10 Temmuz 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Yazan: ran : Niyazi Anmet 52 sene evvel bügün Meşhur 10 temmuz zelzelesi oldu Hamamdakiler çıplak sokaklara dö- külüyor, kapalı çarşımn içindekiler vaveylâ ile koşuşuyorlardı Tanzimattan sonra kapalı çarşıda kadınlara nasıl söz atılır ve züppeler | nasıl dolaşırlardı ? sene evvel bugün 1884 yık 10 temmuz günü, İstanbulda sanki kıyamet kopuyordu. O günün he- yecanmı hâlâ içlerinde saklıyanlar var, Bu tarihte şehrimiz, büyük zelzelelerle sarsılmıştır. İstanbu- lun her yanı tir tir titriyor, koca ko. :a binalar dökülüyor, hamamda bu lunanlar çırıl çıplak sokaklara fır. larken, Kapalı çarşıdakiler vavey- lâlarla etrafa saldırıyor, herkes kendini dışarı atmağa çabalıyordu. Kapalı çarşı büyük zelzelede mühim miktarda zayiata uğradı. İki yıl kadar açılaamdı. 1898 de harap olan kısımlar yeniden ya: pıldı. ; * Büyük zelzeleden sonra çarşmın tamirini o vakit çıkan gazeteler- den biri şöyle anlatıyor: “Zelzele henkâmında duçarı ha- tabi olup iki senedir mesdut bu- erir bi si ii Lı sene müced- kasniz olennrale hir tarar di! ei küşağ olundu. Çatılarm in- sasına ziyade itina olunarak kâmi. len frenk kiremitleri ve demir bo- rular tefriş ile badema yağmurdan zarar gelmemesi katiyen temin ve dükkânlar bir tarz ile telvin kıl. mıştır. Her tarafr Arap usulünde nakışlar ile nazarruba bir hale ge- tirilmiştir. Nuriosmaniye ve Bat pazarı cihetine mükemmel iki de kapı yapılıp üzerlerine birer tarih ve ârma vazolunmuştur.,, ».. Kapalı çarşının Bedestan kısmı! 1461 yılında Fatih tarafından tah.| tadan yaptırılmıştı. Asıl büyük çarşı Kanuni Süleyman tarafından | gene tahtadan yapıldı. 1701 del ikinci Mehmet zamanında her iki. si de harap bir halde idi. Bundan sorira taştan kuruldu. Fatihin yaptırdığı kısma “San. dal bödestanı,, denmesinin sebebi, burada iplikle pâmuk karışık bir! nevi kumaş örülmesidir. Bu kuma şa “Sandal, denirdi. “Bedestan, da “Bezaristan,, ım hafif şekilde söylenişidir. Ya NN Çarşı bircok defalar yandı. En | mühimlerinden biri 1163 yılı yan gınıdır. Ateş 20 eylül gecesi sast beşte bir hallaç mahzeninden çık tr, İlk öce büyük te'ıta hana geçe rek koskoca binayı birkaç “saat içinde kül yığını haline getirdi Buradan fırlayan kıyılcımlar Ba” pazarının bir ucunu" tutuşturdu ' Yorgancılar, abâcılar, yağlıkçılar alev altında kaldı. İkinci gün saat beşe kadar süren bu cehennemi ateş koskoca çarşıyı haraböye çe virdi. ... Kapalı çarşmın hamal ve delfâ! ları çok meşhurdu. Dellâllar şöyle tarif edilirdi: “Çarşı dellâlları Mer) kebi Düldül, Kargayı Bülbül gibi satarlar,,, Hamallar da: Eli beratlı, gedik- sahibi, muhteşem, mutemet adam- lardır ki Bedestan içinde hizmet ederler. Dışarı çıkmazlar. Buranın bekçileri çarşıdan kuş uçurmazlardı. 1167 yılında Mimar Sinan raahallesinde oturan birini hırsızlık yaparken yakaladılar. Za- vallı adam bir türlü bekçilerin eltu den kurtulaamdı. Cürmünü işler. ken kullandığı kazması boğazında ibreten salb ve idam olundu. »... Kapalı çarşı tanzimattan sonra şehrim belli başlı gezme yeri idi. O vakitin züppe diye anlatılan bir sınıfı buradan eksik olmazdı. Bun lar vişne çürüğü fes giyerler, ekse riya gözlük takar, kaytan bıyıkla rmı ceviz çürüğü ile yapılmış po- matlarla sıvazlarlar, beyaz yelek pembe yahut cam göbeği kıravat, | siyah yahut gümüşü sedef ceket, koyu çubuklu dar paçalı pamalon giyerlerdi. Ayakta şatrançlı çoraplar, li- men küfü sivri burunlu iskarpinler giyer, yeleğin üstünde ince sarı bir saat kösteği sallarlardı. Bu züppeler, gelip geçen ve göz lerinin kestiği kadınlara lâf atmak — Refakatinize kabul olunut muyum? — Ah benim nâzik güvercinim.. Benim gibi senin de var mı gamın. — Ey benim ruhu reyanım.. Se ven ölsün mü seni. Ve ekseriya kadmlardan şu ce- vabı alırlardı: — Uşağıma şimdi yol verdim. — Karın ağrısı.. .ŞÜSPORT SÜSPANSUARLARIMIZIN hı HABER — Alşmn Postasr Anlatarı: Nesip Karaçay Tercüme ve iktibas habh. mahfuzdur, No. 30 Bu topraklar aittir... İM Eruşova . Gene ihtilâlciler: Hattâ bizim hıristiyanlarımız olan gerek Malisorlar (Dağ ahalisi), gerekse Mirditalar (Katolik Arna» vutlar) Karadağla harp olduğu za- man daima bunların bayrağı önde giderdi. Hattâ geçen Rus muhare- besinde bile Sokolbaşlar ilk har- bin sademesini kabul edenler ©!» du. Vakta ki zayıf düştünüz, artık anladık ki, bizi Slavlara karşı mü- rafaa ve muhafaza edemiyecelsi- niz, bundan böyle başımızın çare- sini kendimiz arıyacağız ve icap €| derse sizi de tanımıyacağız Affe- dersinz, fakat hakikat budur. e Meşrutiyetten sonraki Make- donyayn gelince: Birçok vaatlarla getirilmiş ve şe- hirlere indirilmiş olan Voyvoda” lar meşrüliyetten sonra kendileri için biricik mükâfat orman süvari kolculuklarına kayit ve istihdam mış ve bazıları da ihanete uğraya- rak itlâf etiirilmişti. Osmanlı!as tın bu hareketinin samimi olmadı | ğını gören gerek Verhovist ve ge- rekse Fe'leralist Bulgar teşkilâtla- kend! cinslerinden olan hükümete lere döndüler, | Bittabi, Sırplarla Ulaklar da »vni hissiyafa tâbi oldular. Esaşen, iktisadi unsur olan Bulk Çünkü bizim dedelerimiz bile k burada çalıştılar 4 İştip kasabası — Paşalar, beyler! Siz, kuvvet-| $e almak istiyorlardı. li olup bizi ihata eden Slav unsur! ve “Eshabr alâka, larından bizi muhafaza ettiğiniz| Rumelideki çiftlik sahipleri cemi- kadar biz sizin kölenizdik ve uğ-| yetin me-kez ve mühim eşhasına| için buraya gelirlerdi. Lâf atışları! runuza serhatlarda can verirdik.| hulül ederek varkuvvetleriyle bu| | şöyle idi: edilmesi keyfiyetinden ibaret kal! İ rı Arpavutları müteakip yüzlerini| garlar, metaliplerinde israr edi” pollonunu kendisini ittihap eden Fransız kızları arasında li mal sahibinden ziyade bizt, fikrin önünü almak için çak lar ve icap ederse Bulgaı yasını imha etmek cihetin€ gidiyorlardı. Meşrutiyetin ilânıdan çok yarıcı Bulgarlar çifti ekmemeğe ve işlememeğe dılar. İşlemeyen Bulgarlar! * mak istiyen çiftlik sahipleri mete müracaat ettikleri kümet bu büyük kitleyi önü” rünce sarsıldı ve yarıcılar ki: — Bu arazi mal satı" binde yade bize aittir. Çürkü eb ced biz bu toprağı işliyoru? Hükütret bunlara şiddet kinden âciz kaldı: — Aman, çıban başı yın! diye arazi sahiplerini çalıştılar. Bunun üzerine, akıllı ol3” lik sahipleri, doğrudan rısı yerine üçte birini alma! hut tohumu kendileri veri ya orak masrafmı görmeğ€ oldular. Bu sayede bazı çi yenilen işlemeğe basladı#s# tilâlin önüne geçmek içir re zannolunan yeyratiyet swretle hastalığı izale ve bütün Bulgar ein zarları Bulgaristana çevrili İşte, Balkan muharebef Me haleti ruhiyenin tesirinde d&W Neticesi cümlece malürğ SON YAKINDA Nesib Karaçay HABER'de yeni bi: et neşredecekti; yorlar ve işledikleri araziden his") Bunu bilen tabir olunan Fransada erkek güzeli sefer Marco Miroas adında bir satıcı seçilmiştir. Yukarıdaki resim,