22 Eylül 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7

me” Baştaralı ? incide MÜlerek Beneş hükümetinin İstifasını ta lp edecektir. Hitler, bunu müteakip Al- müstakbel devleti nhudutları- Pa müteallik Fransız ve Alman garanti” erin muarız olduğunu beyan edecektir ki bunun manası, Alman tevessüü İçin aha olan merkezi Avrupada Fransa İİ İngilterenin bir güna alâkaları kalma MUŞ olduğudur... Eçok güzetesi de şöyle yazıyor: “Almanya, Çekoslovak eyaletlerinden Ülüret kalacak ve Berlinin peyki haline #ircek olan bir Çekoslovak (devletinde kendisi için ihtiraslarınm hedefi olan Uk- Mayaya doğru hulüi yolu teşkil edecek bir Rüten koridoru vücuda getirmek tst- hr. ... Löndra, 22 — Çekoslovakya mese * İSİ simdiki halde Südetli Almanlar ÜNlür, bakımından halledilmiş gibidir. İagilkerenin ve Çekoslovakyaya askeri Dir itirakta bağlı bulunan Fransanın i karşıtında Prag hükümeti İn » Fransız teklifini nibayet kayıtsıs VE Şartsız kabule mecbur kalmıştır. Praza şimdiye kadar İngiltere ve Fransa tarafından üç defa nota veril - tiş, Perağdaki İngiliz ve Fransız elçi- leri Btte yarısından sonra saat Üçte Sek Başvekili Hodzayı ziyaret ederek fin kabul edilmesinden başka çare dığınr bildirmişlerdir. Şimdi vaziyet şu merkezdedir : Çemberlayn, kararı Hitlere bildire * ir. Hitler bu kadar müsait ve batti Büte; Almanların ilk zamanlarda ko. Parmağı çalıştıkları imtiyazlardan kat Hit Gstün olan bu teklifi kabul etmiye- karşısındakilerin harpten korkula- derecesini görmüş olduğu için da” MX fazla fedakârlık isteyecek midir?. Sovyet Rusyanın karar; nedir? O da ti svakyayı yalnız bırakacak mı « ?, Leh ve Macar ekalliyetlerine de, Al- ini eksi ne vel haklar veri- ?. Yani Macaristan ve Lehis arasi verilerek Çekoslovakya devlet arasında taksim edilecek mi. Sovyet Rusyanın cevabı Lâstiki Cenevre, 21 (A.A.) — Sovyet Ha” 'Ye komiseri Litvinof Milletler Ce- Yeti asamblesinde Çekoslovakya me *si hakkında bir nutuk söyliyerek Müh bir ibtilâfın önüne geçebilecek Mit çarelere başvurmak lüzumunu etmiş ve bu gayeye eriştirebilecek birin, mutemel bir kollektif demar- aşerlarak için Avrupanm büyük #vletleri ve diğer alâkadar devletler da bir konferans toplanması ola” kanaatini göstermiştir. Utvinot demiştir ki; “Buran, üç gün evvel Çekoslovakya İiimeri, tahbütlerine sadik bakınan Pananda ayni suretle hareket ettiği Mktirde, Sovyetler birliğinin Çek bi paktı mucibince kendis'ne yar made olup olmadığını sörmüş ve e hükümeti de tamamen açık ve bet cevap vermişti... mberlayn hareket etti Yi 32 — Başvekil OÇemberlayn saat onda tayyare ilo Almanyaya et etmiştir. | anmda geçen defa birlikte gitmiş 0. i B. Horace Vilson ve Villiam Strange yi, arlsiye hukuk müşaviri Viliam Mal, iş Ve hususi kâtibi Davis bulunmakta. ler « Çemberleayn mülâkatı Goodes, 1 de Dressen otelinde yapılacaktır. “klifler Mani 8 gazetesinin salâhiyettar bir Ray, an öğrendiğine göre, Çemberlayn ye &xeiimle şunları teklif edecektir; — Çekoslovakyanın yeni budutları. Mini v6 ahali mübadelesinin tanzimi ken © uğraşmak üzere beynelmilel bir yon teşkil edilmesi, than Sİlâh altına çağrılan askerlerin 20 terhis, >— Bu işler halledilinceye kadar ge. da müddet zarfmda Hitler ve alâka, M, Partiler tarafından sulh ve asayişin LA Tehinde müşterek bir beyana, 4 üreditmesi, pre Çek devletinin tsmamiyeti a bazı teminat verilmesi, ÇEMBER ALMANYAYA Girti Prag, 22 (A.A.) — Dün akşam saat 22 de reisicumhurun şatosunun (etrafında toplanan halkın bir kısmı bağırarak bah” çeye girmiştir. Bunun (Üzerine general Sidovy balkonda görünerek halka sükü” net tavsiye etmişse de halk “şerefsiz ya” şamak istemiyoruz.. diye bağırmıştır. “Sulh uğrunda feda edildik,, Prag, 22 — İngiliz ve Fransız sefirle rinin Pragda yapmış oldukları yeni teşeb büs dolayıslle siyasi nazırlar o komitesi, sabahın dördüne kadar Beneşin nezdinde müzakelerde bulunmuştur. Prag şatosur” daki bu toplantı sabahın altısma kadar devam etmiştir. Bundan sonra başvekâlet dâiresinde bir kabine içtima! yapılmış ve bu içtima saat 6,30 dan 8,30 a kadar de- vam etmiştir. Saat 9 da partiler rüesasından ve hü- kümet koalisyonunun parlâmento grup” ları mümessillerinden mürekkep "yirmi» ler,, komisyonu, başvekâlet dairesine da" yet edilmiş ve komisyon, orada mebusan meclisi reisi Malpiter ile âyan reisi Su kupşun riyasetinde bir toplantı yapmış” tır. Propazanda nazırı halkı hâdiselere kar şı hazırlamak maksadile radyoda bir nu tuk söyliyerek hükümetin sulhu kurtar mak için arazi fedakârlığına razı oldu- ğunu söylemiş ve göyle demiştir: “Çekoslovak o hükümeti oLondra ve Paris hükümetlerinin mukavemet e- dilmez tazyikleri altında kalmış ve Lohdenda hazırlanan teklitlerini bü yük bir acı İle kabule mecbur ölmuç- tur. “Hazreti Isa beşeriyetin selâmeti için ağır rstıraplara katlandığı gi- bi, Çeköklövakya da Avrupanın ma- bedi üstünde kendisini feda etti.” Vaziyeti anlatan radyo spikeri, hükümetin meseleyi beynelmilel ha- Keme vermek hakkindaki teklifi red- dedildikten ve İngiliz, Fransız hükü- metleri bir harbin mesuliyetini üzer lerine alamıyacaklarını katl surette bildirdikten sonra bu tekliflerini ka- bule mecbur kaldıZını söylemiştir. 'Efkâri umumiye büyük bir'yels “için dedir. Dün bin kişi Alman elçiliği civarını İşgal etmişlerdir. Biçilik polis tara- fından muhafaza edilmektedir. Ya- kın Kışladak! asker dışarı çıkmamak için emir almıştır. Eiçiliğe karşı biç bir fena söz sarfedilmemekte, halk yalnız ıslık çalmakla iktifa etmekte- dir, Tezahüratçilar Benesin şatosuna şirmek için polisi silâhtan tecride ça- bştyorlar. Her tarafta ayni sesler yükselmektedir. Binlerce kişiden mürekkep alaylar bu akşam Prag sokaklarında tezahürat yap” maktadır. Tezahüratçılar mütemadiyen “Yeni bir hükümet ve gskeri diktatörlük istiyoruz.,, demişlerdir. Saat 18 e doğru komünist tezahüratçılar Kızıl bayraklar la Almanya elçiliği (o önünde toplanmış” larsa da polis taralmdan dağıtılmışlar dır. Hükümet, İngiliz * Fransız tekliflerini kabul ettiği halde bile Almanyanın bu fe- dakârlıkla kanaat etmiyerek daha ileriye gitmesi ihtimalini de düşünerek (o tedbir- ler almaktadır. Hükümet Pragın muhtemel hava ta arrızlarına karşı korunması için tedbirler almıştır Sığınakları gösteren levhalar asıldığı gibi askerlik hizmetinden muaf olanlar hava müdafaası o müfrezelerinde hizmete davet edilmişlerdir. Almanyanın protestoları Berlin, 21 (A.A.) — Prağdaki Ak man sefaretinin Saydenberg ve Şmi- derberg hâdiseleri münasebetiyle Ço- koslovak hükümeti nezdinde protes- toda bulunmak üzere talimat almiş olduğu haber verilmektedir. Almanyanın iddiaları Albendort, Zi (AA. —D.N.B. bildiriyor: Hududa ancak 200 metre mesafe- de bulunan Albendorf köyünden Çek askeri hazırlıkları açık bir surette görünmektedir. Südet toprakların- da beton siperler yapılmakta, mitral- yözler yerleştirilmekte ve bütün bu işler hararetli bir şekil ve süratle görülmektedir, Fevkalâde seri tank ve kamyonlarla mücehbez kıtaat ka- çakları tutmak için hudut boyunca devriye geziyorlar. Dün gece köyün methalinde şiddetli bir müsndeme vu» — m — m me AYN kubulmuştur. Çek muhafızları tara- fından yakalanan üç Alman mülteci. #i kaçşmağa muvaffak olmuştur. Çek- ler köyün üzerine ateş açmışlardır. Hudntta vaziyet vabim Berlin, 21 (A.A.) —D.N.B. Ajan sı bildiriyor: Çek kıtaatının Çekos- lovakradan kaçmakta olan Südetlere karşı yaptığı silâhlı tecavüzler üzeri» no Alman - Çekoslovak hududunda gerginlik vahimleşmiştir. Sevkülceyş sebeplerden Alman ma kamatı hudut üzerindeki evleri tah- Mye ettirmişler ve Alman muhafız. ları mevzi almışlardır. Almanya başka emellerde mi besliyor ? Berlin, 21 (A.A.) — Yarıresmi kay naktan aşağıdaki tebliğat yapılmak- tadır: Bir Fransız ajansı, Romanya poli- tik mahflilerinde güya bazı tolâkki- ler mevcut olduğu hakkında bir ha- ber yaymıştır. Berlin politik mahfil. leri bu haberin Çek meselesinde İn- glitere tarafından barış teşebbüsünü bozmak için çıkarıldığı bildirilmek. tedir. Ptansız ajansı, Çek hakimiyetinin sarsılmasının cenup doğu Avrupasın- da çok vahim neticeler doğurabilece- ğini, Çekosiovakyadan sonra fik teh- likeye girecek milletin Romanya ol. duğunu ve Almanyanın Romanya petrol ve buğdayı istemekten hali kalmıyacağını ve bu yayılmanın Le- histan ve Yugoslavyayı da tehdit e- deceğini kaydetmiştir. Şimdi, nasyonel sosyalist Almanya Çekoslovakya hükümetinin hattı ha- reketinden sonra Iki memleket müna- sebetlerin hakkındaki düşüncesini! hiç bir zaman gizlemediği gibi Avrupu- nın diğer doğu ve doğu-cenup dev. letleri hakkındaki dostluk hislerini de gizlememiştir. » Kabinetleri tenkit Wp” Başlarajı 1 incide tedir. Üç rey eksik olmak üzerç ittifakla kabul edilmiş olan bir takrirde bilhavsa şöyle denilmektedir: "Ancak kollektif emniyet, devletin fa, tiklâline ve girişilmiş taahhütlere riayet esasına İstinat edebilecek olan sulhun muhafazası kaygusunda bulunan Sosya. list fırkası, bir devleti istiklâlini feda et. miye icbar eden Fransayı tecride ve gid. det rejimlerini tekviyey'e ve harp muha, taralarını arttırmağa müncer olan diplo. masi hareketine iştirak edemez. Parlâmento toplandığı zaman Deladiye kabinesinin mevkii bu yüzden epey sar. sılmış olacaktır. İngilterede de kabinenin hareketi bir gok kimselerce tenkit ediliyorsa da Sa. bık Harisiye Nazırı Eden söylemiş olduğu bir nutukta ezeimle şöyle demiştir: “ Ricatin daima daha büyük karişık lığı İntaç edeceği hakkmdaki kanaat git. tikçe kuvvetlenmektedir. İngiltere mile. *, mukavemet İzm olduğunu bilmekte ve bunun İş İşten geçmeden yapılmasını rlea etmektedir... İngiliz amele pertisi mebuslarından Cilrine, Dalton, Lathan ve Gilless bugün Başvekilin Almanyaya hareketinden bi. raz sonra tayyare İle Parise gidecekler. dir, Mebuslar Fransız sosyalist ve sendi. kalist liderlerile görüşeceklerdir. Libersller de kabinenin hareketine mubaliftirler, Dün akşama doğru Lord Halifaks ta. rafmdan kabul edilen alti kişilik muhalif, ler heyetinin verdiği İzahatı dinledikten sonra #mele partisi resmi bir beyanname neşredarek Hitlerin tehdidi karşısında utanılacak bir şekilde zeliline boyun e. Zilmiş olduğunu kaydetmiştir. Beysnnnmede “eski İngiliz demokrasl ve ndalet ananasinin Jekelendiği, ilâve edilmektedir. Alman gazetelerinin bahsetmekte ol. dukları yeni Alman mutalebatı, İngiliz gazetelerinde heyecan tevlit etmektedir. Niyüz Kronik! diyor ki: Bir felâkete mâni olmak için cerrahi bir ameliyeye muvafakat edilmiş ise bu. nun mânası, Çekoslovakyanın parçalan, masınm, yağma edilmesinin kabul edil. miş olduğu değildir. 17 Çekoslovakya taksim edilecek mi! Londra, 22 (A.A.)— Çekoslovak me selesi ve Hitler - Çemberlayn mülâkatı kabinenin dün öğleden sonra âkdetmiş olduğu içtimada yapılan müzakerelerin mevzuunu teşkil etmiştir. Çemberlayn, içtimadan sonra kralın nezdine giderek nazırların müzakereleri hakkında ken- disine malümat vermiştir. Nazırlar meclisi, Prag hükümetinin vermiş olduğu ceavb hakkında müza. kerelerde bulunamamıştır. Çünkü bu sevap, Londraya pek geç gelmiştir. Diğer taraftan, iddia edildiği veçhile hükümet, Prag tarafından dermeyan & dilen talep Üzerine İngiliz garantisinin mahiyetini ve tatbik tarihini tasrih et mek mecburiyetinde bulunuyor İse bu meselenin tetkiki hususunun bugün hi- tama ermesine ihtimal verilmemekte - dir. Ortaya yeni bir hâdise daha çıkmış tir. Macar orta elçisi, Hariciye Bakanlığı nezdinde yaptığı teşebbüste, Çek ha. ritasının tekrar tanzimi takdirinde Ma caristanın kendisinden oTrianon mu- ahedesiyle ayrılarak ve Çekoslovakyaya verilen topraklar hakkındaki isteklerin de israr ettiğini kaydeylemiştir. Macaristan, bu Macar topraklarının Macaristan arazisine dahil bulunduğu. nu ve Çek meselesinde kendisinin işti rak ve herhangi bir tarzıhallir mes'uli- yetini kabul etmiyeceğini bildirmekte » dir, Leh hükümeti de pekaz zaman önce buna benzer bir teşebbüste bulunmuş Lehistan elçisi de ayni mahiyette Lirmmüracaat yapmıştır. Lehistanın istekleri Varşova, 21 (A.A.) — Gazeteler, radyolar, lejiyönerler, eski muharipler ve milli birlik tarafından tertip edilen müteaddit içtimalar, efkârı umumiye" yi Polonyalılarla mezkün arazinin Po lonyaya raptedilmesi için başvurula” cak bütün tedbirlerin tesirsiz kalulğı Silozyasını zapt için aş- keri bir Sefer icrası fikrini hazırla” maktadır, Mevzuubahis arazide, Polonya ista" tistiklerine nazaran, 200 bin, Çeklere göre 30 bin Polonyalı sakin bulunmak” tadır. Bu arazi şimâlen Eder ile gar- ben Östraviça ırmağı ile, cenuben Slo" vakya hududu ve şarken şimdiki Po lonya — Çekoslovak hududu İle mah duttur, Bu arazi dahilinde Freystat, Buhumin, Karavina, Jablonkov, F'ri- dek ve Moravska — Ostrava şehirleri vardır, Varşovada miting Varşova, 21 (A.A) — Hükümet par tisinin idaresi altmda yerm Varşova- da Çekoslovakyadaki Polonyalılar le hinde muazzam bir miting yapılacak tır. Parti, neşrettiği beyannamede ez elimle diyor ki: Oradaki kardeşlerimiz bilsinler ki, bütün Polonya otların arkasındadır. Polonyalılara karşı orada yapılan zu- lümler artık yeter. Bütün dünya Po lonya hükümet merkezinden yükselen şu sesi işitsin: Polonya suni hududun ortadan kaldırılması yolundaki müca- delesine zafere kadar devam edecektir. Varşova, 21 (A.A.) — Pat ajansı, 30 bin kişinin salı günü Siyezin hu - dudunda nümayiş yaparak Çekoslovak yadaki Polonyalı ekalliyetin Polonya” ya ilhakmı istemiş olduklarını haber vermektedir. Nilmayişçiler pazartesi günü Kato Amerika hava kuvvetleri başkumandanı Bir tayyare kazası neticesinde öldü Vaşington, 22 (A.A.) «- Amerikan ha, va kuvvetleri başkumandanı General Westover'in Los Angeles civarında yuku. bulan bir tayyare kazası neticesinde öL düğü Harbiye Nezareti tarafından bildi. rilmektedir. 1901 de nefer olarak hava kuvvetleri hizmetine giren mumnileyh 1938 sene, sindenberi obaşkumandan olarak vasife görmekte idi, y viçde kabul edilmiş olan karar sureti- De mümasi! bir karar sureti kabul et- mişlerdir. Yarı resmi gazetenin makalesi Varşova, 21 (A.A.) — Yarı resmi (İskara) Çekoslovak meselesi hâkkın- da'diyor ki: Bugünkti tarini anda Polonya mi)- leti müttehit ve âzimkâr bulunuyor. Metalibatımız haklıdır, Her Polonyalı biliyor ki, onun ordusu, Polonyaye ait olanı temine muktedirdir ve icap eder" se yürümekte katiyen tereddüt ct- miyeçektir, Polonya — Litvanya mi nasebatının normalleştirilmesi hâdise- sinde de Polonya, ordusunu ileri sür müştür. Bugün de ayni şeyi yapacak tir. : Eğer İngiltere ve Fransa Macaris- tan ve Polonyaya yeni Çekoslovakya - nın garantisini İsterlerse, Polonya ken di hesabına daha şimdiden şunu beyan eder: Polonya metalibatı kabul edi mez ve Olsa mıntakasr Polonyaya ik hak edilmezse Polonya, böyle bir ga” ranti veremez, Polonya iki yüz bin ırkdaşını icap ederse kuvvete müracaatla kurtarmağa azmetmiştir. Yarı resmi İskara Ajansı, şimdi terhi si icap eden sınıfların bazı teşkilâtlarda silâh altında ipka edilmiş olduğunu bil- dirmektedir. Macaristanda Budapeşte, 21 (A.A.) —Bu sabah burada kahramanlar meydanında nuar. zam bir miting yapılmıştır. Mitingin ta hu şudur: Hudutların tadili, bu miting de bütün Macar milletinin tek bir kütle teşkil ettiği ve bu husustaki metalibat- ta da müttehid bulunduğu ilân olun- muştur, Macar Bâşvekili Imredi, Bershtesga- den ziyareti hakkında gazetelere yaptı” ğı beyanatta, Hitler ve Alman harici. ye nazırı ile görüşmüş olduğunu söy- lemiş ve demiştir ki: “— Bu mülâkatın asl ehemmiyeti noktai nazar teatilerini devam edece- gindedir, Dünkü konuşmalarımız, Çe koslovakya meselesine inhisar etmiştir.” Bundan birkaç gün evvel, Çekos- lovakyada yaşayan Macarların salâ- hiyettar mümessilleri, oradaki Ma- carlar için kendi mukadderatlarına, kendilerinin sahip olmaları hakkımı talep etmişlerdir. Bu talep bütün Ma- carlstanda şiddetli bir makes bulmuş tur. Macar hükümeti, elimdek! bütün vesaitle bu talebe müzaheret etmek ve bu talebi süratle tahakkuk ettir. mek olan vazifesini tamamiyle müğ- riktir, Üç devlet cephesi Londra, 21 (A.A.) — Londra gaze- teleri, Hitlerin dün Macar başvekili ve Macar hariciye nazırı le yaptığı mülâkat etrafındaki! haberleri büyük bir alâka İle mevzuubahis etmektes dir. Gazeteler, Berhştesenden'de Çek meselesi etrafında Polonyanım da dahil olduğu müttehit bir cephe te- şekkül ettiğin! kaydediyorlar. Japonlar mazeret buldular er Baştarafı 1 incide Tokyo, 21 (A.A.) — Haber verildiğine göre, Çankayşek hükümetinin Birmanya ile Yunnan arasındaki itirazlı toprakla” rın beşte ikisini İngiltereye terketmiştir. Buna mukabil, İngiltere, Çine malze* me vermek suretile yardımda bulunacak- tır. Bu topraklar Mekongun obatısmda bulunmaktadır. 1 — Ingiltere Birmanya ile Yunnan #* rasındaki hudut yolu ile Çine mühimmat ithalini kolaylaştıracaktır. 2 — İngiltere, Yunnanda yol ve tayyar re meydanları inşası masraflarmın bir kısmını üzerine alacaktır. "3 — İngiltere, Birmanya, Hindistan ve Malezyadaki Çinlilerin Japon aleyhtarı tahrikâtlarını müsamaha ile karşılryacak tar, Şimali Çinden (bildirildiğine göre de, Şansinin merkezi olan Sianfeda halen yüzden fazla Sovyet zabiti vardır. Bu vi- İâyetteki Çin kuvvetlerini Sovyet kuman danı general Sambonof idare etmektedir,