28 Ocak 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 9

K seyahat Mektuplar edilerimizin HABER — Akşam postası kıymetini bilelim! Paristeki sergide bin liraya satılan kediler var! yarabbi! İn. ki mecmua - | da gördüğü ziy tabiattan İç, Süzelleştiril kp 8ibi görünen T diler yok mu? ge öyle kedi Si İri gözlü se- R i yüzleri var e” Uzun tüyle dag şeki ke i i büyük | We ayrılıyor: çi kedileri ve | kedisi. Di i da, daha başka €t var; meselâ (OAmerikân | i ay Habeşistan, Şartrö ke - değerindedir vs bir Fransız kadınına aittir. yankılar; Mavi (yani kurşuni. | sâr mavi), Şenşilla (yani | rin ucu siyah beyaz Mavi ) krem rengi, sarı, siyah, b Bözlü beyaz, sarı elâ gözlü zı, duman renkli, ağa kabuğu renkli (ya - y Jj- kabre; renklere ayrı- az, arlümb, arılı, "Zİ... diye Nr, ri) Siyam kedileri ise: Krem rengi, | key tüylü, kulak ve kuyrukları | u kahve renkli, garip, o hiç ük, eketimizde görülmiyen ke - - dir. Bence sevimsiz mahlük- / a, erede İran kedileri!.. Fakat i dedim de aklıma geldi: di Kulübü reisi Mösyö Ler Si yem Je “> Tan kedisi dediğiniz kedi- X A akikaten İranlı mı?,, diye sor “ >> İran kedisi deniliyor, fakat an Türkiyeden gelmişlerdir. i ma edis yok mu? Onların Mami erine İran kedisi ismiri | Mk Ankara kedisi dediği - “ng ilere biz Türkler Van ke- eriZ.,, tp Öyle mi? Bu kedilerin ekse- veyada doğmuştur. Anaları, “işi, etaları, hattâ büyük ataları iz taraflıdır... Sap pbeşistan kedileri pek afa: iç El iyor... LL Vbet, memleketleri nere - kilan kedileri ince - be - İöyge çapları benzer kediler. Ün, 27: “lere de hiç rastgelme - inin 5 kedi teşhir edilmiş. Her , Malta, ünde dakikalarca dur- haya, nsan kendini alamıyor. ünde, Uzun kurşuni tüylülerin | a ke © mavi gözlü beyaz lerin; , eri: Bazı kedilerin ka- Birin zerine madalyalar a - İtin jp SİN 3, ötekinin 6, beri - Möryg yane. Yağ Barla, a “ . Sİ A Ni Peri vd Dim başka kedi cemi. (başka sergilerde) €rinin verdikleri tak “.— Evet... Yedi sekiz tane, Fa- kat en mühimmi bizimki. Bir de, “Merkezi kedi cemiyeti, Oo ve “Fransiz kedi federasyonu,, ile birleştik. İsviçre ve Zürih kedi ce- miyetleriyle münasebettarız. İn - gilterede malümunuz, kedi bakımı nı çok tlerlettiler. Biz de onların derecesine hemen hemen eriştik. Kedi hakemlerimiz bir İngiliz grupundan müteşekkil, Gene soruyorum: “.- Bu kedi meraklılarınm ek. serisi kimler âlemine mensup ma- damlar, değil mi?,, “© — Evet, ekserisi. Fakat bu - munla geçinen, bu işi ticaret edin- miş profesyoneller de yok değil. | Birçok kafeslerin üstünde “sa - tılık,, levhası asılı. Kafeslerin ö - nüne sahipleri veya bakıcıları bir iskemle atmışlar, Müşteri bek- liyorlar. Merak ettim, Bir mada. ma: “— Kaça!,, diye sordum. “— 350 frank (yani takriben 30 lira). Biraz daha ileriledim. Kurşuni, altın gözlü bir (Okedinin fiyatını sordum: . 1200 frank (100 lira) cevabını aldım. Hayretten hayre. te düştüm. o Gayetle güzel mavi gözlü beyaz bir kedinin sahibi: “.- Ben satmıyorum. Kendim 3900 franga (250 liraya) aldım.,, “..- Anan madam, de''im ban dan yüksek fiyat var mı?,, “.- Var tabii, meselâ (resimde gördüğünüz) beynelmilel şampi - yon kediye 1000 lira verdiler, sa. hibi Madam Ravel kabul etmedi. Kedilerin fiyatı 15 liradan baş- İsyor, vasati olarak100, 200, 390, 500 lirayı buluyor. Nadideleri *ki bin üç bin liraya yükseliyor. Bu buhran zamanlarında da kedi müşterileri var, Anadolularımn gö zü aydın! Fakat bu ködilerin nasıl bakıl- dıklarnı görseniz! Bazısının İn - giliz Misi var. Yiyeceğine, içece ğine büyük itina ediliyor. Banyo- ları filân herşey mükemmel. Uzun tüyleri taranıyor, kurdeleler takı- İıyor, artık sormayın. Ked'lerimizin kıymetini bile - Tim, Burada Türk kedileri sözbe beği gibi nadir ve kıymetli, Esma Zafir Yılmaztürk Tütün -tTiryak iliği Insanlara neye mal oluyor ve neler kazandırıyor? Yüksek nevi sigaraları artık her tiryaki tadabilecek, inhisarlar idaresi böyle diyor! Bir cagara yakmaz mısmız? — Evet, bir cigara yakalım. Ve kibriti çakar, cigaranızı a - teşlersiniz. Onu ben de yaparım. Adamın dediği gibi (bizim bira - i der de böyle yapar). Bay, bayan, | | mösyö, madam, hattâ matmazel bile böyle yapar. Hanım teyzele- rimiz, büyük babalarımız, dede - lerimiz de böyle yaparlardı. Neden sanki, biraz ince kâğıda sarılmış bu acayip otu bir ucun - dan habire ağzımızdan çeker, burnumuzdan salıveririz? Sonra, bu dumanı ağzından, burnundan savurup duran © yalniz bizler de değiliz. Bütün yeryüzündeki in - sanlar bu dumana tutkun... Nere- de insan, orada tütün. Ne sihirli ot! Tiryaki bilirim ki, (günde üç, hattâ beş paket kadar cigara içer. En orta hallisi birbuçuk iki paket içiyor. Çokluk da günde bir paket sarfeder. Gece yatağından kalkıp cigara savurduktan sonra tekrar yatan'ar, (gözlerini açar açmaz cigaraya sarılanlar, sofrada balık la et; etle sebze arasmda birer ci- gara çekenler, bir elde cigara, bir elde çatal hem yiyip, hem cigara tüttürenler, ekmeğinden kesip tü- tüne verenler, size caba... Tütünü enfiye diye toz halinde burunlarma çeken'eri, makine “le sıkılmış, taş gibi kalıp (yapılmış tütün yapraklarını (o ağızlarında giğniyenleri, üstüste sarılmış tü - tün yaprakları cigara gibi içen. leri, piponun ucunu dişlerinin a - rasına kıstırıp muttasıl ağzmdan duman savuranlarıda varın siz düşünün... Bunları yazarken aklıma birşey geldi: — Acaba, dedim, Bütün insan. ların her ân ağızlarmdan çıkan bu tütün dumanmı hepsi birden bir tek bacanm içine üfliyecek ol. salardı, yer yuvarlağınI-n gökle. re yayılacak duman, öteki seyya- relerde oturanlara hakkımızda ne fikir verdirirdi? Ve onların gö - zünde bizi görülmez haline getirir miydi, getirmez miydi? İnsanları, bu derece büyük bir salgm altında bulunduran tütüne ne paralar harcanıyor. Ve bu para dan ne milyonlarla insan geçini - yor. Memleketlerin hazinelerine bu yüzden kim bilir ne kadar pa- ra geliyor? Fransız rejisinin tütün satışınm miktarı senede 4,5 milyar frank; yani bizim paramızla 380 milyon Türk lirasıymış, Amerika Birleşik hükümetlerinin tütünden aldığı varidat Amerika deniz kuvvetle - rinin bir senelik masrafını karşı - İryormuş, Üzerinde yaşadığımız bu yu “ b varlağm sırtında daima bir buçuk milyar insan taşıdığını söylerler. | Yapılan hesap'ara bakılırsa yer yüzünde her sene orta hesap 1.5 milyar kilo tütün yetişiyor. Me - medeki süt bebeklerine varıncıya kadar adam başına senede bir ki - lo tütün... Fakat, demin söyledi - ğim g'bi günde üç paket içen bazı tiryakiler yılda yirmi beş kilo tü- tün yakarak memedekilerin büyü. | melerire intizaren onların paymı da içmiş oluyorlar! Acaba, bütün bu insanlar, ya - bancılar bertaraf, meselâ bizim yurttakiler en çok hangi tütünü| içerler?.. Öyle ya, tütünün de, di. ğer bütün otlar gibi binbir türlü nev'i var. Bunlardan birkaç çeşi. di biraraya (getirilerek harman yapılıyor ve piyasaya bildiğimiz nev'ler çıkıyor, Meselâ bizim İnhisarlar İdare - sinin, o benim bildiğim piyasala satılan 31 çeşit hazır cigara ve tü- tünü vardır. 31 çeşit, 31 çeşni... Her birinin kutusu başka, rengi başka, tadı başka, içimi başka. B Ihassa fiyatları başka... Yukarı dan aşağı bakarsanız kilosu, yani 1000 tanesi 22.5 liradan bir bu - çuk liraya kadar olanları var. Bunlardan en çok sarfedilenler kilosu 10 liraya olanlardan baş - İryor ve aşağı doğru çoğalarak ar- tıyor. 10 I'radan yukarısı, 11; 125; 15; 17,5; 20; 22.5 gidiyor. 105. ralıklar yeni çıkan “Bozkurt” ve “Yenice,,... Bunların sürümü faz- la... Hele “Yenice, ye ikramiye konduktan sonra satışmın büsbü. tün arttığı söyleniyor, Fakat yeni. ceden yukarı c'garalardan içmek bizim gibi orta halli (insanların kârı değil... Öyle ya, bir “Sam - sun,, cigarası alayım desek 40 ku. ruş; bir Sipahi Ocağı ki İnhissr ların en yüksek cigarasıymış, on- dan bir kutu nefsime ikram ede. yim desem 45 kuruş... Mükemmel bir öğün yemek parası... Kolay kolay verilmez doğrusu... İyi cı - garaların bu pahalılığından be - nim gibi herkes şikâyetçi... Kendi kendime bunu düşünür. ken dedim ki: — Peki amma, yüksek nevile. ri hep zenginler içecekse, tütün- lerinin güzelliği en başta gelen memleketimizin yüksek tütünleri- n'n sürümü bizde pek az demek tir, Yani, bizim toprağımızda çı- kıyor diye övündüğümüz yüksek tütünlerin tadını hepimiz bilmi - yeceğiz. Bu yüzden de köylümüz yüksek ner: #Stünü pek az yetiş - trrecek bunun onunu &rmak ge rek! Fakat koskoca inhisarlar ida: resi bunu düşünmiyor mu?, Yolum düştü, inhisarlar idare. sine uğradım. Meseleyi on'ara açtım. Meğer onlar da bu noktayı Jüşünmeye başlamışlar... — Merak etmeyin, dediler. Bu nokta bize de bir düşünce olmuş- tu, Ve nihayet onu hallettik, bü- tün yüksek nevilerin fiyatlarını indirmeye karar verdik. Sonra da izahat verdiler: “— Yeniceden yukarı 7 nevi yüksek c'garamızın fiyatlarını ın- diriyoruz. Hükümetin hayatta u- cuz'uğu temin olan prensipine uy» mak bize de bir vâazi*s oldu. Az ve bahalı satmaktansa ucuz ve çok satmak... Bahalı görüldüğü için az satr. lan e'garalarımız içinde öyleleri varki fiyatlarından yüzde 275 kuruş indiriyoruz. Vakıa, yalnız yüzde iki 'nlirdiğimiz de var. Fa tat bu yalnız “Boğaziçi, cigaa- sma mahsus... Yalnız bunun yir- m'lik kutusunu 25 den 24,5 kuru- şa indirdik. Bütün yukarıdakilerde tenzi- lât yüzde 6,5, 15, 17,5, 20 ve 27 dir. Meselâ yeni çıkardığımız “Samsun,, cigarasının 20 lik ku. tusunu 40 kuruştan 29 kuruşa n- diriyoruz, En yüksek harman'mız olan “Sipahi “ocağı, nm 20 lik kutu fiyatı 45 kuruştan 34 kuruşa inecektir ki, yüzde 20 demektir, “Salon,, nı 40 dan 34 kuruşa, me. yan kökü hülâsasile terbiye edil. miş çukolata renkli “Yaka,, ciga- ralarımızı 30 den 29 kuruşa çesit cigaralarımızın 100 lük kutularını 150 den 140 a, 50 lik kutusunu da 75 den 70 e, “Ankara,, cigarasını 30 dan 26 kuruşa indiriyoruz. U. cuz fiyatle satışa 1 şubattan itiba- ren başlayacağız, İyi, fena değil... Fakat, ağzı» mız yanmıştır. Bizde bir şeyin fi. yatı indimi, mutlâka kalitesi dü- şürülür, işçiliği fenalaşır... İnhisar idaresi astışı artırmak için fiyat- ları indirmek zarüretinde kalıyer. Fakat, diğer taraftan zarfmı da, ucuza mal etmek icin, bozarsa, bundan halk ne kazanır? Temin ettiler, dediler ki: — Fiyatları ind'rmekten mak. sadımız her nevi cigarayı az çok her kimseye uygun bir fiyata sat- mak ve yüksek nevi tütünlerimi. zin sürümünü artırarak bunlarm alımını ve binnetice çiftçinin ve memleketin kazancını temine ça- lışmaktır.,, l Benim memnun olduğum bir nokta var: Cakayı, fiyakayı çok sevenlerin dudaklarından eksik etmed'kleri yüksek, cigaraları gö- rerek güden serme içimi, çel miyeceğ'z. Ve nihayet içimizde bunları içecek huvardalar çoğa- lacak! i