6 Nisan 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

_Fr.a'nsı.zl —kabıneSır'ıde buhran alâmetleri BEe- Buştarafı 1 Incide BU İzah etmiş ve raporun derhal mü. zakeresini istemiştir. i Raportör vaziyetin vahimliği üze - rinde ısrar etmiş ve hükümetiu İçin. do bulunduğumuz yıl içinde hazine “Mükellefiyetleri yekünunu 50 milyar olarak tesbit ettiğini hatırlatmıştır. Şimdiye kadar karşılanmış — olan mMmükellefiyetler bundan çıkarılırsa, se- ne sonuna kadar daha 25 milyar ka- panmak lâzımgelecektir. Raportör, hükümetin, sermaye üze. Tine 150 bin franktan fazla servet İ- çin fevkalâde bir vergi derpişine mec- bur kaldıömı söylemietir. Leon Blumun zahatı Sonra, başvekil Blüm söz alarak, meclise arzolunan mali projeler hak. kında izahat vermiştir. Başvekil, bunların hükümet tara - fından başarı!'ması düşünülen faaliye. mecburiyetindedir. Bunları karşılrya. bilmek için hazinenin önünde lüzumu kadar geniş gelir kaynakları bulun - malıdır. f Bupdın başka parlâmentonun na - zarı dikkatini, hükümetteki İstikrar. sızlığın ve ancak kendimizi aldatacak hal suretlerinin tehlikeleri Üzerine çekmek isterim, Şurasını da hatırlatırım ki, hükü- ııım?&ı istikrarsızlığın sebebi, ancak maliyedeki fstikrarsızlıktır. Mali ia. tlkrı.r hükümet istikrarı için elzem- Hı[bııkl ekanomi, muvazenesizdir. Ekonomide bugün 80 uıllyırlık bir iş- leme sezmayesi eksik bulunmaktadır. Memleketten harice kaçan wyıhut memleket dahilinde saklanan serma. yeler, gerek hazinde gerek hususf eko- nomi Üzerinde yokluğunu hissettir - mektedir. Nihayet, mal! ve ekonomik vaziyet, enternasyonal vaziyote da bağlı bu'un maktadır. Fransayı yeni masraflara girmeye ve bir milli müdafaa istikrazı hazırlamaya mecbur. eden keyfiyot, enternasyonal buhran olmuştur. 11 mart hâdisesi, sermayeleri korkutmuş ve Avrupadan Amerikaya . gemvle bir para akmı başlamıştır. Yabancı mem. leketlerden istikraz etmek veyahut yabancı memleketlerden evvelce yap tığımız istikrazları tecdit eylemek imkânsızdır. Enternasyonal vınyot üzerinde 1s. Tar eden Blüm bu- meyzua ait şunları söylemiştir: Biz, Fransayı Avrupayı sulh içinde tutmak için e'imizden gelen her şeyi yapacağız. Fransa sulh istemekte ta- mamiyle müttefiktir. Bizim herhangi bir tecavüz hareketinde bulunmamız- | dan korkacak dünyada hiçbir devlet. yoktur. Zaman zihinlerimizden her türlü enternasyonal karışıklıklar kor. kusunu tamamile sildirmiyorsa da, biz, bunların önüne geçmek için çalış- makta yine devam ediyoruz. Bununla" beraber, her türlü vaziyete karşı koy- mak için de hazır bulunmalıyız. Leon Blüm- bundan sonra tekrar mali vaziyetten bahsetmiş ve bugün- kül vaziyette masrafın gelirlerle kar- gılanamıyacağını, bunun için muhak. kak istikraz yapmak lâzmgeldiğini, fakat frangı tekrar düşürmenin dü- şitnü'miyeceğini ıay!smlı vö ilâve et- miştir: “Bana, bir milli hlrlık hükümeti iş başında bulunmuş “olsaydı, her geyi değiştirirdi, diyeceklör. Fakat' malı toplantı fikrini ilkönce ileriye ben at. tıra. Böyle bir toplantınm vücut bul- ması şartları mevcut değilse bunda kabahat benim değildir. Bundan ev- vel, benzer vaziyette Puankarenin e- gerini burada hürmetle anarım. Yal . nız buzünkü vaziyet 1928 deki'vaziyet ile kıyas editöcek'bir mahiyette değil- dir. 1026 da, Tilh£kika, bir harb töh- Hkesi meveut bulunmuyordu. Bazı kimseler benim tuttuğum hat. tı hareketin bazı totaliter devletler re- islerinin hattı hareketlerine benzedi- ğini ileri sürüyorlar. Bunü kat'iyetle reddederim, Dostlarım ve ben, cum- huriyet mücssese'erini müdafaaya az. metmiş bulunmaktayız. Fakat totall. ter devletlerin rejimine müşabih bir rejim kabulünü reddediyorsak, bunla- rmn bazı hareketlerinden ilham alma . mız da memnu müdur? Bu devletler den almacak faydalı bazı dersler de yok mudur? Başve"il B'üm nutkunu, sosyalistle- rin, kemünistlerin ve bir kısım radi. kallar'n a'kırları arasında bitirmiş ve kürsüden inmiştir. Mebusan meclisi yeniden saat 21,35 te toplanmış ve maliye encümeninin teklifi Üzerine mebusan meclisi mü- zakerelerine yarın devam etmek Üze. re, saat 23,45 te toplantısına nihayet vermirtir. Meclla koridorlarında söylendiğine göre, mec'is ancak yarın akşama doğ- ra kanım projesi hakkında reyin! bil- dir2cettir. Mııhılıl güruplar mali proje aley - binde rey vermeyi ittifakla kararlaştır mışlardır. Bunlar sol cenah Cumhuri- yetçiler ve aksiyon sosyal, halkçı de- mokratlardır. Ekselsiyor, gazetesi, perşembe ak- şamr veya cuma günü kabine buhranı- nın çıkmasına ihtimal verilmektedir. Blumun aleya'nde olanlar Paris, 6 (A.A.) — Mebusan meclisi nin dünkü celsesinde B. Gaston Jerar, hükümetin müzakeresi sekiz gün sür müş olan projeler hakkında bir karar vermeğe muhalifleri A'bar etmek iddi- atını muhalefet namına, protesto et - miştir. Mumaileyhe göre — parlemento bukukunun müsamahası kabil olmiyan bir ihlali, bu' enfilasyon teşebbüsü. ilâ Hatip, Blum hıkâıııuı(ı felâketli neticeler tevlit etmiş olduğunu göste- ren İktisadi alâmetleri saymıştır. Fiatların yükselmesi, altın mevcu * dunun azalması, frankın sukatu. Hatib bir '“İtimat ıklimi”” vücuda getirilmesi gizama riayet ve saye hürmet edilmesi zaruretinden bahsetmiştir. Müstakil radikallerden B. Jan Mon tinyi, B. Blum'den evvel söz alarak projeleri “Alman — Cumhuriyetinin mahvma sebeb olmuş olan hakiki bir iktisadi ve içtimal ihtilâl” İiye tavsif etmiştir. Mumaileyh, projeleri amele- gden hiçbir fedakârlık istememekle, orta sınıfları tazyik etmekte olmakla itham eylemiş ve Baron Lui'nin şu sözlerini batırlatmıştır. “iyi siyaset kullanınız ben de mal işleri dürelteyim, Hatib, intizam ve adaleti nükümran kılacak olan bir selâmeti umumiye bül- kümeti teşkil edilmesini taleb etmişt'r. Sosyalistlerin ““Sakson'"" diye hitab ettileri Montinyi'nin nutku, bir takım had'selere sebebiyet vermiştir. Cümhuriyetci federasyon mensub « tarından B. Fransua Marten, Blum'un aleyhinde rey vereceğini, çünkü Blum un mütemadiyen kendi kendisini nak- zetmekte olduğunu söylemiştir. Hatib dünyanm 1936 senesi mayısında ikti - sadi b'r fasliyet götermiş, yalnız üç memleketin atıl bir halde kalmış oldu- ğunu beyan etmiştir. Çin, İspanya ve Fransa. Hatib, netice elsrak Fransa- »m Üzerine çöken, emniyeti Üzerine yüklenen tehdidlerden dolayı iztirab içinde olduğunu söylem'ştir. 4 Radikal sosyalistlerden Jorj Patu, hükümetin ittitaz etmek istediği ted- birlerin iktisadi sistemi — bozacağını, çünkü bu tedb'rlerin enfilasyona isti - nad etmekte ve orta sınıfları ermekte olduğunu beyan etmiştir. Mumaileyh Cumhuriye* 'lerin hürriyet esasına mü stenid m*hi bir siyaset mücdafua ve dev- letin müdahalesini reddetmzleri lazım gelmekte olduğunu söylemiştir. Fransız sosyalst fırkasından Rob, Bon 'olarak söz alan hatib olmuştur. Mümaileyh, hükümeti havayi —mutiti islâh etmemiş ve bu suretle sermaye - lerin yatırılmasına mani olmuş olmakla muahaze etmiştir. İn ©İtere vaz -et nesil *ö N or. Londra $ (A.A.) — Cazeclerin ummu- *mi mütaleasına göre, Blumun maliye projesi meburan meelisinden geçse bi- le âyanda tasvip edilmesi pek az muh- l Franko kazandıktan sonra Baştarafı 1 incil Mulını.ğıuhnyı Bnriıâki tazyikını kırmak imkânı olmadığı am- Taşıldığından cumburiyetçi hükümet tekrar Valansiyaya nakletmek için ha- zırlıklara başlamıştır. Harp vaziyeli Salamankadan verilen bir resmi teb- liğe göre, Franko ordusunun sağ ce- nahı Ebre nehrinin sağ Lahilinde ileri yürüyüşüne devam ederek Gandesa - Tarragone yolu üzerinde Mora, Beni- sane ve Miravet mevkilerini ve Tarra- göne demiryolu boyunca da Fliks, Ri- barroh ve Asko köylerini zaptetmiştir. Cenup mıntakasında, Franko kıtaatı Valansiya yolu Üzerinde Morellayş ve OÖrtels, Punar - ve Palos — mevkilerile Karraskal ve diğer dağl'k üç mevzil iş- gal eylemişlerdir. Üç yüz esir almışlar- &. , Lerida cephesinde Frankocular Ri- bağgorzana nehrinin mensabına kadar iletlemişler, Nogucrayı şark istikame- tinde geçmişler ve Leridanın cenubun- da bulunan Negnera şehrini zapteyle- mişlerdir. 'Tamarite mıntakasında yeniden beş mevki işgal olunmuştur. Pek çok barp Tevazımı, altı top, beş zırhli otomobil, Üç tank ve 560 esir cle geçirilmiştir. Boltana mıntakasında, beş hahiye ile düşmanm mühim birçok mevzileri zaptolunmuştur. Guadalahara mıntakasında düşman mütcaddit mukabil taarruz teşebbüsle- rinde bulunmuş ve binlerce zaylat ver- miştir. Aragon cephesinde düşmanın üç tay yaresi düşürülmüştür. 9 ile 31 mart matında cumhuriyet- gilerin uğradığı zaylat hakkında Sara- göosta henüz natamam resmij rakamlar meşredilmiştir. Bu rakamlara göre, Frankittler 18 bin esir almışlar, 7500 ceset gömmüÜşler ve sekiz fırka İle altı livayı imha veya bezimete duçar etmiş lerdir. Nasyonalist kuvvetler Tortosanın yakınma gelmişlerdir. Maamalih şehri hemen elde etmeğe kalkmaları ihtimali mevcut değildir. Kursuna dizilenler Frankistlerin neşretmiş oldukları bir tebliğe nazaran, hükümetçiler Leridayı boşaitmadan önce birçok kimseleri kur şuna — dizmişlerdir. Bunlar arasında milli sendika reisi, birçok mebuslar, ba zt doktorlar, general Kucipo ailesinden iki kişi, 200 katlar papas ve birçok ka- dın vardır. Mısır kabinesi islifa elti Kral Mahmud Pasanın İstifasını kabul etmedi Kahire, 5 (A.A.) — Kral Faruk, Mahmut paşanın İstifasını kabul et- memiş ve Kendisini, parlamentonun açılışında söyliz>ceği nutku hazırla- maya memur etmiştir. Kahire, $ (A.A.) — Seçimdon son- ra âdet olduğu veçhila kabine İstifa etmiştir. Fransa Otla Avrupa devletlerile müşterek bir harekete mi hazırlanıyor Paris, 5 (Â. A.) — Bu sabah harlel. ye nazırı Pol Bonkur ile Fransanın Moskova, Vargova, Prag ve Bükreş sefirleri âarasında yapılan görüşme'er esnasında bilhassa anşlusdan sonrâ “orta Avrupada hâsıl olan vaziyet ile Çe'roslovakyanın müdafaası meselesi mevzubahs olmuştur, Yakın bir zamanda Moskova ve Varşovadaki Fransız büyük elçilerile Pragdaki Fransız orta e'çilerine Av- “rupa meseleleri halkıında malümat ve direktiller verilece'ittir. Fransız zimamdarlarını göre bu meseleler, İspanya meselesi ile birlik. te, ha'ihazırdaki beynelmilel vaziyete tâkim bulunmaktadır. teme'dir. Taymis, radikalların izinden çıkılmaz Vbir Vâz'yet 'kdas ettiklerini yazıyor, Deyli Telgrof gazetesi de Fransanın yeni bir kabine buhranı arifesinde bu- lunduğu kanaatini izhar eyliyor, - Son dakika Cumhuriyet Hükümeti Barse'onda kalıyor Londra 6 (Husust — İyi malümat almakta olan İspanyollar mahafilinde söylenildiğine göre Katalonyanım cum huriyetçilerin elinde âarazinin sair ak- samından bilkuvve rabrtası kesilmiş ol- masına rağmen cumhuriyet hükümeti, Barselonda kalacaktır. Ayni mahafil, yüksek askeri kuman- danlğın da keza Burselomda kalacağını ve Madrid, ve Valansiya ile temasını telsizle ve hava tarikile muhafara ede- ceğini ilâve etmektedirler. Ayni maha- El, cumhuriyetçilerin. sonuna kadar müukavemete karar vermiş olduklarını ve bitaraf devletler tarafımdan kendi. lerine yapıtması muhtemel olan bütün mütareke tekliflerini reddedeceklerini beyan etmektedir. Cumhuriyetçilerin batı mıntakalarda giddetli taarruzlar yapmakta oldukları zamnedilmektedir. İta'yan'arın sevinci Roma 6 (A.A.) —Gazeteler, meali müttehit bir nota nerşetmişlerdir. Bu | notada ercümle şöyle denilmektedir “Kahraman İtalyan lejyonerlerinin müzaheret etmekte oldukları Frankist kıtaatın muzafferane ilerlemeleri bü- tün İtalyada coşkun bir gurur hissi v- yandırmıştır.,, Çörçilin mühlm makalesi. Vinston Çörçil, luııyıdı lıırllı hükümetçiler aleyhine aldığı nazik vaziyeti gözden geçlrerek, ancak mu çize kalkınma olma- etçilerin, mek için, mütareke yapmak — üzero, Fransa ile İnzilterenin tavassutunu istiyeceklerini söylüyor ve diyor ki: Hiçbir taraftan yardım beklene- mez. Bütün Avrupadaki fe:-” — aleyh- tarı kuvvetler o kadar zayıflamış ve o kadar teşkill':-t kaybetmiştir , onlar da, vaziyeti kabul ederek, bo- yun eğmeye mecbur olacaklardır. Diktatör kuvvetlerinin elde ettiği üstünlük ile göçen — hafta ayni za- manda neşredilen iki İtalyan tebli. Bi ile pek güzel — anlaşılmaktadır. Birincisi, şiddetli bir tarzda, Fran- sayı, İspanyaya müdahalo ettifi tak dirde düşeceği tehlike ile tehdit e- diyor vo bir Avrupa harbinden mes' u) olacağını söylüyordu. İkinci tebliğ general Frankonun bugünkü taarruzuna iştirak eden İ- İtalyan kıtalarındaki İki bine yakım telefatın bir listesini bildiriyordu. Herkea biliyor ki, bu İtalyan kıta- Jarının yanı başında, harbin kat'i ne ticesini kazanan Alman tayyareleri- dir, Bu suretle, — dilrtatörlü devletler herşeyi yapabiliyorlar, ötekiler hiç- bir şey yapamıyor. Bu anda, Avru- pada kanun yapan diktatörlerdir: onların verdikleri kararları parla- menter demokrasiler de kemali hür- metle kabul ediyorlar. Muharrir, tngçiltereda de efkârı u- mumlyenin Frankocular lTehinde ve hükümetçiler lehinde olarak ikiyo ayrıldığını; partilerin, her iki tara- fın neticelerini kendi neticeleri gibi saydıklarını — kaydettikten sonra, Frankonun zafor kazandı'tı takdirde vaziyetin no olacağını tetkike geçi- yaor: Franko, — yabancıların — yar- dımı il9 ve başlıca bu yardım saye- sinde gallp gelecek. Mağlüp olan va- tandaşları onun eline düşecek bu I- k! İspanya arasında derin ve geniş bir kan ırmağı akıyor. Bu — Irmağın Birçok kolları, harap yarımadanın bütün kasabalarından geçiyor. Bu kanın büyük bir kısmı asıl muhare- belerde dökülen temiz kan değildir. On binterce kişinin birden uğradığı katliâmlar ve idamlar arkalarında lknet ve intikam bırakmıştır. İspan- yol millotinin ocağında kalan büyük ve acı bir sefalettir. Bu vaziyet dahilinde memleketin belini doğrultmak için, o enki İhti. raslara galebe çalan, yüksek ve müa- takil bir otorite sahibi, çok — büyük bir devlet adamı lâzımdır. Genoral Franko da bu mexziyetler var mı ki? Balki hakikaten, Gücrnika bom- bardımanı, Barselona bombardıma- nt gibi büyük fecantlori — İşliyenler Frankonun menfaati olan devletle- ; rin kuvvetleridir. Bilhassa Almanlar kuvvetlerini tacrübe etmok, meslek “tecsğslsü İle ataba büyük tehirleri tahrip etmekta veya Bivli halka mti- Fran cektirmetkte, teknik (tibarile, en mahir olan biz miyiz diye anlamak Mmorakrında idiler, Böyle müttefikleri Idare etmek zordur. Onun İçin, me- | diır, suliyet Fransanın omuzlarına yükle- niyor. Çörçil, memleketi dahilden de idaresi altı- na alabileceğini şüpheli — görüyor, bugünkü ayrılıkların dalma devam edeceğini ve çarptşmalara sebeb oln- _f'.' işaret odiyor. talyanlar İspanyadan çekilecek- lor mi? Tabit — çekilecekler. lııdııınııı.mıkonnı.' Şimdi bile, Frankoya yardım edenler arı- — sında İtalyan askerleri az bir. mik- tar teşkil ediyor. Musolini, — Ingiliz hükümetine, İspanyadaki gönüllüle- rini çekeceğine, İspanya toprakları giyaset ve ökonomisi! üzerinde İtal- yanın hiçbir arzusu olmadığına dair teminat voriyor. Belki bu teminat üzerine bir İngiliz - İtalyan anlaş- ması kurulabilir. Fakat Almanlar hakkında ne dü- şünebiliriz? Onlar harp meydanında çarpışmış — değiller. Fakat teknik kuvvetlerinin yardımı ile nasyona- listlerin bütün teşkilât ve Idareleri- ne girmiş bulunuyorlar. Almanların İspanyada çok kuvvetli bir tayyaro kuvvetleri var. Tayyare karargâhla- rı Fransanın cenubundaki cephane fabrikalarımdan pek az bir uzaklık- ta bulunuyor. Bu kuvvetler, heran içi arsolonaya yaptıklarını Tulu- za yapabilirler, Bunlar, — Berlinden de Almanyanın yayılma siyasetino göre, müstakil bir harp için talimat alabilirler. Almanyanın general — Frankoyu ve elihdeki kuvvetlerine, bütün va- sıfları ile, bir nazi idaresi kurmağa zorlamaları da tabit olur. Bunun 1- çin de Folanjist kuvvetleri alet ola- rak kullanacaktır. Pranko hâdisele- rin daha acıklı fakat az şiddetli bir cereyan takip etmelerini ve memle- kette bir İspanyol idaresi kurmak isterse bile, folanjist bareketini ida- re edön faal kuvyetler — karşısında zayıf kalacaktır. İçinde bir Alman nüvesinin bulu- nacağı, geniş mikyasta, nazileştiril- miş bir İspanya, Fransa ve İngiltere için büyük bir öndişe mevzutu olacak- tır. Elverir ki, bu mesele — ürerinde bütün gayretlerini — sarfetsinler ve kendilerine hareket İmkânı kalmış T Hitler Insburg'da İnsburk — Hitler, dün saat 16 da hususl trenle buraya gelmiştir. Berlin 6 (A.A.) — Resmen bildiril- diğine göre, Almanya ile Avusturya arasındaâ seyahât için her türlü tahdi- dat kaldırılmıştır. Pasaportlarda her hangi bir kayde lüzüum olmadan her kes bir ayda Avusturyaya banknot ve madeni para olarak 300 mark götüre- bilecektir. Ballık devielleri Pariciye Nuzırları toplantısı Oslo 6 (A.A.) — Danimacka, Fen- landiya, Norveç ve isveç hariciye na * zırları beynelmilel vaziyeti tetkik ve dört memleket arasında pratik bakım- #dan bazı meseleleri halletm:k üzere dün Oslo'da toplanmışlardır. Akşam dört nazır radyoda birer nu- tuk söyliyerek dört memleket arasında büküm süren dostluğu ve mükemmel teşrikl mesaiyi kayid ve her vürlü ideor lojik bloktan uzak bulunmak ve harbe sürüklenmemek hurusunda müştereken sarfettikleri gayretleri tebarüz ettrmiş" lerdir. Çin mukavemeti Herkesi hayran edecektir Londra, 6 (A .A.) — Çin diplamat. larından B Sunfo, dün ekserisi muh&- fazakârlardan olmak üzere elli kadaf parlâmento azası huzurunda Çinin şimdiki vaziyeti hakkında bir konfes rans vormiştir. B. Sunfo, son zamanlarda askerf harekâttaki İnkişafların Çine müsaid olduğunu boyan etmiş ve demiştir kis *“Cihan, Çin krtaatının anudane mü“ kavemeti kargısında hayran kalacak ve mütearrız nihayet sulh talep etmes Be mecbur olacaktır.., / Çin çetelerinin taarruzu ğ Pekin, 6 (A. A.) — Röyter ajansi muhabirinden: Çin çeteleri, Şefudaki YJapon garni” zonuna taarruz etmişlerdir. Bunun ge zerine Japon harb. gemileri, karaya takviye kıtaatı cıkarmıslar |