21 Temmuz 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 10

Mukavelenin imzasını müteakip Hariciye Vekilimizin söylediği mühim nutuk Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü| imkân olmıyan bu sözler her birinizin Aras, dün gece Monizöde mukavele.| bize kendi memleketiniz dostluğunu nin imzasını müteakip şu nutku söy.| bildiren müzakerelerini hülâsa etmekte lemiştir “Baylar, Mühim ve manalı bir hadise vukua di hissiyatımıza da sadık surette terci” man olmaktadır. Muhterem kinci reisi- miz memleketlerinizin o daima teali ve muvâffakiyeti hakkındaki temennilerim İle birlikte benim bizzat size söylemek istediklerimi belâgatle ifade etmiştir. Bizim mukavele projemize © verdiği şekille işimizi çok ziyade teshil etmiş lan İngiliz murahhas heyetine bilhassa teşekkürlerimi bildirmezsem bir kadi: nasi'k etmemiş olurum. o Fakat Büyük Britanya murahhas heyeti tarafından bu derece dostane bir surette hazırlanan esas Üzerinde bütün diğer murahhas he- yetlerin Türkiyeye karşı ibsal ettikleri itimat ve dostlukları gördük. Burada Sovyetler birliği gibi on beş senedenbe" ri Türkiyeye karşı olan dostlukları bü” tün sahalarda tecrübe edilmiş memleket lerle, yahut Fransa gibi O kendilerine karşt çok samimi bir dostlukla mütehas sis bulunduğumuz memleketlerle ve Bal kan antantı müttefiklerimiz gibi sadaka ti tecrübe edilmiş müttefiklerle müzake” reletde bulunduk. Fakat şunu tebartir ettirmek İsterim ki bu konferans esna” ında bu mömleektler kadar dost Japon ya ve Bulgaristanm bize (mürüvvetli yardımlarını vermek suretile Türkiyeye karşı dostluk nişaneleri ibzalde biribir- lerile yarış edercesine hamleler göster“) meleri keyfiyetinden en meşru bir tefa” hür duymaktayız. Die! Baylar, arm Sözümü bitirmeden evvel müsaade ediniz de kıymettar teşriki mesailerile ye varmak için bir aya yakın bir gay ret sarfetmek icabetti. Montrö mu. kavelesi, müracaatımıza e*vap veren devletlerin sıkı tegriki mesaisi netice. ler bile hal ve tesviye edilebilir. Ve her biri tarafmdan doğru ve adilâne maksadlarla sarfedilen gayretler mu. vaffakiyetle tetevvüç eder, Bizi an. Baylar, Bu neticeye erişmek için, bizlerden her birimiz tarafından mi. him tavizlerde bulunmak icabetti, Her ” devletlerden biri değildir. Memleke. | Montrö konferansın: beynelmilel top m ti münhasıran milli olabilecek ve £8-| yantılar arasında imtisal nümünesi hali” kat bir teşriki mesai neticesi olmasını ne getiren Contzesco ve Possi ve Agni" tercih ettiği tarzı bâlle erişmek için. dese de teşekkür edeyim. dir ki en mukaddes haklarında feda. Ödenecek daha bir şükran © bor ş rtum a ela katlanmak SAĞ “mi. a aa Glerkelaz oç ullmmei biz intizam içinde devam edebildi isek, bu- nu Mületler Cemiyetinin muhterem ge“ nel sekreteri B. Avenolun zi sempati ile karşılamış olmasına ve Mon tröye mümtaz memurlar göndermesine medyun bulunuyoruz. Kendisine Türki" ye namına teşekkür ederim ve eminim ki konferansta kendisine karşı minnetar lığını bildirmek için bana iltihak edecek tir, Konferansımızın fahri reisi B. Motta, İsviçrede bulunmadığından, © kapanış celsemize riyaset için gelememiştir. Bu akşam, kendisine hürmetkâr ve dostane selâmlarımı bildirir ve yüksek federal meclise bütün minnettarlık hissiyatımı ilâveten beyan eylerim. Bir ay burada, bu fösunkâr memle- kette Vaud Kantonu ve Montrö kamu” nu makamlarının misafirperverliği dai” ma Uyanık tekayyüdü arasında çalıştık. Bu ikâmetimizi bu derece memnuniyet- bahş bir hale getirmekle bu makamlar, işlerimizi kolaylaştırmışlardır. Kendile- rine minnettarlığımı bildiririm.,, ettiği içindir ki ehemmiyeti fevkalâde büyük bir mana iktisab etmektedir. . O Boğazların geçişini sizinle tanzim ettik. Fakat bu herkes içindir. Di. ğer milletlerin de bazıları döğruya, bazıları manevi müzaheret. şahsiyet değil fakat aynı zamanda her kes için muhabbetkâr bir dost bulduk. Montrö könferansı onun riyasetile şe. ref bulmuştur. Onun ismi memieke. timde her Türkün yüreğinde yer tut. vüuş olan bir davaya bağlı olarak ka. vtaktır, Kendisine samimi ve derin mihmettarlığımızı burada bir kerre da. Faşistler yüzünden ingilterede de hâdi- seler başladı Londra 20 (A.A) — Dün akşam Manchesterde rzahalli faşist şubesi ta“ rafından tertip edilmiş olan © mitingde gürültülü nümayişler olmuştur. Faşistlerin lideri Sir Osvald Mesey| her taraftan gelmiş olan (sosyalistlerin “Ölü veya diri olarak Mosleyi istiyoruz, diye haykırışmaları içinde bir © nutuk söylemiştir. Bu toplantının sonunda faşistlerle a“) Dostum B. Politis geçen cumartesi günü size "Türkiyeyi dünya karşısında yükselten her şey Türkiyenin dostları için bir kazançtır., dedi. Burada temsil edilmekte olan bütün devletler göstermiş oldukları samimi dostluk sa“ yesinde elde edilen muvaffakiyetin de” rin sebebi, bundan daha iyi bir surette İfade olunamaz. leyhtarları, biribizlerini taşlamışlardır. Baylar, 7 İ Nihayet polis, müdahaleye mecbur ok Bundan daba fazla dostane olmasma! muştur. Arkara, 20 (A.A.) — Yeni Boğaz. lar rejimine âit mukavelenameye bağ. hı lâhika aşağıdadır: Lâhika:1 İşbu mukavelenamenin ikinci mad. desine tevfikan tahsil oölmabilecek resim ve mükellefiyetler (aşağıdaki cetvcıde gösterilenlerdir: Türk hükümetinin bu resim ve mi. kellefiyetler üzerinden kabul edebile. ceği tenzilât, ancak ifa edilen hizmetin mahiyeti, ber safi tonilâto üzerinden istifa edileöek resim ve mükellefiyet. lerin tutarı tefrik edilmeksizin tatbik olunacaktır. 1 — Safi rejisler tonilato miktarı — tölne metriguc — istilahatı hariç olmak üzere 1016 kilogramlık (2.240 librelik) bir tonu gösterir. B — Sınıflar 1 — Saffı harb yemileri aşağıdaki İki sınıftan birisine mensup su üstü muharebe gemileridir. A — Tayyare gemilerinden maada su üslü muharebe gemieri deplasman tipi 10000 tonu fevkinde (10160 ton metrik) veya 203 milimetre (8 pus) a faik çapta bir topu hâmil (B) tali sı. nıfmdan muavin gemiler veya saffı harp gemileri. B — Deplasman tipi 8040 tondan (8.128 ton metrik) yüksek olmıyan ve 203 milimetre (8 pus) a "nik çapta bir üztrinden altın frank. topu taşıyan, tayyare gemilerinden A — Sihhi muayene 0,0 T5İ maada su üstü harb gemileri. B — Fenerler, ışıklı şaman. 2 — Tayyare gemi mai mah dıralar, geçit şamandıları ve reci ne olursa olsun denizde tayyare. saire için 800 tonilatoya ka. leri töşımak ve uçurmak üzere betah dâr 0, 42İ mis insa ve ihsa edilmiş olar su üstü 800 den yukarı 0, 21İ harb gemileridir. Eğer harb gemisi C — Tahlisiye sandalları, #oket| denizde tayyareleri taşımak ve uçur. mevkileri, sis düdükleri, radyofarlar) mak için betahsis 'nşa ve ihzar edil. ve kezalik B fıkrasında ziktedilenler. den gayrı ışıklı şamandıralar da dahil olduğu halde tahlisiye hizmeti veya aynı neviden sair tesisat için (OOli Not: o 100 kuruş takriben altın 2 frank 50 santime muadildir. 2 — İşbu lâhikanım birinci bendinde müzeyyel cetvelde zikrolunan resim ve mükellefiyetler Boğazlardan iki kerre mürur — yani Ege denizinden Karadenize bir mürur ve Ege denizine avdet ve yahut keme de. ve müteakiben Kâradenize avdet — için tatbik KE ayi eye be. raber ir ticaret Boğuzla. Ta ee bir | fazla bir zamandan sonra icabı hale göre Ege denizine veya Karadenize dönmek üzere tekrar Boğazlardan geçerse asi. met seyahati için gemi, bayrak farkı ilmeksizin bu resim ğe Şile ikinci defa olarak tediyeye ta. bi tuulabilir. 3 — Şayet azimet keçişinde bir ti. memiş â8€ bu gemi üzerinde bir iniş ve uçuş güverte tahsisatı yapılması bu gemiyi tayvare gemisi smıfına ithale sebeb teşkil etmiyecektir, Tayyare gemileri sınıfı iki tall'sı. nifa taksim eder. Şöyle ki: A — Tayyarelerin uğup inebilmesi için bir güverteyi haz gemiler, B — Üstteki (A) paragrafında tav. sif olanan göverteyi halz olmıyan ge. miler, 3 — Hafif su Üetii gemileri 10.000 ton (10160 ton metrik) i geçmemek üzere 100 ton (102 ton metrik)e faik deplasman tipte ve 203 milimetre (8 pus) & faik çapta top taşımıyan tay. yare gemileri küçük muharebe gemile. ri —ravire de combat — veya yardım. cı gömilerden maada su üstli harb ge. mileridir. Hefif su üstü gemileri sınıfı üç tali smıfa inkisam eder, Şöyle ki: A — 155 milimetreye (6.1 pus) a Yeni boğazlar mukavt sinin dört lâhikasi Mühim birer vesika olan bu metini aynen neşrediyoruz , 1930 taribinden lr ist (Caley 16 sene. © 1019 dan sonra Ge” İ (Cale) 20 sene. i D TN senle gemisi 16 se: E— Br denizel 3 Lahik? Aşağıda gösteri me mensu, yaşımı! Bel gemisinden ikisinin “ee nı beraberce ziyare ed de edileceği mukaf! bu iki geminin tona muadil ad v€ yiti 1 — işbu mk maddesinde meskilğ dar devletler filols! yer nın hesabına dahil al sent ve tali sırfları * Tâli sıf hattı BAP gemileri; A A < Tül sını, B Hafif sü üstü ge? A — Tül sını, Tâli sınıfı. p. Denizaltı gemi z z ir İşbu mukaveli lâhikasındak; tariflefi İki numarak e Yeçhile #ormal mi vd tonajı hesabında acik tarif edilen, yasını © gemiler nararı ii 218' inci eril İ derpiş edilen sebit gemilerin em Kİ kanın birinci Sarayi faik çapta bir top taşıyan gemiler, B — 155 milimetreye (6. 1 pus) a faik capta top taşımıy'an ve norma! maf mahreci (deplacement type) 3000 ton (3048 tonnes metrigue) aşan gemiler. € — Milimetre (6. İ pus)a faik çapta top taşımayan norma! mar mahreci 3000 ton (3048 tonne« metrigues) Şi aşma” yan gemiler. 4 — Denizaltı gemileri, deniz sathı” Dın altında seyit etmek üzere İnşa edi)“ miş bütün gemilerdir. 5 — Küçük harp gemileri (Navire del Combat) 2000 tonu O aşmayan (2032 tönnes metrigucs) ve 100 ton (102 tor” nnes imetrigües)e faik olan Depladement type de normal mai mahrecde olan ve aşağıdaki evsaftan hiç birisini haiz or mıyan yardımcı gemilerden 'maâda su üstü harp gemileridir. A — 155 milimetre (6. 1 pus)a faik bir çapta topla tesviye edilmiş olmak. caret avdet etmiyeceğini be. yan ederse işbu lâhikanm birinci pa. ragrfafının (B) ve (C) fıkralarında derpiş edilen resim ve mi rin ancak nısfını tediye edecektir, 4 — İşbu lâhikanm birinci bendine müzeyyel cetvelde xikrolunan ve mev. xuu bahis hizmetlerden mütevellit masrâfları korumak ve bir ihtiyat ak. çası veya makul bir müdevver sarma. ye bulundurmak için elzem olan mik! tardan üstün olmıyacak olan resim ve mükellefiyetler ancak işbu mukavele. | namenin 29 uncu pir öz leş ne göre tezyid veya İkmal edilebile. ceklerdir. Mezkür resim ve mlkelle. fiyetler altın frank olarak veya tediye tarihindeki kambiyo * fiatı Üzerinçın Türk parası olarak tesviye edilecek tir. 5 — Ticaret gemileri, klavuzluk ve römörkaj gibi ihtiyari hizmetler için. böyle bir hizmet mevzuu behis gemi. ve tâli snefları ihtiy8 Ajansın ©; Ankara 20 (A.A). miz yeni Boğazlar /“” ie metninde konfcrâ” gif sadinı iğah eden der bir eksiklik olm > Eksik, mukadleniğ 1923 tarihinde Losaf” sulh muahede, e sinde vazolunan pr£” gö gazlar umumi tabiri” ie Boğazında, Marmsf! ww ğaziçinde mürur v# mesinden solrağır- Bu eksikten dolly tarihi vesikahin vi j tekrar ne; or “24 — Ko 13 da imza olunan sulh > 23 üncü maddı geri mucibince, Boğasi#” nin acentası veya kaptanının talebi üzerine Türk makamatı tarafından lâ. yıkile ifa edildikte resim ve mfikellefi yet tediyesine tabi tutulabilecekler dir. 'Türkiye hükümeti bu ihtiyari hizmetler için istifa olunacak resim ve miikellefiyetlerin tarifesini ara sıra B — Torpil atmak için inşa veya tec- hiz edilmiş olmak. C — 20 milin fevkinde bir sürat yap” mak üzere inşa edilmiş olmak. 6 — Muavin gemiler, harp filosuna dahil olup normal mat mahreci 100 ton (402 tonnes metrigxes) ge faik olan, nor mal ölarak filo emrinde kullanılan ya” hut kıt'a naklinde veyahut muharebe yapan gemilerinkinden gayri her hangi bir maksatla istimal edilen ve muharebe yapan gemi olmak icin betahsis İnsa e. dülmemiş bulunan ve aşağıdaki vasıflar dan hiçbirini haiz olmıyan su üstü geti mileridir. A — 155 milimetre” (6. 1 pus)a faik bir çapta bir topla teslih edilmiş olmak. B — 76 milimetre (3 pus)a faik bir gapta 8" den fazla topla teslih (o edilmiş olmak. €C — Torpil atmak için inşa veya te“ sis edilmiş olmak. D — Zırh levhalarla muhafaza edil mek Üzere inşa edilmiş olmak. E — 28 milden yukart bir sürat yap” mak için inşa edilmiş olmak, F — Denizden tayyareleri uçurmak için betahsis inşa ve İhzar edilmiş ol. 8 — Bu tarifeler 5 İnci maddenin tatbiki neticesi olarak bu hizmetler mecburt kılmdığı hallerde tezyit edil. miyeceklerdir, Lâhika:2 A — Deplasman tip 1 — Su üstü gemisinin deplasman tipi — mecmuu ton — makine veya kazanların beslenmesi İçin mahrukat ve ihtiyat suyu hariç olmak Üzere, de. nize açılmaya müheyya makinaları ve ocakları ve bütün esjiha ve bütün cep. hane.i, tesisatı, oteshizatı, koman. yası, mürettebatı İcin tatlı suyu, or. zakı, barb halinde taşımaya mecbur olduğu muhtelif slât ve her nevi ye, dek edevatı ile itmam edilmiş geminin dir. 2 — Bir denizaltı gemisinin lâşman tipi — mecmuu ton — mahru. kat, yağlama yağı. tatlı suyu ve her nevi müvazene sâmıçları (balast) suyu hariç olmak Üzere harb zamanım. da taşımaya mecbur olduğu mürette, batı, denize açılmıya müheyya mo. tör cihazı (ana makinası) bütün es liha ve bütün cephanesi, tesisatı, teç. hizatı, mürettebatı için komanvası, muhtelif alât ve her nevi yedek edeva. ti ile «- bölme ve kompartımanları ha. riç — itmam edilmiş su üstü gemisi. nin deplasmanıdır. kelimesi, ji mak. G — İkiden fazla katapult"le müceh. hez olmak. C Yaşını doldurmuş gemiler İkmalinden itibaren aşağıda gösteri” len miktarda seneler geçince aşağıdaki sınıflara ve tâli sınıflara mensup gemi” ler yaşını dol A “Bir hatt ne, B — Bir tayyare gemisi icin 20 sene C —a, b, tâli sınıflarından bir hafif . ton metrik i aleyhinde Lehista' su Üstü gemisi için: Eğer | Kânunusani) r hil Çanakkale Bager nizinde ve Boğaziçi” sefnini Türkiyenin nizde sahildar de“ kadrosu dahilinde, be w sim etmek arzusile e işbu mukavelenami? ya” müz 1923 te imza ne ikame etmeğe Le Varşova 20 (AA bildirildiğine göre Pau hüküm süzmekteği.. yi Almanyanın bu şÜ g6 m ve bilhassa Kakovk da bir takım üsa) Yarın Gdyniadi isi yi zerin cenaze merâsi”. ogi neral, Baltık sahile... yare kazasi neticesi" göt Zannolunduğu”? £ ek * bir “deniz devleti. e tan lehinde bir Mİ sma vesile teşk! çar Reisieumhur M yarın Göymiaya