20 Kasım 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5
Büyü ık muazzam ye 2 bulunan ar Sabunu ta kadaşımızdan) - Ni İM ai den a İN e hazırlanan mor kadı alalkın üstüne . koydula şıyan Zafer torpr Saiklarında Yavuza yanaş Ölinün naaşını havi ta Mürak Yavuzda'arka ta a a aran, Zaterde; ve gerekse Ya erasim Yapıldı. enin yüzlerce çelenk w ir, alına ve üstüne kondu. b aa konurken Yavuzdan 101 a Ky Pu atılmaya başlandı. İn A, şan. Yunan ve Rumet Mirt, ©N de Zi er pare top atıl a Mukabe ediliyor, Topla e bele , m Baş Bu “ ümessilleri, genera er he subaylar selâm vazı hep gemi ve yüzim zap karak; rın lazyikı le hep SE i lm Gi de hareket etti Etraj gir kütle vâr. İngilizleri a ga “b kruvazörtü, Fransızlar x iğ Almanların Emden kru in Moskova lideri, Yu Rümenlerin Rjina Mar Bey birlerinin dümen suyu- ağır bir rota takip ede & i ei Me geliyorlar, Ham İaztepe, Dumlupınar ve “a İz O Yavuzun dümer aa de davetlileri ve ) ölme gemileri ilerli” iz Selimiye Haydarpa- Moda, Fenerbahçe sahille- Kan kalabalığın göz lara doğru açılıyor satte bir top atmak süre e sesini ila ediyor. Geminin arelerin bifibirlerni m refakat Yavuz ve diğer harp gemi Nü kestiler, “ başta İngiliz “lâuğu © hâlde bütün ec birer birer | Yavuzun İİ Beçtiler ve geri odöndüler. , Ni ve gemilerinin zabitan ve > eziyetinde #ıralanmışlardı sinde bulunan Başve iler e. İZ bu ihtiram ifaçlesine xe va Yy Ecnebi gemilerin dönü < âVüZ hızını arttırdı, Bi Nip bam olan Yarı ve Kaya harp o gemilerimiz Ya İzmite yaklaşıyorlar. Mom bü-matemli kitle *yor. Gemide hep Atatürk i * mebuslar onun meclis - İnlilg hamlelerini, gene : ini anlatıyorlar. aya “. gözlerde taze bir rü i iy İaşe lan yüzbinlerce eden Akdeniz ve Kara elm hali var. bu küçük deniz bile, fısıldıyor; onu » Ve gene hissediyor İzmitin önünde Ölü eller üstüne Zafere Rakledildi. İzmit sa it kalabatıkta dolu, Mei ie muhabirimizden) - iy Yavuz zırhlı dür. İL önüne vardı, Bu sıra) mevki ve ÜS anları Seymen motörlerile i selâmlamışlar” eti akları altan mize balesi! yep metin Dn dur Kü , ometre boyunca lü da deniz ve leri gündüze (dönmüştü! Bu sessiz gündüz içinde karanlıktan siy- rılan binlerce gözyaşları alev alev yanı" yordu. Büyük ölü saat 19.50 de Zaler destroyeri ile Mayn iskelesine çıkarıldı. Başvekil ve Büyük Millet meclisi heyeti ve yüksek rütbeli komutan'arımız da ce nenase ile birlikte o bulunuyorlardı; Başta büyük Unilermalı beş em niyet komiseri ve merasim memur komutan yürüyüş kolunda piyade kıtası! deniz kıtası, müzika ve gerek (o şehirden gerek İstanbuldan gelen ve sayısı yüzleri; bulan çelenkler büyük ölünün tabutunür | önünde mevki aldılar. Tabutun arkasında | Atatürkün istiklâl madalyasını o taşıyar| general ve sırasile Başvekil, B.M. M. mü messilleri, İzmit valisi tümen ve üsübah ri komutanları, belediye reisi, İstanbul dan gelen zevat. daha arkada 'a'keri ve mülki erkân, kazalardan gelen heyetle! parti ve halkevi erkân olduğu halde te şekkü! eden cenaze alayı bandonün çal dığı matem marşı arasında ağır ağır ter sane kapısından geçerek istasyona doğ ru yürümeğe başladı. Büyük ölü Türk bayrağına sarılı olduğu halde yüksek rüt beli subaylarımızın ve erlerin elleri üstün de götürülüyordu. Alay o geçerken artık gözler yaşlarını ve göğüsler hıçkırıklarını zaptedemez olmuştu. En küçükten en bü yüğe kafar herkes ağlıyordu. Bu derir gözyaşı seli arasında “Atam gidiyor mr sun, o tabuta nasıl girdin?,, diye inliyer ! hıçkırıklar derin sükütu yırtıyordu. Alay saat 2030 da istasyona vardı. Orada Ata türkün zati kompozisyonlarınz ait vago nu hamil tren bekliyordu. Vagon delim dalları ve büyük iki Türk bayrağile örtü lüydü. Tabut bu derin teessür içinde vazona yerleştirildi ve tren-saattam.-21 de ağn ağır hareket ederek istasyona — ve bütür hat boyuna dolan binlerce halkın hıçkı tıkları arasından ağır ağır yürüyerek mi zıkanım çaldığı matem havası içinde u- raklaştı. Trenin hareketinde cenazenin bulundu: Zu vagonun perdeleri açılmış bulunuyor du. Bu suretle bütün İzmit © halkı büyük! şele son ihtiramı yapmak ( fırsatımı huk muş oldular. Tabutun etrafında altı me şale yanıyordu ve büyük üniformalı deniz ve üç kara subavı kılıçları çekilmiş olduğu halde nöbet bekliyorlardı. Yolla Ankara, 20 (Cenazenin bulunduğu trenle giden arkadaşımızdan, telefon- la) — Tren saat 21 de görülmemiş ma- tem tezahürleri, ağlamalar ve hıçkırık” lar arasında dün akşam İzmitten ha" reket etti, İzmitten itibaren hat böyu Ankara- ya kadar iki sıra balk ve kölü. ile dolmuştu. Tren, sabah oluncaya kadar hattın iki tarafında dizilen on binlerce halkın ellerinde tuttukları meş'aleler * den hasıl olan alev sütunları arasından geçti... Meş'alelerle aydınlanan loş istasyon. larda insanlar. Ne soğuğu, ne de gec€- nin rütubetini duyuyerlar.. İzmir yo lunda, düşmanı önüne katan genç ve büyük kumandanı teşhis edince, askere ayran dağıtmak için hazırladıkları bak- taçları bırakıp Mustafa Kemallerinin ayaklarına kapanan, tozlarına yüzlerini gözeltini sliren köylüler taş kesilmiş- Hayır, hayır, .Korkunç, kâbuslu bir rüya içindeyiz.. O, usredeyse uykusun” dan uyanacak, kompartimanın pence- resinden altın sarım başını uzatacak; her zaman olduğu gibi, gönüller fethe- den güler yüzüyle milletini selâmlaya- cak, saatlerce süren nutka muadil bir iki cümlesiyle, ileri hamleler için bize hiz ve İman aşılayacaktır. Bir an taş kesiliycruz ve korkunç re- aliteyi unutarak bunu bekliyoruz.. Onu dipdiri görebilmek için yaşlı gözleri- iki HABER — Akşam postası yabilmek için uğuldayan kulaklarımızı zorluyoruz. Ne beyhude bir cabalayışi.. İstasyonlarda muhlanıp kalan Kala balığın hazin sükütu karşısında, köylü bir meb'üsun meclis kürsüsünden yük- selen acı bâykırışını duyuyor gibiyiz: *“- Boynutmuzu 'iğri koydun, heye bizi yetim bıraktın Atamt,. Daha din wfuklardan ufuklara se vinç, neş'e, imân taşıyan bu trenin me- safeleri yutuşunda bile bir melâl var: Yorgür 'yörgun -püfurdıyan iokomotif, sanki, düğü Türkün en büyüğünü kurşun bir sanduka ile döndürmenin ıstırabı için- dedir . Tren istasyonlarga birer ikişer daki- ka duruyor. Gece yarısından sonra olmasına rağ- men ber istasyonda ellerinde meş'ale * ler tutan kadın ve erkek binlerce insan Büyük Atayı ziyarete geliyor, Ağlayan ve dövünen insanların büyük ölünün bulunduğu vagonun etrafında göster - dikleri hazin ve mâtemli tezahürü an- İatlamıyacak kadar içten bir İfadeye maliktir. Ellerinde meş'ale tutan ihtiyarlar, ka dın ve çocuklar “Atamızı kaybettiğimi- ze inanmiyoruz,, diye feryat ediysrlar, Eskişehirde Tren Ezkişehre sabaha kırşı üçte vardı. Alşam saat sekizde İstasyon ci- varına toplanan balk bu saatte bile bekliyor, Her yaşta halk, Atasmâ son hürmet vazilesini ifaya gelmişti. Bütün yollar» |. da derin bir matem havası esiyor. Kü- gük yaşta mektep çocukları kıpkızıl göz. leriyle inler gibi nefes alıyorlar. Tren doksan dakika gecikme ilç gel diği için Eskişehirde yârım saat yerine ön dakika kadar kaldı. Tren garda durunca on binlerce €- lemii baş, hususi ihtiram ve matemle yere eğ'kli, Aziz Atanın mâaşlarının bulunduğu vagön tam altı oklu veda meşalesinin bizasma tesadüf etti. Ulu başbuğun kahraman askerleri, tunç yüz“ lerine beliren ulvi bir elemle son ihti. ram ve selâmını ifa ettiler, Bando ma - tem havası çaldı, Halkın, genç kızların vilâyet ve belediyenin, mekteplerle ce miyetlerin hazırladıkları çelenkler va- gonun etrafına serpildi, Biraz sonra, tren hıçkıriklar, feryat- İar arasında Eskişehirden ayrıldı. Halk matemle coşmuş ve sarsılmıştı. Herkes haykırıyordu: “Atamız nereye Bilye. sun?2.,, Eller, büyük ölüyü götüren trene doğ ru uzanmış, titriyordu. Eskişehri o ve bütün hat boyundaki istasyonları hep böyle geçtik. Beraber gidenler Cenazeyi hâmil trende Başvekil Celâl Bayar, Orgeneral Fahreddin Altay, Kor- gcneral Cemil Cahid, 12 general ve yük- sek rütbeli suhay, Riyaseticumhür ya- yerleri, Riyaseticumhur Umumi kâtibi bulunuyordu. Trende iki general, iki yüksek rütbeli subay ve iki er ihtiram nöbeti bekledi. ler, Ankarada Ankara, 20 (Hususi muhabirimizden, telefonla) — Atatürkün cenazesini hâmlil tren bugün saat tam onda Ankaraya vâ- m1 oldu. Sabah saat beşten itibaren, cenaz6 mörasiminin cereyan edeceği caddelere gelen yolların başları polis ve Jandarma kuvvetleri tarafından tutulmuştu. Meb- uslar sant sekizden itibaren istasyona gelmeğe başlamışlardı. Saat ona doğru Md İN rildi yal, ağir, sıra meşale safı bir sene evvel sapasağlam götür- | Ralalelmhur İsmet İnönü ile bütün ve- killer gara geldiler. Sant tam onda tren gara girdi. Cena- zeyi hâmil treni Etimesuttan okarşılıyan tayyarsler Ankarn Üzerinde uçuyorlar. Bu esnada 101 top atılmağı başlandı. Retsietimhur İsmet İnönü trene gire- rek büyük ölüyü selâmladı. İ Biraz sonra Şefimizin ernazesi Ozge- neral Fahreddin (Altay'ın ide trenden indirilerek top arabasına y 2ş rildi. Büyük üniformalı subaylar kılıç larını çekerek top srubatınm etrafında herkes, meburlar ve halk ağlıyordu. Top arabası saat 10,42 de yavaş yavaş meclis binasını doğru İilerlemeğe bazla- dı. İstasyon eaddesinin her iki tarafina tüfeklerini matem işareti olarak Faşaşa- fı asmış olan Harb okulu talebesi sıra- lanmıştı, Daba uzaklar, Halkevinin, Et- nografva müzesinin etrafı, bütün yüksek yerler, Ata'ya son bürmet vazifesini yapmağa gelmiş halkla dolu... Top arabası Meclisin önüne geldiği z4- man Böyük Ölünün tabutu top arsbasin- dan indirilerek Meçliain önünde hazir- lanan Katafalka konuldu. Katafalk fevkalâde bir şekilde ve bü- töz Meclis binasının ön cephesini kaplı yacak büyüklükte hazırlanmıştı. Kats- İnik altı sütun üzerine movzudu. de | yer aldılar, Bu esnada ağlamıyan yoktu. | arasından geçerek Ankarada hazırlanan katafalka konuldu Sütunlar yeşil renkte kadife ile ör” tülü idi ve defne dalları ile kaplanmış” tı, Katalalkın fr ve üstü, hattâ mec- isin giriş kapısının önüne kadar sorak çelenklerle örtülmüştü. Katafalkın yalnız crta kısmında çe lenk bulunmuyor, oraya bayrağımız ko“ nulmuş bulunuyordu. Ayrıca tabutun üstüne de bayrağımız konuldu. Katafalkın etrafında altı muazzam meş'aleden altı muazzam dumanı alev sütunu fışkırıyor. Ortada yedinci bir | meş'ale var, Büyük ölünün etrafında: generaller ve yüksek rütbeli subaylar ihtilâm nö- beti bekliyorlar. Reisicumhurun çelengi tabutun ö- nüne konuldu. Ecnebi heyetlerin azası Ankâarapalasın balkonundan büyük ölü- yü selâmladılar. Reisicumhur İnönü, Mareşal Çakmak ve vekiller gelerek aziz şefi selimladı - lar. Sonra teşrifata dahil subaylar "geçtiler. Saat on üçten itibaren Ankara halkr Katafalkın önünden büyük bir huşu ile geçerek azi> ölüyü solâmlamağa başla- dılar. Bu tazim geçişi gece de devam €« decektir, Şu anda Ankara seması, Ata- türkümüzü selâmlayan Türk hava kuv- vetletine mensup tayyarelerle doludur. memurlar ve Parti Meclis grubu dün toplandı Dahiiiye. Vekili Dolmabahçedeki A -hâdise-hakkında 'mzlümet“verdi Ankara, 19 (A.A) — Dün akşam va ki olan davet üzerine Ç. H. Paztisi mec- His grubu umumi heyeti 19 - 11 - 93$ saat ön birde reis vekili Trabzon sayla- Javı Hasan Sakanın Başkanlığında top” landı: İlk söz alan Dahiliye Vekilimiz Re fik Saydam Ulu Önderimiz Atanm w- fulü günündenberi memleketin her ta* rafından onun yüksek maneviyetine karşı bütün devlet devairi, parti teşki- lâtı ve halk kütleleri tarafından vakar ve ciddiyet içinde ve hükümetin tan » zim ettiği proğram dairesirde izhar © dilen. hürmet ve saygı tezahüratının son güne kadar hiçbir hâdiseye sebebi- yet vermeksizin tam bir intizam içinde cereyan kte olduğunu beyan etti. Yalnız"17 İkinciteşrin 938 akşamı İs" tanbulda Dolmabahçe sarayı önünde büyük ölünün önünden geçmek suretile bütün İstanbul halkının ve civar makal- den gelenlerin mutad tezahürü saat 8,20 de ani olarak büyük bir izdiham husulüne sebep olmuş ve bu izdiham a- rasında yedisi kadın ve dördü erkek ol mak üzere on bir vatandaşın ezilerek vefatma sebep olmuştur, Bu acıklı vak'anın hudusundan dola- yı grup umum heyeti de çok t.ssür duy muştur. Bundan sonra kürsüye gelen Tlarici- Macatistanda Yarın milli maten günü ilân edildi Budapeşte, 19 (A.A.) — Macar Ajan sı tebliğ ediyor; Başvekil İmredi, Atetiirkün cenaze merasiminin yapılacağı 21 Tesrinisani pazartesi gününün Macaristanın milli matemgünü telâkki edilerek bütün mem lekette resmi binalara siyah bayraklar çekilmesini emretmiştir. Harbiye nazı- ri ve Budapeşte belediye telsi de, as- “eri binalar ve belediye binaları için ağni kârarı almışlar ve belediye reisi halkı da > bayrak çekmeğe davet etmiştir ye Vekilimiz, matem hâdisesinin haber alındığı günden itibaren harici muhit - lerde, uzak, yakın bütün dost memle » ketlerde muhterem ölümüze karşı gös- terilen saygı ile dolu teessür ve taziyet tezahüratınm fevkalâde minnet hizsiya” tiyle karşılanacak mahiyette ve mik“ yasta olduğunu ve © zamandanberi de- vam eden taziyet ve gerek yeni Reisi- Cumhur intihabı dolayısiyle izhar edi- len tebrik tezahürlerinin yeni şekil ve mahiyette bulunduğunu izah etti. Parti grupu umumi beyeti büyük duygu ve tahassürler içinde bü izahata karşı memnuniyetini bir kaç hatibin söz söylemesi suretiyle ifade etmiş ve ruz- namede başka bir madde olmadığından celseye nihayet verilmiştir . Sarayburnu parkında Yarın yapılacak merasim C, H. P, Eminönü İlçe Başkanlığın. dan; Ulu şefimiz ve eşsiz Atamızın hâ- tırasın: tebcil için 21 İlkinçiteşrin 938 Pazartesi günü saat 14 de Sarayburnu parkındaki heykelleri önünde yapılacak törene bütün yurddaşları davet ederiz. Halkevinde yapı:mvcak merasim Eminönü Halkevinden; Ulu şelimiz ve eşsir Atamızın hatıra” sını tebcil için 2i - 11-938 pazartesi günü saat 11,45 de Evimizin Cağaloğ- İundaki salonunda aşağıdaki proğram gibi yapılacak toplantıya bütün yurddaş ları davet ederiz. | 4) İstiklâl marşı, b) Söylev; Halk“ evi başkanı Agâh Sırrı Levend tarafın- dan. €) Ulu Atamızın Gençliğe hitabe leri; Naki Tezel tarafından, ç) Üç da ika ihtiram valefesi,
