18 Ocak 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2
Türkiyenin maarif inkilâbına bakış Moskovada muallimler için çıkarı > gazete son nüshalarından birin DA k k mektebi, başlığı altında "ri yef im m bu mabaleyi nakledi- ukselişi saha müvallaki bir müessese oldu. Maamafih bu dünyevi mektep de ilk zamanlarda, €ski tedrisatın bit” çok eski usullerine tetarüs etmi: unuyordu. Bilhassa arap bu meyanuf sx rini yaratmak ve yapmak içi; -İ suretle Türk milletinin ki a, maarif saha” kişalına büyük bit yol açılaBilictl ti, 1 kânunuevvel 1928 de arap harf “İleri yerini lâtin harfleri kullanılma" salha”tesbit öderler, irinci safha skölastik * Ortaçağ yasıdır ki 19 uncu asrın ilk süne kadar devam etmiştir. İki Türk tabirince Tanzimat, yani re- form devridir ki 19 uncu asrin ilk sülüsünden 1908 genç Türk inkılâ- bna kadar sürmüştür. Üçüncü Me rutiyet safhasıdır ki 1908 den Cum huriyet devrine kadar uzar. Nihayet dördüncü safha gelir ki bu da Cum huriyetle beraber başlar. Böyle bir taksim yalnız şekli bir karakter arzetmekle deği!, daha bir çok hususlarda yanlış ve gayri kâfi- dir. Meselâ bu taksim bu safhalar arasında cumhuriyellen evvelki 8 İormların karakterleri hakkında hiç bir fikir vermedikten başka bu te formlar ile cumhuriyet maarifi ara“ sındaki cüzi farkları ifade etmek çin de gayrikâfidir, Bizce hakikat te Türk maarilinin inkişalında sg” dece iki esas devre seçmek “daha doğrudur. Bu €.vrelerin o birincisi Te milli kurtuluş hare. “nin 20- kadar uzar, ikincisi Oondan ede maarif - &ğer mev. ve bunun da retmekten ibaretti. Bu de 'kteplerle berâber bir de letde me Kuranı i Yirdi “mektep,, denileti ve bizim dini - ru-|X hani Kilise mektepletini andıran ve fakat onlardan da aşağı iniz mia pe ran dersinden başka iri bahislerle tefsirler öğ” | irk half yordu. Bu tedrisat ise, kma tamamen yabancı olani arabi dilinde yapılırdı. (2) Halkın konuş” tuğu dile hiç ehemmiyet verilmiyor du. y İngiliz ral gağetecilerinden Cekson, Türkiyede maarif meselesi nin halli, halkın okutulmasından £ barettir demiştir. Bu davayı ise an cak cümhuriyet halledebilmiştir. Kendi âskeri ve tarsin için Türkiyeye her şeyden ev- vel eski maarif sistemini o yıkmak zaruri görüldü. Bu sahada ise haki- katen büyük (o muvalfakiyetler elde edilmiştir. itilmesi için ilk ha cumhuriyetin o Tâ r basladı. Hattâ daha vih8 kurtuluş hareketi sona ermediği zamanlarda, meselâ Yu Sakaryada yaptıkları zantanlarda bile bir £ tan silâh eli pışıtken diğer ta raftan Ankarada maullimler içiimaa İ davet olundu. Harbin sona ermesi ve cumluri” yetin ilânı ile beraber ise, m sahasmilaki çalışmâlar pek 3i artlr, Memleketin kültür siması sür atle değişmeğe başladı. Her şeyden evvel tedrisatın dini mahiyetine bü- yük darbe indirildi ve bu keyfiyet, Camhuriyet ilânımın hemen akabin de, 3 mart 1924 de obaşarıldı. Bu darbe ted Kist gidi idi. Türk l * İbenin sayısi kız-erkek 343.4 esası!" siyasi zaferlerini | bücumlar | & af- l kkındaki kanın bu maksatla maari! k ik İzmleydi. Maâmafih maarif bir milletin ha yatında, ancak o milletin g ” bakalarını da sarmak şarti bü yük bir rol oyniyabilirdi. Bunun İ- çini de ilk tedrisatin 7 yaşından 15 na kadar her daş için Med ri tutum ası Kararı alındı. Bu Sr kadaki başarıslIrı görmek için talebe İ sayısına me kâfidir. 147: te devlet ir ar tale- 448 den | mektep'erinde oku, ibaret ikeri bu mikter 1936 da 568 oldu,Ortamektep ve liselerde aynı devrede talel yısi 4.469 dan 60.720 ye çikti. Yüksek mekteplerle meslek mekteplerinde (18.000 den fazla talebe okumaktadır. Bu mutat tip mekteplerden başka mektebin haricinde vataridaşlar ( için 4 aylık kurslar halinde millet mektepleri çildi. Bu kurslardan iki milyon in- san geçmiştir. 'Türk mektebi, mektebine götüren şimdi, otu halk voldadır. Bu keyfiyet Türk manrifinin— üçüncü silmeleri kaledirimde Du menmterin | on beş dakika kadar daha kısala-| #aleridir. Maamalih bu sahada ya” pılâcak şeyler henüz çoktur. Çünkü halkın büyük kısmı henüz okur y Yar değildir. Mektebin halka yı masında büyük âmillerder biri de, k ve erkeğin hukukan müsavili engeli de kaldırmak. üzmedi bu) Floryaya doğru trenler Yolculuk müddeti" (5 taraftan ilk defa HABER gütu; larında müjdelediğiimiz veçhile ye fi ötoraylar sipariş ederek Anka- ra - İstanbul arasındaki mesafeyi sekiz saat gibi kisa bir müddete ihdirmeğe çalışırken diğer taraf- ri İs a krtasızda - tan Trakyada da aynı şek tifade edilerek Av: ki şehirleri en seri talarla İs- tanbula bağlamak üzere tetki yapmaktadır. Bu suretle Edirne İ- le İstatıbul arasını dört saate kadar inebileteği he sap edilmektedir. mesafenin Devlet Demiryolları, ön deki yaz Filorya hattına da seri meşgul olmaktadır. Bir yonda durmadan doğru Filoryaya | cağı nazarı dikkate Sneakesdrz:) -| Filoryaya yolcu mikdarının çok ol! «| masindafi d iyı bu hatta oto ray işletmek mümkün görülmemekte Dektrikli.tred işi de şimdilik r, win kabul ödilmesi ve kadınım pü- | uzak bir ihtimal telâkki edilmek: tahsil müesşeselerine kabuld ol- ın uyanışı, yeni Türk nın en mühim veen heye ii mâşhatiyetlerinden biridir.Ka- dın bu grtile de hemen Birvebi de muhtelite ir. İik mekteplerde kızlar, umum tale benin üçte birini, orta ve yüksek ted İ da beşte birini oteğkil eder. Mesleki tedfisata gelince, bunda kızların sayısı, umum talebenin te ikisini teşkil etmek üzere erkek talebeden daha fazladır. Mektep programlari tamamen de Kiştirilmiştir. Dini tedrisat ve din dersleri kaldırılmıştır. Türkiyede maarifin yükselişini ve Türk milletinin kültüre (inkişaf mesaisinde, Kemal Atatürkün yara" İtict hamlesini ve iradesini hassaten kaydetmek lâzımdır. 1928 de Kemal Atatürk bütün memleketi bir Cumhürreisi gibi de İğil, bir muallim gibi gezdi ve bizzat tahta büştna geçerek yeni harflerin verdi. Zamanımızda, meselâ Orta Kritiği Alman faşizmini de bir Ortaçağ nizamına döndüğü” bir zamanda, neticesin- bir ortaçağ nizamindan * bir milli kurtuluş hareketinin na sıl b ve bu mahdüdiyelin, memle ketin müstakbe! inkişafi içiti bir eri- i olmadığını göstermek ilibariyle ı6a dikkate şayandır... (4) Mukharritin bu “mektep,ler- den hangi nevi mektepleri kasdeltiği Idyığile anlaşılamamak!adrı. /2) Muhavririn medreseleri ifade odern bir terakki yoluna | ni tasdik girmiş bulunuyor. Bu misal - hattâ | Vekâletine göndermiştir. ret verici neticeler verebile | tedir, Klm üniversiteye alınacak talebeler Ayrıca deneme imtihanına Tabi tutuijacaklar Be” Baştarafı | ncide Maarif Vekâleti liseden üniver siteye gelecek talebelerin muhte. Nif fakülte bilgilerini takip ede. cek kabiliyette olmalarına dikkat Lise olgunluk imti . işe lâzimgelen faydayı temin etmekle beraber istenilen randımanı verememektedir. Üniversite tahsilini takip ede. edeli üniversiteye gire - ilk yıl ayrıca birde dene me imtihanına tâbi tutulmaları düşünülmektedir, Üniversite tahsilini takip e - demiyecekler (açılacak meslek mekteplerinde çalışarak sanatkâr ve meslek sahibi adamlar olacak. kolaylığını ve eski harflere mürec tir. Bu vaziyetin ne zaman vene cah olduğunu balk kütlelerine gös”| | epietl öl Etik lala ekle İtin ileride üniversite ile yapaca - ni elin | ğı temaslardan sonra belli ola . caktır. a Ticaret odası bütçesi Ticaret Odası yeni sene bütçesi edilmek üzere İktısat Ticaret btrjuva çerçevesile mahdut, olsa da | borsası bütçesi de birlikte gönde- rilmiştir, dakika kısalacak | | Devlet Demiryolları İdâresi bir! trenlerin Sirkeciden hiçbir istas *| Nafta (Vekâleti taramvay Natla Vekâleti Beyoğlu dördüncü teri vasıtasiyle tramvay şirketine âdetii bir protesto çekmiş ve ha âyatiyla daha fazla oynam edilemiyeceğini b direrek şebeketiin ve iramvay » derhal tamir edil: sına tahammül : alâcağırı Kahâr veriüştir. Bunun &- İzerine telâşs düşen şirket eri da, Spesiyal'in Belçikadan bateket etmiş olduğunu ve yarm şi “ ni bildirmişlerdir. şirketin bu en sa. İMühiş derhal postalar tahriki mevzuu üzerinde kasım | çilmesi kat'i olarak kararlaşmıştır. Yarın şehrimize gelecek Speei; — Belediye reis muavi Rauf Demirtaş Sivas Vilâyeti idare heyeti azası oldu İstanbul belediyesi reis mün. vinlerinden Rauf Demirtaşm 8i vas vilâyeti idare heyeti azalığı. na tayini yüksek tasdikten çık- mış ve Dahiliye Vekâletinden İs, tanbul vilâyetine tebliğ edilmiş. tir, Ranf Demirtaş mülkiye mek tebinin yetiştirdiği güzide sira, lardandır, Evvelce İs yeti mektupguluğ! luda muhtelif mutasarrıflıklarda ktah Sonra bir müddet uzaklaşmış bilâ - are tekrar idare hayatına gire- İrek Silivr rıyer ve Fatih kay makamlıklarında hizmet etmiş . tir, Ts vinliğinde bulunduğu müddet i- içinde de idarel husu ile meşgul olmuş, calışması ve liya. kati ile tema; etmiştir. Bay Rauf lyeti idare diğine dair haberin doğru olup olmadığı ve bu tebeddil! in İstan. bul beleğiyesindeki son işik. İiklerle #lâkalı bulunup bulun - madığmı soran bir muharririmi. 7e vali ve belediye reisi Bay Lüt. fi Kırdar şunlar: söylemiştir: taş dürüst kendisinin Tonton amca adam kurtarıyor anbul belediyesi reis mua . | emirtaşın Sivas vi. otine tayin edil. | şirketini . protesto etti Ya arabaları ve şebekeyi esaslı surette tamir edecek yahut da cezri tedbirlere baş vurulacak yanında şirket direktörlerinden De Bossi ve hukuk müşaviri Kleren de le temaslar yaptıktan sonra Anka- ya giderek mllzake JAlmanyaya kuru yemiş ihracatı Bir ayda üç milyon liralığı buldu 937 de. bütün sene 25 hin liralık ihracat yapılmıştı Noel münasebetile Almanyaya racat firmamız tarafından sevkedilen kuru ye - z Alman piyasalarında kurularına karş: birden- ümit edilmedik £ Şimdiye kadar sadece lümüzün kendi kışlık eğlence- si olarak yaptığı ve dahili piyasa- larda pek az rağbet gören erik kurusu, cima ve kurusu, İ pestil, dut kurusu, meyva müurab | baları Alma arafından kapışı- rcasına rağbet görmüş bu rağbet üzerine ihracat firmaları derhal harekete gelerek bütün köylerde İ umumü bir tarama yapıp meyva i kurusu, pestil ve murabba olarak İne buldularsa toplatmuşlardır. mişler bire Açm armut Neelden itibaren geçen kısa İ müddet içinde bu şekilde topl nıp Almanya piyâsalarına gönde- rilen meyva kuruları ve ben m ihracat yekünu 3 milyon ll. rayı bulmuştur. Bunlardan yalnız bir ihracat firması bir milyon ii- ralığa yakın ihracat yapmıştır. Meyva kuruları ihracatımız ev- velce pek az olurdu. Meselâ 937 de bütün kuru meyva ihracatı mız âncak 24,935 Hralıktı. a Kurban derisi ve barsakları Kurban bayramında kurban deri ve barsakları bu sene de Türk Ha va Kurumu tarafından toplanarak hâsrlatı Kızılay ve Çocuk Esirge me Kurümlarile paylaşılacaktır. Hava Kurumu, cemiyet ndmma başkaları tarafından deri toplan * taya da müracaat etmiştir. : 9 Eminönli meydanı, temizleme faaliyeti tamamiyle bitmemiş olmakla beraber, buğün tanmmıyacak kadar de RI gekirden w ) 7 | İ ması ihtimalini düşünerek zabr- | # IKINCIKANUN > a işmiş bulunuyo””* od Azapkap! meydanı açılı Istimlâk ef binaların Y masina başla” r kla belediyf rd bir ihtlar üzeriit kadar yalnız Unkapai © ilerlemekte bulunan Al rüsü inşaatının Azapkâfi © da başlanmişt iy Azapkapıda şimdiye * dece beton bir zemin # Şimdi bu kısımöt mesnetleri de hazırlan” Bunun için havuzları" ile Fenerler İda yıkılarak havuzların bir kısmı açılacak mey” ecektir. Burasının if esi hemen hemeri İK mek üzetedir. Diğer * timlâki yapılmış buludafiii ların karşı tarafmdaki © deposu ve buni lar da süratle y. kapıda aynen Unkapan” ğu gibi büyük bir me) te, varı grupu köp montajını tamamlamıştf” Şimdiye kadar yerin€ olan dokuz duk g süratle o yetlerine VW Bu işe Azapkağıdan i€ vam edilecek ve en $ sımdaki müteharrik â caktır. Köprünün beton kasi olunmak üzeredir. BW” elektrik direkleri ve # konulacaktır. mağ Tayyare Cef” tinin e Bazı gazeteler, bir yare mühendisinin sağ Tayyare Cemiyetine müracaat ettiğini yaz! yare Cemiyeti kendisi © af müracaat yapılmadığı” İstanbula hususi bir © temas edip onun tar&” kemeye verildiğini bi Bu noktanın tavzi dir, amy fi Nahiye mem Lise mezunu Ankara, 17 rtususi sid Vekâleti bundan böYİ de 20 ve 25 lira abi lira ücretli münhal açıktan alınacak mas diğer dairelerle mü İ liye teşkilâtma nakle” nacakların en aşağı Bk İİ | müş olmalarını yi 3 » 1 baka imtihanmda s4 larını şart koşmuştüf” İmtihanlar sened€ mak üzere 15 Eyiöl aylarında yapılacak” Bu imtihanlarda #9“ ların tayinleri yapıl akip müsabekalard.. larların tayinleri yaP' Daktiloluklara a memürin kanununun Şe eee e eşime ee ip SPERM ğ çi mi Penye & desinde yazılı evsafı
