15 Ocak 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

HABER — Akşamı penta PIN Pİ Fransanın müstemleke ve : manda siyaseti Suriyelilere unutturulmak istenen bir ameliyat acısı Emperyalist Fransanın, kendisinden olmıyan milletler için takip et- tiği siyaset, diğer emperyalist devletlerinkinden farklı olmuştur. Fransa, kendi himayesi altına bırakılmış ırkları, Fransız kanunlarına temessül ettirmek, hulâsa Fransızlaştırmak İster, milation” diyorlar. Yoni: “temessill ettirmek, benzetmek, benimsetmek...,, Benzelmek istediği kimselerin, ne gibi bir tarihi ne çeşit bir kültürü bulunursa bulunsun, asla göze alınmaz, . * Bununla beraber hak ve hususiyetleri hiç gözetmiyen bu nazariye, tarihi an'aneler ve nefse hürmet hisleri karşısında pek tesirini göste- rememiş olacak ki, idaresi altına terkedilmiş herhangi kütle, Franswla- şabilmekten çok uzaktır. Fransa, ele aldığı diğer unsurları ettirmek” işini beceremeyince, onlarla “toşriki mesai tuttu. “Assimilation; yani temessli! ettirmek” siyaseti, bir nevi “as3soci- ation; yani iştirak” mahiyetini almıştı. . Fransanm müstemlekeler için tuttuğu siyaset bu olunca, yarın öbür gün rüşdünü ispat ettiği kanaati hâsıl olduğu zamân istiklâlinin veril mesi tabit bulunan manda altındaki topraklarda ne gibi bir siyaset güt- mesi lâzımgelirdi? Fransa, harpten sonra kendi mandası altına konulan Suriyenin vah- detini parçalamamak siyasetini takip etmiş ve etmekteymiş gibi görün- mek istiyor. Fakat bunu, Türkleri ezmek suretiyle temin etmek arzusundadır. "Türklerin ezilmek bilmiyeceği hakikatini kabul ettikten sonra şunu söyliyebiliriz iri, Suriye, mandateri Buna, kendi dillerince “assi- mazisi olursa olsun, “temeazll etmek” yolunu Li mevkiinde bulunmuş Fransanın, kendi eliyle, çoktan parçalanmıştır. Fransa, Lübnanı Suriyeden kopardı. Ve şimdi Suriyelilerin önüne Sancak davasmı atıp onlara bu ameliyatın acısını unutturmak istiyor. Eğer duyuyorlarsa. HİKMET MÜNİR Şarkta yeni bir umum müfettişlik kuruluyor Köylü istihsalâtını yok bahasına ellerine geçiren tefeciler, çerciler kaldırılacak Ankarada yaptıkları toplantıları ve vekâletlerle temasları sona eren umu mi müfettişler raporlarmı hazırlayıp Birinci umumi müfettişlik mmtaka- sma dahil Van, Hakâri, Bitlis ve Muş ile üçüncü umumi müfettişlik yeka) sından almacak Ağrı vilâyetlerinden mürekkep yeni bir umum! müfettişlik teşlelli, umumi müfettişlikler resmi un van ve salâhiyetleri işinin Vekiller he- yetinde görüşülmesi, birinci, üçüncü ve dördüncü müfettişlik mıntakalarında masrafı devlet bütçesinden temin edil- mek suretiyle yatılı ve kuvvetli tegki- Tâtlı köy mekteb ve pansiyonları açi- “ması, merkezlerde ticaret evleri kurul- ması, köylüye gehir ve kasabalardan u zaklaştıracak haberler yayan ve köylü istihsalâtını yok pahasına ellerine ge- giren ayak salıcılarmı, çer! ve tefeci- lerin ortadan kaldırılması, muhacir ev. leri inşaatının salâhiyetli mütehassıs - lardan müteşekkil komisyonlar marife tile yaptırılması, köylüye toprak ve is- tihsal vasrtası verilmesi. Halkevlerine! ehemmiyet verilmesi, okuma odaları açarak halka ajans, gazete ve mecmua okutmak, seyyar ve öğretici talim ve temsil işlerine töşebbüs etmek, her ka- zada doktor, ebe ve sağlık teşkilâtı bu- lundurmak, gezici sağlık ekipleri kur- mak, nahiye müdürlerile ziraat ve bay tar memurlarmı süvari ve seyyar hale getirmek, hayvan yem bedeli vermek. İyi memur seçmek, şarka gönderile- cek memurlara bir derece terfi hakkı vermek, memur evleri yaptırmak, lise ve orta mektep bulunmıyan yerlerde memur çocuklarını Maarif vekâleti he- sabma meccanen okutmak, Polis teşkilâtmın kazalara teşmiline! çalışmak, kaçakçılığı Oönlemek için gümrük muhafaza teşkilâtını tezyid ve takviye etmek, kaçakçılık suçlarile cezaları arasındaki nispetsizliği izale etmek. Umum hudud karakol binaları- nn 10 sene içinde ve bir programla yaptırılması, tutulan kaçak malların 8if kıymet üzerinden satılığa çi) sı, kaçakçılığı teşvik ve kaçakç ei eder mahiyette olduğundan sın lâğviyle cenuh mm! cek hükümler konulması mühim tedbir lerdir. p Halkm eyağına ucuz mal getirmek Silmer BanletamiRnddn ukfladdk depo- larla bu işi idare etmek yolunda alma-! cak iktısadi tedbirlerin kaçakçılığı ön- liyecek en esaslı çarelerden olduğu ta- hakkuk ettiğine göre bu iş üzerinde ça lişan komisyon tahkikatmı çabuk bi- tirmelidir. Rapor daha birçok esasları ihtiva et- mektedir. Filistin de İstiklâl istiyor Filistindeki İngiliz tetkik komisyonu dün de Arap liderlerinin taleplerini din. Jemiştir. Yüksek milli komite Bzasından Cemal El Hüseyini, Filistin Araplarınaı muvakkaten istiklâl verilmesini ve İngi- Wiz himsyesinin de tahdidini (o İstemiş- tir, Bu teklifleri O yapan Cemal El HU. seyini, Filiştinin Türk idaresinde bu- Tunduğu vakit Arapların (o parlâmente hürriyetine malik olduklarını söylemiş ve bu hürriyetin iadesinde israr etmiş- tir. Arap lideri Abdülhadi İngiliz heyeti. ne Yahudilerin yalnız (o Britanya hükü. meti üzerinde değil, ayni zamanda Filis tindeki İngiliz memurini © üzerinde de tazyik yâpmış olduklarmı ve bu memur- ler Yahudilerin istediği gibi hareket et. mezlerse, işlerinden çıkarılacaklarından korktukların söylemiştir. Türk - Macar halk melodileri birbirinin aym Geçen yaz memleketimize (o gelen ve Anadoluda (gezerek bilhassa (yörük kabileler arasında musiki tetkikleri ya- pan maruf Macar Oomusikişinası Bala Bortof yaptığı tetkikler sonunda Türk melodilerinin Macar eski musiki mtlodi İerinin tamamıcn ayni olduğunu tesbit etmiştir. İm EE Yİ Aİ RR RAL İL hakiki akşam gazetesidi TAE YETTİ Ni verenler kâr ederler. v > i Bir asi kruvazörü (bek. Sax Valansiyayı Bombardı İspanyol âsileri, Madrit (o cephesinde Majada mıntakasında yeni bir taarruz yapmışlardır. Bu tâarruzun o maksadı, Madüite iki'kilometre yakın mesafede ki ilk ufak vadileri ele geçirmektir. A- siler, bunları elde ettikleri takdirde Mad rite giden başlıca» yolları hükümetin tanklarına karşı himaye etmeği omüm. ktin kılacıklarını sanıyorlar. Zannolunduğuna göre asilerin taarru- zu, iki tarafın mevzilerinde hayli deği- şiklikler husule getirmiştir. Öğleden sonra - hükümetçiler de bir hücum icra etmişlerdir. On dört tank, asilerin hatları üzerine yürümüştür. Bir| çokları bu hatlara yanaşmışlardır. Ast. lerin bes tankı mukabil bir taarruz yap- mış ve alev saçan tüpler kullanmak su- retile muhacimleri ricate mecbur etmiş. tir. Hükümetçilerin birçok tankları ateş almıştır, Valansiyanın bombardımanı Valensiya 14 (A.A.) — Dün asilerin bir kruvazörünün Valensiyayı bömbar- dıman &tmesi üzerine hepsi de sivil ol- mak üzere 9 kişi ölmüş, 12 kişi yaralan) mıştır. Hiç bir askeri hedefe isabet vaki ol- mamıştır. Hükümetin Lava gambotile sahildeki bataryalar, asi gemiyi kaçmağa mecbür etmişlerdir. Bombardımanm şehirde ika etmiş olduğu hasar, ehetmiyetten ari- dir, Hastaneye bir obüs düşmüşse de pat- Jamamıştır. Franko İspanyol Fasına kimseyi sokmak İstemiyor Almanların İspanyol Fasına asker çı. kardığı havadisinden sonra Fransa bir hayli kuşkulanmış, general Franko hü- kümeti nezdinde protestolar o yağmıştı. Halbuki İspanyol Fasındaki yüksek İs- panyol komiseri İngilizce (Deyli Tel. graf) gazetesine beyanatta o bulunarak yalnız Almanyaya değil, herhangi diğer deylete dahi kendisine ait toprakların bir parçâsrt “vermiyedeğini, Fasa ait beynelmilel ahkâmı ihlâl Oetmiyeceğini söylemiştir. İngiliz ve Fransız zabitlerinin İspan- yol Fasını ziyarete davet edilmeleri mev cut şüpheleri süratle izale edecek bir man etti lar bulunmuş olsaydı, böyle bir davetin yapılmasına ihtimal verilmezdi. İspanyaya Frahsadan da gönüllü gitmiyecek İspanyaya herhangi suretle gönüllü gitmesinin men'ine dair ( İngiltere ve Fransa bir teşebbüse girişmiş ve bü iş- le yakından alâkadar devletlere teklifte bulunmuştu. Bu harekete önayak olmak üzere İn- giltere 1870 de çıkmış bir kanunla ha- rice İngiltereden gönüllü gitmesini me. netti, Şimdi sıra Fransadadır. Paristen alınan bir telgraf şu yoldadır; Paris 14 (A.A.) — Mebusan meclisi M. Heriot'nun başkanlığnda açılmış- tır. Meclis başkanın ufak bir hitabesin- den sonra, radikal sosyalist, sosyalist ve komünistlerin alkışları arasında Başve. kil Leon Blum kürsüye çıkarak İspan- yaya gönüllü gitmesinin önüne geçmek! üzere lâzrmgelen tedbirlerin © alınması için hükümete salâhiyet veren bir ka- nun projesinin meclise tevdi (o edilmiş olduğunu bildirmiş ve bu kanun proje. sinin müstaceliyetle derhal müzakeresi» ni istemiştir. Sağ cenah, merkez ve sol! cenah, Başvekilin bu sözlerini alkışlar» Ja karşılamıştır. Yalnız komünistler her hangi bir tezahiir yapmaktan imtina et. mişlerdir. Portekiz de razı oldu Diğer taraftan Portekiz hükümeti İs- panyaya gönüllü göndermeği yasak et- meğe amade olduğunu İngiltereye res. men bildirmiştir. Diğer devletler de bu- na razı oldukları takdirde, Portekiz hü- kümeti gönüllü yasağın: derhal tatbik edecektir. Madrid yeniden boşaltılıyor Morning Post gazetesinin yazdığına göre Madritin sivil ahaliden mecburi İ surette tahliye edilmesi emirnamesi çık- tıktan sonra 450.000 kişinin (o şehirden dışarı çıkarılacağı anlaşılmaktadır. Şimiüliye” “kadar 450.000 kadar sivil ahali gaten: Madritten ayrilmiş bulunu- * yare Madritte sis Madrit: 15 (A.A.) — Sis ve yağınur her türlü harekâta mani (olmaktadır. Teruel cephesinde hükümetçiler asilerin evvelce zaptetmiş oldukları mühim #€v- İ çaredir, zira İspanyol Fasında Alman») kulceyş noktalarını ele geçirmişlerdir. m RA A mmm Valde hanında bir cinayet Dün gece Mercan yokuşunda Valde , hanında bir kadın dostunu bıçaklryarak öldürmüştür. Vaka yerinde yaptığımız yazıyoruz: Valde hanında ikinci katta bir nums- ralı odada Nedime (İsminde bir kadın oturmaktadır. 38 yaşında bulunan Ne- dimenin ilk kocasmdan İ3 yaşında bir çocuğu vardır. Bu kadın kocası öldük. ten sonra Kemal isminde bir o adamla bir müddet metres hayatı yaşamış, bu adamın kendisini bırakmam üzerine Ye- nicamide Kuşçularda 22 numaralı dül kâne kiralıyarık ahçılığı baslamıştır. Evvelce Yedikulede oturan kadın Ye. nicamide dükkân açmoz gidip gelmekte güçlük çekmemek için Valde O hanında üç liraya bir oda tutmuştur. Burada oğ- lu Salâhaddin ilç oturmaya başlamış- tır. Nedime bir buçuk #cne evvel asker. den yeni dönmüş olan kunduracı İrfan-| la tanışmıştır. İrfan Yedikulede kundu- racılık yapmaktadır. o Kadmdan on beş yaş küçük olan İrfan ekseri geceler metresi Nedime ile vakit geçirmekte. dir. İki dost birkaç ay tatl: vakit tahkikatı geçir- mişlerse de İrianın metresine para yar. dımında bulunmaması Üzerine araların. da kavgalar olmaya başlamıştır. Nedime dostunun bu halinden şikâ- yetçi olduğu gibi İrfan da metresinin tedir. Söylendiğine göre Nedime bir ge. ce dükkâünmu kapayıp odasına sarhoş o- larak gelirken yolda bağırıp çağırmış, bu yüzden Mercan bekçileri tarafından karakola götürülmüştür. Birkaç ay evvel İrfan © metresinden zorla kırk lira almış, bunu neteye har! cadığını söylememiştir. Nedime son gün lerde bu patay! dostundan isteyince ge. Ce gündüz kavgaya tutuşmuşlardır. İr- fan dün saat dörtte o dükkünmi kapı yarak Yenicamie geliniş, birkaç arkada. şile birlikte şarap içmiştir, . İrfan sar- hoş olunca metresi ile yeniden © kavga etmiş, bıçak çekmiş, Nedimeyi ölümle tehdit etmiştir. Araya girenler kavgacı” ları ayırınca İrfan dükkândan çıkıp doğ ruca Valde hanıma gitmiş, yarındaki a. nahtarla kapıyı açıp odaya girmiştir. İki saat sonra o Nedime de dükkân kapayıp odasına gidince dostunu karşi- sında bulmuştur. Nedime de dükkân- dan çıkmadan evvel birkaç kadeh rakı yuvarlamış, dostunun birkaç saat evvel. ki tehdidini düşünerek Oo yanına bir de keskin bıçak almıştır, Oda kapısı kapandıktan sonra iki sar- hoş arasında hayli uzun süren bir kav- ga olmuş, Nedime dostunu odadan kov. muş, kapıyı açıp dışarı atmak istemiş- tir. Bu sırada İrfanın bıçağa davrandı- ğını gören Nedime daha atik Oo çıkmış, belindeki keskin bıçağı kapmın aral, ğında bulunan dostu İrfanın © kalbine saplamıştır. İrfan göğsünden fışkıran kanlar arâ- sında yere düşünce Nedime (bıçağını dostnunu gırtlağına da sapladıktan son- ra içeri çekilmiştir. Ancak İrfan cese-! di kapının aralığında kaldığından kas pıy: uçmış, cesedi kendi kapısının önün- den kaldırıp başka bir yere götürmek is temiştir. , Handa oturan Hatice isminde bir ka.) ÜN ei oclsoli- Hakikaten bu Japon ae “ tığım evsafı halzsc onu her vilâyelimize dağıtmahii 2 gilse bile, nebatat mütehassr tarla ve bahçe hududu ola bi a Jaydah bir nebatı tayin etmeli, her neyse üretilip tamim ii dır. — VAN, Haber, 14. 1.3 Vâ-Nü, bahsettiği Japon Timmanun* “anlattığı evsafı haizse” ver m vilâyete dağıtılmasını emi limonunda o vasıflar yoksa G0 tarda yetiştirilmesini tavsiye ©! iy Fakat ikinci cümlenin “bile” si, e limonunda o vasıflar yoksa da yin? retilmesine taraftar olduğunu sy tiriyor. O cümleden “bile” nin rılması lâzımdır. VA-N0, yine o yazısında diyo” çi «, bir siraatçi dostum bans ük bir sese kâğıdı içinde Şii kadar görmediğim bası meye göndermiş. Bunlar hami * ŞEN Şimdilik oan eriği bü ! “Bazı meyveler”, birkaç çeşit demektir; halbuki Vâ-Nâ, bir W den birkaç tane demek istiyor. "5 lik can eriği biyüklüğündeler” di de: “Bunlar, ağaçlarında kali belki daha bilyürlerdi”, vey “pa meyvenin olgun koparılmalarmı? büyüklükte oldukirmr ma . mek istemiş; fakat “şimdilik” det; le, kendisine gönderilen, yani kop. mış meyvelerin daha Hayran i duğunu söylemiş oluyor; hele “DÜ. lüğünde” den sonra koyduğu cümleye büsbütün o manayı ver ».. Ömer Rıza Doğrul, general Gedik. in Roma'da neler Konuşabileceğilil lattiktan sonra diyor ki: Bütün bu ihtimaller içinde si nin hakikati ifade ettiğini O. ilerde anlamak miimkün olac”. — Tan, 15. 1. 97. 2 Mademki general Goering'in KÖ daki konuşmaları henüz bitme “bu ihtimaller içinde 4 kaf” ifgde ettiğini..." diyem “..ceğini” belki daha doğru © Bekiden: “bu ihtima'lerden ha teeyyüd edeceği” denirdi. P we doğru çıkacağı...” diyebilirler “Örer Riza Doğrul, türkçeyi € miz yazan muharrirlerden sa onun, yine o yazıda: .. Akdeniz anlaşmasının bu i üzerinde yapması melhuz 0 | sirleri... i demesi gilciime gitti: “tesir yap” elbette onun kulağını da rahata” “.. bırakması melhuz tesirleri.” * bilirdi, Ben: “Yapmak fiilinin yö er #WI olarak kullanılması ile mi le cemiyeti” dive bir cemiyet KE niyetindeyim; Ömer Rıza Doğrul” iğ. o cemiyete gireceğinden henliz > mi kesmedim. z Yine o yazıda diyor ki: .. Halan - Alman anlami eğ men her muhitte daimi değil, z Henna .. değil” den sonra “fakat”. " çeye in dillerden geçmistir! “türkçe” değildir, hem de Jüzü” N FE, j Kış iyice bastırd!, Kiş İstanbulu iyice bastırdı. Dİ bahtan akşama kadar fasılalı bir kar yağdığı gibi | bu sabah dö doğru lâpa, lâpa kar yağdı. Hararet bu #abah sıfırdan derecede idi. Rüzgârın sürati miş, 15 metreyi bulmuştur. yi dın Nedimenin bir ceset sürü | görünce: gi — Bana bak kadın, Onu bap” # kapısına bırakıp konu komşunu? si nı mr yakacaksın diye haykt nun Üzerine Nedime cesedi kendi sı önünde bırakıp doğru Beyazit koluna koşmuş, dostu İrfanın f lukla kendisini vurduğunu söyle” Zabıta memurları vaka yeri tahkikat yapınca e ye v duğunu anlamışlar, muddeiumumi ile ER iy ber vermişlerdir. Nedime yakalar 4 Vakayı gören Hatice de sorgu dır. Nedime suçunu inkâr etme”