27 Mayıs 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Yeni TIİiREN Cumhuriyet Erzincana bayramında varacaktır Nafla Vekili “ Millileştirecek üç Şirket kaldı, onlar da kolaylıkia hatlolunuyor,, dedi Ankara, 26 (Telefonla) — Nefia Vekâleti bütçesinin müzakeresi esnâ- #mda Nafia Vekili Ali Çetinkaya ile- Tİ sürülmüş olan mütaleaları karşı. hık olarak şu beynnatta bulunmuştur: Nafia Vekâleti (hizmetleri hu - kümetçe de ehemmiyetle ve tabif sey- rinde düşünülerek takip edilmektedir. Zannederim ki, yapılan ve yapılmakta olan işler yüksek heyetin ve memle- ketin arzularını tatmin edecek mahi- yettedir. Bununla tabil biz de vazife mizi yaptığımıza kajl olarak müsteri- hane çalışmamıza devam ediyoruz ve edeceğiz. Şimendifer işleri? 'Bu siyasete devam etmekteyiz. 1938 senesi içinde Zonguldaya kadar git- tik, Ve'bu hattr işletmeğe açtık, Si - vas « Erzurum Üzerinde Çetinkayadan Malatyaya kadar olan iltisak hattmm da açıldığını biliyorsunuz. Ondan sor. ra Divriğe kadar olan battı işletme- ğe açtık. Bu sene teşrinlerde, Cumhu- riyet Bayrammda Erzincana mutlak surette varacağız. (Bravo sesleri), Dün veyahut evvelki gün "lıçta ka- dar demir ferşiyatı bitmiştir, Kemaha yaklaşmak üzereyiz. Erzincana kağar olun toprak tesviyesi tamamen bit - miştir, Demir köprülerin bazı aksamı kalmıştır, önümüzdeki günlerde ray ferşiyatma devam edilecektir. Erzincanden Erzuruma kadar olan kısım üzerinde .ehemmiyetli tesviyei turabiye ve köprüler kismen bitmiş ve kısmen bitmek üzeredir. Her halde 38 senesi İçerisinde demir fergiyatima başlanacak 309 da da mutlak surette bitecektir. (Alkışlar), Büyük su izlerine ehemmiyetle baş- İadık. 31 milyon liralık bir tahsisat aldığımızı biliyorsunuz. Memleketin büyük su işleri üzerinde her tarafta bilfiil çalışılmaktadır. Etüdler yapıl - Miş ve her türlü hazırlıkları bitirik miş olan yerlerde münakasalar koy- makta ve ihâle ötmekteyiz. Bir çok yerlerde ihaleler yapılmıştır. Üç sene sonra sulama ameliyesine başlamış 0- lacağız. Asfalt yol işi: Bu sene yalnız Lüleburgazden öte tarafa devam etmek için bir milyon lira kadar bir tahsisat aldım. Bir ta. raftan da projeleri hazırlıyoruz, he- men az zamanda İşe başlıyacağız. İs- tanbul « Ankara meselesi de hatırı - mızdan geçer, Ve garpten şarka doğ- Tu bir otomobil yolunun da uzaması gayanı arzudur, Yalnız bu büyük bir işdir. Şimendifer Işi devam ederken bir taraftan da bahalı olan asfalt yol i- gine fazla para koymak teklifsizce bir hareket olur. Ötekini bitirdikten son- ra sıra ile buna geçeceğiz. Yalnız bu- nun üzerinde de vfak bazı bereketler yapmaktayız. Tayyare mevdanma ka- dar olan 9 kilometrelik bir kısmı yap. tık. Etimesuda kadar bu yol uzatıla- caktır ki bununla 19 kilometre ola - caktır, Yani ihmal etmiyoruz, hatırı- mızdadır. Böyle firsat buldukça ufak tefek yapmak istemekteyiz. Posta - Tolgraf bütcesi reldii va kit yine izahat vermek mümkündür. Şimdiden söyliyeyim ki, tasarruf san- dıkları üzerinde arkadaşımız durdu- lar. Bu sandıklar üzerinde esaslı tet- kikat yaplırmaktayız. Bunu her hal de yapmak istiyoruz. Çünkü bizin memleketimizde kolay para yatırmak, kolay para almak işi çok faydalı ne- ticeler verecektir. Bundan halk çok istifade ederektir.'Buna kan! olduğu- muz İçindir ki, bu işi yapmak istiyo yuz, (Bravo sesleri, sikışlar). Gençlik parkı için; 300 bin lira koy» duk, Yakmda bu parki yapmaya baş” yoruz. Ecnebi şirketler meselesi Üzerine arkadagım temas etti. Umumiyetle şirketleri millileştirmek prensibini vekil olduğum gündenberi takip et- mekteyim. Ve takip ediyoruz. (Alkış- lar). Geçen sene vadettiğim gibi tevec- cihünüze ve itimadınıza mazhar ol - dukça bitireceğim dediğim bu işi AL lah nasip etti, bitirdik, İstanbul elek- trik şirketi işi hallolundu. (Sitrekli al- kışlar ve bravo sesleri). Diğer iç şir- ket kalmıştır. Onlar da kolaylıkla hal Tolunuyor. Arkadaşlarım başka arzusu ve sus- li varsa söyliyeyim. (Bravo sesleri ve sikışlar). Milli Müdafaa Vekilinin sözleri Ordu Hazırdır En son sislem harp vasılalarile teçhiz edilmiş bulunan Türk ordusu Milletimizin yüksek menfaatlerini koruyacak bir hale Ar gi Ankara 26 (ALA.) - B. M. Meclisi- nin bugün toplantısında Mil Müdafas Vekili Kâzım Özalp, Vekâlet bütçesi- 8'İ, BA Milli Müdafaanın geçen seneki büt- çesile bu seneki arasında 15 milyon Ji ra kadar bir fark vardır. Bunun alt buçuk milyon lirası kara, deniz ve ha va teşkilâtımızın genişletilmesi odela yısile artacak olan masraflara karşılık olmak üzere bütçenin muhtelif (fasıl latina tevzi ve taksim edilmiştir. Sekiz buçuk milyonu da Büyük Şefimiz Ata türkün İrade ve tasviplerile hazırlanan yeni beş senelik silâhlanma programı am İlk senesi taksitleri karşılığıdır. Arkadaşlar, bildiğiniz gibi büyük, küçük her millet ordularının teşkilât nı genişletmekte ve bütün varlıklarile harbe hazırlanmaktadırlar. Gerçi bey- nelmilel müesseseler sulhu idame içir insaniyetkârane gayretler sarfediyor. lar, Sonrs devlet adamları maruf siya- si şahsiyetler her yerde sulhperverane nutuklar söyleniyor. Amma bir taraf- tan da silâhlanma yarışına çıkmış olan milletler birbirlerine geçmek için olanca! kuvvetlerile çalışıyorlar, ouğreşıyorlar. Bu haller, sulhun tehlikede olduğunu gösteren alâmetlerdir. Bütün dünya yı ateşe verecek ve bize de sirayet ede- bilecek olan bir harbin zuhur etmiye- ceğini hiç kimse iddia edemez. Ve bu- hun ne kadar yakın veya uzak olduğu da tahtmin olunmaz. Böyle olunca ker an her ihtimale karşı ordumuzu hasır bulundurmak mecburiyetinde olduğu- gumuzu söylemeye hacet yoktur. Arkadaşlar, kabul buyurduğunuz ka- nunlarla, verdiğiniz isabetli kararlarla ordumuzu en son sistem harp vasıtala- tile techiz eğerek milletimizin yüksek menfaatlerini lâyıkile koruyacak bir ha- le koymuş bulunuyoruz. - Bravo sesleri şiddetli alkışlar, Bu sayede bugün ci- han hadiselerini sükünetle takip etmek- te ve aleyhimize vukubulabilecek her hangi bir teşebbüs ve hareketi şiddet ve emniyetle karşılamaya made bulun. maktayız., - Bravo sesleri, şiddetli ve sürekli alkışlar., « Küvvetimizin en büyüğü Büyük Şe. fimizin yüksek kudreti ve her hususta bütçe HABER — Aksam postam 27 MAYIS — 1938 konuşulurken Mühim birmesele serseri çocuklar Bir kadın saylav diyor ki: “Müli hazineden bir kuruş üzerinde nasıl tiiriyorsak, çocuk üzerinde de aynı hassasiyetle titreyelim ! Ankara, 26 (A.A.) —B. M. Meclisi buzün Hilmi Uranın başkanlığında toplanarak 1938 bütçesinin müzake- rosine devam etmiştir. Celsenin açılmasını müteakip, Mil Müdafaa Vekil Kâzım Özalp kürsüye gelerek bütçe ve müdafaa kuvvetlerimizin veziyeti otrafında alkışlarla karşılanan beyanatta bu- Tunmuştur. Bu izahattan sonra, MUH Müda- iaa Vekâleti kara, deniz, bava büt göleriyie askeri febrikalar ve hari- ta umum müdürlükleri bütçeleri o- kunmuş ve kabul edilmiştir. Bunu müteakıp müzakeresine ge- çilen maarif bütçesinin heyeti umu- miyesi üzerinde söz almış olan ba- tiplerden Nakiye Elgün (Erzurum), maarif bütçesine konulmuş olan ye- ni tahsisatın bütçenin fasılları ve maddeleri arasmda sureti Inkısamı zerinde durmuş ve bunlarm büyük bir isabetle en lüzumlu yerlere ây- rılmış bulünduğunu işaret ettikten #onra serseri çocuklar meselesine tomas etmiştir. Hatip bu mevzu üzerinde beyanat ta bulunurken anaları, babaları ta- rafmdan hayata düşmelerine göz yumulanlar veyahut ana ve babanın “erkt mürakabesinden uzak kalan ço- cukları değil, talihin kendisinden esirgediği anasiz, babasız yalnız mil- letin sinesinden başka sığınacak bir şeyi olmıyan yavruları gözönünüde bulundurduğu ve diğerlerinin vazi- yetlerinin ayrı bir mevzu teşkil ey- Jediğini kaydetikten sonra, “Bu gibi çocukların diğerleri hariç tutulduğu takdirde geriye kalanları pek o ka- dar çok değildir. Azdır. Fakat bir tek bile olsa, bunu katiyen ihmal €- demeyiz. Muhterem heyetiniz mjl)f hazineden bir kuruş Üzerinde nasıl titreyorsa, milli bir servet olan ço- cuk üzerinde de ayni hassasiyetle ve hattâ daha ziyade titromesi Jâzım- dır.,, Nakiye Bigün bravo sesleriyle ve alkışlarla karşılanan bu sözlerden sonra bunun için memleketin bir kö- şesinde, bunlar Için bir yatı mekte- bi kurularak faydalı birer uzüy ba- line getirilmesini istemiş ve demiş- tir kiz “Bugün kendilerin! maarif kans- İyle esirgediğimiz!, yarın, ıstırapla, sıhhf ve adl! kanallarla yani ceza evleri ve hastahanelerle ödemeye mecbur olacağız.” Nakiye Bigünü kürsüde Fikri Mut- la takip etmiş, maarif vekâletinin değerli mesaisinden. bahsetmiştir. Hüsnü Kitapçı (Muğla), maarif kitapları işine temas eylemiş ve im- (iban şekilleri üzerinde durmuştur. Dr. Osman Şevki (Konya), tale- be mevcudu ile muallimler adedi a rasındaki farka temas eylemiş te beden terbiyesi ve musiki meselesi etrafından geçen yıl ileri sürdüğü bazı mütaleaları hatırlatmıştır. Maarif Vekili Saffet Arıkan bu mütalealara karşılık vermiş ve he- yeti umumiyesi üzerinde müzakere kâfi görülerek maddelere geçilmiş ve bütçe olduğu gibi kabul olunmuş- tar. Nafıa Vekâleti bütçesinin müze keresinde Berç Türker #öz alarak asfalt yollar ve posta tasarruf san- dıkları ile mevcut ecnebi şirketler hakkında bazı temenniler ileri sür- müş ve Nafıa Vekil! vekâletin umu- imi mesaisi etrafında Izahat vermiş ve bu temennilere cevapta bulun- muştur. Nafra bütçesini takiben İktrsat Vekâleti bütçesinin tetkikine baş- lanmıştır. Bütçenin heyeti umumiyesi ©ze- rinde bazı hatipler söz almışlar ve fakat vaktin gecikmesi dolayısiyle yarın müzakereye devam eğilmek ü- xore toplantıya niharet verilmiştir. Maarif Vekilinin beyanatı Bu sene mektep kitapları vaktinde mahallerine gönderilecek Liselerdeki leyirmeccanı talebenin yüzde yetmiş başi, muallim yetiştirilmek üzere gelecek seneden itibaren yüksek mual- lim mektebine alınacak Ankara, 26: (A.A.) — Maarif Ve. kâleti bütçesinin müzakeresi mlinase- betile Maarif Vekili Saffet Arıkan şu beynnatta bulunmuştur: Sayın arkadaşlar, Bu sene bize verilen para yani zam. molunan paranm yekünu 2.631.000 li- radır, 2.631.000 Uranm, $11 bin Jirasını maaşata, 32 bin lirası Ücretlere ve ayrıca 410 bin lirası eğitmenlere, 299 bin Firası kursa, 231 bin Ilrası geçen senedeki tahsisata zemimeten ihalesi yapılmış olan İnşanta, 124 bin lirası leyli meccani talebenin 1500 e iblâğı- na tevzi edilmiş bulmuyor. İLK TEDRİSAT VAZİYETİ İlk tedrisat hakkmda büsene ne yapmak imkânını ve fırsatını bulaca- fiz, onu arzedeceğim: Arkadaşlar, biz memleketin kültür ihtiyacmı şu suretle mutalea cdiyo- Tuz. Bir kere sehir ve kasabalar 800 yüksek kabiliyetini göstermiş olan mil- letimizin fedakârlığıdır - bravo sesleri alkışlar « maddi ve manevi küvvetleri böyle iftihara değer bir derecede alan nüfustan fazla olan 400 - 800 arasında nüfusu olan köyler vardır. Nüfusu 400 den aşağı olan köyler vardır. Bu suretle bir tamif yapmak mümkün dür. Bugün elimizde ilk tahsil ve ilk tedris muallimi olmak üzere 14 bin küsur kişi mevcutsa da nüfusu 800 den fazla veya sekiz yüz ile 400 ara- #inda olan köyler de dahil olmak Üze- re bütün kasabalara ve bütün bu ka- bil köylere vermek ilzere daha 12 bin müallime ihtiyacımız vardır. Nüfu- su 400 den aşağı olan 32 bin köy bunlardan ayrıdır. Bunun için mevcut muallim mekteplerini takviye ederek mümkün olduğu kadar bu 12 bin mu. allimi az zaman zarfında yetiştirmek için bu sene aldığımız tedbirlerden biri de Muallim mektepleri talebesi a- desini çoğaltmak olmuştur. Bu sene de bunu tatbika başlıyaca- Bız. Bundan başka geçen sene kanunu- Müli Müdafaa Vekilimizin bütün milletin emniyet ve itlmadını teyid eder beyanatı, münasebetile, cumhuriyetimi- sin kiymetli ve kudretli ordüsünâ yük- ordumuz Atatlirklin yüksek sevk vel 8€k meclisin selim ve sevgisinin iblâğını idare ve kumandası altında ne kadar büyük İşler başarabileceğini takdirinize bırakır, bütçenin kabullinü rica ederim. - Bravo sesleri şiddetli alkışlar.- Bu beyânatı takiben Milli Müdafaa Vekâleti kara, deniz, hava bütçelerile âskeri fabrikalar ve harita umum mü- dürlüğü bütçeleri kabul edilmiştir. Bütçelerin kabulünü takiben aşağı - daki iki takrir ittifakla ve sürekli alkış- Jarla tasvip olunmuştur: rica ederiz. Şükrü Koçak (Gİ, Kâzm Sevüktekin Milli müdafaa Vekâletimizin bütçesi müzakere ve tasvip olunurken B.M. Meclisinin ordumuza olan sevgi ve hür- metinin Vekâlet vasıtasile ordumuza ulaştırılmasını yöksek tasvibe sunarız, Antalya Erzutum Rasih Kaplan < Aziz Akyürek! nun bir fıkrasının tadilinden bilisti- fade Galatasaraya leyli meccani tale- be vermiş bulunuyoruz. Bu miktarı bu sene elliye iblâğ edeceğiz. Ve bun lardan lisan hocası yetiştireceğiz. Leyli meccani talebenin yüzde yet- miş beşini muslim yetiştirmek Üzere gelecek seneden itibaren Yüksek mu- allim mektebine alacağız. Yalniz memlekette fabrika, atölye inkişafma mütenazır olarak talebe ye. tişiyor. Fakat adet itibariyle kifayet etmiyor. Dün bir tahrirat aldım. Mil- li müdafaa Vekâletine merbut olan 86- keri fabrikalar umum müdürlüğü bu sene için bizden muhtelif meslekte ol- mak üzere bu talebeden 450 tane isti- yor. Fakat mâalesef bu sene çıkacak talebenin adedi bunun ancak yarısı” dır. ÜNİVERSİTE Üniversite işlerimiz; Büyük Şefimiz Atatürk, yılbaşi nutuklarında Üniversitelerimize hali” katen şerefli bir vazife tahmil buyur” dular; Bu vazife, memleket davalarınm f- deolojisini anlıyaçak, anlatacak, ne - silden nesile yaşayacaktır. Fert ve kurumlar yaratmak gibi çok esaslı bir vazifedir, Bu hususta memleketin Ü6 bölgeye ayrılmasını, garp bölgesi için Üniversitesinde başlamış olan islahâr ta radikal bir şekilde devam olunma” sını merkez bölgesi için, Ankarada bir Üniversite kurulmasını ve şark bölg© si için de Van gölü sahillerinde bi” kültür şehri yaratılmasmı irade bü “ ya Dramı 10 vecd