2 Kasım 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

B.M. Meclisi, nutkile dün açıldı Ankara, 1 (A.A.) — B, M, Meclisi | bügün beşinci intihap devresinin dör- düncü yapmıştır. Bu toplantıda keni çalarda büyük ve orta elçilerle elçilik- E Jer erkânı, içtima olan yerlerde ve samii Kületler erkânı ile kalabalık bir davet. Ji kütlesi hazır bulunmakta idi. Saat tam 14 te riyaze' aevkiine reis vekili Refet Canıtez gelmiş ve yokla- ma yapılacağını bildirmi Yapılan yoklama netici yet SR DA ima yılınınilk to'lantısını lerine mahsus lo. Jonunda avrılmış localarında ve de ekseri. Bunun üzerine Başvekil Celâl ydi alkış'ar arasında kür.üye gelerek Rei- sicumbhur Atatürkün nutlunu okumuş. | tur. Biüvük Şefin nutukları wTeşkilitı Esasiye kanunun cı maddesi hükmüne tevfikan Cumhur “reisimiz Atatürkten aldığımız emir ü. © zerine bu seneye sit nutuklarını oku- yorum. (Alkışlar) Sayın millet vekileri, Hepinizi sevgi ve saygı !le selâmla- rım. Geçen sene aziz Kamutay arkadaş" larıma millet ve memleket için ne gi. bi feyizli işler başarmak istediği: > İzah etmiştim. Bu gün de bunlardan hangilerizin bü yıl içinde yapıldığını bildirmek isterim. Sayın arkadaşlarım, Her şeyden evvel size kıvançla arze- “ deyim ki, millet ve p.emleket geçen se neyi de tam huzur ve sükün İçinde yükselme ve kalkınma faaliyeti ile — girmiştir. » Uzun yıllardanter! devam eden ve zaman zaman hâd bir şekil alan Tun- celindeki toplu şakavet hâdiseleri, mu. ayğen'bir program dahilindeki çalış - mâlarin neticesi olarak kısa bir za - manda bertaraf edilmiş, o mintakada 'bu gibi vakalar bir daha tekerrür ef memek Üzere tarihe devrolunmuştur. Cumhuriyetin feyzinden yurdun di. Zer evlâtları gibi oradakiler de tama- » mile istifade edeceklerdir. Hususi idare ve belediyeleriz o bu yılki faaliyetleri geçen senelerden faz- la ve daha verimli olmuştur. “© İmar işlerinde belediyeleri türeli su- rette aydınlatmak, kılavuzlamak « ve faaliyetlerini takip ve murakabe et - © mek Üzere merkezde bir teknik büro teşkili, yol ve yapı kanununda işlerin ve istimlâk muamelelerinin süratle yürümesini temin edecek tadilât ya - pılması, belediyeler bankasının imar “İşlerinde yardımını genişletmesi, çift- çi mallarının emniyetini koruma ve zirai suçları süratle meydana çıkarıp Suçluların cezalandırılması için yük. sek Kamutaya sunulmak üzere, birer kanun lâyihası hazırlanmıştır. Büyük Meclisin tasvibine arzedil - miş olan yeni nüfus kanunun kabul ve 4 tatbiki hüfus işlerinin daha modern ve muntüzam bir şekilde yürütülmesi- “mi temine hizmet edecektir. Sağlık ve içtimai yardım İşlerimiz Muhterem arkadaşlar, Sıhhat ve ictimai muavenet vekâleti kendisine verilen sağlık ve içtimat yar dım vazifelerine, iskân ve göçmen İş. lerine yüksek meclisin kabul buyurdu- ğu tahsisat dahilinde başarıyla devam etmiştir. Bu senenin ilkbaharda orta Ana- Goluda bilhassa Kırşehir ve Yozgat ha valisinde bir kısım köylerimiz harap ve aziz vatandaşlarımızdan bazılarının ölümüne sebebiyet vermekle bizi çok müteessir eden bir yer sarsmtısı ol . muştu. Sıhhat ve içtimaf muavenet vekâle- ti ve aynı zamanda bu işle tavzif edilen Kızılay cemiyeti felâkete uğrıyan va- tandaşlarımızı korumak icin derhal harekete geçerek gereken tedbirleri al mışlardır. Bu sahada yapılmasına ka. rar verilen 2114 evden bir kısmı bit- miştir. Bir kısmının da inşaatı ilerle- mektedir. Bu hizmet ve mesaiyi mem. nuniyetle kaydederim. ndan reis | 36 m-| i raat işl #ri intizamla işliyor şe muvazi olarak adalet cihazı da in- tizamla işlemektedir, Meşhut cürümler kanununun tat tından elde edilen iyi neticelerden ör- nek alinarak bu kanun rümlere de teşmil edilm İnkılâbımızın istikrar: için yeni kanuni tedbirler alınmıştır. Bu maksatla Türk ceza kanunundaki dev letin şahsiyetine ve devlet kuvvetleri eden € Ceza evlerinin terbiye, ıslah ve iş esaslarına göre düzeltilmesi yolunda. ki hayırlı faaliyetin genişletilmesi ce- miyete doğru yoldan saparak hürri - yetini kaybetmiş olan binlerce vatan. daşı nafi birer uzuv olarak kazandır- 5 dır, Piânlı ve sistemli ziraat Sayın millet vekilleri, Devletin ekonomik sahadeki yapıcı ve yaptırıcı kudret ve prensibinin zi- imize de teşmili yolunda bir nümüne olmak üzere hükmi şahsiyeti haiz (Ziraat işletmeleri kurumu) teş. kil edilmiştir. Geçen seneki nulkumuzda: Milli ekonominin temeli ziraattir. Bunun içindir ki, ziraatte kalkınma. ma büyük önem vermekteyiz. Köyle- re kadar yapılacak programlı ve pra. tik çalışmalar bu maksada ermeği ko- daylaştıracaktır, Fakat bu hayati işi isabelle amacı" na ulaştırmak , ik önce, ciddi e. tütlere dayalı, bir ziraat siyaseti tes- bütün vatandaşların, kavriyabileceği ve bileceği bir mak idsimdır. Tavsiyesinde bulunmuştuk, Buna ait etütler ikmal edilmiştir. huriyetin on beşinci yılı plân- lı ve sistemli ziraat ve kalkınma- sinin mebdei olmalıdır. Ekonomik işler inkişaf yolunda Sayın arkadaşlar, Ekonomi işlerimiz normal yolunu takip etmektedir. Bu yılda İstihsalin, mübadelenin ve kredinin düzenlenmesi ile sanayi - leşme ve teşkilâtlanma sahalarında müsbet neticeler alınmıştır. Maden "Tetkik ve Arama işleri ile maden işletmeleri meveut programma göre inkişaf etinektedir. Dış ticaret politikamız vaziyete, mil li ve beynelmilel korjonktüre uyarak, karşılıklı menfaat ve müsaadeler esa- sma bağlı kalmakta devam etmiştir. İhracatm murakabesi ve ihraç mal. larımızın standardianması yolundaki çalışmalar yürümekte ve hayırlı neti» celer elde edilmektedir. Bu sene yeni- den bir takım ihraç mallarımız daha murakabe edilen mallar arasa gir * miştir. Böylece ihracatımızın ve ihra, catçımızın itibarını yükselttiğini gör- düğümüz bu usulün sahası genişletil- mektedir, kolayca verek tatbik ede. wat rejimi o kurs inkişaf ü iht ik bir kısmını karşılıyan el ve ev küçük Sanatlarının cumhuriyet rejiminde lâyrk olduğu mertebeye yük seltilmesi icap eder. Bunun İçla teş . vikler yapılmasını ve bu baptaki Jâyi- hanın bir an evvel müzakeresini tav- siyeye şayan bulurum. Geçen içtima (devi e yüksek meclisin kabul buyurduğu “sermaye- sinin tamami devlet tarafından veril, mek suretile kurulan İktısadi teşek - küllerin teşkilâtile idare ve muraka - beleri,, hakkındaki unun tatbiki çin teşkilâta başlanmıştır. Memleketin muhtelif yerlerinde kre di ve satış kooperatiflerinin ve birlik. lerinin kurulmasıya devem edilmiştir. Ezcümle Karadeniz mıntakasında fın- dık mahsulümüz için 5 kooperatif ve bunlar için merkezi Giresun olmak ü- zere bir birlik teşkil olunmuştur. Küçük esnafa ve küçük sanayi erba. bma muhtaç oldukları kredileri te . min etmek üzere Halk bankası ve halk sandıkları kurulmuştur. Kredinin norma) şartlar altında w cuzlstılmasının ekonomik alanda im tesiri malümdur, Büyük Millet in kabul buyurduğu kanun i- indirilmesini memnu Denizbunkı akla çok isabetli bir harekette muştur, t senelik yeni plânı Birinci beş senelik sanayi kalkınma T en işlet gramı tanzim edilmiş ve tatbi- İ kine başlanmıştır. Bu üç senelik ma- den programmın büyük bir kısmını i. almak ve şeker sanaylini de ge şletmek suretile makine, kimya ve gıda maddeleri, toprak su mahsul» leri, ev mahrukatı sanay liman in şasını ve nakliye vasitalarmrı çoğaltı) masmı ve,deniz İşleri için duyduğu - muz ihtiyaçları ihtiva ve ifade eden 4 senelik 3 numaralı yeni bir program yapılmış ve için sarfolunacak para 85-ilâ 90 mil yon lira arasmda tahmin edilmekte- dir. Buna ait kredinin temin edildiği malümdur, Memleket için faydalı olan her te. gebbüsü yüksek bir vatanseverlik duy gusu ile terviç ve himaye eden değer- li Kamutayın bu plânı da müzahereti- ne mazhar kılacağından şüphe etmi. yorum. Nafıamız azami veriyor ) erem millet vekilleri, Memleketin İmarı ve kalkınması yo lunda çok mühim vazifeler alan cum et nafıasnın bu yıl içindeki ga- arının azami randman vermiş ol duğunu görmekteyim. Geçide açılan ik köprülerin bu yıl 115 e baliğ olduğunu kayıt ve & erinin ihtiyaçla miltenasip olarak le çoğaltılmasını temenni ede - rim, İstanbuldan başlayan Avrupa turis. tik asfalt yolunun birinci kısmi ik - mal edilmiştir ve son kısımlarının İn- gaatma m edilmekte Memleketin umumi su siyasetinin yük miyel! üzerinde durmakta yız. G devrede kabul buyurduğu. nuz bir kanun a YE ovası lama ri | memn i işli erimiz de mektedir. Gecen sese yanılmasma başlar nı bildirdiğim redyo merkezi stüdyosu tamamlanmıştır. Şirketlerden elimize geçen demir - yollarının ıslahına ve muharrik o ve müteharrik edevatm her türlü ihtiya» ca cevap verecek surette İkmaline ça. lışılmaktadır. Memfekette nakliye hacmi artmak” tadır, Muhtelif malların sevkini i ko - temin etmek i N ve vasıtaları sipariş edilmiş ve 3 m maralı proşramdı da bu hususa ay- rıca yer verilmiştir. Genn yıl Dİ düğ z demiryo Cana vardığını ve önümü de de Erzurum şehrine vâsıl olacağını kıvançla müjdelerim. indirmeler yapılmış hayvan vergisi » nin at ve katıra ait kısmı ile tıbbi ve randman i Maliyenin vergileri indirmek prensipine sadakati Arkadaşlar, Maliyemiz denk bütçe, sağlam tedi. ye, vergi sistemlerini mükellef le islah ve tahfif ve milli pa isti rarını muhafaza pi sadakat ve Haikm ve çi hafifletmek 3 ân nisbetinde tatbi, Kazanç ve muvazene vergilerinde yünlü ve pamuklu kumaşların istih - lik vergisinde ve hayvan vergilerinde ispenciyari maddelerin istihlâk ver. gisi tamamen kaldırılmıştır. Bir kısım vergilerde yapılan mü * him indirmelere rağmen tahsilât mu- hammen varidattan geçen sene de 29 milyon lira bir fazlalık göstermiştir. Bu seneki tahsilâtm da tahminler . den ziyade olacağı umulmaktadır. Ekonomik sahadaki izkişafla müte- Pe nâsip olarak daima bütçe tahminleri. ni aşan devlet varldatının devamlı ar- tişı, bir taraftan vergi tahfiflerini mu ayyen bir program dairesinde tahak - kuk ettirmeğe, diğer taraftan muh- telif sahalarda verimli işlere ve milli müdafaa hizmetlerine daha çok pay ayırmağa imkân vermektedir. Teşviki sanayi kanunundan istifa - de eden müesseselere hariçten getir dikleri iptidai maddelerle makine, â- lât ve edevat için verilmiş olan güm. Tük muafiyeti kaldırılarak mezkür ka nundan istifade eden ve etmiyen bü- tün sanayi erbabma şamil olmak üze- re bu nevi iptidai maddelerle makine &lât ve edevalın, gümrük resimleri - nin cüzi bir hadde indirilmesi ve ma- kine alât ve edevatı için musmele ver gisi muafiyetinin kabul edilmesi mem leket sanayii üzerinde hayırlı netice- ler verecek bir tedbir olmuştur. Bir kısım vergilerimizin tarh ve e). bayet usullerinin tslahr ve tatbikatta sadelik ve birlik temini maksadile ha- zırlanarak yüks lâyihanm bir an evvel çıkarı temenniye değer bulurum. İnbisarlar idaresinin mesa'si Sayın arkadaşlarım, İshisarlar İdaresi kuru: e ticari t larının mali ve mali valo- karakterini iktisap etmesi icap eden esaslı teğbirler alınmakta ve semereleri de elde edil. mektedir. Çok kıymetli ve nefis mahsul mizden biri olan tütünün ziraat usul- lerizi düzeltmek, zürraa mahsulünü işlemek ve değeri fiyatile satmak ba. kımından aydınlatmak ve korumak tü nlerimizi dünya piyasalarına daha çok tanıtarak ihracatmı azami hadde çı karmak yolundaki gayretler iyi neti, celer vermektedir. Diğer inhisar maddi ve istihiğkinde de inkişeflar gi tedir, Van üniversitesi kuruluyor Sevgili arkadaşlarım, Yüksek tahsil gençlerini istediğimiz ve muhtaç olduğumuz gibi guur- lu ve madern kültü olarak yetiştir. mek için, İstanbul üniversitesinin te. kemmülü, Ankara Üniversitesinin ta- mamlanması ve şark üniversitesinin 2 İKİNCİTEŞRİN — 1982; Büyük Sef'in yapılan etütlerle tesbit esaslar dairesinde Van gölü da kurulması mesaisine hT le devam edilmektedir. ümit Geçen sene tecrübeleri ei rici mahiyette olduğunu Le A eğitmen okulları çok iyi n€! miş ve € kadrosuna bU İğ kişi daha ilâve edilmistir. Oi ki yıllar içinde bu miktari iyi ni yo rumisi e gs ei takdire lâyık a hiyet arzetmektedir. Tari ya e reddedilmez delâil ve vesikt dünyasma tanıtan (Tarih memleketin muhtelif yele den kazılar yaptırmış ve irt £ toplantılara mmuvatfakıyeti? derek yaptığı tebliğlerle ecn€ larm alâka ve takdirlerini tır. çi > Dil kurumu, en güzel ve Me iş olarak, türlü ilimlere ait Üye” rimleri tespit etmiş bu suret yabaner dillerin tesirinden yolunda esaslı adımın! ai er Tedrisatta Türkçe teri e Bu yıl o okullarımızdâ w çe terimlerle yazılmış an olmasını kültür ki i çin mühim bir hâdise olaraK mek isteri de © Türk gençliğinin kültü gibi spor sahasında da Jde9' ve tırılması için yüksek karta” ettiği “beden terbiyesi. x2 gö tatbikine geçildiğini görmei” nunum. g Yenilmez ordumuz ii tem silâhlarla teçhiz Muhterem arkadaşlarını ayi Vatanım ve rejimin koru makla kalmayıp. en genis Z manasile bir sulh âmili a n ve öğretim ocağı olan iy # dumuzun, geçen sene d8 zah ettiğim gibi, son a motörlü vamtalarla cihazl a yolundaki çalışmalara zl (Bravo gesleri, ei ves Geçen sene, büyük kam eri, bul buyurduğu taks ü z umumi silâhlanma DEE mıştır. Tatbiki ilerlemekti Deniz Mi erek çin lüzumlu olan Bp hllyiik bir kismi siperiş &Ğİ yük bir kısmı da sipari$ redir, (Alkışlar), ye Bu meyanda, mevcut id daha mükemmel bir hale K çin tertibat almmaktadır. Bu sene Gölcük harp © inşasma başlanacaktır. Hava programımız ne lunmaktadır. Şanlı adım nül ferahı ve sor suz guru” muz kıymetli ordumuz, PU bölgesinde tabiatın en Ba şartları içinde yaptığı ma a her gün artan kudret ve 6 bir kere daha göstermisli il alkışlar.) Çok değerli komutan “€ muzla, kahraman etlerim im da iftihar ve takdirle 5'İ (Bravo sesleri görekli a Sulhsever siyasetimi” Pr Sayın millet vekilleri pr Harici siyasetimizin *© ig fındaki inkişafı geçön Çe rını çizmiş olduğum © # sinde cereyan etmiştir. Se Son aylar zarfında sulh il imtihan geçirdi. Şimdi dl aha bir müddet PO imiz yeni bir sükür li 7 a Sulh miltetleri refeh VE riştiren e iyi yoldur. ? hum bir defa ele geçir? ihtimam ve itina ve RE ayrı hazırlığını ister- Memleketimizi hör kuvvetlendirmek, türlü ihtimale karsı halde bulundurmak. © satram bütün aatahatı teyukkuzla takip etme ği siyasetimizin nü!