24 Ocak 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

İMütek-: l mütekailerede yeni kanu- , Yöre Mâaş verilecek olsa “ye 12,999 180 lira ilâvesi zımgeli 3 ey) — Büyük May, GENK takı ante KİN kastı e bine aş erle arma, 5 ala; İNİN May ia Aa Hall Meni, tahrip, Yerilmiş o. iy anar karşılık ola Uknmuştur; 1 top- yeni hdi takan, kay erİyete gi- 1 tah, " ri ii, 8 Olunan te. va an Unun hük-İ lira maaşı olan bir adam vefat r, diyor miş olan maaşat eshabından ve. fat ettikleri zaman eytamına Fuad; tahsis edilen maaşlar da yeni | kanuna göre yapılmaktadır, Bİ n va-| naenaleyh bu eskilerini de yeni- üsavat. | lere irca edersek bu yolda ey- #| sama tahsis edilmiş olan maaş- ların dahi müstenidünileyhi o- lan maaşların da yeni kanuna &5re tashihi iesbeder. Bilmem arzedebildim mi? Bugün 20 | edecek olursa bllfarz tiç yetim tekatıt| ırakırsa bugünkü kanuna gö- re tah. aza İmizden AK imkanı *ihete git -) de taksim edilir, re bir de kendisi ilâve edilir, dör kendi hissesi olan 7,5 lira tenzli edilir, ka -Jlan 22,5 lira eytamına tevzi e- “idilir. Şimdi eski maaşları yeni kanuna göre tahvil edersek bu eytam dahi diyecek ki bana tahsis edilmiş olan maaştan ben İvâhrum kaldım, çünkü sahib! maaş sağ olsaydı 30 İlrası mese 60 liraya çıkacaktı, dörde lüneeekti, yetimlerin hissesi- ne 45 lira Mişecekti, şimdi bu noktada da tadilât yapılırsa bir “| milyon küsür bin Mira da bu İş Için tahsis edilmek icabeder ve b sesle 14 iliş v. cuda yani 16,5 milyon ilraya İ- lâve etmek icabodeceği netice- sine vardık. Böyle mühim bir takâm yekünu önümüzdeki se ns bütçesinin vaziyeti devletin ihtiyaçları tesbit edilmeksizin, “Mrs “İtetkik edilmeksizin bütçeye bu kadar külfet tahmil eden bu yekün hakkında şimdiden bir adda bulunmaktan kaçın- mak zarüretini duymaktayım. “| Bunu muhterem susl sahibinin de takdir buyuracağından emi- Rinim. Mahaza bunlar hakkında #- | imkânı tahfif ne bulunursa esir- “İgememeyi esas itibariyle düşü. nüyoruz, Maruzatım bundan ibarettir. TAKRİR SAHİBİ NB DİYOR? Maliye Vekilinden sonra kür. “ İsüye gelen takrir sahibi sual tak- 3 ririni verişindeki maksadı izah .| eylemiş ve gunları söylemiştir: Bu mevzu etrafında gerek tah. riri gerek şifahi bir çok acı mü. , İFacaatlarla karşılaşıyordum. Bun lardan müteessir ve müteellim olarak alelfevr bir takriri Mec. “ İis kürsüsüne sevketmiş olsay - dım asıl büyük vazifeyi, menafii umümiyeyi unutmuş olurdum. Çünkü bütçe cihetinden kabili iç. « ra olmıyan bir işte, binlerce va - tandaşa ait olan bir işte böyle bir teklifte bulunmam bir nevi demogaji olurdu.. Onun için bu ii tesssüir ve teelliim altında ben ev. ,-| velâ bütçe enetimeni reisine mü. , | Pâcaat ettim. Ve dedim ki: Bu)tasrih etmek isterim, Halil Men. hususta bir teklif yapılmış Jr. '|dir, ve ne miktar bütçeye tesir Yapıyor? Bütçe encümeni reisi . e İNİZ bana menfi cevap - verdiler V8 bu hususta bir tetkik yapma» ç | İk dediler, Sonra Maliye Vekili ; arkadaşımı buldum, Bu mesele Üzerinde bir tetkik yapılmış mr. dir dedim. Şimdi Fuat Beyefer. dinin uzun tetkikler neticesinde . |eide edip söylediği rakamlara gö. .İ78. va aramızda bir suitefehhüm , | Vardır veyahut bir anlaşmazlık mevcutur. Bana o vakit sordu . >aman 25 milyon liradan bahsetmişler ve 500.000, bir mil. HARER — Akşam postası NERE 5â& Milyon yabani zeytin ağacı var Unutulmuş bir servet halinde çürümesinin önüne geçilecek Zeytin ağaçlarının aşılanması ve ıslahı hakkındaki kanunun müzakeresi sıra- sında Ziraat Vekili mühim izahat verdi Ankara, 23 (A.A) — Büyük Millet Meclisinin bugünkü toplantısında mahsuldar ve yabani zeytin ağaçla- şılanması ve islahı hakkında» nun müzakeresi münasebetiy at Vekili Faik Kurdoğlu şu beyanalta bulunmuştu Yüksek tasvi dilmiş bu »cn zeytin kanunu dedi ha, mevzuu ve muhlevi. yle çok mühim esasları ih. va etmektedir. Esaslar; : ut zeytinliğimizin ıslahı, a ğaçlarının kıymet- lendirilmesi tlendireceklere mâledilmesi Ziraat da Telerinin içinde toplanabilir. Bunlara ait maddelerin müzekere- sl sırasında, mevzuum, her hükmün ehemmiyeti ve portesi nedir? Bu na alt esaslara toplu bir halde bir kere daha güzden geçirmekle fayda riülâhaza buyuracağınız Ye vekâleti #inlemek isliyeceğiniz kanaatidir ki, beni huzurunuza sevketmiş bulunu. İ yor. Banu kısaca anabatlariyle arzet- meme müsaadenizi rica ederim. Zeytin ağacının vatanı Akdeniz sahilidir Hepimizin malhmudur ki, tarihin kaydettiği en eski ağaç olan ve İçle- İrinde 700 seneye kadar yaşıyanlar | da bulunduğu gene bu kitaplarda zik- redilmekte olan zeylin ağacının va- tanı, Akdeniz sahilinin muayyen edereğini resmen İ- lâm etmiş bulunuyor. Bu karar, umumi harbi hatırlıyan İngilterede büylük bir alâka uyandırmıştır. Resimde en yeni model Alman denizal- yon olursa baş yaparım demişlerdi. Bu cevabı aldıktan sonra büt, çe cephesinden iktihamı gilç ol. mıyan bir iş olduğu zehabma va. rarak hükümetin müsekkin sesi. nin bir an evvel bu muztarip o- lan binleres yuvaya ulaşması i. çin şu sual takririmi sunmuştum. İkinci sebep te Reisicunhur bazretleri geniş bir teskin ve taadill siyasetiyle harekete geç. miş bulunuyorlar, Bu güzel siya. setin emniyet ve şifa verici ni . metlerinin yine binlerce muzta - Tip yuvaya bir an evvel ulaşma. smı teşhil etmek istedim. Maliye Vekili arkadaşım ilerisi için kat'i söz vermemekle beraber bütçe im kânları müsait olduğu derecede bu muztarip vatandaşların ıztı. raplarmı da tahfif edeceklerini söylediler ve bunu bu kürsüden söylettirmiş olmak ta benim için vicdani bir hâz oldu. Maliye Vekili Fuat Ağralı tek. rar söz slarak demiştir ki: Orta yerde ufacık bir noktayı teş arkadaşımız şurada, koridor. da dediler ki, Maliye Vekili şöy. le bir dert vardır, acaba buna bir çare bulmağı imkân yok mu? Benim de söylediğim bunun mik. tarı 100 biri, 500 bin, bir milyon. sa bir şey değil, fakat gimdiden söz vermiyorum ama rakam bü. yük iki buçuk milyon kadar teh- min ediyorum. Tetkik ettirelim. Seneden seneye bunlar azalmak. tadır, belki rakam büyüktür, Bu. gün neye baliğ olmuştur tetkik ettirelim. Ve nitekim kendilerine takdim edilmek üzere yaptığım tetkik pusulası cebimde durmak. İz gemilerinden biri fırtmak havada açık denizde görülüyor. tadır, Fakat onu kendilerine tak. dime vakit bulmadan sual takri- ri ile karşılaştım. Bunu kendile. rine söyledim, Pekâlâ kürsüden söylersiniz dediler, Vaziyet bu. dur. Hakikaten bugün 995 tenberi muntazam olmak üzere, demin okuduğum veçhile yani ne kada. rı tekalit maaşıdır, ne kadarı ye. tim maaşıdır, ne kadarı malül | maaşıdır, ne kadarı mlilki ve as- keridir, Bunlarm hepsi munta . zam olarak yürütülmektedir, Ka. yıtlarımız vardır. Oradaki vazi. yeti arzedersem görülür ki 935 te eski tekaüt kantınına göre ma. 4ş alan arkadaşlarım miktarı mül ki 15.409, askeri 49.015 tir. 936 da bu yekün mülkide 12.981 e, askeride 41 bine iniyor, 637 de 12981 rakamı 11.100 e askeride 41 bin takamı 35 bin iniyor. Se- neden seneye azalış vardır ve ke. zalik yeni tekaüt kanununa gö. re maaş alanlar da coğalmakta . dır. 835 te müllkiyeden 9.572, as. keride 7.800, 936 da müllkide 10 bin 900 yüz, askeride 8.900, Bu. gün halen mülki 12.422 ye aske- riden maaş alanlar 9.800 6 baliğ olmuştur. Yani bu suretle esas itibarile böylece eski kanundaki. ler azalmakta, yeni kanundaki. le rçoğalmaktadır. Fakat yeni bir imkân bulunursa bunu sevki. tabilsine bırakmıyarak tahfif et. mek esas programımızda tesm . mül edilmiştir. Fakat miktar zami olduğuna göre bugün için bir şey yapılamaz. İngallah im. kân bulunursa elbette temin yo. luna gidilir. Bu izahati müteakin ruzname. ye geçilmiştir. memleketleridir. 19 uncu asır son: larında cenubi Afrikaya, Kaliforniya, ya, Avustralyaya da nakledilmiştir, Ve fakat Akdeniz memleketlerinin tabit imtiyazını haleldar edecek vüs- alta tevsi ve teksir edilmemiştir. Memleketimiz, Deliceler de dahil edilirse, zeytin ağacı Hibariyle zeytin yetiştirmek la. bil imtiyazına malik memleketlerin en başında gelir. Zeytin tünesi ve zeytin yağı istih- salâtı itibariyle dördüncü derecede | gelir. Fakat arsunlüsal piyasa itiba- riyle bu piyasalarda rol ve devamlı mevkii olsn memleketlere alt Ucari edebiyalı ve neşri kiyenin ba fonl va: sadece asıl zeytinci zeylin ve ham yağ halinde madde yetiştiren me da kaybolduğunu gö: Buçün oğuç başını kilo tane alıyoruz, bu pek azdır. Bu miktarı hat, kontrol ve mürakabe; tesis ederek artırat 80 Milyon zeytin ağacı var Bugün ağaç başıma 0,060 kilo zey- ilm yağı düşüyor ki, pek ardır. Hal- Kın eline, keyif ve arzusuna, bu İşl bırak; olursak, durduğumuz yer- yeline rağmen memleketlere iptidai r arasın... 1, de saymaktan başka bir şey yapma-| muş oluruz. 1 — Üç büyük zeytin mıntakasın- daki m ve delice halindeki zeytin ağaçlarının adedi 80 milyon. dur. Bunun: Mahsuldar zeytin adedi adedi 20.000.000 54.000.000 İşgal eyiedikleri saha Hektar Hektar 193.000 Belli değil ikte ileri giden yerle. Delice Kocaeli, Bursa, kale, İzini Balıkesir, Çanak- Manisa, Aydın, Muğla ve vilâyellerinde mahsuldar zeylin çoktur. Mevcut ağaçlardan 362.000 i Evkafın elindedir. 3 — Yabani zeytinlikleri kesif olan yerlerimiz: Muğla, Antalya, İçel “Birinci dere- cede”, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, İzmir ve Aydın vilâyetleri “İkinci dere- cede”, Bu kanunla aşı ve bakım mukabili temliki mevzuubabs olan yabani ağaç ların tevzileri şu şekilde tesbit edil, miştir; Vildyet Antalya Muğla İçel izmir Çanakkale Bahkesir Bursa Yabani zeytin adedi 28.000.009 6.500.000 5.500.000 5.000.000 4.000.000 1.000.000 1.400.000 Diğer vilâyetler 3.000.000 Yekün 54.000.000 Bü rakamlar yanyana getirilirse şa neticeye varılır; Bugün mevcut imkânın ancak yı sından ve çok noksan şekilde istifa de ediyoruz. Diğer yarısı aşılanma mış, yabani ve unutulmuş bir ser- vet halinde çürüyüp gitmektedir. Mevcut zeytinliklerden istihsalâlı- iz, vasati bir rakam olarak: Tane halinde 290 bin ton; yağ ha. linde 24 bin ton; salamura halinde 13 bin ton olarak ifade edilebilir. İstihsalâtımızdan: İl bin tonunu yemeklik olarak tane halinde kulla. nıyorun, arasanız, Tür- treni İÇERİDE: * Tepebaşından Kasımpaşâya i“ nen mezarlıkta bir çocuk bahçesi yapılmasına karar verilmiş ve saha“ num tanzimi için bir proje hazırlan maya başlanmıştır. Ayni yerde, bir de çocuklara mahsus hamam yapı" lacaktır, * Sinemalarda cigara içildiği ve bilhassa pazar günleri o haddinden fazla müşteri alındığı görülerek bunun katiyen yasak edilmesi beles diye taralından şubelere bildirilmiş» tir, * Kurban derilerinin Türk hava kurumuna verilmesini (temin için belediye memurlarınm kurum me i çalışmaları at yapılmıştır. üdürlüğünde mi“ i ile bir toplantı inşa edilecek ille mekteplerle tamire muhtaç olan bi» naların vaziyetleri görüşü) İlk tedrisat muallimlerine sene içinde verilmekte olan meslek kon feransları bu sene yaz tatiline bıra kılmıştır. * Belediye stadyum yapmak Üzere Dolmabahçede eski ahırların bulun- istimlâk etmek için Dahi- e müracaat etmiştir. inden bu sene Avru" paya fazla miktarda üzüm sevkedil- i için if £ tacirleri şehrimiz . deki sepet imalâthanelerine 200 bin dar sepet ve küfe ısmarlamışlar- * İstanbul bamamcıları kesilen suların tekrar verilmesi için Dahili” ye vekâletine müracaat etmişler ve belediye bu işi yeniden tetkike baş" lamıştır, * Dahiliye : vekâleti tarafından kaymakamlar arasında yeni bir na- kil ve tayin karârnâmesi hazırlan maktadır. ” İ unda tamir ruhsatiyesi alarak tıman inşa eden iki kişi yakalanmış ve haklarında takibata girişilmiştir. * Belediye reis müavinliğine ta yin edilmiş olan Akhisar kaymaka- mi Rıfat Yenelin tayin oemridün vekâletten tebliğ edilmiştir. Kendisi bugünlerde şehrimize gelecektir, *"Mezbaha müdürlüğüne hayvan borsası umumi kâtibi Servet tayin edilmiştir. * Ankaraya gitmiş olan yüksek İticaret talebesinden 25 kişilik kafile oradan Kayseriye hareket edecek- tir. 2015 1053 91 32 ZEYTİNYAĞI Miktar Ton 1448 142 68 134 1935 1936 1937 158.821 114.165 166.972 68.971 Kiymet Lira 3431341 1.928.006 1.920.388 743 217.071 3.194 1.553.690 Bu rakamların gösterdiği başlıca ka- rakleristikler şunlardır: 1 — Diğer memleektlerdeki vaziye* te rağmen bizde zeytincilik münave- beli ve büyük ihtizazlı bir vaziyet gösteriyor. 2 — Bu yüzden ihracatımız yekün | kıymetindeki payı yözde 24 ilâ yözde Yağ islihsalâtımızın ise: 7 - 8 bin|3 arasında değişiyor, Elde edilen tonu yemeklik için, 1i bin tonu sana” | vasati fiyatlar 24 kuruşla 48 kuruş yide kullanmaktayız. Gerisini ihraç | arasında ihtiraz ediliyor. Birinci köy ediyoruz. ve ziraat kongresi münasebetiyle bel- Nerelere ne miktar ve ne halde İb-| ji başlı zirai mahsullerin dünya İs. raç ediyoruz? tibsal ve ticaret vaziyetini gösteren Zeytinciliğimizin birçok karakte- | bir istitastik etdtürün a. serisi ta- ristiklerini ifade ettiği için beş sene. | kımı 4 işarelle tevzi etmiştik. Bu senenin rakamlarını arzetmeye müsa- | etüdün 107 nci sayfasındaki rakam- ade etmenizi rica ederim. ları tetkik edersek Türkiyenin belli başlı memleketler arasında zeytin» yağı bakımından istihsal ifibariyle üçüncü, ihracst Hilbariyle dördüncü derecede geldiğini görürüz.