13 Nisan 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

Çin, harpten kârlı çıkacak Ka nnn alan ee BN Çin, kazansa da kazanmasa da z oradayabancılaraekmekkalmad içeri girdikten dakikas; dakikasına tem ı j 13 NİSAN « T0NS TEPRİRA m.nnnı:':ıv;;ı; No: 85 Entelileşor Servisin en meşhur casuslarından ime dikti : Hars Fuş, gözlerini gözler ' e E»'Ite(.'şs lşırşıloşıcağıımzı gayet iyi bir saat sonra geri dönmerseniz, «« — Geri dönmezsem ne yapacaksınız? — Ne mi yapacağım? Sizi istiyece- Bim!.. ç Kont dö Nisi kararından vazgeçir- mek mümkün olamadı. Benim için hiç ASN aa naneeenanmcereneesereneeeeeR sErereRer e eneE A DE serEErErRanESNR ee severerseş Japon hücumunun Çine büyük iyiliği dokunmuşltur: Kopuk bir tespih kadar dağınık olan Çin varlıkları bu umumi tehlike karşısında elele vermişler, $ şahsf ve ideolojik rekabetlerini unutmuşlardır bir tehlike mevzuu bahsolmadığın:, o_l- sa bile kendimi müdafaa etmekten lîll bulunmadığımı anlattımsa da o fikrini değiştirmedi.. Hans Fuşun yanına gitmek üzere ye- , Ta çıktım,, Kont 68 Nis de beni epey ge- rüden takip etti.. Doğruca nöbetçi zabitinin yanma g- detek Hans Fuşun yanma gitmek İste- i bildirdim., Zabit sordu? — Kendisinden randevu almışmıydı- niız?, — Hıyır.. — O halde sizi onun yanına götüre- mem, — Fikat.. f — Israr beyhude; aldığım emir kati dir. — Peki, M. Hans Fuşa bir mektup Ğ ez misiniz?, — Götürzürüm.. Buyurun.. z Beni bir masanın önüne götürdü, kâğıt ve kalem verdi. Ben de şu puslayı yazdım: L “Sovyet sefareti kâtibi Çuriski, M. Hans Fuştan bir mülâkat , şerefinin ken'disine bahşedilmesini rioa ecer.,, Beş dakika sonra Hans Fuşun y_:hml götürüldüm. Bana yol gösteren nobe!şı odadan çıkınca Hans Fuş geytani bir zekâ ile parlayan gözlerini gözledtime dikerek istihfafkâr bir gülümseyişle bana bitap etti: TATEL BĞ biliyordum, azizim Nobedil. Bir koltuk göstererek devam etti: — Lütfen şuraya oturut musunuz? ize an'atacağımız epey şey var , Biribi sanırım. Değil mi?. Koltuğa oturdum. Saate - baktım ve bir cigara yaktıktan sonra cevap ver. dim: * — Mademki bana söyleyecekleriniz var, sizi dinliyorum, Fakat rica ederim çok uzun sürmesin, çünkü sizi dinleme- ğe ancak bir saatimi hasredebilirim. Hal ve tovrım Kayserin casusunu e- PEY şaşırttı. Bir dakika içinde onu iki darbe ile afallatmıştım.. Beni tandığını anlayınca kat'iyyen ıoğu'ıhnhhkmfı kaybetmiyetek evvelden biliyormuş gi- bi davranmam ve hâkim vıdyt;e ğîeî!n' rek ancciz bir saat vaktim olduğu'm söylemem, ona iki blyük darbe olmuş- tu.. Hayretle yüzüme bakarken — ben gene ayni soğukkanlılıkla? y — Sözlerim sizi şaşırtmışa benziyor, dedim. Halbuki benim kendimi kolay kolay size tesli med>zek bir adam ol. madığımı bilecek kadar beni tanıdığı- nızt sscityordum.. Buraya gelmeden ön ce tedbir almadığımı mı zannediyörsu- nur?, | Cayri ihtiyari hayranlığını izhar ettir — Yaman adamsmız vesselâm!.. » — Tabil !Bunu başka fırsatlarda dl teslim c.eceksiniz; eğer Alılı size Ö* MüÜr Verİr$e...... Haykırdı: — Ne diyorsunuz?. Tekrar saatime baktıktatı sonra C€* vap verdim: — Boş yere vakit geçiriyoruz.. Tam kırk beş dakika sonra beni bekliyen 27- kadaşlarıma iltihak etmezsem başınıza bir iş gelmesinden korkarım. Alay etti: —— Arkadaşlarmız burayı muhasara mı edecekler?, ü — Projelerini size ifşa etmek niyetin- de değilim.. Fakat onların ne hntf-l » damlar olduğunu her balde bilirsiniz; tizi fenalık yapamaz bir hale getirmeğe kolay'ıkla muvaffak olabilirlerle.. — Yall, — Yani, bana yapacağınız muamele- nin ayal size de tatbik edilir. Bununla ne demek istediğimi anlaramız. l TEYR M / Ceyma Nobodi Çuriaki yolduş kıyafetinde... Hiddetlendi: »— Sizi derhal kurşuna dizdirmekten beni kim menedebilir?. — Bunu yapamazsınız.. Evvelâ beni ne cürümle idam ettireceksiniz?, — Ne cürümle mi? Cosusluk suçiyle.. — Evet amma, bu suçu 'şlediğimi is- bat etmek lüzımm. — İsminiz en mükemmel bir delil teş- kil etmez mi?, — Hangi ismim? Benim bir çok is. mim var.. Dişlerini gecırdatarak cevap verdi: — Bir tek isminiz kâfi: Ceyms Nobo- di... « — Pekâlâ.. Fakat benim Ceyms No- bodi olduğunu nasıl isbat edeceksiniz? | Benlim sizda ne parmak izim, ne JSotoğ- rafım, ne de eşkâlim var,, Ben Alman casusları gibi beceriksiz değilim ki eş- kâlimi gösteren vesikalar düşmanda bulutsun,, — Haydutt. F — Bu sizin fikriniz, isterseniz bu- nun üzerinde münakaşa etmiyelim. Bu. na mukabil diplomatik pı:ıportuz'n haklımda isterseniz inakaşa edebi- liriz. — O pasaportun sahte olduğunu is. bat ederim, .Şahitler getiririm. — Demek muhakeme olacak... Şu halde beni derhal kurşuna dizdiremiye eeksiniz.. Benim de söylediğim bu de- ğgilmiydi zaten?, Hele bir muhakeme olsun, o zaman görürüz.. Ben iddia ederim ki mu- keme zamsaına kadar yanınızda farzı muhal kalmağı kabul etsem - bile so- nunda kurtulacağım muhakkaktır. « Orası şüpkeli!.. — Şüpheli değil, muhakkak. Bakmız niçin: Ordunuz bütün cephede boı;!m arifesinde bulunuyor. Kayserin bile kendisini Şarivilde emniyette hissetmi- yerek Spoyı gitmek istediğini herkes biliyor.. Bir haftaya kadar mütareke teklif etmeğe mecbur kalacağınızı siz herhalde benden iyi bilirsiniz. Müta. reke şeraitini müzakereye memür mu- rahhaslarınız şimdida tayin edilmiş bu- Tunuyor.. — Yok canım?. -— İsterseniz size isimlerini sayayım? Bu mühim sırrı bildiğim endişesiyle ve heyecanla: u::dsııym bakalım? Neler uydurabile- iz? . “k:iroenı:ıl Fon Vinterfeld, kont O- dorf, M. Erzberger... - be;ıııu" Fuştn rengi yemyeşil oldu. kardı! Bar lBun]an nasıl biliyorsunuz?, vi (Devamı var) — İR Bt — TiFOBiL Dr. İhsan Sami Fito ve paraplohastalıklarına tüt mamak ÇİN ağırdan alınar- tito ha Her arıdır. Hiç rahataalık "5'""; e kes alabilir. Kutusu 5$ Kr | x İngüterenin €: meşsuh siyasi mu- harrirlerinden Vernon Bortictt Çin taciyotini dan görmek İçin son zamanlarda Hongkonga gitmişti. Wuharririn oradan İngiliz gasetele. rine yolladığı “Çine bir bakış,, baş- Tığını taşıyan ilk yasısını naklediyo- ruz, Muharririn büyük bir nüfusu nazarla yazdığı bu makaleyi okuyu. oularımızın bir çok noktalardan ca- lübi dikkat bulacaklarına eminiz. * . *Hongkong, memulün çoök fevkinde güzelliklerle dolu bir gark şehri. Onun etrafmı süsliyen ufacık gülcüklerin ve yeşil tepelerin birkaç mil ilersinde bekleşen Japön zırhlıilarının kurşuni renkleri göze takılmasa adam kendini cennette sanacak. Uzaklardan, Japon. larmm Kanton - Hongkong demiryolunu tahrib eden bombalarının sesleri du- yuluyor. Bu demiryolunun sahibi İn.- gilizlerdir. Hongkonglular bütün bu patırtılara kulak vermeden işlerine de vam ediyor. Sao yat yine eskisi gibi. İngiltereden Çine bir tayyare İle gi- decek olursanız, Savtamntonla Hong. kong arasmdaki arazide bir çok İngi- NS Ederlerine * raslarsmız. Buralârda Tağitix Büyrüği sanki milletler cemiye. tinin bayrağıdır. Muhakkak ki Brk- tanya imparatorluğu günün birinde yok olüverirse bu, medeniyete en bü- yük darbe olacaktır. Britanya imparatorluğunun inkıraz | bine rücu etmesinin zarurt oluşudur. | bulmaması için de onun ya harple, ya diplomasi kuvvetiyle kendine bağladı- ği, hükmü sitma aldığı Çin ve Misır gibi milletlere kargı suretâ değil, bi. hakkin demokrat davranması, onlara tam bir şahsf hürriyet vermesi icab eder. Onun bekası bu vadideki hüsnü- niyetine bağlıdır. Meselâ daha birkaç sene evvel Mısır, lâfzan müstakil bir devlet olmasına rağmen, İngiltere, Mmilliyetperverlerin lideri olan Zağlül Paşayı sürdürmüştü. Tagilterenin o zamanlar kuşkulandığı bu müfrit mil. Hyetperverlik bugün Britanya impa - ratorluğunu tehdid eden bir tehlike değil, bilâkis ona bir mesnet ölmüş. tur. Çünkü Mısırdak! Vefd partisinin İtalyan faşizmine en ufak bir sempa- tisi bile yoktur. İnsanlar ancak ben- liklerini kazandıkları vakit onun ve hürriyetin kıymetini anlıyabilirler. Bu zevki tadan milletlerin ise fi ne koşmıyacakları pok tabildir, Kantona gidecek olursanız - gehrin bir kısmınım Fransız ve İngiliz imti- yazlarıyla tamamen o milletlere ay . rılmış olduğunu görürsünüz. Şehrin diğer tarafları nekadar kalabalık ve gürültülü ise duvarlarla ayrılmmıs bu ufak parça da o kadar sakin, tenha ve asudedir. Şehrin $amin denilen bu kısmının bahtiyar sakinleri tenisleri- ni oynarlarken, Japon tayyareleri o. nun dıişında kalan yerleri bombalayıp duruyor. Şamin sekenesinin şimdi bi- le yegâne endişeleri sıkı bir tayyare hücumunda Kanton Çinlilerinin kapı- Tarı zorlıyarak canlarını kurtarmak için kendi aralarına girmeleri ihtima- Yazan: Vernon Bartleti doğurabileciği netayici bitaraf bir gözle görmeye çalışalım; benim kana: | &timce bu harpten Çin Japonyadan | daha kârlı çıkacaktır kü Juponya | her nekadar ekanomik daf Çin- den çok daha İlerdeyse BoByal ci- hetten pok geridedir. Çin kazansa da kaybetse de orada artık ecnebilere ekmek kalmamıştır. Filvaki şimdilik cenebiler aleyhine bir kalkınma yoktur; fakat ilerde mu. hakkak olacaktır. Çinin kaybettiğini farzetsek Japonya ilk iş olarak Çin kapılarını — ecnebilere kapıyacaktır. Kazandığını, daha doğrusu kazandığı- nı demiyelim de Japonyayı iflâsa sü. rükliyecek bir mukavemet gösterebil. diğini farzetsek o zaman da benliğini | kazanmış, hürriyetin tadını tatmış bir millet, elbette ki içine sokulmak isti- yen, ona efendilik yabancılara yüz vermiyecekti Japonya hücumunun Çine büyük bir iyiliği dökunmuştur: kopuk bir tesbih kadar dağınık olan Çin varlıkları bu rekabetleri- rlar, Müstevliye kargı kov. | giddetile devam ederken diğer taraf- tan dağınık, geniş bir milleti bi yi ne bağlamıya hüdim olacak goseler, demiryollar yapılıyor. Bütün bımlar Çinin nekadar lehineyse ecnebillerin o kadar aleyhinedir. Bugünkü Çin li . derleri Çin gençliğinin gitgide bir ta- kım zaruretlerin tesiriyle faşizme ve-| ya komünizme teveccüh edeceklerini; Bütün bunun kabahatini İngiltere hükümetinde aramak lâzım, Eğer İn. giltere hükümeti Çindeki ban ecnebi lerin tek başlarına gösterdikleri me- deni cesareti gösterebilseydi bu gün vaziyet bambaşka olurdu. “İngiltere hükümeti bu cesareti gösteremezdi, çünkül Musolininin teh- didi altındaydı., diyorlar. Lâkin bir lâhza durup düşünenler İngilterenin kat'i bir teklifi karşısında İtalyanın İngiltereye karşı barbi mi, yoksa İs. panyadan çekilmeyi mi tercih edece- | ğini bulmakta güçlük çekmezler. Habeşistan, İspanya ve Çin hep Milletler cemiyetinin azalarıydı. Mil . letler cemiyetinin daha nafiz azaları Çinin her tarafından tabur- yor. İşin bu aafhasına kadar har gey Çi. nin lehinde, Ancak bütün dünyanın ittifakla kabul ottiği bir nokta var. dır ki, o da, Çinin bu harpte muvaf- fak olabilmesi için evvelki çete har- Askeri kuvvetleri muhtelif noktalar- da temerküz ettirmenin tamamen eksi olari dağınık, çete - harbi Japon kuv. vetleri arasımdaki irtibatı kopacak ka- dar inceltecek, zasfa üğratacaktır. An. cak, Çin bu şekilde harbettiği, yani evvelki çete harhine rücu ettiği tak- dirde mahalli generaller yine kendi hesaplarma harbetmiye başlıyacak. lardır. Bunlardan bir kısmı Japonya- ya karşı döğüşürken bir kısmı da Şa. Kaveti daha kolay bulacaklar ve eşki. yalığa böşlryacaklardır. İşte Çinin a. sıl derdi de budur. Dünyanın cü,kâ- labalık milleti son on sene içinde dev adımlarıyla — İlerlemlstir. Onun bir millet olarak kalabilmesi için bu te. takki harcanacaktır. Maamafih Çin, adımlarımı, bazıları- | Tn dışardan gördüğlü gibi köroesine atmıyor. Bir taraftan harbi bütün ] lidir. İşte bu İngilizler avuçları içine | aldıkları Çinlilere karşt daha munsi- fane davransalardı, onlara karsı tam | bir demokrat gibi hareket ets Çinliler şüphe yok ki Japonyaya da. î ha iyi mukavemet ödecekler, belki de | onu yeneceklerdi. O Japonya ki, Bri- tanva imparatorluğunu ezmek azmin, dedir. Şimdi Çin - Japon h Yohar için de kullası. lır. Mosclâ kenarlarına süslü çisgili bir kumaştan garni konur, Modelimiz. deki rob kestane renginde yünden ya pilmiştir. Garninin çizgileri zeytuni ve bejdir. onları korumak için cemiyet nizam- namesinde bir tek madde bulamamış. lar mıdır? Cemiyetin kendi azaları ta- ahhütlerini tutmazlarsa onun dışında- kilerin bunlara riayetkâr — kalmaları beklenamez. Mister Edenin İngiltere haritiye vekâletinden istifaya mecbur edilme - si Çinliler için şiddetli bir darbae ol. müştur. Çünkü onlar Mister Eden'e Hnanıyorlardı. Göneral Şân - Kay. Çek de dahi! olmak üzere blitün Çin erkâ. nr İngilterenin İtalya ile bir uzlaş. ma yapmasını candan İstiyorlardı. Çürkü 6 zaman İngiltere Çin denizine daha faal bir alâka Bösterecekti. Fa- kat onlar Muzolininin on fazla harb tehditleri savurduğu bir sırada yapı- lan İtalyan - İngiliz konuşmaların. dan esaslı bir Avrupa sulhü doğabi. leceğinden kat'iyyan ümitvar değil - ler, ben de bu işi ayni Çinlilerin g8- züyle görüyor ve Büyük Britanyanın beynelmile! münasebatta doğruluk ve Asayişin elân hadimi olduğuna onları ikna edecek bir tek kelime söyliye . Miyorurm.,, iIstanbul radyosu 18,30 Fatih halkevi gösterit kolu tara. fından bir temsil 19,15 plâkla dans müsi. kisi, 19,55 Borsa haberleri, 20 Nezihe ve arkadaşları tarafından Türk — musiklsi ve halk şarkıları, 2045 Hava raporu, 20,48 Örner Rıza tarafından arapça söylev, 21 Klâsik Türk musikisi, Nuri Halil, ve ar- kadaçla findan (S. ayarı), 21445 or. ans haborleri, 99,30 plük. Ja sololar, opera ve öperet parçaları, 22,50 son haberler, ve ertesi günün programı, 23 son. BÜKRE$; 19415 Ingiliz müziği, — 20,03 radyo or- kesirası, 2110 kerman könseri, 91,45 kaba. re müziği, 22,45 kafe könser, BUDAPEŞTE: 19,05 sigan orkesirası, 20,55 temsil nak. H, 92,15 orkestra könseri, 23,25 sigan or- kestrası, BERLİN: 18 piyano könseri, — 19 öperet ve film müziği, M,10 — kücük — oörkesira, 21 plâk, 21,30 senfonik konser, 223,30 hafif Müzik, ve dans havaları, ROMA: 18,15 örkestra, 20,10 hafif operadan lemsil nakli. VARSOVA: 18,15 halk müziği, 10,10 plâk, 22 Şopen resitali, 98 dint Yöürik mürik, Y 21 plâk,