7 Temmuz 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

M a GürünelAkii Yazan : 354 sene evvel bugün iyazi Anmet Esirler, halk eğlensin diye biribirlerini parçaladılar, subaşı, sipahiler tarafından padişabın gözü önünde sürüklendi xa ğe ik a Atmeydanının yüz sene evvelki hali... Biye zamanında muazzam at yarışları tertip edilen Atmeyda-! nı Osmanlı tarihinde de büyük eğ-| lencelere sahıne olmuş bir yerdir. 1582 yılı, sabırsızlıkla bekleni- yordu. Bir sene evvelinden hazır». İsnan düğünün yapılması yaklaş mişt. Meydanın muhtelif yerleri" ne köşkler, üstü örtülü karargâh- lar yapıldı. Şerbetler dağıtılacak çadırlar hazırlandı. Ortaya kun lan iki büyük direğin birine kırmr zı boya, diğerine zeytin yağı sürül- dü. İkinci direğin tepesine binler ce fener asılmıştı. Fenerler Ats meydanını aydınlatacaktı. Meşinden kaba elbiseler giymiş beş yüz kişi, boyunlarında hava i- le dolu kırbalar olduğu halde do- laşıyorlardı. . : < Birkaç gün önce, gene bu seri yazılarımızın içinde ibretle okuna- cak bir sünnet düğününü anlatmış» tık. Bugünkü vakamız, Osmanlı saltanatının içyüzünü bütün açık- iğ ile göstermektedir. Saray ha- zinelerinin nasıl sarfedildiği hak- kında iyi bir kanaat edinmiş ola- caksmız. Haziranın birinci günü padişah, büyük bir debdebe ile saraydan Atmeydanma geldi. Alaym niha- ,yetinde çok iyi elbise giymiş çavuş ve müteferrikalarl& saray ağa- ları ve asker bulunuyordu. Bun- dan sonra sünnet ağaçları geliyor ,du. Dört ağacın etrafında seksen yeniçeri vardı. Daha sonra altın iş- lemeli ve kırmızı renkte elbise ve siyah sorguçlu bir kavuk giymiş o- larak veliaht geliyordu. Sağ kula” ğma ağır, pahalı bir yakut asıl” mıştr. Belinde kıymetli taşlarla| süslü bir kılıç vardı. Başı altınlar la bezenmişti, Şehzade, düğün ye rinde babasının elini öptü. Üç gün sonra sultanlar bir şe ker kervaniyle beraber meydana geldiler, Macaristan hududu esii» lerinden on ikisi bunları takip edi- yordu. Bu esirler, gösterecekleri oyunlarla halkı eğlendireceklerdi. Esirlerin çarpışmasını Hammer şöyle anlatıyor: “Kılıçlarla birbirlerini vurdu” lar; mızraklarla birbirini deldiler; hattâ biri kendi vücuduna bir de mir harbe sapladı. Başkaları da kollarma oklar saplamiş, bir takı» mı arkalarına at nalları çakmıştı.l mu, GE Vücutlarından su gibi kan akar, dururdu. Padişah, bunların cesa- retlerine mükâfatan her birinin haline göre para ihsan eyledi. İç- lerinden en ileri geleni dört bin akçelik bir pay aldı. Fakat iki- si açılan cerihalardan müteessireni terkihayat eylemeleriyle insanlığa yakışmıyan bu manzara düğünün bakiyeli eyyammda menolundu.,, Şekerden yapılmış eşyalar ara- sında dokuz fil, on yedi aslan, on dokuz pars, yirmi iki at, yirmi bir deve, dört zürafa, yirmi beş du- gan, on bir leylek sekiz turna, se“ kiz ördek ve daha başka şeyler vardı. Bütün bunlar dokuz hay- vana yükletilmişti. Şeker dağıtr İken zenci ve diğer canbazlar, yağlı direkler ve meydandaki di- kili taş üzerinde yaptıkları oyun- larla seyircileri eğlendiriyorlardı. Yapma şekerlerden sonra düğün ağaçları geldi. Yirmi metreden w lara ayrılmışt. Üzerlerinde kaş, hayvan, meyva ve büyük aynalar göze çarpıyordu. Bu ağaçları $e- hir sokaklarında gezdirebilmek i- çin birçok caddeler genişletildi, hattâ bazı evler yıktırıldı. Ertesi günü vezirler. hediyele- rini takdim ettiler. Veziriâzam $i- nan paşa, padişaha mükellef eğer- ler vurulmuş beş at, sehzadeye muhteşem elbiseler, altınlar içinde ve incili gaşiyeler vurulmuş üç at verdi. Hepsinin kiymeti kırk bin altın tahmin ediliyordu. İkinci ve- zir Ciyaviş paşa, yirmi bin altın değerinde sekiz at ve sırmalı ku- maşlar hediye etti. Üçüncü vezir Hâdim Mesih paşa ikisi mükem- mel eğerlenmiş dört at ile otuz bin altın kıymetinde yüz elli kat el- bise takdim etti. Padişahm ber- berliğinden vezirliğe yükseldiğ: i- çin kendisine Cerrah lâkabı veri)- miş olan Mehmet paşa on beş bin altın değerinde atlar, elbiseler, kö- leler, gümüş oyuncaklar getirdi Dahiliye nazırı demek olan sad: râzam kethüdası Osman bey on bin ultın değerinde gümüş eşya, Gürcü ve Çerkes köleleri verdi. Düğün esnasında, her akşam meydanda bin tabak pilav ile on altından yirmiye kadar öküz eti dağıtılırdı. Bu yemeklerin yenişi şöyle anlatılıyor: Anlatani Nesip Karaçay Tercüme ve iktibas hakkı mahfuzdur. No. 27 Meşrutiyetin ilânı üzerine şevkle dehalet | eden çeteler gene yavaş yavaş Balkan yolunu tu Buhar tazyikiyle sıkışmış bir kazanın infilâkı ne derece tesir e- derse sıkışmış vicdanlar ve hü'ri- yete susamış şahıslar bunun Üze- rine cümleten sermest »İyp adetâ tecennün etmiş bir hale geldikie- rinden kimse ne siyaseti ve ne de memlekti düşünemz olmuştu Bir i çılgınlık rüzgârı esiyordu. Herkes birbirini kucaklıyor, herkes ağlı yor veya gülüyor kimsenin atlı başında değil... Her yerde bir bay ram, bir yortu manzarasını alan bu hal, Avrupalıları son defa o” rak gene şaşırttı. “Makedonyayı teskin ve fe nalıkları izale için lâzım (gelen tiryakı siyasi belki budur!,, dedi- ler ve derhal memleketin dahili i- daresine karışmaktan kaçındılar. O esnada, dağlardaki çeteler şehire davet ediliyor, bunlar silâh” lariyle va kıyafeileriyle şehirlere gelip ayrı ayrı danslar ediyorlar, her birisi bir yerde misafir ed'li- yor, Rumlarla Bulgarlar barıştrı lıyor, davul zurna ve gayda s0s'e- riyle bahçeler ve meydanlar dolu yor. Hattâ “Vardar güneşi Apos tol,, u Selâniğe getirmek ve gere Yenice kazasında bulunan Rum çetesi Andartesi diğer Apostol ile barıştırmak üzere Yenice jandar ma kumandanı İbrahim beyle er kânıharp zabiti Mustafa Kemal (Atatürk) memur edilmişti. Bu zatlar arabayla Apostolu Se- lâniğe getirdiler. Balkana dönen reisler Bu öyle bir andı ki, Osmanlı devleti ne istese yapabilirdi ve der zan olan bu ağaçlar birçok kısıme| iel bir feviçre teşkilitiyie Mae donyayı ve Arnavutluğu ebediyen kendine bendedebilirdi Fakat bir yandan taassup ve diğer taraftan ka siye ON Selânikte meşratiyetin ilânında hükümet konağının önü, 11 Temmi 1908 an'aneperestlik ve kalplerde örtü- lü kalan kin ve gayz bu sarhoşluk geçtikçe humarı gibi meydana çıktı ve her tarafta derin inkisarı hayaller husule gekli. Hattâ silâ- hını bırakıp dehalet eden birçok çete reisleri yeniden balkan yolur nu tuttular, Makedonya Meş etin ilânmı müteğkı şitap gösterirlerdi ki meydan lem- hai basar içinde kırılmış tabaklar, her tarafa dağılmış pilavlarla de- lardı. Tersanede bulunan esirlerden iki yüz kişi meydanı temizlemeğe, ellisi sulamağa memur idi., Haziranın altıncı günü kaba bir surette giydirilmiş alı yüz s8” ka şehir sokaklarında dulaştırıldı. Gecs bir Macar istihkâm. üzerine hücum teklidi yapıldı. Muharip” ler, mızrak yerine deynek miğter yerine küçük yastık taşıyorlardı. | Yedi haziran günü elçiler gel| ilci| di. Lehistan elçisi Filipovski cins köpekle altı yük samur kürk getirmişti. Her yükün içinde kr kar deri bulunuyordu. ki her yük bin altın değerindeydi o Transil- vanye, elçisi Ladislas, yedi gümüş kupa, yedi kümüş tepsi, iki leğen, ikisi altırIr dört avize getirmişti. Kırım hanı ön yük samur, on yük diğer kürk, beş yüz zerdada Veş yük kadınların giyeceği elbise, beş ayı balığı dişi, yirmi hıristiyan de- likanlısı göndermişti. Fas ve Me rakeş sultanlarınır. içleri sadef| sandukça içinde kıymetli bir ter- bih, sırma iki seccade, meyva ve ağaç resimleriyle işlenmiş dört i- pek seccade, altınla işlenmiş bir rinden yapılmış bir soryuç. incili “Halk bu eame üzerine öylel eğer, bairkçıl kuşunun siyah tüyle- ve elmaslı; üzengiler, birçok ipek: li kumaşlar, dört top sırmalı kır maş altıy üzerine tutturulmuş im ciler, vergi olmak üzere dört tin krona altın göndermişlerdi Gece kuyruklarına meşaleler, | köpek fişekler bağlanmış ayılar ve tilkiler gezdirildi. Afrika zen cilerine mahsus oyunlar oYehvji taklitleri yapıldı. Yeniçerilere u- lemaya, ayrı ayrı ziyafetler veril di. Zencilere oyunlar oyratıldı ve esnar alayları geçit resimleri yap tılar Karagözcüler kuklacılar o yunler gösterdiler Meydanda »ki kadı gann muharebesi gösterildi. Zillerin, rebabların, kemanlarmn ahângi arasında bir İtalyan cellâ” dı Küpidon'u temsi leden bir ye cuğun Yanına geldi Zorla yakala" mak istedi, Fakat Diyan mabedi nin perisi, Amszon gibi elinde harbe bulunan bir genç kız cellâ di menetti, Bu oyunlardan sonra gene ge“ çit resimlerine devam edildi ok ve nişan talimleri yapıldı Derviş ler padişahın önünde biçak yat mak yılanla dolu bir fıçınımn içine! girmek, sekiz kişinin yerinden kr mıldatamıyacağı taşları göğsünde parçalamak gibi oyunlar gösterir tuyorlardı Arnavutluk ve | ğun elde tutulamıyacağı Os az i Osmanlı devletinin, yukarıda lediğimiz gibi, Rumeli kıtası hudutlarmı muhafaza eder bir yar olup Arnavutluksuz Makedi ya ve Mekedonyasız Arnav lı siyaşilerince malümdu. n (Devamı ike AN ler. Esnafların resmi geçidi yi” bir gün sürdü. Bunlardan daha yüksek esnafın geçitleri ladı, Bunlar da on yedi çün #1 ile kendilerini gösterdiler 354 sene evvei bugün, 1582 İma yedi temmuz günü, Vezin rah paşa sehzade Mehmedi şü etti, Cerrah paşa sekiz bin mükâfat aldı. » » ” Sünnetten iki gün sanr€ yenii i rilerle sipahiler arasıda uy: 4 bir kadın yüzünden gürültü çık” i Yeniçeri subaşısı arkadaşla le sipahilere hücum etti bir K nı yaraladı ve birini öldürdü. kat sipahiler boş durmadılar, başıyı yakaladılar ellerini a! rini bağlıyarak Atmeydanına tirdiler ve padişahın gözü sürükledi'er, zi Yeniçeriler, köpürmüşlerdi dişah, sünnet düğünlerinde Ad lan hediyeyi de vermiyor nin parasız olduğunu ileri s du, Fakat yeniçeriler buna madılar. Atmeydanını işgal rek adam başından bir kese alduar, t Padişah, saraydan çıkışını” ikinci günü debdebesiz, tan! tekrar yerine dönüyordu. â A E e eg