27 Temmuz 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

PX < OROİUR P KA SN A N G CKG İÖ GAĞA AŞ GA 6 ÇA GAŞ İ S N S 6 Memlekette tetkikler Anadolunun temmuzda kar yağan köşesinde Dersimlilerin mezar taşları hayatlarında göster- dikleri hususiyetlere göre heykel şeklinde yapılır Yazan : Den'zden yüksekliği üç bin metreye yaklaşan “Beyazdağ.. t çıkryorduk. Bu- raya Dersimliler “Ziyaret tepesi,, de diyorlar. Kızgın güneşin altında otomobilin içi insanı hamam külhanının önünde imiş gibi terletirken yükseklere tırman- dıkça üşümeğe başlamıştım. Geçtiğimiz yol, Dersim dağlarında böyle yüksekle- re çıkabilen yegâne yoldur. Başba- kanımızın Tuncelini ziyaretinden evvel bozuk yerleri düzeltilmiştir. Eskiden Dersim, eşkiyaları ile ne kadar korkunç idiyse bugün bu yoldan otomobille geç- ntek o kadar korkunçtur. Kendinizi şoförün dirayetine beraktıktan sonra: — Eğer ölmek burada mukadderse başımıza gelecek! Demekten başka çave yok... Viraj- larda yalpa vurmak ve uçurumlu kaya- lıkların kenarından geçmek cesaretle ölçülmez. Gayriihtiyari irkiliyorsunuz, sakınılması e de olmayan bir tehli- kenin gittikçe yaklaşmaktı olduğunu hisseder gibi oluyorsunuz. Yahud her an göz karartıcı bir uçurumdan yuvar- lanıyormuşsunuz gibi kalbiniz çarpryor. Beyazdağın eteğine geldiğimiz va- kit güneşten eser kalmamıştı. Karşımız- da gözün alabildiğine uzanan başı bu- Tutlu dağlardan haşka hiçbir manzara yok. 'Tam tepeye çıkmadan Pakire köyü- ne uğradık. Buranın ağası Süleyman ağa köyü hakkında izahat verdi; — Seyid Rızadan başımıza gelme- yen kalmadı. Hükümete millet Jâzım olduğu gibi millete de hükmet lâzım.. Dedi. Köyün biraz jlerisinde bir heykel nazarı dikkatimi celbetti. Başr Munzur dağına döğru çevrilmis olan bu beyke- li sordüm: — Mezardır... Dediler. Dersim mezarları hakkında bana şu malümatı vermişlerdi: “Merarları Üzerinde hiç bir kitabe bulunmaz. Mezar taşlarına çok itina edezler. Hemen hepsi yekpare taştan yapılmıştır. . İki ayak üÜzerinde durur at şeklindedir. Bu taştan heykelin iki tarafma kılıç, tüfek, tabanca, at, ata binmiş insan, kuş, el resimleri hükke- derler. El ve kuş kadın merzarlarına mahsustur. Diğerleri erkekler içindir.,, Süleymah ağaya: — Mezafları niçin böyle yapıyorsu- nuz? Dedim. Cevab vermek istemedi: — Bizim mezarlarımız böyledir... Dedi. — Her halde bir sebebi olacak? — Sebebsiz olur mu? Bizim dede- letimizden gördüğümüz böyledir. Biz de öyle yapıyoruz. mt — Kimindir o mezar? — Bir Pakirelinin... Üzerinde bir tüfek resmi var, bu için yapılmış? Sülemyan ağa söylemek istemedik- çe ben ısrar ediyordum. Çare bulama- dığını anladı: — Bu res'mdeki tüfek, dedi, burada yatan adamı öldüren tüfektir. O resmi onun için bu koçun üstüne yapmışlar, ki ölen adamın çocuğu babasının inti- kantın: ayni tüfekle alsın. Tesim — Peki Süleyman ağa, mezara ni- çin koç heykeli yapmışsınız? — Çünkü o adam koç gibi döğüşür dü de onun için. — Ya aslan gibi döğüşse? — O vakit aslanlı taş yapılıraı —- Bu taşları kim yapıyor? — Ustalar.. — Yerli ustalar mı? Gülümsedi: — Elbette... getireceğiz? Heykeli tetkik ettim; ye!q/ure taştan Buraya nereden usta Ü Pakire köyü ağası Süleyman, mu- harririmisle konuşuyor. N Pakire köyünde bir Dersimlinir mezarı yapılmıştı. Usta bir elden çıktığı belli oluyordu. # 8 © Süleyman ağa ile konuşurken birden hava karardı. O kadar, ki bir an karşı dağlar görünmez oldu. Etrafta derin bir loşluk, daha doğrusu karanlık çök- meğe başlamıştı. Hozattan saat onda çıkmıştık. Yollar tahammül edilmez bir hararet dalgası altınlda idi. Yük - | seldikçe hararet azalmıştı. Fakat bu. | Yirmi yaşında bir kız kayıp 12 yaşında bir çocuk üç gündür ortada yok Edirne kız muallim — mektebi soa — sınıf talebesinden yirmi yaşında Nodtme üç gün evvel Şişiide oturduğu evden çıkmış, Çapa. dâki kız muallim mektebine gitmiş, bir daha evine dönmemiştir. Genç Kızın nereye gitti. ği hentiz anlaşılamamıştır. Bundan başka Kumbaracı yokuşunda Ter. cüman çıkmazı sokağında 18 numaralı evda oturan Srvas muhacirlerinden — Serkis La. vazanyanın oğtu 12 yaşında Artin üç gün evvel Galatada yeni gürdiği bir terzinin ya. minda sigara almak Üzara çıkmış dükkâna dönmediği gibi babasının ovtne de gitmemiş tir. Bu da zabıta tarafından sranmaktadır. Yugoslav hükümeti afaroz edildi ! Belgraddan bildiriliyor: yada hükmetle bir mücadele başlamıştır. Kilise, Papa ile aktedilen $on anlaşmanın tasdiki le- hine rey veren kabine ve parlamento Yugoslav- azalarını afaroz etmiştir.. kölise arasında hakiki | Niyazi Ahmet rada havanın değişmesi tamamiyle gay- rıtabil bir hâdise gibi geliyordu. Süley- man ağa benim hayretimi farketmiş olacak: — Munzurda yağmür yağıyor, şim- di geçer.. Dedği. Aşılmaz bir duvar gibi uzayan Mun- zurdan eser yoktu. Duman het tarafı sarmıştı, Dekor, hakikaten haşmeti ile insanı bir an içinde başka bir âleme gö- türebilecek derecede kudretli idi. Ken- dimi değişmiş, bir rüya âleminde san- dım. Bir aralık hafif bir yağmur çi tedi; sonra dindi. Şimdi sis dağılıyor, karşı dağlar yavaş yavaş farkedilir gibi oluyordu. — Yağmuru gördünüz mü, işte... Süleyman ağanın işaret ettiği tara- fa baktım. Gökyüzünden yalnız bir noktaya bir hüzme şeklinde mail bir hat iniyordu. — O yağmurdur.. Yalnız oraya ya- kıyor.. Öbür taraflarda yok.. Bütün hayatını bu çıplak karlı tepe- lerdea karlı dağlara bakarak geçiren Süleyman ağa bana ders veriyordu. Ta- biat da sanki karşımda tatbikatını ya- pıyordu. Ağanın biraz evvel söylediği sözü düşünüyor: — Söylediği çıktı. Diyor ve gene kenidi kendime dü- şünceme ilâve ediyordum: — Eibette bilir. Her gün gördü- ğü şeyler.. Ben böyle” düşünürken yanımda yürüyen ağa: — Allahb, Allah... Diye söylenmeğe başladı. — Ne var? Diye sordum. — Tuhaf şey.. Bak kar da yağ- miş-. Karşımızdaki tepenin etekleri bem- beyaz olmuştu. Beyazdağda bir saat kaldıktan son- ra döndük, Hozata yaklaşırken sıcak- . tan ter içinde idik. Niyazi Ahmed (Dersimde — tetkiklerde bulunmu olan arkadaşımızın bu tetkiklerine dair yazılarının ilki 26 temmuz tarihli sayı- mızda çıkmıştır.) İÇERİDE: * Belediye İstanbul cihetindeki göplerin de denize düökülmesine karar vermiştir: * Bir aydanberi Avrupada seyahatte bu. lunan Sıkhhat veklli Refik — Saydam, Ro. manya vapurile bugün şehrimize gelecektir. # Münhal bulunan Fatih kaymakamlığı. na Şile kaymakamı Tİhsan, Şilt — kayma, kamlığına da Rebil tayin edilmiştir. * İstanbul Nafla başmühendisliğine Na. fia vekâleti merkez mühendislerinden Bed. ri Tayin edilmiştir. * Bundan sonra bütün polis teşkilâtr a. mir ve memurları merkezden tayin edile, cektir. * Gümrük memurları için — açılan kurs bitmiş ve bugüm tmtihanlara başlanmıştır. * Belediye yarından itibaren Eminönü ve Fatih kazalarında kalkacak olan sırt ve a. rik hamallığı yerine kalm olacak arabaların Üpini kamallar cemiyetine vermiştir. * Liman projelerini hazırlayan — İngiliz Kipp mücssasesi sahip; ve mühendisleri bu sabah Londradan şehrimize gelmiştir. * Liman idaresi hayvanların vapura alın. Taast için sandıklar yaptırmıştır. * Birkaç gündür şehrimizde bulunan Ma. kalle Sultanr Salih bini Galip — bugünlerde Mimra gidacektir. * Yumanlı öyuncu Zozo Dalmta — Misirli zengin bir Rumla evlenecektir. Yeni evlilerin Dünya şamp Beynelmilci vergisi münasebetile, Yransızlar, — Amerk kan usulü — serbest Büreşte hakiki bir dünya — şampiyonlu. Bu tertip etmişlerdir. Böçmeler 3 ağustos, ta finasl ise 10 ağus. tosta yapılacaktır. Beçmeleri kazana. | cak olan güresçi. TI nalde Cim Londosla karşılaşacaktır. Ha dömilinel maçı, Polanyalı Karol No, vina'yia — Yuygoslav Zikof ve Sırp Maçi. yenski'yle — Vindak Zblako'yu kargı kar, sıya — getirecek .< tir, Viâdek, dünya, nin her tarafında, çok büyük muvaf. fakiyetler ve bir cok gamptyonluklar ka. zanan vcidden kıy. meli bir güreşçidir ve dünya yampiyonluğu. na en büyük neamzetlerden biridir. Kendisi balihazırda gehrimizde bulunan Bul Kumav' T SK Paris sergisinde iyonluğu I meneceri Ziblskonun yeğenidir. Diğer ta, | fiaale kalacakları tahmin -di"“w' ' güreş , - Taftan Kendisine en mühim rAkİP Polonyal Novina — gösterilmekt? peblivanın Ölm Londosla ka * Milli takım gidiyor Belgradda Yugoslav mülli takımı ve Bel. gra4â muhtelitile iki müsabaka yapacak olan milli takımımız yarım akşamki tretle Bel. Erada hareket edecektir. Bi oyuncuların hu seyahate işlirak edeceği hentiz malüm değikdir. ;Galatasaray bayramı için Yunan güreşçi- leri getiriliyor 33 üncü yıldönümünü büyük bir spor ha. | miştir. reketile tes'it edecek olan Galatasaray kll. bünün dünveti Üzerine, güreş — müsahakaları için, Yunanlatanın en kauvvetli güreşçilerin. den memleketimizin çok Iyi tanıdığı, Pirla, Sallla, Zaharyadiz gibi,, Bertin olimpiyadın. da bile muvaffakiyet göstermiş güreşçiler. den mürekxep yedi kişlilk bir takım önümüz deki hafta İstanbula gelecektir. Müssbakalar 31 temumz cumartesi, 2 a. Bustos pazartesi günleri Takalın — stadında | stadındaki havüzda yapılmasi yapılacaktır. nikâhi Türk medeni kanununa göre gehri, mizde yapılacaktır. * Evvelki gece Tuvukpazarında arkadaşı. Sileymanı Öldüren Külüstür Fevzi, yedinci sorgu hükimliği tarafından tevkif edilmiştir. * Hamidiye mektep gemisi bu hafta için. de İzmire gidecektir. DIŞARIDA, * Belçika kralırın Milletlerarasında daha normal iktisadi münasebetler lecaslla eda, bilmesi için para sisleminde — yapılmasını teklif ettiği değişiklik Fransada alkışlarta, İngilterede tereddütle karşılanmaktadır. # Emir Abdullah, İngiliz kamarazında Yarın Belgrada Yunanistanda * 'TKMMUZ — 1937 Hicri: 1356 — Cemaziyelevvet 18 Güneşin doğuşu Güneşin batışı 451 18,30 Vakit Sabah Öğle İkindi Aikşam Yalsı İmsal 8,00 12,20 16,17 19,80 2124 2446 CAY Si && Cim Londops,ı maçta Hollandalı gill'wç , de tayyare oy" ile yendrl_’,,!f Atina 26 — Cim Londoa « Taktmın kimlerden teşkil edileceği ve han İ reşi dün Panatinaikos stadyomus” mıştır. 4 Btadyuma 70.000 den fazla geyirdi mıştı. Felemenkli Pader Plad betle pek kuvvetli görünüyordü: veet'cereyan etmiştiş. Pader PİSĞİT Üç defa ringden dışarıya / dinel devrede Lomdos pek giidetli geçmiş Pader Pladı üç defa M takmıştır. Bu devrenin 8 ş Londos hasmamı skıca yıkl“î"';'; tayyare oyununu tatbik etmiş V* ç el dakikada sırtmr yere getirerek Macaristand?n Bir su topu tâF geliyor yarf Bu sporları federasyonu #por ktübü yüzme ve su topü tanbula davot etmiştir. 21 ;:r'::':ğ'; ğ e Macarlarla iki müsnbaka Müsabakaların hezırlanmakt$ dir, Filiştinin taksimi projesine T” Mmiş olduğu müretinde leri sörülmli ' rı Maveral Şeria hükümeti mlf", ettirmiştir. Emir, kimsenin Kef7 babtaki fikrini sormamış ol etmektedir. Emir bu taksini arızdır. * Şarki Erdün kabinesi pek M fa edecekti. , Halen başvekil ,_,c him püşa Haşemin yerine mü' rinden Raşit Puşa Matfay paşa, Satık İrak başvekili C fayın kardeşldir. Yeni xabint, Erdünlülerden terekktip edecek Kabinede ise altı uzadan Gördü 1ü değildir. # İngiliz maliye' nazırı Sir İÖ Avam kamarasında, İrak yakında Londra pıywmdı:j giliz liralık bir jetikrâz akte miş ve İngiliz hükümetinin bU kında tamamile mütabıik bulüf' aylemiştir. * Pariste hebir nakliyat M tehlikeli bir yekli aldığından r' vetleri müdahale elmektedir. * Mısır mebusan meçllsi mır döstlük muthedesini * Kâşif Markonl ölümünden €4 kısa dalgalara nit mühim Tünmüş ve bunü yalnız M