21 Ocak 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

arada ce he ; re. el;ğmîuzüem neti. | ©Yn Olan metinler hi . nımurahhuhrmca Bi Yetnca ,, TMalar icra ve. Wber Bütani ıggtmik’ müteakip ; 9 tarihinden mü- Mmeyvkli- hi &r Çt Bx“""“İeıı LARS itibariyle ha- A, Bt Te Meriyet i &cek kumleri dahi- | arşılıklı mü. z ü : d%de îmlmda €ski anlaş. Umhuriyet merkez a wüf etmiş olan İs, İ M&%ı? bir heâab& | t Bulunmaktadır. 5Z Türkiyeden Olmuş bulunan düşen ğım. aramamız doğru olur. diye ikiye taksim etmiştir. alâkası olduğu kanaatiİndeyiz. makla yapılmaktadır. dir? ları üzerine ekliyoruz. artıyor., lerin büyük tesirleri vardır. medecektir. Meyve bahalılığında hale EXVANIN pahalılığından şikâyet edilir durulur. Dün Ha- ber, bu sütunun yanmda, üç sütununu bu meseleye ayır- mış ve önüne geçmek çarelerini araştırmıştı. Meyva ucuzluğunu temin etmek, fiatm yükselmesini icab et- firen maddeleri teker teker gözden geçirerek bunları yaratan va- ziyetleri önlemek demekse bir nokta üzerinde de ben duraca- Meyvanın pahalı oluşu, İstanbul halkmm yüzde seksenini manavlardan uzaklaştırıyorsa, bunun sebebini doğrudan doğruya müstahsilde ve müstahsilin fena hareketine göz yumar bir tarz. da hareket ettiğini öğrendiğimiz hal hakem heyetinin ihmalinde Bize bildirildiğine göre, kiraz, üzüm gibi küfelere İstif edi- lerek hale sevkedilen meyvaları hal hakem heyeti “gözle görül- miyen,, elma, armud, portakal, mandarina gibilerini de “görülen,, Pahalılığı doğuran sebeblerin başmda bu taksimin büyük bir Hal hakem heyeti gözle görülmeyen mallarm iskandil sure- tile muayenesini yapmaktadır. Bu kabil meyvalar İstiflerinin, bu şekilde, üstü gibi, altı da gözden geçirilebilmekte ve neticede bozuk bir salkım bütün küfenin reddini icab ettirmektedir. Fakat “gözle görülür” tasnifi içinde bulunan meyva sandıklarınımı muayeneleri yalnız sandıkların üst kapakları açılarak bir göz at- İddialar haksız va gayrivarid sayılamaz: bu sandıkların al- tında bulunan meyvalar da üstünde bulunanlar gibi sağlam nmir.” Umumiyetle yaş meyvacrlarımn İddiaları şu: altları bozuktur. Böozuk çıkanları tartıp, fiatmı sağlamlarma yüklüyoruz. Neticede fiat yükseliyor. Bu yüksek fiata tabiati- le kimse yaklaşmıyor. Mal birkaç gün daha dükkânda kalıyor. Aralarmda bozulanları olüyor. Onları da atryor ve flatını sağlam- Zaten yüksek olan fiatrmız bir kat daha Görülüyor ki, meyva fiatlarmın yükselmesinde küçük ihmal- Hakem heyeti, sandıklarm yalnız üstlerinden bakacak yerde bazılarının yanlarından, bazılarınm — altlarımdan baksa hakikati anlryacak ve hale bozuk gelen malları müstahsile iade edecek, onun da gözü faltaşı gibi açılarak işine hile karıştırmamaya az- Bulgaristanım bile kolaylıkla tatbik ettiği bu usulü halimizin başaramıyacağımna hükmetmek saflık olur. Sandıkta bir tek bo. zuk - gözle görülmiyenlerinde yapıldığı gibi - reddi icab ettirme- li, müstahsil yola getirilmeli ve halka ucuz meyva temininin bu basit çaresi hemen tatbik sahasma konulmalıdır. Not vazife Alâ, “Sandıkların R. “Almanyada yaptırılan gemiler “Etrüsk,, ün sefere çıkmasına müsaade edildi Almanyada yapılıp geldikten soön- '|ra, bir iki sefer neticesinde, sürati azalan “Etrüsk” vapurunun vaziye. tini tetkik için iktısat vekâleti ko- misyonu çalışmasını bitirmiş ve Ta- porun hazırlanmasına başlanmıştır. Komisyon, yine Almanyada, fa - Belediye sarayı kat başka tezgâhlarda — yapılan “Trak” ve “Sus” vapurları üzerin - 'de de tetkikatta bulunmuş ve muü- kayese yapılmıştır. “Etrüsk” vapurunun, tetkikler. den sonra bugün Mersin seferine çıkmasma müsaade verilmiştir. Rasgele Yemişi niçin pahatlı yiylyoruz ? Halk, çürüyüp dökülen, ezilip bozulan malların da parasını vermeğe mecbur | Alâkadarlar, malların müstahsil elinden tasnifsiz gelişini , gezici esnafın azlığını ve nakliyatın güçiü- ğünü pahalılığa başlıca sebep olarak gösteriyorlar Yaş meyva esnafının — vaziyeti ve kabzımalların vilâyete vaki şi- kâyetleri münasebetiyle yaptığı- mız neşriyat sırasında ileri sürdü- ğümüz tedbirler esnaf arasında bü- yükbir alâka ile karşılandı. Bu tedbirlerden bazıları, mevcut şikâ- yet mevzularını önleyici mahiyet- te görülmekte, bazıları da mühim sebeplerle tenkid olunmaktadır. Bahçıvanlar ve yaş meyvacılar cemiyeti ile yapılan temasta, bazı yeni dertler de meydana çıkmış o- luyor. En mühim dert nedir? Cemiyetin salâhiyettar erkânın- | | tif teşekkülü bu işi üzerine almış dan bir zat bize önce şikâyet ze- mini olan hâdiseleri şöylece - izah | ediyor: “En mühim dertlerimizden biri, her şeyden önce müstahsilin, ken- di zararına olmasına rağmen stan- dard işinde oynamağa kalkıştığı ©.- yurıdur. Eskiden Peşekâr denilen bir iş- çi sınıfr vardı ki bunlar malları standardize ederler ve böylece sandıklar veya sepetler içine kon- müuş malları tasnif ederek esnaf eline emin bir şekilde gönderir- lerdi. Şimdi müstahsil küfenin, sepetin veya sarıdığın üzerine iyi- lerini koyup altına kötülerini, çü- rüklerini istif etmekte ve böylece meyvacıların eline gelen — mal mühim bir kaç netice vermekte- dir. Evvelâ, esnafta emniyet kalmı- yor, saniyen çürük ve fena çıkan aksamın parası sağlam kısmin ür zerine yüklenerek fiyat artıyor, Salisen halk bu malları tutmu- yor. Filhakika hâlde bir hakem ko. misyonu vardır. Bu, müstahsilin zararına olarak, bozuk gördüğü malı reddeder, Ancak, elma, armut gibi sandık veya sepet içinde bu- lunan bazı mahsulün bezuk olup olmadığını tayin güçtür. Bu şerait altında yaş meyvacı, bu saridıkları boşaltamaz, boşalta: mayınca da yukarıda söylediği- miz gibi çürüğü, çarığı beraber alır.. Dükkânında tasfiye yapar. Me-| - çekiyor? Bu yollarda el arabaları selâ bir sandığı beş yüz kuruşa al- dı diyelim, sandıkta 20 kilo elma vardır. Kilosu 25 kuruştan alınmış demektir . Bunun içinden 5 kilosu çürük, ezik, kötü çıktı.. Bunları ayıkla- yan esnaf (125) kuruşu diğer sağlamların maliyetine eklemeğe mecburdur. Bittabi 30, 35 kuruşa satılacak bu elmayı biz 50 kuruşa almak mecburiyetinde kalıyoruz. Esnaf ne yapsın ?« Kooparatiflerin faydası Şimdi meyva ve sebze koopera- bulunuyor. Teşekkül henüz nü- ve halindedir. Eğer bu iş ilerlerse « ki ümidimiz böyledir - bu tak- dirde esnafın eline mallar elenmiş olarak geçecektir. İzmirde üzüm ve incirde böyle yapılıyor. Bu takdirde meyva fi- yatları kısmen ucuzlamış olacak- tır. Bulgaristanda meselâ yüz kap içinde bir kapta bir fena mala te- sadüf edilince yüz kap malı birden refüze edilmektedir. Müsadere, dökme bu hesaba dahildir. Nakliyat işi Nakliyat işi en mühim davadır. Cemiyet, arabacılar cemiyeti ile görüştü, Bir sandığı dahi en uzak yere kadar taşıtabilecektik. Fakat » bu işin çıkmaza saptığını gördük, Sabahleyin yüklediğimiz, ak- şama mal sahibine gidiyor. Yollar bozuk olduğu için araba sallantı. sına uğrayan mal yerine vasıl al- madan yüzde lurk fira veriyor. Öyle yollarımız var ki araba geçmez, hattâ sırtta yük taşınmaz, yürünmez ve böyle yollarımız çok- tur. Öyle yokuşlarımız var ve bura- lar o kadar kesif halk yığını ile doludur ki bunların nasıl alış ve- riş ettiklerini düşünmek bile in- sana üzüntü veriyor. Hâlin kar- şısında bir Devebağırtan yokuşu vardır. Sabahları gelip burayı gör- meli... CKL ARRÇ T AM AR T R ŞUT UT EME PPP PÜ TGPPRPRPEERE * Eğlence yerleri zararda imiş Esnaf mallarını götürürken ne da işlemez. Ançak mütevazi bir yük, insan arkasında çırkabilir, Hâller teşkili Mevzit küçük hâlcikler mahiye. tinde pazarlar tesisinin mutasav" ver olduğunu öğrendik. Bu fena bir hareket değildir. Gazetenizin de bu teklifi çok yerindedir. Ancak bu, işin bir kıs- mını telâfi eder. Yemiş biraz iştiha işidir. Kapı- nızın önünden üzüm, mandarina, portakal ve saire geçerken almak istersiniz. İşte müstahsili we müs- tehlik arasındaki elleri tatmin edecek tezahür de budur. Bu da ancak seyyar esnafın ço. ğalması ve dolaşabilmesi ile kabil- dir. Bir çok yerlerde el arabaları faydalı olur. Teklifiniz veçhile de bunların temini çok doğru olur, Ancak meselâ Zeyrekyokuşu gibi, Yüksekkaldırım gibi yerler vardır ki buralarda insan gücün- den başka bir vasıta bulmak müm kün olamaz. Böyle istisnai yerler için müsa- ade olunmak gerektir. Garip bir nokta Deve ile nakliyat yapılan zas manlarda dört yüz dirhem elmayı 20 kuruşa yerken ayni toprağın, ayni yerin, ayni mikyasta elmast, nı kilo olarak 50 kuruşa alryaruz, Bunun sebebi nedir?. Hayat pahalılığı budur bizce w Bunun sebebi malın kıymetlenme- sinde, talebin fazlalaşmakta, istih- salin yokluğunda, bilmem vergi vesa ire işinde değildir. Bu birinci derecede malların tasnif edilmeyip müstahsil elinden hile katılarak gelmesinden, sey- yarların mal almamasında, malın elde kalıp çürümesinde ve nihayet nakliyatın güçlüğündedir. , Kilosu 25 kuruştan alınmış ve altı üstü bir Amasya elmasını, alıcının dükkânma kadar hiç bir sarsıntıya uğramadan ve yani fire verdirmeden — gönderebilsek, bu malr 30 - 35 kuruşa yeyebiliriz. STANBUL Belediyesi için bir be, lediye sarayı İnşası tasavvurların- dan ve hattâ kararlarından bahsedildiği- ni elbette okumuşsunuzdur. GLENCE yerleri zarar ediyorlarmış. Valiye şikâyet etmişler. Artık çok oluyoruz doğrusu, Vali, halkı zorla eğlen- direcek değil a! Halbuki şimdi halk, çürüyüp dökülenlerin, ezilip ve bozulanla. rın parasını vermeğe icbar olunu" Onlara da İtalyada serbestçe hareket hak- kı verilse bari de fit olsalar! Güzel fi t j : : ha. : İzPA *PrenRğmdaran takiş t sekea ü 4 Bir sandal çalınmış İkinci nevi ekmek işto yomişlerin pabilllağığdsieği Üzükkbirkanakrarliğnde oturan beledi. ELEDİYE, sert buğdaya mısır unu en büyük sebebi budur. ASIMPAŞSA İskelesinde sandalcılık yapan İsmalil polise müracaat ede- rek Mevlüd admda birinin 3277 numaralı sandalını çaldığını söylemiş. Tavsiyelerinizin, tedbirlerinizin. ve dileklerimizin bir an evvel hu- sulü mühim bir noktayı hallede- cektir. Müstahsil daha çok kazanacak, komisyoncular daha fazla iş yapa- cak, işçiler daha artacak, halk da. ha fazla istihlâk edecek, mal daha çoğalacak ve böylece zincirleme memleketin millif servetlerindes biri artacak, kazananlar çoğalar caktır.,, karıştırmak suretiyle ikinci nevi ekmek hazırlamış. Fakat, yaprlan tecrübe- lerde bunun gıdal kiymeti. - haiz olmasıma rağmen kabarmadığı görülerek vazgeçil- miş. İkinci bir çesni tutmağa karar veril. miş. Buğün de bunun tecrübeleri yapılacak- mış. Ne hacet bu mesalye? Ekmek kabarmıyormuş, ne zararı var, tek üucuz olsun, halk onu okşaya olişaya pufla böreğine çevirir, merak buyurulma- vın ... Yyeyi oradan bir saraya geçirmek isabetli bl- hareket olur, ama: Bu yollara bakılmca, İstanbulun beledi. yecilik bakmmdan umumi manzarası göz önüne getirilince, bugünkü belediye bina- sıvolan konak zaten saray görünür: salapuryayı, kundura adlarından biri olan Üzt tazalı öinipir tarak oimaz n7 4 sandalr hakikaten kavaf işi bir fotin mi z k - sandı nedir? İspanyanın vaziyeti Bilinmez ki, çocuk arabalarmdan, bisik- ONDRADAN vorilen bir habere na- letlerden, otobüs tekerleklerinden, fıçılar, zaran İtalya Almanyayı İspanyada dan, sandıklardan olur da nicin sandaldan < Berbest bırakacakmış. Fakat İspanyollar? seyyar isşporta olmasın ? Acaba Mevlüd, ayakkabiya alem olan