9 Haziran 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2
Siyasa: Almanya Orta Avrur- pada iki numaralı bir Hatay istiyor Yazan : Şekip Gündüz Almanya Hataym istiklâline kavuşması akabinde Çekoslovakyada Sudet değları olvarmda toplu bir halde yaşadığı iddi. edilen Alman azlığının de is. tkiâle kavuşmasını üçikça istemektedir. Almanya Hariciye Nezaretinin ££ kirlerini neşreden yari resmi Korrespondans Politik gazetesi şu fikri ortaya almaktadır: “İskederun, Antakya .ve havalisi hakkında verilen karar buna benzer diğer işlerin de aynı surette halini iesp “ettirmektedir. Cenevrede verilen kararın yalnız Haftaydaki “Türk ekseri yetine ve Arap.azlığına uygun olabile. i Bu karar buna benzer meselelerin halline doğru atılmış telâkki edilmelidir. Avrupada bugün bir devlet merkezi vardır . iş yıl önce Kazanıldığı iddia edilen bir zafere dayanarak,, birkaç milyon hâlkın ana dili olan bir dilin (Yani Aflmancanın) kullanılması birçok tozyiklere sebep olmaktadır. Eğer Cenevre Şarki Akdenizin bir noktasında milletler arasında müsavat ini tatbik etmek cesaretini gösterdiyse aynı Cenevreden Orta, Avrupada-esir yaşatılan bazı milletler içinde uynı cesareti istemek mtimkünd Almanya Milletler Ceıniyetini tanımayan bu cemiyetten çekilmiş olan bir devlettir, Eğer Almanya Hariciye Nezazareti, Hatay istiklâlinden sonra iyi ve dürüst çalışan bir diplomasinin * Milletler Cemiyetinde bulunan medeni “dey- letlerin vicdan ve şuuruna hıtap edebileceğini anlamişsa bunu Türk diplomasi. sinin bir muvaffakiyeti ve Türkiye tarafından Almanyaya “verilmiş bir ders bir nümune addetmek'mümikün olabilir. Bununla beraber “Sudetteki Almanlar meselesi, ün Hatay meselesine benzerıcdiğini'de buradi Söylemek Filvaki Sudetli Almanlar umüti harp sonunda Çek meclisinde Çekos| ya bağlanmalarını protesto etmişlerdi. Lâkin Hataydaki Türk kesafet! ile detteki Alman dağınıklığı arasındaki fark göz önüne alınırsa dostumuz Çe. kosolvakyanın Südet Almanlara istiklâl vermeğe pek mecbur “edilemiyedeği tezahür eder. Şekip GÜNDÜZ Hmmm ATATÜRK Dün Şark seyahati için şehrimizden ayrıldılar Atatürk kızı Sabiha Gökçen Atasını tayyaresile uğurladı Cümhurreisimiz Atatürk dün akşam şehrimizden ayrılmışlar ve Trabzona müteveccihen hareket etmişlerdir. Büyük Önder, © dün öğleden sonra saat dörde kadar sardy'daki mesaj oda * Tarında çalışmalar ve bu esnada Avru i seyahatinden avdet ederek gön. motörle doğruca Dolma. bahçeye gelen Hariciye Vekilimiz Dok- tor Aras: kabul eylemişlerdir. iy z Reislelmhur A- tatürke Avrupadaki temâeları hakkın - da malüinat ve izahat vermiştir. Hareket Saat 16,5'da sarayın bahçesine çıkan Ulu Şef, Sakarya motörüne binerek Dolmabahçe açığında demirlemiş bulu. nan İzmir vapuruna gitmişlerdir. Ata - türk vapura çıkarken geminin geandi direğine Riyaseticümhur bayrağı çe- kilmiştir ç ' Diğer bir motörle de Doktor Tevfik Rüştü Arasla, Şefi uğurlayacaklar İz. mir vapuruna gelmişler ve Büyük Ön. derin iltifatlarına mazhar olmuşlardır. İzmir vapuru, saat beşi on geçe demir almış ve Karadenize gitmek Üzere hâ- reket etmiştir. İzmirin arkasından bu seyahat esnasında Cümhurreisimize re- fakat cdecek olan Zafer torpidosu da hareket etmiştir. Atatürke bu seyahatlerinde Dahiliye Vekili ve Parti Genel Sekreteri Şükrü Kaya ile meb'uslardan Hasan Saka, Cevat Abbas, Salih, İsmali Müştak, Ha. san Cavit, Recep Zühtü, Doktor Neşet Ömer, Doktor Rıza Naki, Dektor Şiülk. rü Osman Şenozan refakat eylemekte - dirler, İzmir vapuru tam Beylerbeyi sarayı hizalarına vardığı sırada Yeşilköy tara- fından gelen bir tayyare Atatürk mev. kibi üzerinde cevelânlar yapmıştır . Atatürke havadan tazimler arzeden bu tayyârenin Atatürk Kızı Sabiha Gökçene ait olduğu ve kahraman tay - yareci kızımızın Atası: havadan »e - Jâmlıyarak teşyi ettiği tahmin olunu - yordu. Atatürk kızı tayyareci Sabiha Gök . jen Cumhurre siz saraydan ayrılırken orada idi ve rıhtımda Atatürkün elini öperek bir otomobille Yeşilköye gitmiş. ti. Anlaşılan Sabiha Gökçen yirmi da - kika zarfında Yeşilköye giderek hemen tayyaresine atlamış ve karargâhı olan Eskişehire gitmek üzere yola çikip ilk iş olarak ta heniz hareket etmiş olan İzmir yapurundaki Atasıhı spolâmlamış- tar, Boğazın iki: sahilinden halle büyüle Önderi mütemadiyen selkmlamakta. uğurlu seyahat temenni eden sesler yü! selmekteydi. İstinye koyundan, Güneş klübü de. | mizeileri geçit resmi yaparak Başbuğu selâmlamışlardır. Anadolukavağı tabyası yirmi bir pa. İreitop atarak bir tabur asker dese. İlim ve tazim Tasimesini ifa etmiştir, Başvekilin telgrafı Başvekilimiz İsmet İnönü telsizle İz. mir vapurunda Büyük Önder Atatür ; ke şu telgrafı çekmiştir “Seyahatinizin millet ve memleket için yeni faydalar temin edeceğine kani olarak afiyet dilerim, —İNÖNÜ,, : ...ğ» Yedi kişilik Bir hırsız kumpan- yası yakalandı Bunlar Istanbul semtlerinde 15 ev soymuşlardı Samatya merkezi zabıta o memurları bir aydanberi Fatih, Şehremini, Samat- ya civarında on beş yeri soyan hursızla. ri dün gece yakalamışlardır. Bunlar sa» bıkalılardan Simon, Lâmbo, Leon, Ka- ranfil, Hamayan, Gabriyel, Yakoldur. Bir kumpanya halinde çalışan bu ye- di hırsız Şehremininde doktor Alâeddin, Samatyada meyhaneci Yorgi, tütüncü Hristo, Kocamustafapaşıda Yakup, Sa- matyada Kalyopi. Samatyada * Yorgi, Yedikulede Dimonun evlerinden bir çok eşya çalmışlardır. Hırsızlar soydukları diğer evleri bu sabah göstermeye başlar rmşlardir, EE Bunlardın başka Bebekte kunduracı Cevadın dükkünmü ve Sağlık apartıma- rını soyan Rıza'da yakayı ele vermiş- | Küçük hırsızlar Pazar günü Filofyada banyo yapari karsunın çântaları soyündukları kabine. çalınmıştı. Zabita memurları tarafından yapılan sikr takibat neticesinde bu hır- sızlığı Kazlıçeşmede © oturan Suavi ve Kemal isminde iki çocuğun yaptığı tes- bit olunmuş, ikisi de lin yakalanmıştır. Çocuklar suçlarmı tamamen İtiraf ede- tek çantaları ve içerilerinden aldıkları paraların bir kısmını vermişlerdir. e. | den iki ev ötede oturmaktadır. Alman tebeasmdan Mârten Müller ile! nin arkasındaki tahta sökülmek suretile i HABER — Aksam postası Pig e Balik vi $ HAZIRAN — 1937 Özbekler diyarında i Ferhat ile Şirin... Moskovada Orta Asya Türklerinin tiyatro festivalleri yapıldı. Bunda en ziyade beğe- nilen şey “Ferhat ile Şirin,, Bir iki hafta evvel; Möskovada bir Özbek tiyatro festivali yapılmış ve on gün devam eden bu festivalde en meş- hur Özbek artistleri tarafından Özbe- kistan'ın muhtelif sahne eserleri halka gösterilmiştir. Moskova gazeteleri, bu eserler meyanında, bilhassa Ferhat ile Şizin ve Gülsera adı Özbek öperala- rında kadin ve erkek Özbek artistlerin çok muvaffak olduklarından bahsetmek tedirler. Özbekistan devlet sanat tiyatrosu di- rektörü Uygur Mecitzade de bu müna- sebetle Moskova gâzetelerinde Özbek tiyatrosunun tarihçesinden bahseden bir yazı eştetmiştir. Bunun mühim parça” larını alıyoruz. Uygur zade yalnız devlet. tiyatrosu- nun müdürü değildir, ayni zamanda bü- yük bir artisttir de.' Özbekistanda ti- yatro hayatının nasıl başladığını şöyle anlatıyor? — Milli özbek tiyat. rosu 1918 yılında da hili harbin en Meh şetli devresinde baş» ladı Şair, bestekâr, ve tiyatro müellifi Hekimzade Hamza siperlerde harbeden ibtilâlei Özbek ak kerleri için bir piyes yazmıştı. “Efendi Artist Usta dlim ve uşak,, adını taşi- yan bu piyes Çar generallerin — istilâ- sından yeni kurtarılmış köylerde halka ve düşmanın trampet ateşinden (o yeni SAÇ mmm Gelde işin içinden çık ! YNİ Bökakta Akyürek, Temizkan, Başar, Hirmen ve Tansever adi: bay ve bayanlar yanyana olurmaktadırlar. Bunların hepsine de beş esnaf hizmet etmektedir: Bir kasap, bir bakkal bir kömürcü, Bir ekmekçi ve bir sütçü Bunaflârin da adları İlalettayin bir #ra Ve Akyürek, Temizilan, Başar, Erren ve Tanseverdir. 1 — Kasabın evli kizkardeşi 1 numarada oturmaktadır. 2 — Bay Ermeh kasabın adâşindan İki ev ötede yaşamaktadır. 3 — Sütçünlin adaşmın ana babast yoktur. * Kasabın âdaşı 3 numarada oturmakta dir 8 — Bay maktadır. 8 — Bay Temizkan kömüvcüntn adaşını balıçıvanlık işlerinde yardım etmektedir. 7 -- Bay Raşır sötçünün ndaşınm eveip- g en kusabım esiştesile çalış 8 — Bayan Akyürek ile Bayan Ermep Wz kardeğtirler. 9 — Kasabın sdüşmm yalnız Lirceniştesi Vürdir ve 5 numarada oturmaktadır, 10 — Bayan Tansever kömlüreünün adayi» Bin yanıbaşında oturmaktadır. Acaba bu sanufın herhirisinin adları sedir? Bu bilmecemiz mükâfet'ıdır. Hatledenler re hediyeler verilecektir. Cevapla me kadar yolianilmde den iki rin (15 hastrany tari sı lâzımdır. 2 Haziran tarihli Arspsacınm halli f Kim kimin karısı Erkeklerin aldiğr mallari (x), kadınların aldığı malları de (Y) olarak tasavvur eder sek yu hesabı yapabiliriz. x2y203 (xy) (x—y) 6X1 XT nn şöyle kir mündele kurabili 63 yahut x.(.y:21 veya x-y—9 1 yahut x—y3 veya xy Ve bandan sonra meseleyi şöyle çözebül Tiz: x—0? yaknt 17 veym 8 y yahut 9 veya 3 Fakat Fuat İtatikederi 23, Fethi de Kâmi İeden 11 parça fazla mal almıştı. Demek ki Fuat 52, bislike 7; Fethi 12, Kârnile i parça tal satın #lmazlardı. Bu Yeeydana çüktiklan sönra işi şöyle hak Jetmek güç olmaz x—17 ve yd Mündelesi Fethi ile Malike İp ve Sek muadelesi Yekta ile Kâmil leye. 3x ve öeşx muadeleri ise Fuat ile Su zanın beraberliklerini, yani karı kocalıkları nt gösterir ki, bununla sunlin cevabı da mey dana çılkmaş olur. Bu Himecemizi yalniz iki kişi halletmiş ve hediye kazanmıştır. İ 1 — Ziya Özer Uzunçarnı ban arkası #ö- | hak 8, 2 — Behice Kemal Fatih. operası oldu öze #erekkeb zavallı Mallarm& #kademi; ( diyor, Bu cümle hakkındı dair G . . enç, ihtiyar RKADAŞIM Fikret: Adı, Son Posta'da çıkan bir yazisındâ! ““Prahisa'da göçenlerde teşekkül etmiş ve hemen ekseri azası gaga'lardan mü- ". Ahfey'e de bir danışacağım ama daha evvel benim söyliyeceklerim var, Mallarmf akade misi azasını müdafas edip gaza (bw nak) olmadıklarını iddia edecek deği" lim ; içlerinde eserlerini zevkle oküduk- larım var, fakat onları Fikret Adil de sever... Onun da, benim de sevmedikte- rimize gelince, bir diyecekleri (o varsa Fikret Âdil'e başvursunlar. Fakat o “gaga,. (kelimesi beni bir durdurdu. Fikret Adil heniz genç, Bem İ de çok gençtir; benim gibi, Mallarme a- | kademisi azasının yeni, hemi de yepyehi Ösbek devlet artisti X dsi Kısı Halime (Girin rolünda) : kurtulmuş siperlerde askerlere Büste. rildi, O sırada çalışan © artistlerden bir çoğu şimdi milli tiyatromuzun « büyük sanatkârları arasindadırlar. Özbek aş kerlerine ateş altında tiyatroyu tanrtan bu #ânâtkârların yaltız 2 tanesi kadındı. İ Neden fazla yoktu? Zira olamazdı. Öz- bekistanda kadım'o devirde değil sahine- birer şair sayıldıkları: günleri bilmez. Eduard Dujardin, Mockel, Paul Fort, Valöry birer gaga oldular hal... O aka- demiye mensub olanların en ihtiyarla- rını seçtim, onlara birer gaga densin, onlar “eski,, sayılsın. Yıllar ne kadar da çabuk geçiyor! Sanatte her yenilik ne kullar darçabuk o köhneyiveriyor'a. Kimbilir? Belki Fikret Adil'i de, bizim aşağı yukarı dünkü çocuk diye baktığı” mız Fikret Âdil'i de bir "ihtiyar,, sayan lar bulunur. Sanat âleminde bu halden kurtulmak belki hiç: bir zaman-kabil olmıyacaktır. Yaşları biraz ilerlemiş olanlar yeni ye- tişenleri anlamıyacak, onlara ne dedik- ye çıkmak sokakta dolaşmak (hakkına Terini bilmez birer çocuk diye bakacak; bile malik değildi. Bahsettiğim iki ka-| yeni yetişenler de kendilerinden. birâz dın artist cidden büyük bir. . fedakâflık | eskilerini ihtiyar, bunak sayacak... göstermişlerdi. Hiç unutmam, İlk tem- Böyle olması da daha iyidir: Arka- sillerimizi verdiğimiz günlerde tijatro- | dan'mütemadiyen gelenleri, en yeni id- nun etrafımda çepeçevre siperler kağıs | diaları anlamak istiyenler, onları birer bu siperlerde silâh; mitralyözlü garibe diye görmeğe, yani bir mörhales yor ve bu giperlerde silâki mitral. Nİ de durgağa tast olmuyanlar büyük bir kıtalar oynayan kadınlara taarruz “ N İ iş göremerleri Sönatkârn bir “telâkki, mmenini göslükle; temi, edebiliyord(- Eye iman edip ondan gayrismi. Hep “ba- Buna tağmen #ahneye çikan ilk krymet- Buna se ye “| tel, addetmesi (lâzımdır, Her iddiayı li artistlerimizden biri, > Fergana'lı bir kavrıyan, ber cereyanın güzelliğini an- genç kız bizzat babası tarafından öldü-| Uyan adam, vüçude getireceği eserden rüldüğünü atı acı hatırlarım. Şimdi bü- | memnun olamaz; onun bu cereyanlar- tün bunlar maziye karıştı. Halk tiyatro- | dan birine göre kusurlu olduğunu anlar, ya saştı, siman. Bagmarmn Sâlücye yen | - ENÇ malarına mani olmak şöyle dursun,-on- Gençlerin de kendilerinden evvel lart seviyor, takdir ediyor ve alkışlıyor. gelmiş olanları beğenmeme leri, e Bugün büyük milli tiyatromuz ilk Öz“) “ihtiyar, bunak,, diye hücum vi vü bek sahne eserinin müellifi ölan Ham | lâzımdır, ye bei e kendi K tanın, adını taşımakta e burada bi- esi pri ei klidde: hassa şu üç büyük kadın artist üç büSÜ © Aaa bu hal iki tarafın kalb kı yük yıldır gibi parlamaktadır: be iii te gebe ölüme? Na ME Hidayet çrkar? Hattâ daha iyi: Öfkeleri onlara 2 — İsantura Kiz Sara bir kat daha kuvvet verir. 3 — Babacan kızı. Yaratıcı olmadığı için bir. merhalede Musikili tiyateomuzun, yani Operet| durmasına hacet olmayan — müinekkid ve operamızin başlangtcı i şöyle oldu. ! ise bütün iddiaları anlamağa çalışır ; om- Halk tarafından çok beğenilen, bir mu- | Jarı anladığı zehabı ile yaratıcı olmadı- siki heyetimiz vardır, Bu heyet kanala | ğıfi unutür, avumür,.. Onu da'kendi ha> kasaba deleşiyor ve balk şarkılarından Jine bırakın! Yaratıcı olmıyan kafada konserler tertip ediyordu. Günün birin. | #nlamalş İwdreti bulunacağını sansın de bunu bir saks! altında sebit bir hale dursun... koymayı düşündük. Evvelâ Ferhat Şirini bğnadilâri Buhu hiçbir - seyden korkmayarak kendisine hayatta YEPY& ni bir yol açan yeni kadını tipini veren Gülser takip etti. Bu iki eger çok beğe- pildi ve töpladiği alkişlar bizim Özbek Operaşmı kurmamız: kolaylaştırdı. Fer- hat ile Şirinin bütün besteleri hal. kın dilinde ve kulağındaki bestelerdir. Özbek halk şarkiları birçok asırlık bir tarihe maliktir, Halk şarkılarımız asıl- larındaki saflığı hâlâ muhafaza etmek- tedirler. Biz milli | fakalarımızdan ve milli bestelerimizden milli — operamızı kurarken çok istitade ettiğimize Kaniiz. Halk artistlerimiz arasında o birçok büyük şehirler artistlerine nümune ola. cak. büyük artistlere birçok şeyler öl retebilecele küvvette sanatkârlar o gör düğümüzü de söylemek isterim, Faraza meşhur Buharalı halle dansözü Çevon Han ile Hokand'lı Mehmet oğlu'nun karısi dansöz Baratbay kızı cidden ha. rikulâdedirler. Mama Yonus ve Etki Karı gibi muganniyelerimizden de size bahsetmek isterir. Özbek ses sanatkâr okuduğu şarkıları kendi besteler, kendi söyler. * 1918 den bügüne kadar geçen sa müddet içinde sahne bain Dİ Yağ iii ie ei kuponu 9 HAZİRAN — 1037, ax A Tif Şubelerinde Özbeklerin gösterdiler ri harikulâde muvaffakiyet, . Türkista- nın mütsassıp beyler, softalar, ; elinde şerint ile idare edildiği günlerde sanat istidadı pek büyük bir milletin nasıl öl- dürülmekte olduğunu bize anlatmakta dır, .» Özbek devlet tiyatrosü direktörü Me- cit zade Uygurun Özbek operasını ku- rarken halk şarkılarından ve halk e/33- nelerinden ettiği istifade, ü ) Türk operası için de ihmal edilemi"e: bir noktadır. N.N “Köroğlu,, operası Tanınmış müzisiyen Hacibekov'un “Köroğlu” operasının İlk temsili A- zerbaycan Opera ve Balet Tiyatrosun: da verilmiş ve.gayet büyük bir mü- vaffakıyet kazanmıştır. » : Azerbaycanda Körüğlu, Kalk, epik “ eserlerinin kahramanıdır ve İsmi cn #iltınci ve on yedinci asırlardaki köy. lü isyanlarına karışmış olarak bulun- maktadır. Bu operanın müellifi, bu. eserinde zengin Azerbaycan folklorundan mü- vatfakıyetli bir surette istifade etmiş “ve İlk defa olarak “Tara” ismindeki şark müzik Âletini de orkestraya al. mıştır. Bu eser, Sovyet Azerbavran müzik kültüründe büyük ve yeni bir * zafer olarak telâkki edilmektedir. (Tas)
