön korktular. Fakat yeni de. virde bir Habeşlstar gördük ki mik leti yenilmekten pek muzlarib ol- yandı, Zira “seşmenin Vörgatini tât-| mamıştı. Bir İspanya görüyoruz ki vatondaşlafı iç yıldanberi gırtlak. laşmaktadır. Son kurşunu kardeşi, nin göğsüne sıkmadan gebertilemi- yor hişbiri, — Neden? Zira orada seçme hakkınm şere, fini anlamış bir millet var, Bu bak- kı bu şerefi birakmak istemiyor, Tunus müreffeh bir memleket. tir. Fransız sermayesi oraya umul. madık bir fktımadi inkişaf bahset - mintir. Fakat Tunuslu münevver Düstur” adir bir parti yapmış, & Hransayı koğmaya çalışıy don? Zira müreffek olduğunu bili- yor, fakat insanlığını kaybetmek pahasına bahşedilmiş bir refahı is. temiyor, Cersirlinin bütün müca, | delesi Pransizin ayni hakka sahib olmayı, yani “vatandaşlık bakkı" İni istemekle hulâss edilebilir. sa» Seçmek vatandaş ölmak demek- tir, İk müntehib olmak şerefi bana yetiyor, Niçin? Zira müstakil, medeni Türkiyede vatandaş olmak şerefini muhelaze ediyorum, Nizameddin Nazif Tex tiyatrosunda : Insan mabut Turan tiyatrosunda -oyaanacağı uzun müddettenberi ilân ediler İ (İnsan Mabut) eserinin temsiline dün akşam başlandı. | Güzide sanatkâr Ertuğrul Sadi Tek ve arkadaşları tarafından he- men birkaç aydanberidir hazırla . nan bu piyes, muharririnin, isim HABER — ae Akşam Pösiner < # Almanyaya Sİpariş edilen vapurlarımızm tadil işini görüşmek üze. re Almanyadan şehrimize gelen Krup mümessilerile e görüşmelere bu- <ün başlanıyor, Resimde, heyet âzâ m görülmektedir. Tafsilât diğer sü. tunlarmızdadır. YI yekirden we Yeni bütçe Millet Meclisine verildi Ankara, 28 (Hususi) — Mali. ye Vekili Fuat Ağralı bugün 939 mali yılı bütçesi esasları hakkım. da şu beyanatta bulundu: “e 1939 yılma ait bütçe pro. jesi hazırlanmış ve bügün Büyük Millet Meclisine takdim olunmuş- J tar. Bu bütçemiz, 938 senesi büt. gesine nazaran on bir milyon lira fazlasiyle 200.856.000 lira olarak ilân etrpemek suretile gösterdiği mahviyetine rağmen, Türk te» yazılmamış değerde, mizin en karakteristik hödisesin - den mülhem olmuş bulunuyor. | yatında müştakil kalmağa mu ” eserin temsilinde ğunu isbat etmiş bulundu. bet ve tehacüm karşısında kalmış ve birçok yer bulamayıp geriye dö nenler olmuştur. Gerek eserin mevzuundaki resi | tezahiir ve gerek dekorlarla mev-| zu arasmdaki şayanı dikkat mu -| vazat ve bilhassa temsilinde gös- terilen yüksek muvaffakıyet ve! kudret, memleketimizde iftihar €- debileteğimiz temaşa sanatkârları bulunduğuna ve kudretli tiyatro müelliflerinin varlığına derin bir iman tevlit etmektedir. Üç perde ve bir tablo gibi çok dar taksimat arasına #ığıştırılan (İnsan Mabut) mevzuu bütün bir milli cida! tarihinin müşahhas özü. dür denilebilir. Eserin başından sonuna kada: | candan ve sâmimi alkışlanan sa“! İnatkârlar bu çok hassas mevzu ü İ zerinde herhângi bir küçük'ak -| saklık göstermeden muvaffak ol - İ muş bulunduklarına göre, lâyık ol- | duklarmı görmüş oldular. j | Birinci safta temaşa tarihimizde ! mili bir şaheser bağışladığ.na ka. ai bulunduğumuz, &dını vermiyen büyük muharririni ve ikinci safta eseri temsilde gösterdikleri mu * vatfakıyetin üstünlüğü ve rakip -| sizliği karşında Ertağrul Sadi Tek ve arkadaşlarını tebrik ede .! TİZ. | İ Dekörlatın mükemmeliyeti de ayrıca zikre değer. Bize kalırsa, bu eser kısım kı - sım bütün melteplere, askere halka her yerde, her tarafta gös- terilmelidir. Çünkü gerek eser ve gerek mümessilleri bir bütün ha . linde mili külürün intişarında en Meymetli ve en pratik ve en 58 İ mereli vasıta olacaktır, *; tesbit edilmiştir. Varidatla masraf arasmda tam maşa hayatında ve telif temaşa €-| öi» tevazün ve rakamlarda tam serleri tarihinde henüz bir ÖTMeği| bir samimiyet ifade eden ve cum. de, hiçbir kusüru |huriyet umdelerine ahenkli bir İhtiva etmiyen milli bir eserdir. | manzara arzeyliyen bu bütçede Yalnız bir piyes olarak Meğil| tebarliz ettirilmesini muvafık gör bellibaşlı bir eser olarak da vasif-İ düğüm başlıca noktalar gunlar. lanan (İnsan Mabut) milli cidali -| dır; a — Memleket müdafaası hiz. | metlerinin takviyesi için Mili Şimdiye kadar hiçbir teşekküle | arvdafan grupu bütçelerine ge - Jistinat etmemek suretile sanat ba: İzen senöye nazıran 11.5 ön bir buçuk milyon liralık bir zâm va. valfak olan Ertuğrul Sadiyi yal - pildığı gibi günden güne İnkişaf nız halkın muhabbet ve takdiri hi-| etmekte olan ilim ve irfan miles. maye ediyordu. Sanatkâr Sadi bu! seselerimizin ihtiyaçlarını karşı. gösterdiği çoklamak üzere de Maarif Vekâleti | üstün kudretile, bu büyük ve şü-|bütçesine 1.5 bir buçuk milyon, mullü muhabbet ve takdire Jâyık|zirat maheullerimizin ıslah ve in. sanat güzidelerinin başında oldu-|kişafı işleri için (600.000) altı vatandaşların faydalı İşleri için de bir milyon liraya yakın bir sam yapılmıştır. Yukarıda saydığım bu zamlar, (11) on bir milyon lirası geçen seneye nszaran bugüne kadar ta- hâakkuk eden varidat fazlasiyle ve (5.000.000) beş mülyon lirası da muhtelif dairelerin tasarrufu mümkün görünen tertiplerindeki tenziller ve muvakkat mahiyette. ki hizmetlerden yapılan tasarruf. Tarla karşılanmıştır. Gerek şimendifer, gerek sana. Yİ programlarımızın istilzam et. tiği karşılıklar da ayrıca tama » men derpiş ve temin olunmuştur. Şu maruzalımla memleket ih . tiyaçları sırslanarak içinde bu . lunduğumuz cihan şeraitine göre jen hayati ve ehemmiyetli olanla. TI başa alınmak ve vatandaşların doğrudan doğruya hayati men - faatlerina taaük edenleri gözö- nünde bulundurulmak suretiyle 1939 yılma ait devlet ihtiyaçları bu bütçemizde yer almış bulun. makladir, Cumhuriyetia feyizli manzara Ye netleelerini rakamların en be, tiğ ifadeleriyle sinesinde topli . yüz bin ve halkın sıhhatiin ko- yan bu bütçensizin de ge,en cum. Dün gece Turan Tiyatrosu, |vunmast ve sari hastalıklarla mü. şimdiye kadar görmediği bir rağ. | cadele hizmetleri ve hastane gi. bi müesseselerin ihtiyaçlari igin lekette huzür ve asayişin temin me muhafazası vazife ve mesuli. yetini üzerine alan emniyet Ve fandarma teşkilâtları ihtiyaçları için de seki zyiz bin liralık bir zam İcra edilmiştir. Diğer dairelerin 'mübrem ve Büyük Millet Meclisi Riyaseticumhur Divamımuhasebat Başvekület Devlet Şürası İstatistik Umum Müdürlüğü Devlet meteoroloji U, Md, Diyanet işleri Reisliği Maliye Vekâleti Düyunu Umumiye Tapu ve Kadastro U, Md. Gümrükler Vekâleti Dahiliye Vekâleti Matbuat Umum Müdürlüğü Emniyet İşleri U. Md. Jandarma Genel Komutanlığı Hariciye Vekâleti Sıhhat Vekâleti Adliye Vekâleti Maarif Vekâleti Nafia Vekâleti Iktisat Vekâleti h Ziraat Vekâleti Mili Müdafaa Grupu: Kara kısmı Hava kısmi Furiyet bütçeleri gibi inkişefla wv. vatandaşa" için büyük kolay- uklarla tahakkuk ettirileceğini ide (600.000) alti yüz bin ve mem. | kuvvetle umarım.,, Geçen zeneki blltçe müfredatı ile bu sene konun tahsisatı bildi. riyorum, Bunların mukayesesin. deri hangi vekâletlerin bütçeleri, nin arttığı, hangisinin azaldığı kolayca anlaşılır: 958 020 3.918.070 3.918.000 406.280 407.000 651.830 652.000 1.208 620 1.300.000 252.370 348.000 243.840 242.000 046.140 646,000 608.100 628.000 21.418.600 20.000.000 50.738.300 49.738.000 1471490 1.472.000 5.666.370 5.515.000 5.073.199 5.201.000 188.009 188.000 7.000.180 7.400.000 10.613.470. 11.001.300 3.535.810 3.566.000 7.001.780 BATL.000 0.600.340 9.835.000 14.670.130 16.111.000 8.502.040 8.332.000 5.480.790 3.721.000 7.143.700 7.370.000 61.361.030 B050.140 | Vekil, Hayılarpaşa istasyonunda ke Tüyor. * Dahiliye Vekili Falk Özirakın düm şehrimize geldiğini yazmıştık. iğ 1 MART — 1939 ndisin! karsılıyanlar arasmda görüm Unkapanında geniş bir meydan açılıyor” Yeni köprünün başı, topraktan metre yüksekte kaldı Belediye, inşâatınım ikmal edil. mesine ancak dört ay kalmış olan Unkapanı köprüsü için Unkepanı ve Azapkapı meydanlarının açma işine başlamıştır. Prost projesine göre Unkapa - nında ve Azapkapıda köprünün iki başmda iki büyük meydan ve bu meydanlarda köprünün başlarında ki heykeller ile bir kül teşkil ede- cek mânada âbideler bulunacak - ter, i Köprünün Azapkapı tarafında- ki başı oradaki zemine alçak bir beton irtifa: ilâvesile intibak et - mektedir, Haka t Haticin:iİstanbul taralı mütemadiyen inhitat halin. de bulunduğundan Unkapanında bulunan köprünün diğer ucu ze * minden yedi metre yüksekte kal - mıştır. Büyüklüğün meydanda tat. k bir meyil içinde kaybolması i - çin Unkapanı meydanı çok geniş olacaktır. Istanbula tabi kasaba- ların plânları İstanbul vilâyeti, bütün memle- xette müstakbel imar hareketinin plânlaşmasını temin için yapılan şehir ve kasabaların halihazır ha- ritalarmın tanzimi işine uyarak vilâyet hudutları dahilinde bulu - nan kasabaların haritalarını ha - zırlatma faaliyetine geçmiştir. Bu meyanda ilk olarak Yakacık ve Şi- İenin halihazır haritaları çıkarıla. tak, bunu da diğer: kasabaların haritaları takip elecektir. Istanbul şehrinin haritaları ise tamamen mevcuttur. İN Dikilide zelzele İzmir, 38 (A.A.) — Gece saat beşi on geçe Dikili kazasında dört saniye devam eden yer sar- &n tası olmuştur. Hasarat yok- Belediye mühendisleri, yah ni tarafında yıkıp açılacak erdi sahayı tamamen tesbit etmişli * Köprünün tam karşı cepbesi ağ len âda, arkasındaki yola li kâmilen kaldırılacaktır. Bu My keresteci, fırm ve lokanta pe üzere üç muntazam bina ye Diğerleri etrafkı tabta pike örtülü hurdacı dükkânları İ kaç salaştan ibarettir, KÖP” ge İsağ tarafında camiden e ta kahveler tamamen arkada! » kağa kadar ve sol arta demir hurdaları satan yal” Unkapanı karakol binasın3 u açdacaktır. gr Azapkapıdaki açılacak sabina ha evvel tesbit olunmuş V€ Jar tahliye edilmişti. Eski köprünün enka”' Eski Unkapanı köprüsü" Me türk köprüsü inşaatına « tâ sonra yerinden sökülMöİ Eyü5ün ilersindeki adala" götürülerek burada terk©' İştanbulun emekdar kö) Mi buradaki son durak yerini” ge ları delinmiş, çürüyen icin bataklıklarıma dehp başlamıştır. gi Hiç bir şey olmas vw p” bük fabrikaları içim iYi İLE yapi” erp Bi madile teşkil edecek olan nı köprüsünün böylece —i yö mesi Vali ve Belediye R*“, Kırdarin nazarı dikkati miş ve köprü ankazıMin — Jeö” bu kısmından aldırıdara yenin Balat atelyesi ÖNÜN“ “ çi” mesi için emirler Veri tel eek di köprü ankazi Balat, nüne gelmiş bulun! t di Bu suretle hem milli per içir men heba olmaktan, PO ceket” deki ankazı elin ki ” mağa yanaşmadığı yl Yk muazzam ankazla dol“ Deniz kısmı Askeri fabrikalar U, Md. Harita Umum Müdürlüğü Milli müdafaa gruplarına bu 94.024.000 Yiradır. 938 senesi varidatıntn muhamrnen yekün Tonton amca nın saçı Tae - v sene verilen tahsisst (di v MS | Eminönü Haa ye temsi! Eminönü Halkevini 449 3 Mart o ve 20 a martesj günleri © merke eti Cağaloğlundaki e Içnunda temsil şubemiz şk) < ri tarafından çiziiali Bur,