12 Kasım 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

» —————— — İÇERDE: * İstanbul posta ve telgraf Müdürü Yur suf görülen lüzum üzerine vekâlet emri- ne alırmış, yerine vekâleten fen © heyet: azasından Mazhar tayin edilmiştir. * Etrüsk vapuru dün Mersin seferine çıkmıştır. Bu seler de ovapürün süratin tetkik etmek üzere vapurda (o Denizhank fen heyeti de bulunmaktadır. * Gümrük idaresinde bazı değişiklikler yapılması kararlaştırılmıştır. Bu (arada İstanbul gümrük başmüdürü Nuri An bel teftiş heyeti reisliğine tayin edilecek" tir, * Kontrplâk nizamnamesindeki değişik lik münasebetile teşebbüslerde bulunmak üzere marangozlar cemiyeti Ankaraya bir heyet göndermiye karar vermiştir. * Bazı Rum mekteplerinin okuma ki taplarında şehirlerimizin ismi rumca ad“ larile yazıldığı görülmüş ve bu kitaplar toplattırılmıştır. * İikmektep müallimlerinin | bilgilerini Arttırmak için mesleki o konleranslara bu sene de devâm edilecektir. Konferanslarır. programın tesbit etmek üzere maarif mü dürlüğünde bir heyet kurulmuştur. * Ayın 20 sinde Ankarada toplanacak olan dokuma «l tezgâhları kongresi kânu" Buevvelin 15 he bırakılmıştır. * Fındıklı ile Taksim arasındaki saha ile Cihangir semtlerine dair o hazırlanan yeni imar plânma göre (buralarda evler bahçeli olarak inşa edilecektir; * Havagazi ve elektrik kablolarınm de Kiştirilmesi bittiğinden Ankara caddesinin ağalt inşasma yakında başlanacaktır. * İnbisarlar idaresi Trakyanın ihtiyaç ları için Bühaeskide bir barut deposu in şa ettirmeğe karar vermiştir. Bu deponun inaşatına derhal başlanacaktır. DIŞARDA: * Sovyet Rusyada mareşal (o Bluherin ve general Fedkonun muvacehe (edilmiş olduklarına dair olan ve ecnebi memlekel lerde intişar etmiş bulunan haberler Mos- kovada tekzip edilmektedir. * Lordlar kamarası, dün kralın nutku: na karşı verilecek arizei cevabiye hakkın daki müzakerelerini ikmal etmiş ve arize- Yi ittifakla kabul etmiştir. * İngilterede mütarekenin yirminci yıl ©nümü merasiminde bazı hâdiseler ol- muşsa da netice itibarile ehemmiyetsiz kalmıştır. * İngiltere kralın küçük kârdeşi dük dö Gleuçster ve refikası dün Pariste Dük de Vindsor ve refikasile hususi olarak öğ- le yemeğini beraber yemişlerdir. Dük de Vindsorun izdivacındanberi iki kardeş hiç görüşmemişlerdi. Bundan da dük de Vind sor ile ailesinin barıştığı anlaşılıyor. * Cenubi Afrika harbiye (nazırı Piro- nun ve Almanya hükümeti tarafından resmen Berline davet edildiği hakkında dolaşan şayiaları harbiye nazırınn etra- er b bk, ve de tay sila” * Mütarekenin yirminci yıldönümü bö- tün Fransada parlak merasimle kutlulan- Amerikada Hitler bakkında bir anket Nevyork, 11 (A.A.) — Efkâr umu. miye enstitüsü bütün Amerikaya şa mil olan bir referendum tertip ederek şu suali sormuştur: Milli Atina, | (A.A.) — Atina ajansı tebliğ! iyur: Cumhur başkanı Atatürkün ölümü ha- beri bütün Yunan mahfillerinde hakiki bir yeis ve elem (doğurmuştur. Dost ve, müttelik Türkiyenin büyük şefinin ziyan het taralta büyük ve samimi bir teessür hastl etmiştir. Bütün gazeteler. Atatürkün tercümei- halini neşrederek memleketin o bütün te| rakki ve medeniyet sahasında tekrar di-! rilmesi için başardığı muazzam eseri kay | deylemekte ve Atatürkün O yalnız yeni| Türkiyenin banisi değil ayni (zamanda Türk * Yunan dostluğu ile Balkan antan'| tünın da en büyük hararetli &mili olduğu” | nu tebarüz ettirmektedirler, Estiya gazetesi, Atatürkün eserini kaydettikten sonra diyor ki: “Yunanistan müttefik Türk milletinin Malemine iştirak etmektedir. dahiyane Türkiye için dalma iyi bir şef olmuş o lan Atatürk. ayni zamanda Türk “ Yu nan münasebetlerinin iyi bir hamisi ol muştur. Türkiyenin ihyası imkânını an- lamış ve başarmış olan Atatürk, devamlı bir Türk * Yunan dostluğu imkânını da anlamış ve başarmıştır. Bugün O hâaysta veda eden Atatürk, Türkiyeyi (tasavvur ettiği ve nasıl olması lâzımsa o şekilde ve Türk-Yunan dostluğunu da tarsin edilmiş bir şekilde bırakmaktadır... Vradini gazetesi yazıyor: “Cumhurbaşkanı Atatürkün ölümü dost ve müttefik memleketi elem içinde bırakmaktadır. Fakat Atatürk tarafından atılan temeller öyle bir granit teşkil et Mektedir ki yeni Türkiye bu granit Üzeri- ne oturmakta ve tarihte büyük rslahatçı Kemal Atatürkün adını bu granit üzerine hakektmiş bulunmaktadır. Sovyet Ajans nın yazısı Moskova, 11 (A.A.) — Tes bildiriyor: Türkiye, Cumhurbaşkanı Atatürkün ajansı ölümü haberi Sovyetler birliği hükümet mahfillerile diğer bütün mehfillerde bü yük bir tesir hasil etmiştir. E Atatürkün adı, Türk milletinin yabancı istil&crlara emperyalizmin cürüm ortağı olan sulta- nin istipdadına karşı milli kurtuluş için yaptığı kahramanca mücadeleye $ıkı bir sürette bağlıdır, Kemal Atatürk bu milli hareketi parlak bir surette neticelendir- miştir. Sovyet efkârı umumiyesi, Atatür kün sevk ve idare ettiği ve Cumhurbaş kanlığı mevkiini mu'afaza ettiği bütür milli harekât esnasında, Türkiye cumhu" riyetinin Sovyetler birliğiyle en dostane münasebetler idame ettiğini de ziyadesile takdir etmiştir. Bu sıkı dostluk münnse- betleri, Türkiye ile Sovyetler birliği yar bancı istilâcıların (o taarruzuna karşı mü- câdele ettikleri andi teestüs stmiş ve son ra beynelmilel sahada barış ve kollektif emniyet için yapılan mücadele meselele- rinde dostane bir teşriki mesai ve iki mem leket ara.ında sıkı ekonomik münasebet- lerle takviye edilmiştir. Kemal (o Atatürk, Türkiyenin bu politikasının banisi ve di- rijanı oldu. Sovyet ( elkârı uumumiyesi, Türk milletinin maruz kaldığı ağır ziya dan dolayı çok müteessirdir, Bu münase- betle hükümet mahfillerinde Türkiyeye samimi taziyetler itade edilmektedir, pa toprağında gözü olmadığımı söylü. yor. Bu sözlere inanır mısınız?, Gelen cevaplarım yüzde 8 i evet, yüz- “Hitler, bundan sonra hiçbir Avru. de 02 si hayırdır. BU MAHDUT SAYILI m anlatmaktadır. | Petit Parisen, diyor ki: İ i ömer sema yabancı 11 (A.A,) — Patis, 2 canla karşılamış Paris, ölümünü büyük bir he tır. Bütün güzeteler, Atatürke müteüddi: sayfalar ve geniş tütunlar ayırmakta ve bu sayla ve sütunlarda yeni Türkiyenin büyük banisinin harikalarla dolu hayatı “Bütün Türkiyede büyük omatem hü küm sürmektedir. Büyük bir devlet reisi in şahsiyeti ne derece yüksek ve ne de Tece terem olursa ols hiçbir kimse, aman vermez bir hasfâlıktan sonrg yaşli ğda ölen bu omüzaflef Jahatçı, bu insan kab sayılmıyan bir general, bu yil ramanı, bu popüler adam kadar bü tün halkı akın ol ştIr., “Temp i diyor ki N irkiyenin yopıcsr ölmüştür. bir millet şimdi, vatanmn halâs-| kânına ve memleketi baştan başa değişti- ren İnkılâpların ami, muliterem büyük geli için ağlıyor... Atatürkün eserini ge ettikten sonra, özle mektedir: “Ölüm, mağlübiyet nedir bimiyen bu Adamı mağlüb etmiştir. Fakat önun mu. azzam oseri bakidir ve Türkiye Cüm. huriyetinin mazisi, istikbal için bir zr- mandır. Balkan anlantının lideri ve şark paktımmn Ssalki olan Türkiye, dünyada kendi mevkiini almıştır ve Büyük Şefin arkadaşları, memleketin prestijini mu- hakkak ki idame ottireceklerdir.,, gazetesi, Atatürk'ün hayatına geniş sütunlar tahsis etmekte © “Marcel Sauvage” in “Atatürk'ü na- sıl tanıdım” başlığı altında bir röporta- jinı neşreylamektedir. 'Temps gazetesi rine şöyle devam ey İntransigcant Marcel Sauvage, ezelimle diyor ki: “Atatürk'ün şahsında, yalnız etrafa. rında bayat ve öllim mistiği yaralmağa kadir geflere has manyatizm yardı, Bir gün bana dedi ki: “Çok Lüyük mil. letlere nit küçük memleketler vardır. İstikbal, öteki milletlerden ziyade “bu milletlere aittir. , Bu eimleler, hafıza. ma nakşedildi, Zira bu cümleler, ölümü nün #rifösinde, yakın şarkin, hattâ bü. tün şarkın en şuurlu, en uyanık, en emin adamı olarak tecelli eden Alalürk'ün barikalarla dolu hayatının derin mana sını göstermektedir. O Atatürk ki göhre- ti memleketten memlekete geçerek ha- yatı efsanevi denebilecek bir mahiyet almıştır. bütin gazetesi diyor ki; “Mustafa Kemal, banisi olduğu Tür- kiye Cümhuriyetinde hilçbir zamun Çars ların bile malik olamadıkları hüdüdsuz kuvvet ve salâkiyete sahibdi. Bu derece derinden sevdiği memlekotinin modera İnkişafına engel olan asmlik an'anöleri ve dini âdetleri yıkmak için bir tek im- zası kâfi gelmişti. Böyle olmakla bera. ber, Atatlirk, kat'iyyen bu kudretini su fistimal etmemiştir. Zira, Atatürk, haki- katen, zamanımızın, objektif zihniyetli ve temkinli büyük adamlarından biriydi. Journal gazetesi, Atatürk'ün muazzari eserini tafsil ettikten ve 4 tommuzda Arkarada imzalanan Fransiz « Türk an- Jaşmasmı hatırlattıktan sonra, diyor ki: “Ölüm, bir kere daha, zamanımız e- saslı karakteristik vasfını teğkil eden normalin fevkinde büyük adamlardan birinin mukadderatma nihayet vermiştir. Kemal Atatürk'ün saltanatı diyebileceği- miz bir devir, tarihte birinci Fransuaya TİMSEEL ÜZERİNDEN BIR BUÇUK ASIR GEÇTİĞİ HALDE İlk şöhretini muhafaza edebilen müesseselerimizin sayısı pek mahduttur ŞEKERCİ: ALİ MUHİTTİN HACI BEKİR TiCARETHANELERİ MÜESSESELERDEN BiRi OLMAKLA DAiMA iFTiHAR edecektir. D BAHÇEKAPI - BEYOĞLU - KARAKÖY - KADIKÖX ak nihayetleniyor.,, Ayni güzetede, Fransanın sabık Anka- ra büyük elçisi de Chambrun, Atatürk'ün hayatına alt yazdığı bir makaleyi de neş- rediyor. Sabık Fransız büyük cümle diyor ki; “Bu oynada, Atatürk'ün bana karşı beş sene İbzal buyurdukları dostane his- siyatı ve tarihini çok sevdiği Fransaya kargı olan dürüstlüğünü hatırlıyorum. Mustafa Kemal, zaferlerinden mahviyet. ; le bahsederdi. Fakat onun iftihar ettiği ve gunür duyduğu keyfiyet, medeniyet eseriydi. Alatük, bor eline aldığı şeyin tâ âmağma kadar nüfuz öderdi. Jour . Esho de Paris gazetesinde Cour- son diyor ki: “Bu Karışıklıklarla dolü #umânımızda belki Atatürk'ün şöhreti kadar büyük şöhretler vardır, fakat hiçbir xaman bir tek muvaffakıyotsizlik bile kaydetmemiş yegâne şöhret, onun şöbretidir. Atatürk, uful ederken, gerbest, müstakil modern ve sağlam bir ordu tavafından iyi mu- hafaza edilen bir Türkiye birskmiştir. Journal gazetesinde Saint - Brice, di- yor ki: “Atatürk'ün bütün yapicı eseri, çaliş- maya, kitlelerin disiplinine ve gayrette- ki devam hassasma iptina ediyor. Türki- yenin maddi! terakkileri, eldden mahira- ae ve togebbilslerle dolu bir harici po- Mitikanın neticesidir.,, Pelit Journal o gazetesinde, şöyle yazıyor: “Retslelimkür Atatürk'ün vefatı özeri- ne, Türkiye politikasmda acaba bir ta- havvüil olacak mı? muhakkak ki, İsmet İnönü'nün Türkiye cümhuriyetinin en yüksek makamma geçmesi, Türkiyenin yalı komşuları ile değil, fakat yabancı devletlerin ekserisi ve ezeümle, Montrö anlaşmalarının gösterdiği veçhile, Fran- sa İle olan samimi münasebetleri deği- miyeçektir.,, Excelslor gazetesi, Fransanın sahik Anksra e'çisi Kamerer'in beyanatı: ney. retmektedir: “Atstürk, filhakika bir diktatördü. Faknt en İyi manasiyle bir diktatördü. Kondisi, hiçbir zaman bir zalim değildi. Muazzam eseri, kanlı vakalarla damgn- lanmış bulunmuyor, Atatürk, ötörltenin en doğru derecesine gahibti, Kendisinin hiç kimseyle kıyas kabul etmoz meziya. ti, her sahada temkin ve Itidali ve mem- leketinin menfaatleri hakkımdaki doğru hissiyatıydı.,, Macır gazetelerinin neşriyatı Budapeşte, 11 (A.A) — Akşam gaze teleri Atatürk hakkındaki hürmetlerini gösteren çok geniş makalelerle dolu ola" rak intişar etmişlerdir. Bu meyanda Pesterloyd gazetesi şöyle elçisi ez- Seharce “Şurasını öbjektif bir surette tesbit et- mek icabeder ki, ezilmiş ve yıkılmış bir milletten şuurlu bir kütle, istilâ görmüş memleketten o müstakil bir hükümet ve köhne Osmanlı imparâtorluğundan genç bir medeniyet yaratmıştır... Macar Orsag gazetesi de, şu mütaleayı yürütmektedir: “Dünya, bu harp ve sulh kahramanı büyük adamın ölümü ile fakir düşmüş tür. İktidarı, azmi ve bahadırlığiyle aman bilmiyen galiplerin tatbike kalkıştıkları pranga siyasetini ilk kıran &Atatürktür, Kendisi cesurane bir tarzda mücadeleyi kabul etmiş ve muvaffak olmuştur. Fa- kadar yükselen bir tesanüdün teyidi | | e m e matemimiz ve gazeteler kat Atalürk sulhda da © SE Milleti uyandırarak, c8 hissi azami derecede WHY we Malik olduğu rt Belçika sert rn Brüksel, YU (AA) — türkün vefatına üyök sre etmekte, büyük ölünün bi fotoğraflarını neşreti büyük rolü hakkında yzvi mektedir. Soir gazetesi, Türkiyenin 2 İeri Lozan mabede tebarüz ettirdikten son! rikulâde ıslahat ve ma rer birer sayarak makak riyor: “Bu inkılâplar o dere* “| bunların büyükklüğü a , hâlâ hayrettedir. Bu inkılâp K Türkiyeden garplı v€ kiye yapmıştır... Nation Belge diyor Kİ: “Atatürk, milletini het © : taran çok büyük bir devi wi Independence Belge diy” “Muhakkak ki m : en asimkâr ve yılmaz let Milletine bir yes ren Atat için şimdi bül 6 ağlamaktâdır. Atstürkün bundan sonra da deva j Türkiye adına gerek Avn P edelim, Atatürk, memleketi ken ölmüştür... Libre Belgigut prestiji ve otorit tir. Atatürkün şahsi de intibahım sevkedici lemiştir. Atatürk kadar, dar âz zamanda bu j eden devlet adamı a r Alman gazete Asan * Berlin, 11 (AA) — diriyor: Bütün Alman kün ölümü haberini vüyüf e tında ve uzun tercümeiheler larla neşretmişlerdir. Berliner Tageblat get © yor ki: “Bir hezimetin hiçtir AR, milletin hakkını mi rar elde etmek İçin yaya göstermiş olan fatı, Alman milletini Pl yiç etmiştir. Alman beden Türk milletinin m etmektedir. AtafürkÜB le politik bir gerçek olan İs meti asıl ehemmiyet ve daha sonra Börsen Zeitung sane, “Milletinin > dükkânlar şümüşiye boy” Belediye, dükkân ve 9