21 Temmuz 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

- Mukavelenin merasimi nasıl oldu? Hü imza Italyaya mukaveleden “hariç hususi ceğimizi teminat. veremiye- bildirdik Montrö, 21 (Hususi muhabiri) Skopa Montröde Dış bakanımızı mizden) — Yeni Boğazlar müks-| ziyaret etmiş ve Montrö konferan. bir tebliğde hükümetin vaziyete tamamiy velesi dün gece burada Şillon şa-! sma iştirak etmediği için İtalyanın | le hâkim olduğu ve asilerin büsbütün he- tosunda merasimle imzalandı. Mu. kaveleyi alfabe sırası takip edildi. ği için evvelâ Bulgaristan murah- hası imzalamıştır. Sonra diğer mu- rahhaslar imza etmişlerdir. Her baş murahhas bir nutuk söyliyerek Türkiye Cumhuriyeti. nin sul yolundaki büyük yardımla. rını anmış ve Montrö konferansının müsket neticesinden doğan umumi sevinci teyit etmiştir. Dış bakanımız Tevfik Rüştü Aras bir nutuk söyliyerek candan alkış- lanmıştır. (Nutuk diğer sütunları- mızdadır). Yeni Boğazlar mukavelenamesi. ni, İngiltere, Avusturalya, Roman- ya, Fransa, Rusya, Japonya, Yuna. nistan, Yugoslavya, Bulgaristan ve Türkiye hükümetleri imzala. mıştır, Japonlar bazı ihtirazi kayıtlar dermeyan etmekle beraber muahe. deyi imzalamaktan geri kalmamış. tır. İlalyanın vaziyeti İtalyaya gelince, Milletler cemi. yeti nezdindeki İtalyan murahhast Boğazlar konferansında Türkiyenin zaferi. yeni Boğazlar mukavelenamesini| imza etmiyeceğini ve bu münase: betle İtalyanın itirazlarını birdir. miştir. Ayrıca laminat veremeyiz Diğer taraftan Türkiye Başveki. li General İsmet İnönü İtalyan elçi. sini kabul ederek yeni Boğazlar mukavelenamesi dışında Türkiye. nin herhangi hususi bir teminat ve. remiyeceğini bildirmiştir. italyan gazeleleri iefsiratta bulunmuyorlar Paris 20 (A.A.) — Anadolu ajan sının hususi muhabiri bildiriyor: Romadan Tan gazetesine bildi. rildiğine göre, Montrö konferansı. nın vardığı muvaffakiyetli netice hakkında İtalyan matbuatı hiçbir tefsirde bulunmıyor. Yalnız Avora gazetesinde ihti raz kaydile bildirildiğine göre, konferansın hukukça hükümsüzlü. ğüne dair bir Montrö haberi var. Fakat derin hoşnutsuzluk bilhassa İngiltereye karşı gösterilmekte ve İngilterenin filosunu artırmasın. dan dolayı kızılmaktadır. karşısında dünya gazeteleri Boğazlar mukavelenamesinin im. ; sası münasebetile bütün dünya gaze. teleri başmakeleler yazmaktadırlar, Fransada Pariste çıkan Lentransijan güzete. si şöyle yazıyor: “Barb gemilerinin harb esnasında Boğazlardan geçmesi memnulyeti, bize harbi kaybettirmesine ramak kalan ve her halde Cihan Harbinin uzaması sebeblerinden birini teşkil eden Göben ve Breslav mâceralarınm tekerrürünl imkânsız kılacaktır. Mamafih, bu hüküm, Türkiyenin dahil bulunacağı mmtakavt bir karşı. lıklı yardım paktı namına müdahale. de bulunacak olan harb gemilerine şa. mil değildir, Esasen muahedenin bu maddesi Ankara ve Paris hükümetlerini bir. leştiren ve bizim, Balkan Antantında. ki nüfuzumuzu takviye edecek olan bir Fransız — Türk paktına yol aça. * caktır.,, Isvçrede Bu arada “Jurnal dö Jenev,, isimli İsviçre gazetesi, Türkiye Cümhuriyeli,. nin siyasetine gafil görünen bir yazı neşretmiştir. Ezcümle diyor Ki: “Türkiye, netice itibarile, Hoğazla- ra hâkim kalmaktadır, “Boğazların â- nahtarı onun €lindedir. nında mevcut muahedelerin lehinde ve aleyhinde hukuki incelikler tatbik e debilir, Mesöle Türkiyenin Sovyet dostluğunadalma sadık kalıp kalmı. yacağını ve siyasi tesadüflere kapıla- rak başka taraflara sürüklenip s'irük. lenmiyeceğini bilmektedir. o Sovyet. lere göre, Türkiye Moskova İle bozuş. ,mayı göze alamaz. Bı hesab doğru mudur? Sovyet. lerin basımları Türkiyeye muvaffaki, yetli surette müzahir olacak derecede kuvvetli bulundukları takdirde Türki. yenin, o tarafa t etmesi pek Alâ tasavvur edile on dokuzu yük Harbde'de bu Harb zama. | Ebi, Bü. Sai etme) ler ve Rusya dilşman değiştirdiği için onlar da müttefik değiştirmişlerdir.. Fakat prensip olduğu gibi kalmakta. dır.,, Almanyada Almanca “Berliner Zaytung,, gaze. tesi Türkiyenin “askeri bir misakla Fran — Sovyet oittifakma bağla. nacak olursa Montrö muahedesinin bil“ hasan yarın için ehemmiyeti haiz olaca. ğını işaret etmektedir. Yunanistanda Atinada çıkan Ptoiya gazetesi ezcüm! le diyor ki; İ “Montröde husule gelen itilâf Türki ye için siyasi bir zaferdir ki bunun şü”| mul ve manasını İzaha lüzum yoktur. Romanyada Romanya gazetelerinden Ernuvel ga zetesinde okunmuştur.? “Konferansın başında olduğu gibi sonunda da Türkiye lehinde tezahür « | den dostane vaziyete Türkiyenin hakkı olduğunu anlatıyor've yeni rejimin Tür“| kiye ile Sovyetler Birliği arasında esi“ sen mevçut olan s'kı dostluk bağlarını bir katıdaha kuvvetlöndireceği “şüphe” sizdir.,, İ İngiiteredz Taymis gazetesi, Montrö kotiferan: smın bitmesi dolayrsile yazdığı başma. kalede mle diyor ki: “Türkiyenin basındaki büyük ku. mandan, dürbin bir «devlet adamının yüksek meziyetlerini haiz- bulunduğu. nu bir kere daha göstermiştir. Kendisi, muahedelerin konferans. larla tadili siyasetine müzaheret etmiş ve bu suretle Avrupanm şükranıı ka. zanmığtır.., Anlaşmayı trm'n eden hâdse Pariste çıkan Le Journal gazetesinin Montrö muhabiri Boğazlar “anlaşması hakkında şunları yazıyor; “Böğazlar konferansında arilaşmayı temin cden en mühim hâdise Almanya| ile Avusturya arasında husule ,. gelen; anlaşmadır. Hitlerin bu yeni mancvrası , SI HABER — Aksam Postair 21 TEMMUZ Ispanyadaki isyan kümet tayyare ve harp gemilt asileri bombardıman ediyor Amele taburu seferber ediliy? Madrit, 21 (A. A.) — Dün akşam saat 21,50 de radyo ile neşredilmiş olan zimete uğramış oldukları (o beyan edil mektedir. Hükümet, bundan başka intizam ve asayişin otdunun, sivil mu- hafızların ve Cumhuriyetçiler cephesinin mesai birliği ile yeniden tesis edilmiş olduğunu ilâve eylemektedir. Bu tebliğ, birçok Ilsanlarla meşre- dilmiş olup nihayetinde komünist ve 608- yalist liderlerin intizamı tesis etmek için bütün İspanyol ameleyi hükümetle mesai birliğinde bulunmağa davet eden beyan- atını ihtiva etmektedir. Dört şehir müstesna Bu tebliğin neşrinden evvel, hükü- met, bir nota neşrederek hükümetin bü- tün İspanyada hâkim olduğunu bildir- miştir. o Ancak aşağıdaki şehirler, müs- tesnadır: 1 — Seville, Burada hükümete sa- dık kuvvetler, asilere hücum etmektedir. 2 — Cadix, Vali ile sivil muhafızlar, asilerin taarruzlarına (o mukavemet et- mektedirler, 3 — Valladolit ve Saragösse şehir- leri, halihazırda tamamiyle asllerin €- linde bulunmaktadır. Hükümet, Fastan gelen kuvvetlerin Malaga'da karaya çıkmış (olduklarına dari olan haberi tebzip etmektedir. Yal. ruz yerli Fas kuvvetleri , Algesiras'da karaya çıkmışlar ise de püskürtülmüş- lerdir. Hükümet, Seville İstayonunun kaç- mak arzusunda bulunan asiler reisi Fran €o için bir tayyare İstemiş olduğunu da ,bildirmektedirler. * İ Yüzleree zabit tevkif" edilmiştir Bunlar araşında General Fansoul da vâr- dır. o İsyan etmiş olan bir takım gari. onlar, hükümet (o kuvvetlerine teslim olmuşlardır. Donanma, hükümete sadıktır. İs. yan etmiş olan bahriye (o zabitleri, harp gemilerinde göz hapsine alınmışlardır. Seviide hükümet kuvvetleri Hendaye, 21 (A. A.) - İsyâtn mer. kezi ve kalesi olan Seville, hükümet kuv- vetlerinin eline geçmiştir. Dün bütün gün asilerin haberlerini neşretmiş olan Seville telsiz istasyonu, saat 22 den itibaren hükümetin tebliğle- rini vermeğe başlamıştır. N Faslaki isyan Cebelitarık, 20 (A.A.) — Havasa. jansinm muhabiri, Faslı askerlerle Lejyon Etranjerlerden mürekkeb 1500 kişilik bir kuvvetin yakındaki İspan. yol şehirlerini muhafazaya memur 6, dilmis bulunduğunu Ve bu şehirlerde son derece mukavemet göstermekte olan sendikalistlerle komünistler üze. rine mltralyözler ve piyade havanlarile mütemadiyen ateş edilmekte olduğunu bildirmektedir. Tüfek sesleri Cebelitarıktan işitil. mektedir. Bir çok ölü ve yüzlerce ya. ralı vardir, p İyi malümat almakla olan mahafi) Tetuardaki hava kuvvetlerinin isyana siştirakten imtina etmiş ve bütün tay. yarelerin tahrip edilmiş olduğunu Be yan etmektedir. “Bir hükümet atyyaresi şehrin üze, rinde uçmuş ve bilhassa âli komiserlik binası üzerine bombaler atmıştır. Yir. mi kadar maktul vardır. Bir çok yerli, kırlara kaçmışlardır, Eşraftan mürekkeb bir heyet de pro karşısında devletler aralarındaki ihtilâf İarı gizlemek mecburiyetini hissettiler. Bundan dolayıdır ki İngiltere ile Sovyet Rusya arasındaki ihtilâfları örtmek l& #mgeldi. Esasen Montröde imzalana * cak olan mukavelenin sulh zamanında kimseye bir #ararı dokunamıyacağı mu“ hakkartır. Hârp takdirine gelince vazi* yetin ne şekilde inkişaf edeceğini kimse mediğine göre, anlaşmayı imzala” waskta hiç bir mahzur görülmemiştir. testoda bulunmak üzere Sultanın nez. dine gitmiştir. Banka muamelâtı durdu Cebelitarık, 20 (A A.) — Vaziyetin vahümetine binaen İspanyanın her ta- rafmsa banka muamelâtınm tatil edil. miş olduğu buradaki salâhiyettar bir j membaım beyanatından anlaşılmıştır. Son vaziyet Paris, 21 (A, A.) — İyi malümat al- makta olan mahafil, Fastân “gelen İs- panyol İejyon etranjerinin O İspanyada karaya çikmiş olduğunu beyan etmek- tedir. o Dümöğleden sonra asiler, Sevij- le, Grenada, Valladolid ve o Burgos'da hâkim, vaziyette bulunuyorlardı. Hükümet, o Madrit ve Barselonda vaziyete hâkim idi. Saint - Sebastien valisi, otuz yaşın- Bu seneki serginin | muvaffakiyetsizliği üzerine Daimi bir sergi binası Yaplırmak üzere teşebbüslere girişiliyor Evvelki akşam kapanan yerli mallar sergilerinin sekizincisi tam manasile muvaffakiyetsiz olduk- tan sonra sergilerin herhalde bu şekilde olmaması lâzım geldiği hakkında umumi bir kanaat uyan- mıştır. nı dikkat ve'aynı za marida NZ VE inanmış olanların başında bissal sergiyi tertip eden milli sanayi bir. liği gelmektedir. Birlikte yarın yapılacak toplan. tıda bu mevzu görüşülecektir; Gelecek seneki ve daha sonraki sergiler için her şeyden evvel bir daimi sirgi binası yaplırılması mu; karrerdir. Bu bina için muhtelif yerler tetkik edilmiş ve birliğe de birçok yer sahipleri tarafından tek lifler yapılmıştır. Fakat en muva- fık olarak Şişhanedeki Evkaf bah- çesinin bulunduğu yer tercih edil. mektedir. Burada gelecek sene için tek katlı bir sergi binası yapıl. masına çalışılacaktır. Elde böyle bir bina bulununca Sanayi birliği azası olan bütün fabrikalar sergiye iştiraki taahhüt edeceklerdir. iMaliyeci Riket Istan- bula neden gelmiş ? | Birkaç gündür şehrimizde “bulunan | ve bu gelişi ile beraber birçok şayliaların meydana çıkmasına sebep olan meşhur! sermayedar M. Riket bugün Daçia vapu| ru ile Atinaya hareket edecektir. | M. Riket İstanbula gelişi hakkında| “Cumhuriyet,, gazetesi muharrirlerin- den birine verdiği beyânatta, şehrimize sırf gezmek için geldiğini ve hiç bir marj li maksadı clmadığını. söylemiştir. M, Riket Habeşistanda © imparator! Haile Selâsiyeden aldığı petrol imtiyazı hakkında da: İ — Orada aldığım imtiyazların hakki bakidir İtalyan hükümeti ile bu hususta anlaşacağımdan eminim, esasen İtalyan Varım Habeşistanı imar için hariçten ge“ lecek sermayelere ihtiyaçları vardır, des miştir, Bir amele kolunu testereye kaptırdı Cibalide odun iskelesinde Ör.erin deposunda bıçkı makinesinin etrafın. daki talaşları topuyan Rizeli Şehir hu ; İunu testereye kaptırmış, ağır suret. te yaralanarak hastahaneye kağzlırıl. miştir, dan aşağı olan bütün halk * sublarının seferberliğini Öğrenildiğine — gört ve zabita kuvveti, hüküm” mışlardır. Hudüdu geçmiş ve etmiş olan halk cephesi kırk kişinin Franşız mer dan silâhları akarmıştır. Bombardıman” | Cebölüttarık, 21 (A. AİT baraiztegui topito muhıribk öl Ceuta şehrini bombardını” gf Dört İspanyol harp gemisi ge sonra Cebelüttarık'da gö v gemilerde Ceuta "zerine * lardır. e Şehrin merkezin© ri düşmüş olduğu görülmüştür” Yeni kö depol'ar! Tesisi için hükü” £ tetkikler yapı" Öğrendiğimize göre, Kk ni kömür depoları kurulmsi” kında tetkikler başlıyacak. man Banununda İcra Vekii kararile İstanbulda made * poları tesis ve idaresi in veya tamamen İstanbul idaresine verilebileceği vas tir. Şu vaziyete göre Tİ mede bulunan depolarm Y f Zişmesi veya yeni depolâf” tamamen hükümetin kai bir iş olarak ortaya çiğ Şehrin iktisadi, “sıhhi, DEĞİMİ rına göre depo yeri seçil sarm ehiyet V& şümvlü, Icra Vekilleri Heyetince cektir. > Kömür depoları tesisine © tan sonra lüzum görüldi ği bu ıdarenin hesabım ayrı gartile İstanbulda kömürün “ğe rile de uğraşmasins Tie tarafndan ayrıca müsnatf 3 tir, Yalnız bu depolardan Susuvda liman işleri ide müşteriler karşısında hiç hakkı verilmiyedektir. . © Iktisat Vek Kâğıdın güm resmini art; İktisat Vekâleti, gümi diği bir emirle âdi gazete 9 kuruş gümrük resmi alm” 5 irmiş, fakat gümrükler b | halen gazete kâğıtlardan U makta olan 3.75 kuruş BÜ rarname ile tesbit edilmiş * bu kararın bir emirle be#" di sİktisat vekâletine © bildi yi şimdilik cevap gelinceye Ki“ ten gümrükten kâğıt çıkar rıca 5.20 kuruş dipozito #7 gp rar verilmiştir. Gümrükle” vi vekâleti de başmüdürlüğü” haklı bulmuştur. İktisat vekâleti gönderdiği z birinci hamur kâğıtların #” kuruştan 12 kuruşa, sargl "26.5 kurustan 10 kurus” di şi) i Haikta musik” terbiyesi di Hülkm musiki terbi) wek ve milli musiki ği lana” üzere Kültür pa ar dan seçilen beyet çal!s/ ni etmextedir. Bu moyandi, » HİP lünan mütehasaış Gi halk karoları teşkili için zırlamıştır. Ayrıca milli havalar” we aliniması için Istanb”. varı müdürü Yusuf Ziya * mil bu işle meşgul olmiğ” lardır. — Vi