13 Temmuz 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

ölüyor / Memleketler Yıkılıyor! Sev.nen yalnız silâh labrikalarıdır Yazan: Loyt Core TanSIZ gazelesinde | | | | | | Sulara bildirmeği faydalı buldu. ma için buyanıyı hülâsa ediyo- nerenin bulunduğu vaziyeti anla- Md müracaat ettiğim (üç menba 1 RM İngiltere ve müstemlekelerinin bir Rig are ve seyriseferini gösteren tes aş iroların haltalık nakliyat ir İşsizlerin sayısını gösteren rakam- a Birdüğüm rakamlar, bir felâketin k ar Hde bulunduğmuzu hissettirecek kötü değildir; fakat insana sevinç tek bir vaziyet de göstermiyor. İva İt, geçen senenin omayıs ayma Yüzde 7 azalmıştır. Bu rakam “, MŞ görünebilir. Fakat 938 senesi- çlangıcındanberi bu miktar yavaş eğ) aior bü'endişe verici bir ala” e olarda hakliyat miktarını işe rakamlar da hayra delâlet etmi. a Nakliyat fiyatları arttı buna rağ. Bimendifer hasılatı geçen ( seneye tan bir hayli düşüktür. ağir vin miktarı yeniden 300.000 art- Tiğ. İngilterenin #ilâhlanma için sar. A.S milyonlara rağmen İş sahasının Yep “ huhramen seren Asil ai. tn Vize yakındı düzeletöğini gös- b hiçbir alâmet göremiyorum. İnya buhranı liz mensucat ihracatının telâş vere İyi çde düşmesi dünya (iktisadinm “)a ş* halde olmadığını gösteriyor. Dün Mailiz mamulâtını eskisi gibi arıya. Satin almıyor, binâcnaleyh İngiltere- ni Şeyler satamamak © imkânsızlığı a ında kalıyor. İnsanlık, istikbale ike bakıyor ve müstacel ihti. ni kurtarmaktan başka o bir şey h e Yayi Si ini Miki nün vaziyetini pes penbegö- b bu buhranı nasıl izah e. lerini öğrenmeği çok isterdim. “k Yeryüzünün vaziyeti Bu kadar iyi- ”* eğer istikbal hakkında endişeleri» İh © halde milletler (o arasıhdaki âflar nereden çıkıyor? Niçin hü. er harp bütçelerini durup dinlen- ârturyorlar? Niçin bütün fabrika İ hanl harp malezmesi çıkarı. EE İçil Yeryüzü üç hırsla sarsılyor: Ha harbini İtalyanlar ve Habeşliler a herkes unuttu. o İtalyan mü- » hâlâ Habeş masrafını ödemek bir yük altındadır. Dağlara s1. “Mabeşliler de gittikçe (artan bir Wçerisinde. Ve İspanya harpleri devam edip her sabah gazeteler bize bu dair korkunç haberler vermek- kalmıyorlar, Her iki harp bey- alım, satım ve nakliyat iç yük bir engel oldu, bü harbin bilvasıta zararlarından Yük zararlar: var. Memleketler ,,, İnsanlar ölüyor. çalışacak kol. Mi agtilak edecek ağızlar | eksiliyor. Ma, e Yetten sevinen yalnız silâh fabri. W e. inn haritası durup dinlenmeden de mahküm, Merkezi Avrupa ha. va çi gi silindi. yeni hir zil , Avrupa devletleri, ye- İN haiz bili bağlanacak Ve FE; PE: zle if # Eğ; 7 Hi , ehemmiyetli tebeddüller şark nın Çine galebesi tak- Dep Devamı 11 incide kak İngiliz Başvekil Loyd Core bir | rap - Yahudi kav “Dünyaya bir | gası, son günlerde il başlığı altında bir makale neş | gene en hâd bir Pelmiştir. Senelerce dünya siyasetine | şekil aldı. Otur- yi olmuş bir devlet adamının | dukları # Weüne cit fikirlerini kısaca okuyu- paylaşamıyan bu jM ESELE) Filistin hâdiselerinin işyüzü nedir ? Bu kabil o Filistindeki A- J Bam eee toprağı iki ork arasında hergün kanlı kav- galar oluyor Bu ülkeyi ii dası altına almış olan Ingiliz mille- nin askerleri bi- le, ayaklanmala - rın önünü Al için çok müşkülât çekiyorlar. Avrupanın meş” hur O muharrirle- İ rinden Bernar Sa- vinyi, Lâ Tribün gnzetesinde Filis ön hâdiselerinin 1 Bütün dünyanın merakla sp etti. İT hâdiseleri çok derin bir görüşle tah Hil etmiş olan bu yazıyı, sütunlarımıza geçiriyoruz? ... Filistindeki Arap ve Yahudi ihtilâf- ları, âdeta balli imkânsiz bir davadır. Ve belki de ber hangi bir hâl çaresi bu. lunmaşıışdır ki İngiliz gtoritesi altm- da bir mutavassıt şekil bulmak imkâ nunı bahşedecektr; fakat buan pek &o taylıkla varlmıyacaktır. Yahudiler Filistinde bir yuva kur- muşlar; bunu bizzat tanzim etmi; lerdir; burada miktarları hergün ço galmaktadır. Bu yuvayı terketmeleri beklenemez, Filistindeki yahudi mille- «i çok hususi, Şarki Avrupa ve hattâ garp merkezlerindeki yahudi kitlele rinden, yahud da eskiden müslüman, Yakın Şarkta oturan yahudilerden çok farklı bir millettir. Filistin arapları hâlâ miktarca çok üstündürler, Maverayı Ürdün arapla - rından ve bütün arap dünyası, Suriye, İrak, Mısır, Hicaz, Necid tarafından himaye görmektedirler. Her gün Ze- min kaybetmektedirler; ticaret, en düstri, bankacılık, hattâ ziraat sahala- rında yahudiler kadar kuvvetli değil - dirler; ancak kemmiyetçe üstünlükleri vardır; ve şiddete müracaat suretiyle karşı koymaktadırlar. Bu reaksiyonun kolayca duracağına inanılmaz. İngilizlere gelince, Mısır: terkede- imezler, çünkü Filistin garpta ve şima- li garbide Mısırı ve bilhassa Süveyş kanalım; örter, (Avrupa, Asya ve | 2 İT pi Bir ziyafette bir sene yemekler evvelki yendi | ONDRADA bir soğuk bava dolabı müessesesi tarafın. dan geçen gün bir reklâm ziyafeti verilmiş ve buna birçok kimseler davet edilmiştir. Yemekte davetliler çorba, hindi kızartması, patates, ma- karna, üstüne de tatlı ve dondufma yemiştir. Yemek bittikten #onra davetlilere, bütün bu yemeklerin bir sene evvel yapıl- dığı ve bugüne kadar en son İstem buz dolaplarında muhafa- za odildiği bildirilmiştir. Şüphesiz ki buna herkes hayret ediyor, o zaman, şirketin müdürü izahat veriyor: Bu yenilen şeylerin bazı soğuk hava dolaplarında o güne t kadar çiğ olarak, yeni konserve şeklinde muhafaza edilmiş- meye : Ur; bazları ise, meselâ tatlılar, dondurmalar bir sene evvel dünyanm en kuvvetli | yapılmış ve 12 ey buz dolabında saklanmıştır. 5 Maratonu halini alacak, Japon Bu sürelle, gayot muvaffalıyetli neticeler veren bu yeni ğa tebeası sayısı dünya- |konserve ve yemek muhafaza usulü daha geniş bir sahada tatbik edilecektir. TN eilistindeki tngilir askerleri, araplarda ve silâh arıyorlar. , hattâ denilebilir ki Afrikanın birleş- tikleri noktada bundan iyi bir strate - jik mevki bulunamaz, Böylece yahudiler orada kalmak raplar da, İngilizler İngilizler bu meseleyi arazi bakı- mından halletmiye çalışmıştılar. Filis- «in ikiye bölünecek, yahudiler bir yu- va muhafaza edecektiler, fakat daha daralmış olarak ve bir kaç ölü şehirle. Kudüs bitaraflaştırılacaktı. Arazinin büyük kısmı araplara kalacak ve bu kısım Maverayı Ürdüne ilhak edilerek Emir Abdullah buranın kralr olacak - tin Başlangıçta topraklarını, yahudilere iyi fiyatlarla (Osatmış olan araplar, senelerce müddet, çiftliklerine taarrus ederek ve münferiden rastladıkları ya- hudileri öldürerek göçmenleri usan- dırmıya çalıştılar. Fakat bu macerada bilhassa İngilizlerle karşılaştılar. Fa- kat yavaş yavaş araplar gerillayı tekâ - mül ettirdiler, İngilizler ne yapacak - larını şaşırdılar ve yahudiler çok si kınt: çektiler. Bunun üzerine, yahudiler yalnız köy ve çiftlikleri müdalaaya (Omemur silâhlı milisler teşkil etmekle iktifa et- miyerek, taarruza geçen, cinayete cina- yetle, yangına yangınla mukabele e- den hücum İotalar; teşkil ettiler. Roşpina suikasdine iştirak etmişo lan genç yahudi militanı © Salomon Ben Jozef ve arkâdaşımın idama mah küm edilmeleri bu harekete sbebiyet verdiği söylenebilir. Mutlak yahudi nasyonalizmini tem- sil'eden ve Filistinde hattâ İngiliz hi- ülkede, birgün sükün içinde yaşamak lacak mıdır ? mayesinden bile vazgeçe bilecek kudretli ve müs- takil bir yahudi nasyonalizmi kur» mak istiyen Jabo* t#nski'nin o reviz- yonist müfrit partisinin faali yetini de (Obuna iMâve etmek lâ zımdır. Böylece bu - gün, karşı karşı” ya iki ordu görü yoruz, arap Ve yahudi oorduları ki iyi talın gör- müştür ve biri Suriye ve diğer taraflardan gelen arap gönüllüle - rinden, diğeri de dünyanın hemen her (yanından gelen yahudi gö- nüllülerinden müzaheret görmektedir. Bu iki ordu harekete geçeceklerdir, ve şimdiden geçmişlerdir de. Her bi- Ti, hareketine azami enerji ile devam edecektir . İki kuvvet arasında sekr- şıp kalan İngiliz kuvvetleri, bütün bu cengâverleri durdurmıya yetecek mik tarda değildir. Şimdiden arap çeteleri le Başa çıkamıyorlar, hem ârap, hem de yahudi çeteleriyle nasıl başedebile- ceklerdir? Diğer taraftan İngiltre, Filistindeki askerlerini iki misline çı- karmak lüksünü kendine bahşedemez, Bu davayı hal için her iki tarafın e- meljlerini uzlaştıracak bir mutavassıt “şekilden başka bir çare hatıra gelme- mektedir. ilistinin iki devlete taksimi iki rakipten hiç biri tarafından kabul edilmedi; belki başka bir şekil bulu- nacaktır. Yahudiler artık buraya yerleşmiş - lerdir ve onları memleketten kovmak mümkün değildir; iki düşman ırkın birlikte yaşamıya alışmaları için zaman | Aimanya Bize imrenmiş! Hatayda Türk akalliyetine tatbik (o edilen usulün Çekoslovakyadaki Alman aka'liyetine de tatbikini isteyeceklermiş! Hariciye Vekâleti Genel Sekreteri Numan Mencmencioğlunun, ticaret heyetimizin başkanı sıfatiyle, Alman Harieiye Nazır Fon Rihbentropla yaptığı görüşmeden bahseden ingiliz- ce “Taymis” gazetesi şöyle diyor: İhtimal ki bu mülâkatta, İngiliz hükü- metinin Türkiyeye verdiği 15 milyon sterlinlik kredinin gerek siyasi, gerek iktısadi neticeleri görüşülmüştür. Çün- kü bu anlaşma Türkiye ile ticarı münase- batı kesmiş olan Almanyada bir «ley tefsire sebeb olmuş ve İngilterenin u - mumiyetle Balkanlara yardım etmek hu. #usundaki tasavvurları tenkid oedilmiş- Alman hükümetinin harici ticaretini inkişaf ettirmek istediği malümdur. AL manyada şarki Avrupada en büyük müşkülâtın pazar meselesi olduğuna İşs- ret ediliyor ve 70 milyonluk bir devletin alışveriş ettiği bir pazarı İngilterenin eline geçireceği söyleniyor. Gene işaret edildiğine göre, Ihracatlarının yüzde Lal ve ya 80 mı Almanyaya yapan garki Av- Tupa memleketleri Almanyaya malları. ni ancak ondan mal alırlarsa satabilecek- İerdir. Onun için, İngilterenin şarki Av. rupadaki bu siyaseti bir gün mağlühiye. te uğrıyacaktır. Avam kamarasındaki bazı mütalealar, İngilterede Almanyanm şarki Avrupadaki iklisadi teşebbüsüne mâni olmak için boşuna para serfedile- ceğinden korkulduğu şeklinde tefsir 8 - dilmektedir. Ribbentrop, Türkiye hariciye genel #ekreterinden son Türk - Fransız mua hedesi hakkında da malümat istemiş o- labilir. Çünkü bu anlaşma Almanyada büyük bir ehemmiyetle karşılanmıştır. Bu muahedeyle Fransa Türkiyeye, Sancak Obududu içindeki Türk a. kalliyeti ile alâkadar olmak ve Icabında onları himaye için asker göndermek hakkını vermiştir, Hattâ, bu anlaşma milletler arası muahedelere mugayir O- larak yapılmıştır. Bu da, harbden sonra ortaya atılan, muahedelerin tekrar göz. den geçirilmesi teklifi üzerinde bir tec- rübedir. Zannedildiğine göre Almanya, İsken- derun Sencağında küçük bir Türk akal unsuruna itimat edilemez mi? Araplar | iyetine tatbik edilen usulün Çekoslovak» eskiden İspanyada büyük ziraatçilerdi. Pilistinde ziraat sahasında çalışmıya başladıkları takdirde pekâlâ yahudilerle yanyana yaşayabilirler. Arap ve yahudi köylerinin, daha iyisi kantonlarının yanyana sıralanması tasavvur edilebilir. Bu takdirde İngiltere hakem olacak ve arap ve yahudi müşavirlerin yardımiyle merkezi idare rolünü oynıyacaktır. Arap veya yahudi âlemlerini gücen- dirmek, İngilizlerin menfaatine olma- dığı için, her halde, ırklarının biribirine karışmış olduğu burca diğer yerler gi- bi, Bilistinde de sükün içinde yaşamak mümkün olacaktır. Tırnakları boyalı bir ONDRADA Haydaprkia dolaşanlar, geçen gün çimen- lerin üzerinde minimini bir çocuk bulmuşlardır. Çacu- ğun kundağmı süsliyen dantelâlar, bu küçük kızm zengin bir ailenin çocuğu olduğunu gösteriyormuş. Çocuğu bulanlar kun- dağın ihtişamından ziyade yavrunun koyu kırmızı boyanmış manikürlü tirmaklarına hayret etmişlerdir. Btraftakiler, ancak bir aylık olan bu bebeğin terkedilmiş değil, sütninesi tarafın- dan unutulmuş bir çocuk olduğuna hükmederek yavruyu alıp polise götürmüşlerdir. Londra olisi, tımakları manikürlü tir. naklarına hayret otmişlerdir. olan bu bebeğin terkedilmiş değil, sütninesi tarafndan unu- tulmuş bir çocuk olduğuna hükmederek yavruyu alıp polise götürmüşlerdir. Londra polisi, tırnakları manikürlü bir aylık bir çocuk bulunduğunu bir haftadanberi ilân ettiği halde he- nliz ebeveyni polise müracaat ederek çocuğu istememiştir. İşi el le e a lde Ya mel ak ka inle vi and mdi 1 Etraftakiler, ancak bir aylık keiki sx yadaki büyük Alman akalliyeti hakkın. dn niçin tatbik edilmiyeceğini soracak « tır. İyi malümat alan mahafil, Çek hükü- metiyle Südet Almanları arasmda mü, zakörelerin yavaş gitmesine yakmda Al. manyanm nazarı dikkati çekmesi bek- leniyor. Almanya, Çek meselesini matlm- kün olduğu kadar çabuk halletmek ka rarmda berdevamdır. e HABER — İngiltere ve Frensayla yaptığımız son anlaşmalara, Almanyada yapılan “komanter” lere tarafımızdan göyle mukabele edilir? 1 — Almanya ile yaptığımız alışveriş mekanizması âsima o bozukdüzen gitmiş. tir. Belki bir müddet için Almanya, bi. ze iyi müşteri (alıcı) olmuştur, fakat dar ima fena tediye ederek. Almanya ile ti- cari dostluğumuzu devam ettirmemek niyetinde değiliz. Ama Almanya sulhü kuyvetlendirmiş olan son anlaşmalardan muztarib olarak bizden mal almamağa kalkarsa bundan matem duyacak deği- liz. Metropol İngiltere yani Britanya a- daları “müstemlekesiz Almanya, dân ânhâ büyük ithalâtçsdır ve iyi tediye 6- den ithalâtçı, 2 — Almanya Hatay davanızla Südet- lerde güttüğü ilhakçı davayı ya yanlış anlamakta, yahut yaramaz bir inatla kö- tü kötü istismara çalışmaktadır. Tekrar edelim ki Hatay zaferimiz asla bir reri, ziyonist hareket değildir. 1921 muahede- sini yanlış ve dürüst olmıyan tefsirler. den sıyırdık, Fransayı taahbüdlerini ifa- ya mecbur ettik. Südetler için, harb 80- nu dünyasını tanzim etmiş olan muahe- delerde böyle bir taahhüd meveyd de- ğildir. Kaldı ki Hatayda Türk azlık de- ği), çokluktar, k : e KM e | f ! g !