13 Kasım 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6
e ——.amr Himçakiktilâlininieşizü Yazan: İkimim Hatıralarını anlatan ve vesikalar, veren: A, K. Tanımadı*ım bir adam, percereme bakarak, telâşla eve doğtu koşuyordu na Biçare adam kafasından ve omu - zundan aldığı iki kurşun yurasile der hal ölmüştü. Beyin dışarıya fışkırmış. tı. Arşak elleri titriyerek İbrahimin göğsüne yattı ve kalbini dinledi. — Ölmüş, dedi, Alçaklar arkadan vurmuşlar, Ne postadan, ne soygundan bir iz vardı. Saat belki geceyarısını aşmıştı. Hafif bir kar serpintisi başlamıştı. — Aman, dedim. Arşak, süratle ine- lim. Bir tipi bizi buraya nuıhlayabilir!, Süratle köye yollandık. O gece hiç uyumadım. Henüz tan yeri ağarıyor, İçim yanıyordu. Su iç. mek için kalktım. Henüz kapıya yak- laşmamıştım, şiddetle sokak kapısı vu ruldu. Bir daha vuruldu. Pencereye koştum. Üstübaşı perişan, yorgunluktan ka- piya başını dayamış biri ikide birde kapıyı yumrukluyordu. — Hey, dedim. Sen kimsin? Bu va. kit ne iğin var? Pencereye “baktı ve parmaklarını artlıklayarak yüzüne götürdü. Hın- çaklardan! Kapıya koştum, açtım ve yakasın. Gan çekerek içeriye aldım. Taşlara çöktü, — Ben Kapriyel, garıda. Donla, gömlekleydim. Kendi ken- dimden, gölgemden, rüzgârdan, ker. şeyden korkuyordum. Torbayı bir hamlede iğeri aldım ve bu meçhul a- dama yemek getirdim, Talimatın bi. rinci safhasını eda etmiştim. — Nereden geliyorsun Kapriyel? Yüzüme baktı: — Emir (R.C.) her şeye burnumu- zu sokmıyalım. Değiklerini yap. Bun lar korkunç adamlar arkadaş, dedi. — Malüm! Malâm! diye sayıklar gibi söylendim. Onu gözlerimle gördüm. İçlerinde mel'unları var Kapriyel! — Sus! Ben bir saat kadar uyuya. yım. Beni uyandır. Daha Üç günlük yolum var. Dışarda sesler başlamış, köylüler tek tük işlerine çıkmıştı, Hayat başlıyor. du. Asil dert bundan sonraydı. İbrahimin katli haber alınacak ve muhtar Recep bu işe el kayacaktı, Be- nim de işimin ikinci ve daha mühim kısmı başlıyardu. Kapriyel Everekliymiş. Kunduracı- lıkla hayatını kazanırmış. Vahram (*) adında biri teşkilâta almiş. Üzerinde çok ağır işler varmış. Bir hafta son- ra meseleler başlıyacakmış. Henüz dört yaşındaymış, Cebinden ermenice bir gazete çı - kardı, — Oku, dedi. Sonra bak. Ve bir kenara uzanarak derhal de. rin bir uykuya daldı, Elimde gazete, gözlerim $u bir ölü gibi uyuyan Hınçaklıda düşündüm: Kunduracı çıraklarile, aç ve sarı be- Bizli bu çapaçul insanlarla ve nihayet benimle ve şununla bununla istiklâl ve ihtilâl davasına kalkışmak pek akıl kârt değildi, ama kimbilir belki um. madığımız taş baş yarardı. Nihayet emelimiz “Türkiye “değil (küçük Ermenistan cumhuriyeti) idi, Vakit epeyce ilerlemişti. Artık güneş tamamile çıkmış ve biraz hava Isin mişti. Kapriyelin omuzuna dokundum: — Haydi, dedim. Bir buçuk saat ol. du uyuyorsun, Yerinden fırladı ve gözleri büyümüş bir halde korkuyla haykırdı: — Bir buçuk saat mı? Aman geç kaldim. Hayretlerle ve merhüinetlerle bü a. damın hazırlanışını seyrettim. Uyku geçmemiş olacak ki ceketi- ni önce ters giydi. sonra tokarar çika- rarak ermenice ağır bir küfür savur du ve bir kolunu geçirip elimi süz dedi. Torbadı.. ve şiddetle sıkarak koşar ibi merdi. venlerden atlaya ak indi ve kapıyı hız la çekerek dağ yoluna doğru koşar 2. dımla yollandı. Arkasından baktım. Silâh ve para vermemiştim. Daha değ rusu vermeğe vakit bulamamıştım. Hem vermek istememiştim. Nasıl olsa vaktini geçirmiş, beni gammazlıyacak hali kal imamıştı. Ne diye silâhımı ne olduğunu bilmedi ğim birine verecektim. Bu silâhlarda be nim ismim mahküktü, Sonra ele geçerse ateşe ben yanacaktım. Zaten fazlamu hakemeye de vakit kalmamış, gene tanı madığım bir adamı pencereme o bakarak telâşla eve doğru yaklaşırken Kulağını çekti, süratle kapıyı Torbayı eline tutuşturdum. Benim heye canıma çok pişkin bir edayla gülüyordu. Hakikâten kulağının arkasında geniş iz vardı, Biran evwel defolup © çilmesini istiyordum. Soğuk, insana can uzabı ve* ren kötü bir tipi vardı. — Emir Mene (**) diye başladı. Çar şamba günü Merzifona gideceksin. Öğle vakti belediye kahvesi sağ kapı sının yanında $ol elin arkanda duracak” sın. Talimat o zaman! İşte şimdi mesele çatallamıştr. Evimi barkımı bırakarak Merzilona gitmek ve fülen bu işe başlamak hiç işime gelmezdi Beni bü işe karıştıran o bulsam çiğ çiğ kanını emeceklim. Bu emri yapmamağı hesap bile etmek delilik olurdu, Her söyledikleri tahakkuk €den bu adamların beni bir köpek gibi ye re serecekleri aşikârdı. Bir (taraftan da Merzifonun merkez olduğunu haber almış bulunduğum için belki orada bizzat faal olmaktan kurtulurum diye düşünüyor dum. Ya bu herifler beni harcayacaklar veyahut da benim boğazıma tak diyecek, hiçbir şeyi hesap etmeden zaptiye kuman danına haber vereceklim. Merzifonda ihtilâlcilerin en korkunçları bulunuyordu, Merzifon Hınçak İsv en ateşli merkez olarak o ehemmiyet al miştir, Merzifon Ermenistan cum» huriyetinin ey olarak düşü" nülmüş ve Ankara ile Sıv Ayetlerine bağlı kazalar, nahiyeler, köyler Merzifo na bağlanmış ve Meszifon . merkezi ile lif şehirlerinde temin olu il heyetleri ile muh: imkânları hazırlanmıştı. e Hattâ bütün Avrupadaki ihtlâl Okomiteleri talimat Merzifondan almağa başlamışlardır. Merzifon hakkındaki malümatımız bun dan ibaretti. Torbayı alan herifin (emi Mere) dediğini e Mene kim olabilirdi? Şin tik ola 3) nr duymuş diğerleri (R.C), (Mene) gibi sözler (halinde kal miştir, Filhakika teşkilâtın ve ihtilâl harekâtı- nın başından sonuna kadar emirler, mu haberat, talimat, idare hep böyle rumu: zat ve nam müstearlarla yapılmıştır. Ben den torbayı alıp giden Ermeni (gencini bir daha ömrümde görmedim, Hattâ mah kemede de göremedim. Bunun öldürülmüş veya Avrupaya kaçmış olduğunu zanne- derim. Avrupaya kaçacak kadar mevki sahibi olmadığına ve o da bizim gibi a yak işlerinde kullanıldığına nazaran 8ğ” lebi ihtimal öldürülmüştü. Kapımdan çıkarken: — Emirdir ha, dedi. Meneye isyan İ- damı müciptir! (Devamı var) (9) Valzam Mersifon iktilâl o şirketi kötibiydi. Reis Tomayan Katabelle Vak tam Leşkilâtemn en mühim iki unsur biç Tenuyorlardı. o Vakramın o müstear adı Kayayan Civandı. (99) Mene, Merzifon Amerikan mektebi hocalarından Tomayamn müstear adıydı. İhtildi komitesinin o müessislerinden ve büyüklerinden biri olan Tomayan on bas ronlarden biridir. Om baronları (ileride göreceğiz. görmüş! tüm. Torbayı alacak bu adamdı mutlaka. | açtım. | HMAPEK — Akanm bostan | Vekiller Heyeti İsmet İnönünün Başkanlığında toplandı Ankara, 12 (A.A.) — Bugün saat 15 te başta Başvekil Celâl Bayar oldu- ğu halde yeni İcra Vekilleri Heyeti toplu olarak Reisicumhur İsmet İnönü: mün köşklerine giderek kendilerine gösterilen itimattan ve kabineye tayin. lerinden dolayı teşekkürlerini, minnet ve şükranlarını arzetmişlerdir. Saat 16 da Reisicumhur İnönü, Duş vekâlet dairesine teşrif buyurmuşlar ve riyasetlerinde toplanan İcra' Vekilleri Heyetinde muhtelif meseleler görüşül- müştür, Ankaradaki Fransızlar Atatürk âbidesine çelenk Mezar Ankara, 12 (A.A) — Kadın, erkek ve çocuk Ankaradaki ml kolot kon solos Ganetin ve Ankaranın en eski Fran sız sakinlerinden Casaloncanın idaresin | de buzün saat 12 de toplu bir halde Ulus meydanındaki Atatürk anıtına (giderek Türk ve Fransız bayrakları renklerini ha vi büyük bir çelenk koymuştur. Fransız büyük elçilik erkânı da bu me- irak etmitşir. Abide önünde bir dakika süküt muhafaza edilmiş, müteski- ben cemaat dağılmıştır. Kalabalık bir halk kütlesi bu merasimde hazır bulun Atina, 12 (A.A) — Atatürkün cenaze mer ii inan e gene” başmü messili), Majeste kralın askeri omaiyet kumandanı general Demestikas (Majeste kralın iki üste” şarı general Papadimas o (ordunun mü messili ve hükümetin ikinci m Ankara elçisi Rafael (Kralın ve hükü- metin üçüncü mümessili) , başvekâlet vw susi kalem direktör ye nezaretinden bir ataşe. Yunanistan; osnaze töreninde ayni za manda dört sub: şilik sancaklı bir askeri edecektir. Cenaze günü bütün Yunanistanda res" mi matem günü ilân olunacak ve resmi binalardaki bayraklar omerasimden bir gün evvel ve bir gün sonra dahi yarıya çekilecektir. Sovyet Heyeti Moskova, 12 (A.A) — Atatürkün oe- naze merasiminde Sovyetler birliğini harici kıta da temsil muş ve Fransız kolonisinin bu dost ve içten gelen jestine karşı sempati göster miştir. Ankaradaki Almanlar dolayı hissettikleri derin teesürü ve bei milletinin bu büyük yasına kl bildiren bir mektup göndermiştir. Dost mem- leketler İsmet İnönünün Cumhurtreisli: ine seçilişini Memnuniyetle karşıladılar Paris, 12 (A.A.) — Öğleden sonra çkan gazeteler, İsmet İnönünün intis habı hakkında mütalcalar serd etmekte. dirler, İntransigeant ile Paris Soir, İnönü- nün şahsiyetine uzun makaleler tahsis etmişlerdir. Paris Soir şöyle yazıyor! “Devlet adamı Olarak kendini gös- termiş olan bir büyük asker.,, Marcel Sauvâge, intransigeant zeteşinde şöyle diyor: harp şefi, bir büyük idare adamı ve Fransanın dostu..,, Paris Soir, diğer bir makelesinde di. yor ki; “Bugün Paris ve Londra neş'e içinde- dir. Çünkü İsmet İnönü İngiltere ve Fransa ile dalma en dostane münase - betler idame etmiştir.,, Liberte gazetesinde bir makale yaz- mış olan Claude Janet'ye göre, Türkiye İsmet İnönünü intihap etmekle kalkın. masına fasıla vermeksizin devam etmek azminde olduğunu göstermek suretiyle Pransızlara çok güzel bir siyasi kiyaset dersi vermiştir. Janet, şöyle devam ediyor; “Atatürke halef olarak onun en ya- kın mesai arkadaşmı Atatlirk tarafın - dan yapılmış olan kalkınma işine ait ilk gayretlerde onunla çalışmış olan ar- “«adaşımı intihap etmekle Türkyie Bi yük Millet Meclisi, çok iyi bir hareket- te bulunmuştur. Filvaki Türkiyeni. kalkınma hareke tine devam edebileceği ve gerek Avru- pada gerek Yakın Şarkta çok dalıa mü- him, çok daha kuvvetli bir mevki işgal edeceği edilebilir., i ye halk komiseri muavini Potemkinin yasetinde Karadeniz donanması kuma danı amiral Yumaşov ve Ankara büyük ei Terentievden e bir heyet i Büt İ n dünya büy Cenaze merasimi! gelecek heyetlef Merasim günü bütüli Yunanistanda Seni matem yapılacak temsil edecektir. Romanya Heyeü Bükreş, 12 (AAJ © zesinde hazır buluna gi yeti hükümet ve keallıği olan deniz ve hava Teodoreskö ile iki nın Ankara sefirinden MÜ Romanya heyetinde ralin isimleri şunlardır? Ordu genel müfettişi general Tranjan Hi Yugoslav Heyeti Belgrad, 12 (A.A. nazesinde hazir vulmacak heyeti, heyet reisi zırı general Mediç kara elçisi Acemovit yaveri amiral Pricadan © Bulgar Heyeti Sofya, 12 (A.A) — © merasiminde Bulgaristai iğ nacak heyet aşağıdaki zev olacaktır; Başmabeyinci general kralın mümessili) , hard bi Daskalof ai K sili) , Solya garnizon! Lukaş (ordunun ane i Bulyaristanı cenar? * 72 kişiden mürekkep bir temsil edecektir. iter iştirak ediyo Iran Şehinşahının sarayı" bir ay resmi matem tutula” Tahran, 12 (A.A.) — Atatlirkün ve- fatı dolayısiyle Sarayı Şehim- şahi ve hükümet bir sy matem ilân et- miştir, Majeste Şehinşah *edlin mera- siminin sonuna kadar askeri ve retmi binalar üzerinde ve yabancı memleket. lerdeki İran essilliklerinde bayrak» ların yarıya ismirilmesini emir buyur * ssuşlardır. Bu iradei Şehinşahi bugün gazetelerde ilân edilmişti Japon İmparatorun un taziysi Tokyo, 12 (A.A.) — Japon imparâtoru- nun mabeyincisi ve imparatorun kardeşi Prens Takamatsunun kâtibi umumisi Türkiye büyük elçiliğine giderek Ata- türkün vefatı dolayısiyle taziye ve de" rin teessürlerini beyan etmişlerdir. Prens Takamatsu, Türkiye Büyük Millet Meclisi riyasetine bir taziyet telgrafı çekmiş ve cenaze töreninde na- mına bir çelenk konmasını Jepon bü. klirim 1a7'yesi Bükreş, 12 (A. A.)— Başvekil Mi - ron, Türkiye başvekiline aşağıdaki tel grafı göndermiştir: “Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Büyük Şef Cumhur başkanı Atatürkün ölümünden derin bir surette mütehey- yiç olarak, gerek xendi âdrma ve gerek Romanya kraliyet bükümeti adına, dost ve müttefik milletin elim bir su - rette maruz kaldığı mateme iştirak etti- gimizi ekselânslarma arz ve çok elemli isisyatımı kabul buyurmaların: rica € lerim, Ayni zamanda Romanya milleti- nin büyük Cumhur Başkanmın hatıra- #ımi tazimle yâd etmetke olduğunu bü- yük Türk milletine iblâğ buyurmalarr" nı kendilerinden rica ederim.,, Frananım taziyesi Paris, 12 (A.A.) — Başvekil Daladi- er Türkiye Başvekili Celâl Bayara ağa- gıdaki telgralı göndermiştir: “Atatürkün vefat münasebetiy!: Türk hükümeti nezdinde Fransız Cüm- huriyetinin taziyetlerine tercüman ol manızı rica &derim,,, BD kendisine pek çok dostluk ri- canlı hatırasını dai ” cektir.,, Lehistanın taziyeti Varşova, 12 (AA) sür kiyenin yaratıcısı e” beri Polonya elkâri WE derin sil uyan m sebetle her taraftar veceö şı hissedilen derin *© K har edilmiştir. ; Türkiye Büyük M ne, Mareşal Smgi7 * yük erkânıharbiye reisi , Skaladkovski T mi riciye nazırı Beck T' 3 kâletine, harbiye naz“ zyoki Türkiye milli pa erkânı harbiye reisi umum erkânı siye ziyet telgrafları $€ ç Bundan başka Po 5 7 teşrifat direktörü L* vadaki Türkiye el bildirmeğe memur Hariciye nazırı B** ne şahsi taziyetleri du müfetişi general F Smigiy - Rydz'in y Türkiye elğisine Dİ ciye nezareti binasi kralık şatosu üzerin“ yâ indirilmiştir. met Onat evvelki mişti. Dün sab&h vu şi memuriyeğine masta bulunmak V€ disine noterlikten t siyetnameyi vasiy€ Vekâletine bizgat V elan büyük adamm' ğu söyleniyor.
