27 Mayıs 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Mümin nü AKŞAM POSTASI 1S ahibi va Neşriyat Müdürü Ankara caddesi Pontn buluna: betanibel 304, Vetger süresi! iinsbei WABER Yazı işleri | tonu: 238732 idare |, “ : 24370 Hân . . : 20335 Bir kıyamın içyüzü Meksika bizlere çok uzak olan bir memlekettir, Bununla beraber, bu | memleketin son aylar içinde, sahne ol- duğu hâdiseler, yakın alâkayı celbetme- ğe değer. Petrol kuyularının istimlâki yüzünden Meksiko hükümetile bu ku « yulara sahip olan İngiliz ve Amerika sermayedarlarının araları açıldığı ma. Tümdur. İngiltere hükümeti, sermâye- darların haklarını korumaya çalışırken, iki devlet arasındaki münasebetler get- inleşmiş ve nihayet inkrtaa uğramış- tır, Münasebetlerin inkıtaa uğramasın . dan bir hafta sonra Meksikada tıpkı İspanyadaki Pranko ibtilâline benziyen bir kıyam çıkmıştır. Bu kıyamın lideri, Cedillo namında bir generaldir. Kendi- &ini dünyaya, “İaşist ikleri,, olarak tak- dim etmekte, cumhurreisi Cardena'nm komünist olduğunu bildirmekte ve Meksika halkını konmünistiik aleyhine mücadeleye çağırmaktadır. Cedillo, mu- vaffak oldüğu takdirde ilkiş olarak petrol kuyularını sahiplerine geri ve. receğini de bildirmiştir. Gö:ülüyor ki cumhurreisi Cardena- nın petrol şirketleriyle giriştiği müca- dele yalnız diplomasi sahasına münha- sir kalmayacaktır. Esasen ecnebi ser. mayesinin bu mücadele tarzı Meksika ananesine uygundur, Meksikada OA- merika sermayedarlarını tatmin etmi « ze We HUKUMCUU uuunı: mübafaza etmesine imkân yoktu, Birçok cenubi Amezika memleketlerinde olduğu gibi, Meksikada da hükümetler, Amerika milyonerleri tarafından kurulur, onla- rin menfaatlerini korudukça iktidarda tutunabilirdi. Sermayenin arkasında da Monro kaldesine dayanarak yeni dünyanın diktatörlüğünü yapan Ame. rika hükümeti vardı. Ancak harpden sonra vaziyet değiş. miştir: Vilsondan sonra gelen cumhur- releleri ve bilkâssa Roosevelt, cenubi Amerika efkârmın tâzyiki O altında Monro kaidesini bu maksatlara âlet o- larak kullanmaktan o vazgeçmişlerdir. Uzun zaman Amerika emperyalizminin bir âleti olan Monro kaidesi, son pan. amerika kongresinden sonra, tatbika- tından yalnız birleşik hükümetlerin mes'ul olduğu bir taraflı bir beyanna- me olmaktan çıkmıştır da Amerika kıt, asındaki bütün devletleri alâkadar eden müşterek bir siyaset şeklini almıştır. Bu sebepledir ki Amerika hükümeti, Cardenas'ın petrol kuyuların: istimlâk etmesine karşı çok muhteriz dâvranmış, hattâ İngiltere hükümetinin bu yüzden şiddetli hareket etmesini de iyi görme- miştir. Filsakika © İngiltere bükümeti bu Meksika işinde nazik bir vaziyete düş. müştür: Bir taraftan kendisini, tebaa- emın hakların; korumak vazifesile mü. kellef görüyor. Diğer taraftan da Monro kaidesine aykırı olduğundan Meksika üzerine yaptığı tazyiki fült müdahaleye kadar ileri götüremiyor. Cardenas da bunu bildiği için Monro kaidesinin arkasma sığınarak İngiltere imparatorluğuna karş: meydan" oku. maktadır, İngiltere hükümeti Monro kaidesine riayetkâr olduğu için Amerika hükö- meti de cenubi Amerika efkârını renci- de etmemek düşüncesiyle Meksika hü. kümetini tazyikte çok İleri gidemiye- eklerinden petrol şirketleri, Cardenasa karşı Cedilloyun çıkarmış olacaklardır. Fakat Meksikadan gelen haberler, bu kıyam hareketinin inkişaf etmediğini bildiriyor. Cumhurrelsi Cardenas, büyük bir cesaret göstererek, isyan mmtakasına gitmiş orada söylediği bir nutukta Ce- id indi Gizli kimin riber sbm veren bir kitap izi ingiliz Krallarının alle hayatları A A ga HABER — Aksam postası (iL MA Ş * 27 MAYIS — 1938 hakkında tafsilât Bir ingiliz gazetesinin 24 bin Türk lirasına Eseri yazan muharrir; kitap içim gazete Tarafından muhartire. verilen 5 bin İngiliz KUrolık çek; eserde kendilerinden ehemmiyetle bahsedilen Vindsor Dükü ve Düşesi Eski İngiliz kralı Vindsor dükünün maâcerası benüz kapanmış değildir; sevdiği kadın için tahtını bırakan kral o vakitler memleketinde çok tens kid edilmişti. Bugün Fransâda, karısı ile beraber sâkin bir hayat yaşırken İngiltere yine onun dedikodusu ile meşgul. Kral sekizinci Edvard, istifa edip memleketinden ayrıldıktan sonra hak. kmda birçok şeyler yazılmıştı. Bunla- rın arasında bir de kitab vardı ki, Vindsor dükü hâdisesini bütün tafsi - Utıyla anlatıyordu. Bu kitap neşrolunduktan sonra bü. Yük bir gürültü kopmuş ve saray der- hal işe müdahale ederek kitabı piya- SAMAN tOplALtIrMIŞ, 68K1 Arya KİL, bi neşreden #leyhine dava ağmışti. Bü sırada bir kitab daha yazılmıştı. İn. giliz tarihinde kralların evlenmesi ve sile hayatları hakkmda birçok gizli tafsilâtı yazan ve Vindsor dükü ile beraber ondan evvelki kralları tenkid ©len bu kitab o neşredilmek Üzere, “Sandey Pikçoryal,, gazetesi tarafın- dan almıştı, Fakat, birinel kitabın uğradığı akı- bet üzerine, eserin peşrinden vazgeçil- mişti. Altı ay evvel eserin muharriri olan Konton Makenz'ye 5000 ingiliz lirası verilerek alınan bu kitaptan ilk defa olarak bugün bahsolunuyor ve bunu yine ayni gazete yazıyor. Bu suretle, gazete, 5000 ingiliz lirası (24 bin lira kadar bir para) vererek aldığı bu ki. taptan ancak bir sayıda neşrettiği bir yazı çıkarmış olüyor. Yazıda kitabın muhteviyatı bulâsa ediliyor ve eserin bazı parçaları - O da bir iki satırla - almıyor. Kitapta, bilhassa İngiliz kraflart » nın tâ eskidenberi usulsüz izdivaçlar, da bulundukları, evlendikten sonra ka. ılarma fena muamele ettikleri, onla. rı döğdükleri, boşayıp hapsettirdikle- rİ yazılmaktadır. “1 nci Core, 1702 de, Hanovre'dan gelip tahtı eline geçirdiği zaman, ar- kasında bir kadın birakıyordu. Boja- miş olduğu bu kadın tam yirmi sene bapsedilmiştir.,, dillo'nun petrol şirketleri namma ha. reket ettiğini bildirmiştir. Asi generalin çiftliğine kaçtığı ve çiftliği de hükümet kıtaları tarafından İşgal edildikten sonra dağlara çekildiği bildirilmektedir. Bununla beraber Ce- dillo kıyamının nihayetlendiği de iddia edilemez. Meksika ihtilâlleri ekseriya uzun sürer, Generalin elinde 57 tayya- re olduğu da bildirilmektedir ki dayan. dığı maddi kuvvetin bolluğuna delâlet eder. Fakat ilk darbede muvaffak olme- yan Cedillo kıyamının nihai muvaffa kıyetinden ümit kesilebilir. Olsa olsa, Cardenas için bir üzüntü mevzuu teşkil eder ki, petrol şirketleriyle başka saha. da mücadele ederken, bununla meşgul olmasını da istiyemezdi. A.Ş. ESMER dini : j resler Kalan çocuklara, karşı re ey eri e bilâkis dean enden. ene kli salın aldığı bu eser niçin neşro.unamadı? Core, kendisi Ile kardeş çocuğu olan 15 yaşmdaki Sofya'Dorotea İle evlen. migti. Evvelâ genç prenses, nefret duydu. ğu Core İle evlenmemek için ısrar et. miş, fakat sonra razı ettirilmişti. Üçüncü Corcun karım Şarlot ise, çok çirkin bir kadmdı. Öldüğü zaman büyük alaylarla gömülmüştü. Krajm kendisi de esasen kördü ve deliydi. Kraliçenin ondan evvelki (o sevgilisi Leydi Sara da kör bir kadmdı. Muharrir kitabında, bütün bu “gay- ritabif izdivaçlar,, kırılan kalpler, ko- Zulan kraliçeler, gözden düşen met - Yrallara bu hareketlerinde cesaret Üy: verdiğini yazıyor. Eserde, 1 nci Corcun feci bir halde #ldüğü anlatılarak göyle deniyor: “Uzun müddet, kralın dili ağzından bir karış dışarda kalmıştır. Bu da, şeytanın, kralm canmı boğazından çe. kip çıkardığı hakkmda rivayetlere s6. beb oldu.., Konton Makenzi tarihteki bu misal. Terden sonra kral Edvard meselesine geçiyor ve sevilen”bir prensin hürmet edilen bir Kral olmuşken nasıl tenkide uğrıyan bir hükümdar mertebesine düştüğünü ve'sonra nasıl bir sürgün dük olarak memleketinden ayrıldığını anlatıyor. Fakat, kitabın, Vindsor düiküne alt olan kısımları neşredilmediği için bu, Yine tarihin malt olarak Kalıyor... “" Kesik bir kadın memesi Etraf: lebimli, itine ile kapatılmış bir bal kutusunda ne bulunabileceğini tah- min edersiniz? Hele bu kapalı kutu bir göplük içinde keşfedilmiş bulunursa?.. Akla .pek tebii olarak» evvelâ “bal, geliyor, değil mi?. Bu kâpalı kutu içinden, hiç kimsenin akıl edemiyeceği bir şey çıkmıştır: Genç bir kadın memesi!. 'Hâdise şu: Dün akşam üstü Yenikapı açıkların. da, şehrin çöplerini mavnalartlan deni- ze döken işçiler çöpler arasında bir te- neke kutu görmüşler ve merak ederek kutuyu açmışlardır. Evvelâ yanlışlıkla çöp tenekesine a- tılmış dolü bir bal kutusu zanrımı uyan. dıran yuvarlak tenekenin, kapağı * et- rafındaki lehimler sökülmüş ve kendile, rine bir tatlı ziyafeti çekmek fırsatını elde ettikleri için sevinen İşçilerin göz- leri hayretten faltaşı gibi o açılmıştır; Kutuda daha yeni kesildiği belli olan kanlı bir kadın memesi vardır, Vaziyet derhal mâvnaları çeken tomorkörün kaptanına haber verilmiş, kutu ahnarak sahile gidilmiş ve mesele Beyoğlu Te- mizlik işleri müdürlüğüne bildirilmiş. tir. Yapılan doktor muayenesi sonunda memenin genç bir kadına alt olduğu an- Taşılmıştır. Yalnız bu kutunun haogi araba tarafından getirildiği anlaşılama. mıştır. Muhtelif semtlerdeki çöpler yüz- lerce araba tarafmdan çöp iskelesine döküldüğünden buru seçmek te hemen hemen imkânsızdır. Hâdise polise ak- setmiş bulunmaktadır. Vak'a, iki türlü şüpheyi davet edi. yor: 1 — Bu meme, bundan evvel bir kaç kere olduğu gibi ya bir tıp talebesi ta- rafından tetkik için teşrihaneden alın- mış, ve yahut ta herhangi bir hastane- den gene tetkik için bir lâboratuvara bulundu gönderilmek üzere bu kutuya konul muştur « 2 — Tüyler ürperten bir cinayetin delili de olabilir. Şimdi birinci şıkkı gözden geçirelim: Eğer meme teşrihaneden bir talebe tarafından alınmış ise, böyle bir bal ku. tusu içinde itina ile kapatılmış ve lehim- lenmiş olması keyfiyeti oldukça güç izah edilebilir, Talebe bunu pekâlâ bir pa- ket içinde götürebilirdi. Bir hastanede yapılan #meliyattan sonra herhangi bir lâboratuvara gön - derilmek Üzere hazırlanmışsa? Bu takdirde de kısa bir zâman işinde gürüyüp kokacağı için alkol içinde mu. hafaza edilmesi icap ederdi. Herhangi bir hastanede ameliyattan sonra atil- mas: icap eden bir uzuv da olabilir, Fa- kat höstanelerde bü gibi şeyleri imba için başka vasıtalara müracaat ederler. İkinci şıkka gelince: Tüyler ürperten bir cinayetin delili de olabilir, demiştik. Mefruz bir katil, kurbanını bu şekilde parça parça ede- rek ortadan kaldırmak çaresine başvu- rabilir. Bu takdirde oldukça iyi hesap. lanmış bir şekilde, kadıncağızın parça- larını kendisi getirerek çöpler - arasına karıştırması hiç te zor bir iş olmar.. Eğer bu bir cinayet delili ise, katil bü kutuyu çöp arabalarma değil, çöp- lerin toplandığı yere atmıştır. Zira, çöp- çödün ârâbasına böyle kapak bir bal kutusu koymak, yakayı ele vermekle birdir, Bu kadar, soğukkanlılıkla bir cesedi parçalâyıp kutulara istif eden â- damın, bu gibi ihtimalleri de Besaplaya. bilmesi icap eder. Her ne kadar çöpçü farkına varmadan da arabasma böyle bir şey konulrbilirse de bu, diğerinden çok zayıf bir ihtimaldir. Maamafih, mesele belki de sadece tebbr alâkadar eden bir iştir. Biz bura- da mevcut ihtimalleri gözden geçirdik. Hâdisenin yarma kadar aydınlanması kuvvetle muhtemeldir. Bekârlık aleyhine kanun ya hükümetinin 25 le 65 yaş Mk bütün bekârları vergiye tâbi tuttuğu yolundaki haberi dün gaze temizde okudunuz. Peyami Safa bugünkü yazısında, bekârlık vergisi firini bararet- le müdafaa ediyor. Arkadaşımızın kırkın- dan sonra daha geçenlerde “Dünya evi, ne, girdiğini hatırlatarak, roma hüküme- tinin kararı etrafındaki mütalea ve ihti- saslarını İktibas ediyoruz; “Bekirlik vergisine taraflarız; çocuk sa bibi olmayı terfiin fik şerti arasına ko. yan bir maddenin Trük baremine ilâve edilivermesi,hattâ bir çok bekâr memur. lara, evlenmemekte israr ettikleri takdir. de arkan kapının gösterilmesi de, nüfus politikamızın zafere varmak İçin muhlaç olduğu en büyük silâhları temine yarıya» caktır. Ekonomik mahzurlar tevehhüm elmiye- Tim. Evlilik bekârlıklan daima daha ucuz dur, Psikolojik mahrurlar da tevehhüm etmiyelim. Evlenme #leyhindeki edebiyat, yalnız bekârların muhayyilesinde peyda olmuş ve hiçbir tecrübeden icazet nima- mış marazi bir yalnızğın evhamlarıdırı Gece yarılarından sonra bekâr odularına üşüşen bu kâbuslar, birbirine benziyen bir sürü nevroz felsefesi,, intihar fantezi» si vöcude getirir. Bekârlığımızın massl, ları ve (o karekeneoloslarile gençliğin si vücnde getirir. Bekârlişımizın geneliğin gözünü yıldırmıyahm. Sinir ve evham. lı bekârın mahad “eşimi bulamadım” $ö- zü, “eşimi aramadım” manasında kabul © dilmelidir. Aranırsa bulunur. Daha pe kalıyor? ? Şu: Kanan! Bekârları sıkıştıracak bir kanan Hizım. İlkönce birsz homurdanır- İsr sms evlendikten sonra dun ederler, hattâ, acela karaların şu satırlara bilet, Peyami Safanın “Evlilik bekârlikten da ima daha ucuzdur? şeklindeki hökmlne, meslekdnsimızın kırk senelik tecrübesini gözününde tuttarak inanmak (lâzımdır. Ancak, (Dahi edip), bu büyük hakikati keşfetmek için biraz geç (O kalmamışmı dersiniz? ULUS Külür edebiyatı ALİM RIFKI'nın “Ulus, ta çıkan bir yazısından sonra ortaya çıkan münakaşsyı mevzuu bahseden Sabiha Za. kerriya şöyle yazıyor: "Bu münakaşada benim anlamadığım bir şey var. Ulus gazetesi mubarriri be nim anladığıma göre beğendiğini O veya beğenmediğini küfür Visanile izbar eden. lere Mişmişti. Ortada bir ergo ve halk e- debiyatı meselesi yoktu. Halk edebiyatı- mı, halka inişi kötü gören hattâ satır sra- sı kelimeler dahi yoktu. Bu yazı neden bir balk lisanı ve halk edebiyatı şekilne inkılâp etti? Fırsat bu fırsat, edebiyetın halka inişine çatmak istiyenler, hemen vapıştılar, edebiyatı halka (indirmenin kasdi halkı yukarı çıkarmak olduğunu 1d- dia ettiler, Yukarısı neresi? Eski edebi- yatı cedide Hsanı mı, daha yukarısı mı? Lisanı sadeleştirmek, halkın kullandığı 1! sanı kullanmak bir tekâmüldür, Ne geri- ye, ne de yukarıya doğru bir çıkış, veya dönüş değildir. Realiteye uyarak, sadeli- Ee, vuzuha, müşshhasa doğru bir yürüyüş, ileriye gidişlir. Edebiysta giren tip kül- henbeyi ise, küfür'lisanile konuşur, ve bu pek güzel edebiyata girer. Fakal mo- harrir köfür Jisanile konuşmaz. Küfür 1a- emmüm etmiş bir halk lisanı değildir. He de eplellektğel lisanı hiç değil Küfür edebiyatına gelince, bu, halk 2- rasında meycul olduğu gibi maalesef edip geçinenlerin lisanına da girmiş, o battâ yermi gazetelere kadar geçmiştir. “Daha çok'az zaman evvel bir yevmi gerelenin sütunlarında yer bulan küfürler (o bütün halkı nefretle-tiksindirmişti. Bu küfür e dehiyatı nihayet mahkemeye intikâf etmiş ve bu edip geçinenler, memleketin * yer“ mi bir gazetesinde memleketin entellek* tücl hayatına rehber olanlar mahkemede bu cilâsız, boyasız, iğrenç küfürlerin ilmi mahiyette olduğunu iddia etmişlerdi. Kö- für şimdiye kadar edebiyata geçmişti am ma, ilmin Budutları #cine girmemişti, Kö- fürü edebiyata, vermi gazetelere, batli ilme kadar yökselteilerin, şimdi halk ke Wmelerinden ve külürlerinden şikâyeti pek garip oluyor.,, , mii Mili Müdafaa Vekili şehrimizde Milli Müdafaa Vekili General Ki” zam Özalp bu sabah saat 8.35 de Hay“ darpaşaya vâsıl olan ekspresle Anks* radan şehrimize gelmiş ve merasimi karşılanmıştır.