7 Aralık 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 18

» | i i ie 7 AN TY zulümleri inkâr ediyorla (Baş tarafı 1 incide) *30 deprinimei 936 pazartesi sabahı saat 8 de hükümet tatil edilerek Misha- no, Mukopris, Bahsenus gibi birkaç A- rap köyünden müsellâh jandarmalarm muhafazası sltmda ve kapalı kamyonlar içerisinde getirilen ve istifa ettikleri hal de kabul edilmiyerek cebredilen mün- tehibi sanilerle Süveydiye nahiyesinden gene cebir ve tazyikle getirilen birkaç Türk - Alevi müntehibi saniden ve 45 bin nüfuslu Antakya (merkezinden 90 müntehibi saniye mukabil Kuseyri Mus- tafa, kardeşi, kâhyası, ve birkaç uşağı- nın teşkil ettiği yedi müntehibi seniden başka hiç kimse iştirak etmemiştir. Buna rağmen ve kanunlar hükümsüz bırakılarak mebus intihab: o yapılmışsa da halk Ali komiser nezdinde bu vaziye- ti derhal protesto etmiştir. Ötedenberi mutat olduğu veçhile tertiplerinde mağ- Jp çıkan hüküme makamları bir vaka ihdas ederek memlekette tethiş ve taz- yik vesileleri yaratma yolunu bu defa da tutmuştur. İntihaba niçin iştirak edilmedi Halk intihaba, gayesi çok derin ulvi bir maksatla iştirak etmemiştir. Türkle- rin intihaba iştirak (o etmedikleri Men- dubun organı olan ve başmda Edvar Nun bulunan Elliva gâzetesile ilân ve tasdik edildiği halde (müteakiben her , nedense halkı intihaba iştirak etmiş şek dinde göstermeğe çalışan ve (kanunen yapılması lâzımgelen mebus intihabını hile ile yapmak suretile halkın hakkı çiğ menmiştir. Bu vaziyetten heyecana düşen halk sükünetini muhafaza ettiği (halde bir vaka ihdas ederek Sancakta bir tethiş ve tazyik rejimi kurmak hedefini istih- #ale çalışmaktan geri durmıyan resmi makamlar şimdi izah edeceğim gibi pek feci ve gülünç vaziyetler yaratmağa da muvaffak olmuşlardır. ilk taarruz Ramazan geceleri her tarafta olduğu gibi Antakyada da çocuklar şarkı oku- yarak dolaşmakta oldukları bir &rada umümt cadde Üzerinden geçerken Ada- h Mehmedin evinin hizasına geldikleri vakit bu evin içinden çifte ile çocukla- rın Üzerine iki el silâh atılmış ve netice- de biri yedi, diğeri de dokuz £ yaşında olan iki çocuk biri alımdan, diğeride göğsünden saçmalarla yaralanmıştır. Burada (nazarı dikkati şu noktaya celbederim: Bu hâdiseye maruz kalan gocuklarm yaşları 7-15 dir. Bu çocuklardan taarruz (o beklemek mantıksız bir şeydir. Yaralı (o çocuklar ve arkadaşları bağırarak kaçarken An- takya Belediye reisi Hacı Etemin evin- den de bu çocukların üstüne tabanca ile ateş edilmiştir. Burada da bir çocuk a- yağından yaralanmıştır. Bu silâh sesleri üzerine hali caddede toplanmağa baş- ladığı bir sırada Mesalihi Hassa zabiti yetişerek hükümeti namma silâh atan- ların tecziye edileceklerine dair söz ver miş ve bu söz karşısında halk sükünetle dağılmıştır. Halkı tahrik Sek sabahı tesadüfen beş altı kişi be- raberce işlerine giderken Kuseyri Mus- talanm evinden kardeşi (o Fuat Ağa ta- rafından bunların üzerine tabanca ile iki el ateş edilmiştir. Halk silâh sesleri- nip geldiği cihete gitmeğe başlamış, o sırada Omeş'ul bir memur tarafından “ne duruyorsunuz Kuseyri Mustafanm evinden halk Üzerine ateş ediliyor?,, di- ye bağrılmak suretile halk tahrik edil miştir, Halk bu tahrikât Üzerine zaten dünkü yaralanma hâdisesile müteheyyiç olduğundan Kuseyri Mustafanın evi is tikametine doğru toplanmağa başlamış- tar, Bu sırada gene Kuseyrinin evinden otomatik tüfekle halkın Üzerine ateş a- çılmış ve halk arasında bağrışmalar baş Jamıştır. Otomatik tüfeğin hususi bir evde bu Tunmasının ve balk tarafından hiçbir te şebbüs yapılmadan ateş açılmasının ne demek olduğunun takdirini Ajans Ha- MEN İri, Be Gilh sesleri üzerine miliş ve jan- Barmalar yetişerek süngülerle halkı da- Yıtmağa teşebbüs etmişlerdir. Bu sırada © Mesalihi hassa zabitinin kumandasında « Maşladan üç zırhlı otomobü yetişmiş, halkı çiğniyerek Kuseyri o Mustafanm! &vine yanaşmış ve Kuseyri Mustafa bu zırhlı otomobilin içine alınmıştır. Müte ikisi halka karşı tertibat almış, biri z akiben mesalihi hassa zabiti halktan dâ- Halk bu talep karşısında “adalet iste- riz, Verdiğiniz sözü yerine (| getiriniz. Çocuklarımızı öldüren hainleri, cânileri kaçırmayınız,, diye bağırmağa başlamış sa da mesalihi hassa zabitinin işaretile zırhit otomobiller evvelâ havaya ateş aç mışlardır. Bu ateş karşısında halk açılıp dağılmağa başlamışken zırhlı otomobil” ler sebepsiz olarak halk üzerine mitral yözle ateşe başlamışlardır. Bu ateşten tahminen elli kişi yaralı (düşmüş, iki kişi ölmüştür. Birçok ta ağır yaralı var- dır. Süvariler geliyor Zırhlı otomobillerin halk: ateşle biç- meğe başladığı bir sırada Kuseyri Mus- tafanın bulunduğu zırhlı otomobil hal kı çiğniyerek Halep istikametine geçmiş tir. Bu sırada süvari müsellâh küvvet- ler yetişerek halkı kılıçla dağıtmağa ve hayvanlarla çiğnemeğe başlamışlardır. Bu sırada yaralı bir genç süvariler tara- fından başı çiğnenerek öldürülmüştür. Bu şiddetli tazyik karşısında balk da” ğılmış ve ön gün protesto makamında olmak üzere dükkânlar © açılmamıştır. Bu vaka sekizde başlayarak 11 de niha- yet bulmuş ve o sırada kölonel Merson idareyi eline almıştır. Buna örfi idare denmezde ne denir ? Halkm ramazan (olmasına rağmen beşten sonra evlerinden çıkmaları men- edilmiştir ve hükümet konağı milisler tarafından işgal edilmiştir. 2 ilkkânun çarşamba sabahı tahminen bir (tabur kadar asker Halepten Antakyaya geti- rilmiştir. Antakya sokaklarında her İki eve bir .süngülü nöbetçi ikara edilmiş, gelip ge genlerin ve hattâ kadınların bile üstleri aranmağa başlanmıştır. Köylüler şehre bıralılmamakta ve otomobillerin şehir haricine çıkmaları menolunmaktadır. ,, (Antakyadan) gazetemize bir mektup Antakyadan 2 kânunvevvel tarihli ve müteaddit imzaları ihtiva eden aldığı- muz bir mektubu aynen neşrediyoruz: "“Mendup (yani Fransız murahhası) ve mahalli otorite intihap Türk, Alevi, Çerkez ve (o ortodoksların Taşnaktan gayri bir kısım Ermenilerin Intihaba iştirak etmemek suretile gös- terdikleri vahdetin manası ve ulvi ga- yesi hakkında efkâri umumiyeyi tered- düde sevketmek için bir takım beyanna melerle bu hareketin slelâde bir intihap meselesi olduğunu ileri sürmeğe çalış- maktadırlar. Hakikat tamamile bunun aksinedir. Halk namzetler üzerinde değil, prensip ve mukaddes gaye üzerinde birleşmiş ve intihaba iştirak etmemiştir. İştirak et- memenin manası filân veya falânm nam zetliğini kabul ettirmek için değil, San- cağın Suriye ile hiçbir alâkası olmadığı- nı ve başlıbaşına istiklâl istediğini cihan efkârı umumiyesine bir kere daha anlat-| maktadır, Sancağın hakiki ve yüzde (o doksan evlâtlarının bu düşüncesinin muhterem gazetenizle bütün dünyaya bir kere da- ha ilânm: isteriz.,, Fransız murahhasının beyannameleri Dün Antakyadan gelen bir (o habere göre Fransızların Sancak Oo mümessili Düryö bütün şehir, kasaba ve köylerde köşe başlarına, cami kapılarma birer be- yanname astırmıştır. Düryönün imzası n: taşıyan bu beyannamelerde Sancak meselesinin Milletler cemiyetine havale edildiği bildirilmektedir. Sancak mesel Taymisin Londra: 7 (A.A.) — Röyter bildiri- yor: Taymis gazetesi Fransa ile Türkiye arasında İskenderun meselesinden do- gan ihtilâfı anlattıktan sonra ezcümle diyor ki: Vakıa bugün Fransa Suriye mandâ- sından sarlınszar ederse vaziyetin ne © ğılmalarını istemiştir. Zırhlı otomobillerle halka hücum İacağını nazarı dikkate almamış oldu- ğundan dolayı eski itilâfları tenkit et- mek kabildir. Çünkü bu vaziyet şimdi! husule gelmiştir. Fransa ve Türkiye hü! kümetleri bu eski itilâfları başka şekü- lerde tefsir etmektedirler. Türkiye efkâ nı umumiyesi ise Antakya ve İskende- rundaki Türklere karşı alakasız olmak-! tan pek uzaktır. Türkler Sancak dahilinde kat'i bir ekseriveti haiz midirler? Bu nokta belki müpbemdir, Fakat Türklerin (Sancak şdahilinde adet itibarile en Oo büyük ele- manı teşkil ettiklerine inandıracak bir çok sebepler mevcuttur. Taymis gazetesi makalesini bitirirken bilhassa şu nokta Üzerinde durmakta- dır: “Muhakkak olan bir şey vardır ki, © da İrak gibi, Filistin gibi Arap memle- ketlerindenki hâdiseler Suriye ekalliyet leri üzerinde büyük korkular husule ge tirmiştir. Antakyada ve İskenderunda yaşayan kendi akrabalarının bu korku- “larma Türkiye dahilindeki (o Türklerin iştirak etmemeleri şayan: hayret olur du. Atatürk esnasında | Fransız elçisini kabul etti Dün akşam çocuk esirgeme ku- rumu Ankarada mevsimin ilk balosu nu vermiş ve bu baloyu Atatürk de yok huzurlariyle şereflendirmiş- r. Bu balonun en şayanı dikkat hu- susiyetlerinden birisi de başta Başve- kil ve Milli Müdafaa o vekillerimizin refikaları olmak üzere birçok bayan larm baloya Türk milli kostümleriyle gelmiş olmaları idi. Anlaşılıyor ki, mevsimin bu ilk balosu bu bakımdan bir yol ve irşat mahiyeti” arzetmiştir. Kur diplematiğe metsüp birçok zevat, bu meyi a seliri de, refikasiyle baloda bulunuyordu. Saat 22 ye doğru Atatürk baloyu şereflendirmiş ve bu geliş baloya sor suz bir sevinç vermiştir. Reisicümhurumuz bir müddet is. tirahattan sonra ilk defa Fransız elçi- Reisicumhurumuzun İocalarında bu sırada hemşireleri, Hariciye Ve kili Tevfik Rüştü Aras, Nafıa Vekili Ali Çetinkaya ve Hariciye Umumi Kâtibi Numan Rifatla bazı mebuslar bulunmakta idi, Atatürk neztlerine kabul buyur. dukları zevatla beraber sabaha kadar baloda kalmışlardır. Atatürk nezdin de yapıln toplantıda Hariciye Vekili- mizle Fransız büyük elçisinin gayet beşuş bir surette görüştükleri görü- lTüyordu. Baloda bir milli kostüm müsabaka - sı yapılmış ve General Nacinin kızı kazanmıştır. Sovyetler Uzak Şark demiryo- lunu uzatıyorlar Londra — Yeni inşa olunan ve üç yıl içinde nüfusu altmış beş bini bulan Komsomalsk (o şehrine. kadar Sovyetler yeni bir demiryolunu gece. gündüz faaliyet sarfederek uzatmak- tadırlar. Komsomolek şehri dağlar ortasında inşa olunduğu için bir mu- harebe vukuunda uzak şarkta mü him roller oynamağa namzet askeri bir merkez olacaktır. Burada, askeri fabrikalar inşa e- dilmiştir. Ve bu şehir hava hücum- larından masun bulunmaktadır. Man çurya hududundan uzaklarda ve Si- berya içlerinde uzatılmakta olan yeti demiryolunu Japonların zaptedebil mek ihtimali muhaldir. Yol bu cihet göz önünde tutularak inşa olunmak- tadır. Yeni şehrin ahalisinin ekserisi 25 yaşından aşağıdır. rp) Tehlike kısmen geçti. Adana, 7 (Saat 15 de) — Seylâp hakkında belediyenin verdiği mi kişidir, Zarar henüz tesbit edilememiştir. Sular yavaş yavaş çekilmeli Tehlike kismen zail olmuştur. Açıkta kalan halk camilere ve hanlara tirilmiştir.,, Adanadaki felâket Adana 7 (hususi) — Adana dün mis- li pek nadir görülen bir felâkete maruz kaldı: Yağmur yedi gündenbeti devam edi- yordu. Hava da hayli soğumuştu. Yağış evvelâ fasılalı bir şekilde olduğundan ilk günlerde Seyhanın fazla kabarması | muhtemel görülmüyordu. Fakat dün Seyhan birdenbire kabardı. Sular nehir yatağını tamamen doldurdu. Biraz #on- ra yan taraflara taştı. Kısa bir zaman zarfında Seyhan su seviyesi etkisine nazaran beş metre ka- dar yükseldi. İlk su altında kalan taraf karşıyakadaki mahallelerdi. Suların kabardığı görülünce hemen faaliyete geçildi ve sandallarla karşıya- kada halkı kurtarmağa (o çalışıldı. Bal semtteki halk evlerin üst (katlarına, damlarına çıkmışlardı. Sular çok azgın akıyordu. o Belediye vesaiti kâfi gelmeyince ordunun yardı- mı istendi. Askerler kazazedelerin im- dadına yetişti. Bununla beraber sular Adananın her tarafını kaplıyordu. O Taşköprünün İki gözünden maadası tıkandığmdan sula- rın şehre ve ovaya yayılması daha bü- yük tehlike teşkil ediyordu. Bütün yardımlara orağmen yüzden fazla İnsan ve birçok hayvan (sellere kapılıp boğuldular; Hareryakada ve me Londradan gelen (Baş tarafı 1 incide) susi tayyare meydanından bir tayya. reye binerek “Kan” şehrine gidecek- tir, Orada Madam Simpson ile buluşa- rak Akdenizde bir gezintiye çıkacağı söyleniyor. Kralın husus! vaziyeti Umumi intibaa göre, kabinenin kra- la yeni bir mühlet verişinin başlıca se. bebi, kralın sihhi vaziyetidir. Bu teh. mini yapmıya sebep olan hâdise, dün, Kralm hususi doktoru Lord Penn'in kendisini ziyaret etmesi olmuştur. Bazı salâhiyettar kimseler, kralın morgantik bir izdivacın imkünsızlığı hususunda kabine ile mutabık oldu - ğunu söylemektedirler. Diğer bazı vezat ta kralm madam Simpsondan ayrılmasının imkânı ol - madığmı, çünkü bu kadınm hükümda, rın maneviyatı üzerinde bilyük bir te- siri bulunduğunu ve bu tesirin sekizin- el Edvarâm hayatı Üzerinde zaruri bir Amil olduğunu söylemektedirler. Umum! kannate göre, kralın bugün: Kü sinirli vaziyeti geçer ümidile, kabi. ne şimdilik bir karar almıyacaktır, ve bir müddet bekliyecektir. Bu müddet esnasında, kral umumi ve teghir edici münakaşalardan uzak, meselenin sü - kün içinde leh ve aleyhini düşürerek, manda, hükümdar, kendisine karşı gös terilen sempati hararetini de görebile- cektir. Meselenin halli, zannedildiğine göre, henüz meçhul bazı unsurlara bağ dır, “ Kralımızı isteriz ,, 600 kadar insan, başvekâlet dairesi ve Baldvinin ikametgâhı önünde top lanmıştı, Bunlar, vaziyet hakkında ha raretle konuşuyorlardı. Nazırlar biri birini müteakip gelmeğe başladıkları zaman bu halkın asabiyeti artmıştır. Saat 17,30 a doğru “siyah gömlekli ler, gelmişlerdir. Bunlarm (ellerinde faşist gazeteler vardı. Bu gazetelerin hir yatağına yakın yerlerdeki ev): 200 zü yıklıdı. Halkevi binasının ds kısmı çöktü. Hükümet konağı, kız ni sular basmıştır. Hapishane mıştır. Sokaklar birer nehir halind Ölenlerle yıkılan evlerin rakami nüz kat'i değildir. İsimler de malüm ğildir. Belediye çavuşu Mahmudun evini lat sarmış, buraya iltica eden Te #iş tarılamıyarak hepsi acı feryatlar i tan vermişlerdir. Halk müthiş bir ve heyecan içindedir. Bütün telefon telgraf hatları bozulduğundan civar hir ve köylerle bir hayli müddet m bere edilememiştir. Sonradan M olan hat tamir edilerek muhabere t olundü. Bu telgrafım da Mersin den ve Konya hatt: ile çekilmekti Ordu, Kızılay, belediye kazaz€ yardımla uğraşıyor. Sular bu sal itibaren biraz inmeye başladı. zararın miktarı ancak sular çekildi sonra tesbit edilebilecektir. Trenler yemiyor, Demiryollarından bir bozukluk olduğu muhakkak. Ceyhan da kabarmış ve — Seyi birleşmiştir. Bu yüzden bütün A: ovası su altındadır. Civar (o köyleri tahribata dair henüz hiçbir haber gi di. Bu köylerle muvasala kesilmiş Harrmmat Birkaç dakika sonra birçok ler, “Allah kralı muhafaza etsin, başlıyan milli marşı terennüm başlamışlardır. Hazır bulunan halk bunlara imtisal etmiş ve bunun ne marşı okuyanların sesleri uzak rata iştirak eylemiştir. Başvekii bugün vaziyeti | aydınlatacak Kralın kararı yalnız kral ailesi fı ile kabine azisınca malümdur. Bugünkü Avam kamarası top! da, M, Baldvinin, kral ile yaptığı melere dair tam ve vazıh malümat ceği (o sarılmaktadır. oSn itçii olduğu Ogibi OM. Attile esasi buhranı hakkında bir * bulunup bulunmryacağını o başve' soracak ve M. Baldvin o zaman sö# rak bugünkü vaziyeti tamamen latacaktır. Bütün Avam kamara (— aza)8' başvekilin hattı hareketi ne olurs* mi sun, onu tasvip edecekleri şüphi vi Kral hükümetin ialebiri W edamiyecegini bild re Landra 6 (A.A.) — Sandey ii bugün saat 16,0 da neşrettiği tabında şu satırları yazmaktadır. g “Kral, hükümetin talebini kal wi miyeceğini bildirmektedir. Beşir Valide Kraliçeyi ziyaret etmesi Pİ" rar İttihaz edilmiş olduğu zannı” w mektedir Kralm kendisini, hi ei yatını kendisine yapılan tavsiyele"€ tanzim edecek mevkide seli kat, simdiki hükümetten baş fikirde bulunacak bir hükümet “ef edecek yaziyette olmadığı takdird Md kubulacak bir felâketle İmpa! tehlikeye düşürmek te istemediği riliyor., ,