24 Ocak 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

Not Yasak bolluğu ! ALNIZ askerin ağımda manası olan bir kelime (yasak) bizde o kadar bol harcanır ki insanın bazan isyan edip bu rica yerine kullanılmış (yasak) ların aksini yapacağı gelir. Bu mevzuu “Vakıt” arkadaşımızda Hasan Kumçayı bakınız ne güzel anlatıyor: Ankara ile İstanbul arasında işliyen trenin penceresinden bakarken burada yolcular için yazılmış fransızca bir ihtarla bu- Bun tercümesi arasmdaki ifade farkına dikkat ettim; 1 est dangercur de se pencher au dehors, Pencereden dışarıya sarkmak yasaktır. Fransızca ihtar hür insanlara hitab eden bir ifade tarzıdır; bu ifade yolcuya sadece bir tehlikeyi haber veriyor, Bu #htarı Röreu bir yolcu isterse başını pencereden dışarıya çıkarabilir. Fa. kat bu hareketin neticesinde gelebilecek tehlikeyi de gözönüne almiş olur, Halbuki onun türkçesinde kullanılan (yasak) kelime- 8i büyle değildir. Bu ikinel ihtar gekli mubatabında hiçbir hürri. yet hakkı düşünmez; irade ve ihtiyar gibi şeylere asla ehemmi- yet vermez. İşte bu iki ifade tarzının gösterdiği sihniyet çarkla o gartı ayıran alâmetlerden biridir. Yine bu zihniyetlir ki meselâ tram. vay arabalarında, yahut vapurlardak! lehvalarda “Burada sigara içilmez” demek kâfi iken “Burada sigara içmek yataktır,, ifade- $ini tercih ettirir. Yakat (yasak) kelimesinin bu yolda Iplizale uğraması onun içtima! hayatımızda kıymetten düşmesine sebeb olmuştur; nete, kim bize göre devlet yasağı doküz gün sürer. Yasağa balk ara- sında kıymet vermek istersek onu ancak zarurf ölen bir yerde kullânmak lâzımdır. Mi İstikrar. Kelimesi z Ki menı mine) Dr. Aras Alacak > Mü niş Bu) Bu akşam Londraya ) e. Gini Yakı) hareket ediyer © (Yüzünden kavga Yeni Londra büyük elçimiz Tev- fik Rüştü Aras dün akşam üzeri İngiliz elçiliğine giderek İngiltere büyük elçisi Sir Persi Loren ile w zun bir görüşme yapmıştır. Tevfik Rüştü Aras yeni vazifesi" ve başlamak üzere bu akşam eks presle Londraya hareket edecektir. Almanyadaki heyetimiz Ankaraya döndü Almanyada, 150 milyon marklık kredi anlaşmasını imzalayan heye İki kişi ağır yaralandı Dün akşam üzeri Beyoğlunda Yenişehirde bir yaralama vak'ası olmuş ve Cafer isminde bir bahçı- van, Abdullah adındaki arkadaşı nı bıçakla ağır surette yaralamış. tır. Hâdiseye yirmi Jiralık bir ala- cak meselesi sebep olmuştur. Bahçıvan Cafer bundan bir müd d: evvel Abdullaha veresiye oli- rak yirmi liraya bir beygir satmış- tır. hiza iha ayd İm ChCi GUMİŞMİM, Yalnız heyet reisi Numan" “Rıfat Menemencioğlu tedavi için Ayvrupa- da kalmıştır. Heyet, anlaşn.ı metnini Ankara ya götürdüğü için, Meclisin bugün- lerde yapacağı toplantılardan birin- Fakat Cafer, Abdullahtan 20 lira alacağını bir türlü tahsil ede” memiştir « Dün akşam üzeri Yenişehirde biribirlerine rastgelen alacaklı ve borçlu tekrar kavgaya başlamış, lar ve iş kızışınca Cafer belinden çıkardığı büyük bir bıçağı Abdul- lahm $0l küreğine saplamıştır. Yere yuvarlanan yarak, yetişen” ler tarafından baygın bir halde hastahaneye kaldırılmıştır. ——————————— dilinde olmuyan “vecibe, karşılığın- <a tesirlerinden kurtulmak için “ri- > yaset,, değil “reislik”, “Riyaseticun» ik:)hur,, değil “Cumhurreisii “ve kölet,, değil “vekillik,, demek, 3 — Bilhassa ıstılahlar meselesini halletmek. Maarif bakanlığı eski ıstılahları şüphesiz ve mutlaka tas- hih edecektir. Türk çocuğunun bey nini o “Müsellesi (omülesaviyüssa- keyn,, yahut “kesirüladla,, terimle- ri içinde bırakamayız. Türk genci- ne “kol,un o “burun,un “ağızın arapçasını öğretemeyiz.Böyle tabir N lerin karşılığını türkçemizden, yük” sek ıstılahları ise garp kültürü kay» naklarından alacağız. 2 Karşımıza tekrar bir yüksek kül teavün sandığı tür dilinin kamusunu koyduğumuz zaman kılavuzda bulunan karşılık! Tramvay şirketinin hükümete ge“ lardan bir çoğı nun me kadar işe Ya” | çeceği günler yaklaştığı için tram- radığını göreceğiz. vay şirketi amelesinin teavün san- Başlığımızı tekrar eğelim: dığı tasfiye edilecektir. Dün buiş Biz irtica demedik, istikrar dedik: İçin şirkette bir toplantı yapılmış “ | Yani ileri türkçede İstikrar, yani za" | tır, “İlerle kazançlarımızı tesbit etmek. Bu sirada, Caferi yakalamak is. teyen Ferid adında biri de kolia- rından ve sol omuz ve göğsün. den yaralanmış o da bâstahaneye yatırılmıştır. (o Zabıta memur! Caferi kaçarken yakalamışlardır. İki yaralmın vaziyeti de çok 2- ğırdır. Tramvay işçilerinin Kasımpaşa sırtlarında yeşil saha $ e ii ii f Se /; Z MAR plânı mecibinee Tepebaşmmn “arkasından OKasımpaşaya doğru yesil bir saha vücuda getirilecekmiş. Ve. rilen haberlere göre yeşil saha, Halice ka- dar imtidad edecek ve içersindeki havuzun suları Halice akacaktır. Yeşil sahanm bir tarafında çocuk bahçesi bulunacak, diğer bir tarafına da büyük bir hamam yapda- cak? 1 im edi sevgili kula olup da f İ g # 7 # 7 i İş li “vasif “öde 5 dık, ii ii kai | Müstakbel İstanbul, bahçelerle, mey- ” : ; danlarla, yepli sahalarla, çocuk bahçeleri. £ Jarımız tadı tadacak! İdüşmez, fakat yenilip yutulmaz | den geçen ve fakat itiyad neticesi Rasgele le, asfalt yollarile kimbilir no güzel ola- Simdi kırk yaşmda olmanm sırası mıydı? İmar plânına başlandığı zaman, Allahın dik biz de bu güzelim neticeleri görürdük. Yeşli, modern, muhteşem İstanbul bahçe- Jerinde, bir ucundan ufuk görülen asfalt yollarında, kırkmdan sonra bizde azar. Neyse, müteselliyiz. Hiç olmazsa, torun- HABER — Alişam postası Kese kontrol edilmelidir Ağır çeksin diye dibine kalın bir çamur tabakası (| sıvanmış kese kâğıtları imal edenler bu gayrimeşru ticareti İstanbulun göze görünmez, ku- lağa çalınmaz, ele gelmez, dile derdletinden biri vardır. Hemen İstanbulun eli ayağı tutan yediden yetmişe kadar ka- dınının, erkeğinin, çoluğunun, ço- cuğunun, her sınıf halkmın elin. bir defa evirilip çevirilip tetkik e- dilmiyen bu mesneler yüzürder yüzlerce insan geçinir. Bir günde bir kaç ton sarfelu- nan bu revacı yerinde, saman al- tında işliyen ticaret kese kiğ.tçi- Lığıdır, Kese kâğıtçılığı, en fazla kont- rolsuz kalmış bir iştir. Halbuki yalnız İstanbulda ka. saplarla, frmlardan gayri ve ya- ni kese kâğıdından istifade ede- miyen üç beş nevi esnaftan başka! 4, bütün esnafın alış verişi kese kâ- fıtlarla olduğuna göre, ne mühim sarfiyat olduğu hesap olunabilir. Derdin ve memleketi oOdoğru- dan doğruya alâkalandıran mü. him safhaların izahına geçmeden önce kese kâğıtçılığını anlatalım; Kese kâğıtçıları, ne kadar hur da kitap, defter, kâğıt varsa, de- polarda, ahırlarda, kömürlüklerde, en mülevves yerlerde muhafaza €- dilmiş olsun olmasın bunları kâğı- dın ayarma ve cinsine göre kilo. sunu 6 kuruştan 12 ve hattâ 14 kuruşa kadar almak üzere toplar” lar. Bunları tasnif ederler. Kalınlarını, renklilerini, yazısız- larını, yazılılarını, birinci hâmur çlanlarmı, ikinci hamur olanlarını velhasıl muhtelif çeşitlerini ayı” rırlar. Ya zamkla, ya kolayla ve yahut ta çirişle yapıştırma sure. tile kese kâğıtlarına tahvil ederler. Manavlar oincelerini kullanır Jar. Bakkallar her nevini istimal ederler, i Seyyarlar renklilerini tercih e- derler, mahalle bakkallar: ve pa- zaşlar yazılılarını sürerler. Kese kâğıtlarının kilosu 2$ İç 37,5 kuruş arasında satılır, Çok basit işçiliği olmasına ve bir meharete muhtaç bulunmama. sna rağmen mühim kâr getiren işlerden biridir. Yalnız ahiren mer'iyete giren bir kanun mucibince intişarr ruh- sata bağlı bulunan gâzete kâğıt- larından gayri matbu kâğıtlarla kese küğude yapılmıyacağı çihet- le, piyasa defter gibi şuradan bu- radan tedarik edilmiş kâğıtlardan istifadeye düşmüştür. Bu ciheti de ehemmiyetle dik- kat nazarına alarak derdin ehem miyetli taraflara girelim: Bir kese kâğıdı neleri ihtiva eder ? Kese kâğıtlarının iki tarafı var- dır: yor ki: “Size bu dar gülerdiniz ki, Alp dağlarmın ötesindeki hükümet merkezi (yani Paris) binalarmın camları kırılırdı.,, Alp ötelerinde cam çerçeve kıran kah, henüz doğmuş olsay. kaha olsa Cam kıran kahkaha ! USOLİNİ Argentina bir nutuk söylüyor ve ezcümle di- bir top olabilir. Hem niçinolmasın, güklürü. cü harb gazi olur da, kahkahalarla imha e- dicl top meden olmasm? Harb beşeriyelin değişmez mukadderatı » oldukça, hiç olmazsa insanlar güle güle ö- Türler; doğrusu insanlığa hizmet de olur! and Lİ die Pİ ii çeşi ga 3 kâğıdı imali serbestçe yapabiliyorlar | sılsız şayia ile kese kâğıdı piyasas 8:5: yükseltmişler ve halkı sıhhat umumiye bakımından büyük teh- İl likelere maruz bırakan defter kâ“ gıdı ve saire gibi şuradan buradan N toplanmış kâğrtlar Okullanmağa İ 1 — Halkın sıhhatine muzır ta- rafı, 2 — Hile tarafı, Kâ* tlar ne yıkanır, ne ütülenir, ne Ütüden geçer, ne temizine ve. ya kirlisine dikkat olunur, ne top- lanıldığı yer hesaba katılır. mecbur etmişlerdir. Velhasıl öylece alman öyleze Bugün bakkallar ve saire yeye. kese kâğıdı yapılarak piyasaya | tek şeyleri yazılı ve Kullanılmış sürülür, | defterlerden kestikleri kâğıt pars İçine, toz şeker, kahve gibi yrr | çalarına (o sarmaktadırlar. oOHak İ kanmıyan maddeler konur, Halk | buki piyasada temiz clarak tedas bunları kemali âfiyetle yer. İriki mümkün ve kanunun kese Halbuki kese kâğıtları gerek! kâğdı imalinde o kullanılmasını imali bakımından, gerekse toplan- | menetmediği (gazete kâğıtlar, (“| ması cihetinden birer mikrop yu" | mevcuttur. vas: halinde olabilirler. gi V i Hile tarafına gelince; bu da .Şimdi alınacak tedbirler İ sk mühimdir. Bizzat elimize ge.) me olabilir ? â | — Önce makineler tamimi lâ. zumdır. Muayyen ve yıkanmıyan havayici o zaruriyenin konulacağı kese kâğıtlarına ci sürülmemesi gerektir. Bu kâğıtların temiz ols i ması İcap eder. i 2 — Böyle hileli kâğıtları ya İ panların şiddetle tecziyeleri ge gerektir. Bunun için de sıksık 2 o | raştırmalar yapmak kâfidir. Bis rinci merhaleyi bizim elimizdeki nümune temin edebilir, 3 — Üzeri kurşun kalemiyle ve ya mürekkeple yazılmış kâğıtların kese kâğıdı olarak değil, herhangi bir sürette mal sarılmak için isti il mal olunmaması umumi sıhhat ba kımından lâzımdır, “Yani umumiyetle kese kâğıdı İl hile ve ihtikir vasıtası, arhhat w. mümiyeyi ifsat vasrtasıdır. Sür'atle ve ehemmiyet kontrola | tâbi tutulmak gerektir, Bu bütün halkı hergün alâ kalahdıran mühim meselelerden biridir , çen ve Sirkeci manavlarından bi- rinden alinan bir kese kâğıdı ta" rafımızdan yırtılarak tetkik olun- Kiğit ince, fakat kese kâğıdı jsok ağırdı.. Bunun sebebini araş» | urmak maksadiyle yaptığımız bir tetkik bize hayret veren bir hileyi öğretti, Küğıtların dibine kireçten, küL den, çimentodan ve bu gibi donu. cu ve ağır basıcı malzemeden dört beş milim kalmlığında bir kaide yapılmaktadır. Bu suretle bir kâğt 15 - 20 gram ve bazan daha fazla âğır çeker. Kilosu 60, 80, 100 ve da- ha fazla fiyatlı nesneler bu kâ- ğıtlara konurken bittabi satıcı menfaatine olarak ağırlığı mikta. rınca malın maliyetine biner. 80 kuruşa aldığımız şey doksana gelir 80 kuruşa aldığımız şey, dek- sana gelir.. Kese kâğıtçılardan ba- zılarmın böylece hileli kâğıt yap- tıkları, elimizde mevçut olan ör. nek ile de tahakkuk etmiş bulunu- yor, Mühim bir nokta Kanunu yanlış anlamak ve an- latmaktan fayda bulanlar, gâzete kâğıtlarından kese küğıd; yapıl maz diyerek ortaya çıkardıkları a. Limandaki infilâk hâdisesi Tayfalardan birinin sıhhi vaziyeli ağırlaştı Eminönü rıbtımındaki infilâk hâdisesinin tahkikatına müddei- umumilik tarafından devam edil- mektedir, Üç kişilik bir ehlivukuf kazanın neden ve nasi olduğunu tesbit için çalşmaktadır. Hldisede yaralanan Yunan ge misi tayfalarından Nikslanın va. ziyeti dün akşam ağırlaşmıştır. Batan “Deli Yorgi, gemisinin denizden çıkarılması için teşeb- büsler yapılmaktadır. Istanbul Muhabiri Avcılar cemiyeti reisi Bursada Bir müddet evvel şehrimize gele“ rek Ankaraya gitmiş olan beynelmi lel avcılar cemiyeti reisi oMaksim Dükrok bazı makamlarla temaslar yaptıktan sonra şehrimize dönmüş” tür. Av meraklılarmdan Abbas Ce- lâlin davetlisi olarak memleketimi” ze gelen M. Dükrokun av sahaları" mızı tanıması için Karadeniz sahil- lerinde büyük bir av turnuvası ter“ tip edilecektir. Alâkadar makamlar bu yolda hazırlıklarda bulunmakta” dırlar. Dükrok dün Abbas Celâlle bir“ likte ve Yalova yoluyla Bursaya gitmiştir. İznik yoluyla Bursa diva" rında bir hafta sürecek av gezintisi yapacaklardır. Beraat eltiler Geçen cuma günü Beyoğlunda Ağahamamında İtlan apartıma- nnda kumar oynadılar: iddiasile masa üzerinde bulunan 22 lira kadar bir para, poker fişleri ve is- kambillerle yakalanıp müddetu. mümiliğe verilen şehrimizin tanın- mış tüccarlarından İrfan ile Ra- sim, Aziz, Sami ve Mihalidis ismin de beş zat, cürmümeşhut kanu. nu mucibince derhal Beyoğlu sulh | mahkemesine sevkedilmişler ve yapılan duruşmada waznunlarm vaziyeti içtimaiyeleri mazarr iti. bara alınmış, pokeri de kasdi men- faatle ve kumar olarak değil, eğ- lence olarak Oynadıkları kanaati hasıl olmuş ve hepsinin birden be“ raetlerine karar verilmiştir, tiyatrosunda nesriyatın hepsini okusam o ka- olsa yeni bir bomba veya yeni iii