2 Kasım 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

me — 1938 İKİNCİTESRİN 2 A — ber,bikicler h ve “Silâh,, etra- “inda bazı düşünceler Yazan : Nizameddin Nazit ma kya bugün bayli ufak » evlettir; İsviçre gibi, Arna Sular, Gibi bir şeydir. Bu devlet par- N İhbey önce de ufak bir devletti “edi, E myel ek ipa güzl MN polisi, Şok sağlam ve sıhhatli bir — olduğu sanılır, bu dış po. vu gr ikim olan ittifaklar sistemi- Maş ,, “VİStİ her türlü belâlardan ma. a undurabileceğine inanılır ve “ TAK ta; - Barbi > havzasının şimal ve şimali evle İpiların, elinde bulunduran bu Sa gey, SMOkras'nin d ve bugünkü dün- Tia Me taraftar olan devletle. t ima, zi hançeridir , gerek Çek ei haiz olabilmesi için Fran - Ri Yaldanberi ieemelieinilecdş Or Nİ ha upanın Anşlustan ve Mü Yaralar; ndan evvelki haritasını Tina pr başında İngiltere de vardı. Bra, Vizima şarktan bir Slav ve Man, ir Cermen akını yapılama diş ç, “vletin çok ehemmiyet verdi- Ya meselesidir kanaati var v isi A8 gördük? Günün birinde ve bizzat İngiltere Mü. Cermen liderinin e- — “ v AYurunu. i - Cekagi m” ml değiler, - Çekoslo. madedir, ya a isiniz. İken a A ittabi dilediğini aldı, Fa- , ai ali, bitmedi. Tarihi baştan ba- ' A, edilmek aza: iriti azavı ve esirlik açı. Eki, ça adilriilak Yekistan Tay istediğiniz 0 i acarlar diğer taraftan dılar, Aldıklarına kanımı. inle doymuyorlar. Velha “y ymuyorlar. Vel Y., Ama Hasanın böreğidir., gi- iğde doğrusu, bu ag, Üttefikler Çek milletini der- lara, Verdiler, Bu millet, onlar ii Yirmi Şüphesiz, Alman kom. Üç Büneb, Yıldanberi başka türlü siye lar o t kurmayı tercih edebilir. ya, âsalard;, onların tahriki i e Ve *koslovakya nüfusça, sud. | büygu, Pakça küçüklüğüne uymı- k hatay ulusal bir siyasa takip İDA elbette tutulmazdı. A Seda Üy edildi. Nasi Habe. ea, se... Kendisine yar. la İlmemiş olsaydı Negüs tercih bi göze alacağına, an" is *tmez miydi? Mutlaka > bana bizzat kendisi söy. e Ğİ, ned : Süyg, like iy > PU büyük demokrasi" Dİ 4 karşılaşınca derhal kü trt ge eriyorlar? Onlar m iğ May ğer? Şrnanları mı çok İruv- Tenin au, vakikaten Münih hüdise. > Beyi, YÜ Korumak ve bu sulha tu, verini de dest ede. Müge *Bdişesinden doğmuş ve gzel Sonra kemmiyeti, YE e artan bu silâhlanma Mita bni Mihte cihan siyasayının ecez, ei sulhü sağlamca © yeni alçı keşfettiler Wifade etmenin yolu : bir kongre akdedip ia deği ftmak imkânlarını midir? Ay ledi pe nişi Ya ,,, Fakat ne görüyo. My ör. yaz stan deha kuvvet. h korg Beâda . parlâmentonun ii, SYon, ti ön endir ar Yalnız silâihlanma İtaz Dekle Yeni projeleri tet- dür. “ii en İreçe şi anmanın daha mü ür, gi, talas aramakla e eyi, “18 de bununla meş iye nm yeli ie t MM ülaz Amerika g e bulunması. 0 * Büt â silâhlanmakla | hayde, Ma, dünya da. Beleş ten sonra cihanın ra. a. mkü, bileceğine inanmak , laNYor dersek hata etmiş olmayız, İngiltere ile Fransa Mü. nihe “insani bir endişe,, ile mi koşmuş Jardır?, Orada Çemberlayn - Daladye cephe- si sadece bir paniği temsil etmiştir k: bu paniğin hakiki sebebini Loyd Corcun iki gün önce, Londrada söyledi Ği bir nutuk güzelce tahlil etmektedir. | 1915 den 1916 ya ka. | Umumi Harpte dar İngiliz ordusunun idare etmiş olan bu ihtiyar m: şöyle diyor: “— Fransız ordusu bugün Avrupa. nın en mükemmel ordusudur. Rus or. dusu uçakçılık ve? çokluk bakımından dünyanın en büyük ordusudur. Eğer Hitler bizi harbe sürüklemek hatasında lanmasını siyasa ada- | bulunsaydı, hiç şüphe yok,biz İngiliz. ler çok ıstırap duyacak, çok zedelene. çektik, Zira yıllardanberi iktidar mev- İ kine çıkan hükümetlerimiz. silâiklarma işini çok ihmal etmişlerdir. Fakat ne © lursa olsun bu vaziyetimiz, harbin ni. hal zaferi üzerinde asli müessir ola- mıyacaktı: Faşist devletler bir yumur. ta kabuğu gibi ezilivereceklerdi. ,, Bir harbin, bilhassa bugünkü dehhaş silâhları kullanacak orduların yapacı ğı bir harbin neticesi Üzerinde ileri si rülecek tahminler insanı (şaşırtabilir. “Acaba Rus uçakçılığı hakikaten mü. kemmel midir? Fransız ordusu hakika- ten Alman ordusu karşısına çıkabilecek halde midir?,, gibi sualler sorulabilir ve menfi cevap verenler kolay kolay ilzam edilemezler. Fakat Loyd Corcun bu kanaati bir çoklarına mülâyim gel- mektedir. Paraza son Otara Avrupa buhranının en tehlikeli dakikalarında kendisiyle konuştuğum Mısır Başvekili ile Hariciye Vezir Vekili aynen bu kanaate bulunuyorlardı. Bir ay önce Yunanistansa konuştuğum siyasi mu. harsirlerin hepsi bu kanaata iytirekte en ufak bir tereddüt göstermemişlerdi. | O halde vaziyeti şöyle hülâsa müm. kündür demek; 1 — Almanyanın kuvveti iamal edil miyor. Fakat girişeceği bir harbi, 1914 * 1918 harbi gibi kaybedeceği muhak. | kak görülüyor. 2? — İngiltere, silâhlanmasını ve memleket müdafâasını tamamlayama dığı için Almanyanın harbi kaybede. ceği güne kadar Britanya Adalarında taş üstünde taş kalmıyacağına inanmış bulunuyor.. Binaenaleyh, İngiltere; i — Donanmasmı, en çetin ve bol kayıplı bir harpten sonra, sulh olduğu vakit gene dünyann en kuvvetli do- nanmam sayılacak ve denizlerde İngi- liz eğemenliğini devam ettirebilecek dereceye yükselteceği güne kadar; ? — Alman uçaklarının Britanya A- dalarındaki İngiliz, İskoç, ve İrlandalı şehirlileri tehdide muktedir olamama, larını temin edebilecek tertibatı alırca. ya kadar; 3 — Bİr umumi harpten Almanyanın da, Rusyanm da, İtalya ve Fransanın da kolsuz, kanatsız, berbat ve perişan bir balde çıkabileceklerine yüzde yüz kanaat getireceği güne kadar, Dünya bugünkü vüzuhsuzluk içinde yuvarlanıp gidecektir, Bununla beraber bu üç maddenin tahakkuku dabi, İngilterenin, bir çihan harbine imkân vermek isteyeceğine de. lâlet etmeyebilir, Zira İngiltertde öy- le bir hükümet O vardır ki “Umumi Harbi görmüş, İngiliz neslinin ve ye. ni yetişen İngiliz nesillerinin sıhhat ve refahmı en ufak bir tehlikeye koy” mamak için,, bu hükümet, sulkü her ne bahasına olursa olsun daima devam et. tirmek istiyecektir. Bu, hem Avrupada içtimai nizamı koruyup sağlamlaştıracağı için, hem diğer milletlerin yetişmekte olan nesil- lerini de harp tırpanından kurtaracağı için çok takdir edilen ve sempati *top- layan bir siyaset olabilir. Şu şartla ki bu sulh daima küçük ve zayıf milletle. rin istiklâl, emniyet, relah, şeref ve haysiyeti bahasına satın al nmış olmaz. sa... Bu berbat dünyada bizim gibi tek | larından ç İ arasında durmadan anlaşmazlıklar MAREFR — Alam oretem MESELE Hindistanda büyük bir kalkınma var Hind Müli Kongesı ve yeni kanunu esasi karşısında Hindistan Büyük Britanyanın etki dahi - liye nazırı Lord Samuel Hindis . tan hakkında meraka değer bir makale yazmıştır. Eski İngiliz nazırınm bu yazısı şöyledir: On bir parlâmento ve gene on bir ka bine tesis edildi. Avrupanın bazı kisim. rümeğe yüz tutan demok si prensibi, Hindistanda şaf göstermektedir. Britanya mentosunun bundan üç ây evvel rarlaştırdığı anayasa, Hindistan e yetlerinde bütün şümuliyle tatbik edil- mektedir. Ancak, Hindistandaki tekmil! vi! ve devletleri organik bir bütünü hal sokacak olan federal parlâmento hak . kındaki hükümler henüz gerçekleşmiş değildir . Hindistanda üç ay süren bir seyaha- tim esnasında, iş başında bulunan bir çok şahsiyetlerin, nazariyatçı ve ame. liyatçıların d öğrenmek imkânmı buldum. Bu münasebetle, bu- güne kadar edinilen intibalara göre, » nayasa, umumiyet itibariyle muvaffak olmuş olduğu hususunda herkes mütte. fiktir. Anayasanın tatbik edilmeğe baş- landığı ilk günlerde, bir çoklarınm en. dişe ettikleri şeylerin hiçbiri vukua gel memiştir. Deniliyordu ki, kültür seviyeleri çok düşük clan muazzam bir seçici yığını, ya tamamiyle müstenkif davranacak ve ya, bakanların iyi niyet sahibi bile olsa- Jar, inkılâp yapacak, nizam ve kanun. Tarı hakkaniyetle tatbik edebilecek kud rette olmadıklarinı, ni temsil edecek olanların rüşvet ve irtişay: olacaklarını iddia edecektir. Öyle sanılıyordu ki, bir taraftan ba- kanlarla umumi vali arasında diğer ta- raftan gene umumi vali ile memurlar gı. parlâ- ka» yet kacaktır. aHibuki bunların hilçbiri olmamış Bilâkis, halk seçimlere karşı büyük bi alâka göstermiş, gerek kadın, gerek er- kek büyük bir ekseriyet seçim sandık. ları başına koşmuştur. İş başıma geçmiş olan bakanların çoğu mükemmel bir şöhrete sahip yüksek kabiliyette kimse- ler oldukları görülmüştür, Kanun ve nizamların tatbikinde, eski rejimden hiç aşağı kalınmamaktadır. Valilerle bakanlar, büyük bir ahenk içinde çalışmaktadırlar. Tabii, istisna - | lar olduğu gibi, zaman zaman bazı z0r- lukların da önüne geçilemiyor. Ancak, yeni hükümetlerin, dini cemaatler ara- #ında çikan korkunç anlaşmazlıkları ortadan kaldırmak zaruretinde olduğu muzu da kabul etmek lâzımdır; atayiş- sizliğin özünü işte bu sahada aramak icap eder, Büyük toprak sahiplerine kölelik e. den kölülerin bulundukları barı kısım- kaynaşma sezilmekedir. Fakat, bütün larda devamlı bir surette için için bir bunlara rağmen Hindistanda sükün var dır, Geçen yıllatdaki politika fırtmala. rından eser kalmamıştır. Millet, kendini yapıcılığa vermiştir. Her sahada büyük bir enerji lie çalı- şılmaktadır. Ziraatte ıslâhat, köylerin hayat seviyesini yükseltmek, halk ter- biyesi, içki yasağı, iş nizamı bu faali: yetin belli başlı sahalarıdır. Ancak, bu faaliyetlerin arka plârın. da hâlâ federal anayasa metelesi bu- lanmaktadır. Anayasanın (bugünkü şekline muarız bulunan büyük bir mu. halefet vardır. Umumi vali bu anayasayı yakında mer'iliğe geçirmeği düşünmektedir. Fakat, daha bir çok noktaları var ki, millet,. şuurlu ve mükemmel silâhlı millet olmak, icabında yalnız kendi gü. cüne dayanarak istiklâl ve şerefini ko- ruyabilir bir sağlam ve içtimai sıhhatı yerinde millet olmak ne büyük talihtir. Nizameddin NAZİF ik bir Faki. İ j Hind Mili Lideri Gandi b üzerinde görüşülmektedir; birçok bu suslar henüz aydınlanmamıştır. Yirmi yıldan fazla bir müddet, İn - giltere parlâmentosunda bulunmuş © len bir; İngiliz için, bu yeni parlâmen. tonun içtimalarında bulunmak çok he yecankı oluyor. Saniyen vatanmdan u zak ve yabaner bir muhitte, başka bi! j ka mensup olanların arasında bulu bile, insan, kendi me benziyen bir çok şeyler görmekte Hindistan parlâmentosundaki müza kereğ umumiyet itibariyle İngiliz di- linde yapılıyor, Burada konuşulan İngi lizce, temiz ve hatasızdır. Yalnız arada bi, âzâlardan biri, kendi ana dilini kul. anıyor. Prosedür, Vesteminsterdekinin ayni şekil ve terminolojiler keza fark sizdır. Parlâmentârizm zihniyeti bura. da, İngilteredekinden farklı deği Yalnız Hindistan parlâmentosunda da- ha ziyade sükün ve intizam hüküm sürmekte “r Hindistanda hâkim olan politika kuvveti kongre partisinin elindedir. Bu parti, elli sene durmadan, yorulmadan hep pslitik hürriyet için mücadele et- miştir, Bu gaye geniş ölçüde elde edildikten sonra, parti, şimdi kurucu bir unsur olmuştur. Kongre partisi, onbir vilâ. yetten yedisindeki seçimlerde galebe çalmış olan, biricik urgan!ze edilmiş ha- kiki bir partidir, Bu parti, anayasanın umumi valiye vermiş olduğu bazt sa- Mhiyetlere itiraz ettikten sonra, kabi- neye girmeğe karar vermiştir. O gün- denberi Hindistanın büyük bir kısmın. da hâkim bir rol oynamaktadır, toplantıda riyaset ederken., Bu yıl parti kongresi benim Hindis. tanda bulunduğum sıralarda yapıldı. Kongre partisinin üç milyondan fi x vardır. Partinin başında 30 öz mürekkep bir icra komitesi, gi kişilik umumi bir komite ve 4000 azası olan bir mebus heyeti vardır. f vilâyetlerden gelen birçok! rti kongrelerinde dinleyiç ktadırlar, Kon gre, bu yıl Bombay yilâyetinde küçük bir kasabada toplandı. Bu münasebet ev, hal ve barakalardan mürekkep üç! mil genişliğine de yeni bir şehir peydah oldu. Yollar açıldı, kanalizasyon ve elel trik tesisatı yapıldı. Bir anda 10,000 kişiye ve bir günde de 100.000 kişiye yemek verebilecek mutfaklar kuruldu, Muazzam bir insan kafilesi sekaklara dökülerek toplan: yerlerini doldurdu - 10.000 kişinin bir arada bulunduğu bir” köngre toplantısında ben de bulundum. İİ İstiklâl hareketinin, hiç şüphesiz b JÂ başında bulunan Gandi de bu toplan. tıya gelmişti. 70 yaşma girmiş, zayıf ve nahif bir adam olan bu zat, Hindistanda en bis yük siyasi nüfuzu olan bir şahsiyettir, O, Hindistanın en büyük devlet adamı, | sayılan ve sevilen lideridir. N Hindistanda, bugün, çok canlı entelektüel hayatı vardır. Üniversites lere 100.000 den fazla talebe kayıtlıdır. Yüksek mekteplerin tesisi için milyon. larca Sterling harcanmaktadır. Muhe telif mevzular etrafında verilen konfe. * ranslarda, yapılan toplantılarda mem» İeketin her tarafından gelen birçok iyetler hazır bulunmaktadır. Baş, Diş, Nezle, Grip, Romatizma kırıklık ve bütün ağrılarınızı derhal keser. # i CAFER Mü Tesiri kati içimi kolay en iyi müshil şekeridir Bilürmum eczanelerde bulunur. MEESNEN İcabında günde 3 kase alınabilir. | E BERE İKAZA SERE LAME yere ear ama shil Şekeri?!