15 Temmuz 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7

Eski Türk ş iDiyaribekir. Canlı bir faaliyet hamlesiyle Gün geçtikçe daha Diyarbejir muhabirimiz yazıyor: Çok eski bir tarihe malik olan bu w * Türk şehri her yıl biraz daha bü” “ekte ve ehemmiyetini arttırmak” himmi tren, şehirde bü eket ve canlılık uyandır. iyeti itibari" âyıktı. Şehir bü- z olacak yer Diyarbekir surunda Urfa kapısı de kurulmuştu. Geniş toprakları fazla” Mey nb ve mahsuldardır. Özbeöz ktür. Onu bir Yarım daire şeklinde Rte Dicle tükenmez ve ebedi bir ttir, Dicle üzerinde bir köprü Surları bile eskiden dünyanın Üzerinde toplamış ve insan y,,, hin yüceliğine dair bir nümune şti. tey gehir, sahip olduğu tarihin ifs- ir, â r en muntazam kurulmuş. tap “ddeler genişce, sokaklar nisbe” ta ie üzgün ve kiymetli binalar mev ba, Fakat, Cumhuriyetin kurmağa Mpa SIĞI yeniş ise oDiyarbekire ii Şehresini vermeğe başlamıştır. ne Jaa imar plânı sur dışında beş tetiy, onra güzel bir şehir o meydana MİŞ olacaktır. Adişah ve sultanların n tarih 1 İ İ İ öne Güzel bir hale geliyor devirlerinde bakımsız bıraktıkları $€ hir, cumhuriyetin yapıcı ve yaratıcı elinde gelişmeğe der'al başlamıştır. İstasyon mahallesi, müskirat fabrikası, ordu ve halkevleri, ilbay ve korkomu" tan kon#kları beton arme yapılar, pü” rüzsüz bir cadde ve yer yer kurulmak- ts olan binalar hep cumburiyetin ese” ridir. Belediye çalışmaları Diyarbekir belediyesi çok mühim iki davayı başarmıştır: Su ve elektrik. İki tesisata sarfedilen para yarım milyona yakındır. Fakat, iki hayati ihtiyaç da bu suretle giderilmiştir. Su"; yun mikyası yüzde 8 dir. Şehre boru” larla fenni! surette celbedilmiştir. Elek trik sekiz kilometre mesafedeki san-| traldan temin olunmuştur. 19 bin liraya bir mezbaha yapılmış- tır. Yıllık varidatı kırk bin Jiradır.| Bundan et fiyatlarının fazla olduğu! anlaşılmasm. Koyun etinin kilosu yir” mi iki buçuk kuruşa verilmektedir. 936 çalışma programı oldukça zen-| gindir: İstasyon dışma ait plân tatbik edilecek, Atatürkün heykeli dikilecek asri mezarlık yapılacak, kanalizasyon tesisatı tamamlanacak, ekmek fabrr kası bitirilecek, Atatürkün hatırasını taşıyan saman köşkü tamir ettirilecek,| iki umumi halâ ve bir semt (bahçesi yapılacak, kimsesiz ve fakirleri hims” ye edici bir müessese kurulacak, mey- ve ve sebze satış yerleri inşa edilecek ve ikiyüz üç bin liraya fırlayan bütçe ile daha bir çok faydalı işler EEE) T caret ve sanayı Bilhassa tren geldikten sonra ik- tisadi sahada inkişaf (o görülmü Doksan bin.ton olan buğday rekolte-| sinin otuz bin tonu Mersin ve İstanbır Ja gönderilir. Koyun, keçi, deri, bağır” sak, yün, yağ, mazı, kitre tatlı ve acı badem ihracatı da milhim mevki işgal eder, Pirinç istihsalâtı 6—7 bin ton mikta rında ise de tren tarifelerindeki yük- seklik dolayısile ihracı kabil (o olama”; maktadır. Ancak civar vilâyetlere 500 ton kadar gönderilir. Tarifelerde ten- zilât yapılırsa pirinç çok para getiren di HABER — Akşam Postas, çi ve fdzla kâr birakan bir ihraç maddesi olacaktır. Diyarbekirde iki ipek (bir tuğla ve kiremit, iki un, bir buz ve İnhisarlar idaresinin bir soma ve rakı fabrikası vardır. 50—60 kadar poşu dokuyan | tezgâh vardır. İpekli mamulât, bütün! doğu İllerine gönderilir. Debaget ipti» dai bir haldedir. Ham deri civar vilâ” yetlere ihraç edilir. Çermik kazasında pamuk yetişir ve köylü ihtiyacı için dokuma tezgâhları da vardır. Vilâyetin ihracatı ithalâtından faz- lardır. Yıllık ticari muamelesi 4 « 5 mil yon arasındadır. Diyarbekir ayni za“ manda bir transit merkezidir. Şark vi” İiyetleri bütün ihtiyaçlarmı bu yoldan temir ederler. Nüfsu gittikçe artan Diyarbekirin iktisadi vaziyeti normaldir. Ve iktisa-! di buhrandan diğer vi teessir olmamıştır denilebilir. Kültür hareketleri Kültür hareketleri oldukça canlı 0- lan Diyarbekir garkm bir kültür mer” kezidir. Bu hareketlerin günden güne canlanmakta olduğunu ilâve edersek maarif vaziyetinden memnun kalabili- riz, Ortamektebi de İhtiva eden lisehin mevcudu, doksan dokuzu (kız olmak üzere, 804 diir, Birinci devrenin son smıfında on bir kiz, seksen dört erkek ve ikinci devrenin Son o sınıfinm fen kolunda on altı ve edebiyat ( kolunda yirmi beş talebe vardır. Vilâyet merkezinde obeş ve kaza mektebinde bir ilk okul ve köylerde on bir köy mektebi vardır. Merkezdekile- rin son Siniflarımda 171 ve diğerlerim de doksan talebe vardır. e Buralarda çalışan musllim sayısı 86 ve talebe n- dedi yedi yüz dördü kiz olmak Üzere 3141 dir. Merkezde bir de hususi ana mektebi olup otuz kadar talebesi var dır, Müdüriy ğı iki biçki ve dikiş bürosu da mevcuttur. On beş yıl evvel kurulan sanat mek” tebi elân devam etmekte ve bu sene vekâlet bağlanmış bulun- adır. Talebe mevcudu yetmiş beş olup on kadarı rTangoz, tesviy ri vardır. On iki ve torna İl hsus bir paviyon ilâve edilm Bu yıl birkız sanat mektebi de açılacaktır. Mektepte dikiz, | şapkacılık ve ütü işleri Kösterilecektir| Tedrisat geceleri yapılacaktır. ma mak le tesviye ehirlerinden bir Diyarıbekirden bir görünüş Halkevi çabşmaları Halkevi üzerine aldığı ödevi bagar- mak yolunda büyük ve muvaffak a- dımlaria ilerlemektedir. Evin hemen her kolu tam bir faaliyet içerisinde - dir. Bunların Başardığı işler sayılamı - yacak kadar çoktur. Biz bu sütunler- da © çalışmalarmn bir bülâsasmı dahi veremiyeceğiz, ancak (bazılarından bahsetmekle iktifa eyliyoruz. Yürü mütecaviz Konferans ve İki yüz kadar da nutuk verilmiş, Folklor üzerinde incelemeler yaparak halkiyat adlı kitabı çıkarmış, Diyarıbekir tari- hini bastırmış, çarşaf ve peçe davası- nı halletmiş ve tren resmi küşadmda “Diyarıbekire bir bakış, adlı kitap! neşredilerek dağıtılmış, on beş kişiden mürekkep bir orkestra takımı teşek « kül ederek elliye yakm konser vermiş, piyano ve keman kursları devam etti- rilmiş bir resim sergisi açılmıştır. Beş yüzden fazla yetim çocuk giy» dirilmiş, hastalara bakılmış, fakirlere kömür, odun ve para tevzi edilmiş, iş- sizlere iş bulunmuş, Üç nümune köyün- de yenilikler vücuda getirilmiş, yurt bilgisi ve lehçe müsabakaları açılmış ve müsabakalara giren 230 köylüye muhtelif hediyeler dağıtılmış, ipek ve koza, hububat, meyva, gül ve çiçek ser Zileri açılmış, tarihi asardan elde edis lenler toplanılmış, klüpler bir bina al tma toplatılmış, getirtilen antrenör vasıtasile klüplerin teknik vaziyetleri tetkik ve futbolcular bir intizam da- hilinde çalıştırılmış, atletizm, boks, tenis ve cirit oyunları ehetimiyetle * devam etmekte bulunmuştur. Kütüphanenin kitap mevcudu üç bine ulaştırılmış, okuma odası büyü » tülmüş, fransızca, ingilizce, italyanca, usulü muhasebe ve ölçüler kursları a- çılmış ve ilâba ait bir çok âsar oy- nanmıştır. Güzel bir halkevi binası yapılmak- tadır. Yeni binanm salonu iki bin kiği alabilecek genişliktedir. Diyarbekir Halkevi sporcuları bir maçta