14 Kasım 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Tefrika No; 1923 yılında Istanbuliski bu kö tüölüğü tedavi etmeğe uğraştı, U- mumi efkkârla ordu henüz bu siya- sayı desteklemeğe hazır değildi. Fakat takib eden on yıl ise vazi - yeti büsbütün değiştirmişti. Make. donyallarm kendileri bizzat be - lâyı davet ettiler, Bunlarm Bul ga- ristan kanunlarma kafa tutmaları emniyet ve hakimiyetine hiç ehem miyet vermemeleri işte bu deği - şikliği meydana getirmişti. Dahili çarpışmalır başlamadan evvel teşkilâtı saraa gizlilik per desi ona esrarengiz bir kudret ve riyordu, fakat komiteciliğin bu es rarengiz kuvvetine timsal olan a damlar biç sebepsiz yere, daha doğrusu sokaklarda: yurtdaşla » rın anlıyamadığı sebepler yüz'in . den sokaklarda birbirini öldü;e - rek, âdi haydutlar ve eşkiyalar gi - bi hareket etmeğe başlayınca, Bulgarlar Vmronun eski büyülü kudretine dair besledikleri düşüte celerde çok çabuk ivkisara uğrg dılar. Şimdi anladuaı ki ortülık- ta olan Vmro “heniiz kurtulmamış Makedonya parçalarında bir “kor koluk,, dan başka hiç bir şey de. ğildir. Beri yandan ise “kurtarıl- mış ve hürriyetine kavuşturulmuş, Bulgar bölgesinde de resmi hükü. meli çok geride bırakmışlar ve! burasını siyasal haklarmdan mah rum etmişlerdir. Bundan daha kötüsü de vardı" Bizzat Bulgaristanda muhaci»la » rın kanuni teşekkülleini kontrol altına almış olan Vrizc çok önem li bir siyasal kudret ve nüfuz ka- zamımış, ana yasasının emrettiği dahili politikanın lüzumundan fazla dışarısına çıkarak böylece Sofya idare mukanizmasını ken. disine müsait bir yüz göstermesi» ni temin etmiştir. Birkaç kelime ile hülâsa ein- ce görülür ki, Makedonya ihtilal teşkilâtı Bulgaristan çıkmaz bir sokağa sürüklemiş bulunuyo:du. Bulgarların Makedonyalılar tara . fından yapılan . karmakarışıklığa kızmamalarına hiç saşılmamalıdır değil mi? 1927 yılmda Bulgaristana ilk gittiğim sırada Mak»donyalılarla sıkı frkr ahbap olmak adetâ bulan. maz bir şeref sayılmaktaydı. 1934 de tekrar döndüğüm zaman ise Makedonyalılar lânet ve afaroza uğramışlardı. Ha'k yüzüme kar şı dudak kıvırıyor ve Makedonya- lara “Şikagski Gangstri,, yani “Şikago haydutları,, diyordu Bununla berabar onlar hâli kuvvetliydi; fakat günlerinin artık sayılı “e. herkes görebili yordu. Ve geriye kalmış olan bu sayı pek azdı. Mihailof devlet alamı ve ihti» lâlci olarak gayet keskin zekâ ve iktidarlı bulunduğum. o kadar is bat eki ki, Yunan ve Yugoslav buyruğu altındaki oMakedonye parçalarında bir hareket yapılma- sı imkânmı bulamadığı müddetçe Kral Borisin devleti içinde bir dev let yaratmağa açık'an açığa sa- vaşmağa başladı. Bulgarlar nihaye* gözlerini w ğuşturarak uyandıta. ve anladılar ki; mubtariyete irişmeleri için ken dilerine bu kadar fedakârlık gös. #erilen Makedonyaktar Yunanis - tan ile Yugoslavyanın buyruğu MAKEDONYA — İhtilâl Komitesi Balkanları ölüm tazağı ve pusu yeri haline getirmiş olan teşkilâtın iç güzü 25 Yazan: Stoyan Kristof altında kalan Make lonyanın on- da dokuzunda bir ş»y yapamamak la beraber, Bulgarisım elindeki onda bir de amaçların. hem de çok güçlü bir biçimde gsrçekleştirmis». lerdir. Eğer bunlar yalnız Petriç böl- gesine tıkanıp kalsayaılar, © Bul- garlar belki kendi boyunlarını teh likeye atmak pahas'ma daha da ses çıkarmazlardı. "akat Vmr; imparatorluğu tek durmıyarak bü tün Bulgaristan krallığının be: kö şe ve bucağma dal kudak sarmuşt.. Bulgaristanın Make“'unya teşkilâ tı bulunan her şehir. kasaba ve köyünde Viro mevcettu ve ba te- şekküllerin yekünu da az değild" Bulgaristanda Make ionya mua cırlarının tam altı yüz teşek'.il” vardı. Makedonyalılar Bulgaristanda hükümet içinde hükümet kucmuş bulunuyorlardı. Ve ku da mem leket için hakiki bi; tehlike teşkil ediyordu. Bunlar kendi kard-.şle- rini kurtararak bir tek hükumet i- çinde birleştirmeğe muvaffak o lamadıkça Bulgar ül ümeti onla rın mubtariyet darasma yard:ma hazırdı; ancak Maredonyalı'a - rın bizzat Bulgaristanda muhta bir devlet yaratmalar, paza:lığı dahil değildi. Bulgaristan son on beş yıl i şipde iki devlet tarıfır.dan o yani bir Makedonya, bir de Bulga: hü kümeti tarafından idare edilmiş oldüğunu iddia su-etiyle pek mt balâğalı davranıyos»2. Kral Be risle kraliçesi sokakta gezerke birçok defalar baş «*ndürücü bi hızla uçan Makedonyalılarm ötesi mobilleri altında ezmek tehi'ke sini atlatmışlardı. Makedonyalıların Bulgaristan da sağlam bir süel diktatörlük *- çin sahayı nasıl hazırla olluk ları kolayca anlaşılır. “Çünkü hü“ kümet mümessillerinin çokluğuna dayanan ve muhalif partilerin her gün acı acı sorğu ve dine ma- ruz olan bir hükümetfe Vmro diz- ginleri pek de elinde tutmak 'ar- kânını bulamıyordu. Ülküye süe! «ulusal bir diktatörlük getirmekle ayni zamanda kend. başlarını dı belâya sokmuş oldutar. Daha 1924 yılında Bulgarista nın ulusal politikacılariyle müte kait ordu zabitleri Zevno adlı bir klüp teşkil etmişlerdi. Zevno sö- zü “Zincirin halkayı, demektir. Bu partinin programı basit ve di rudan doğruya faşizmin tâ kezdi. siydi. Yani birbirin sıkı sıkıya sarılmış bir ulusla başta salâh'yet sahibi bir hükümet.. Bulgaristanda böyle siyasal bi: nazariyenin atacağ: ilk adım Ma- kedonyalıların muhöiyet harike tini anlatmak olazaktı. Çünkü. böyle bir hareket, salâhiyet sa- hibi bir hükümete karşı alay » lurdu; bundan başka Yugoslavya da ve başka yerlerde kanuna kar şı hareketlerle hükümetin - nüfuz ve salâhiyeti berbat ediliyordu. Biliyoruz ki Bulgiwistanda Ma kedonyalılara karş. #arekete yeç | mek istiyen her hanğ! siyasal bir! grup yardım için Belgrada mür »| caat edebilir. Etmese bile vakit ve saati gelince Be'gıad ona eli- ni uzatır. Fakat huma bile lüzum kalmaksızın Zevno klübü Yuşos» ! nan EK İŞ İnme Le Cd m 3S, 14 SONTEŞRİN —1835 o 4 rikayalvr kaçırılan Si Aİ Türk kızı Polis hafiyesi masasının üstünde küçük bir kâğat parçası buldu: “Neclâyı görmek istiyorsan bu gece saat onbirde Vinter Gardene gel!, e İZ mn Cim, tekrar haydutların tuza- ğma düşmemek için, limanda du- ran Hopkinsin yatını tarassuda gitmemişti. Beliiydi ki, haydutlar kendisile alay etmişlerdi. Üç aydanberi meydana çıkma. yan yat dümencisinin, bu kadar takibattan sonra, kendi ayağile yataki kamarasma gelip yatma. sma imkân yoktu, Fakat, Cim bu- nu o kadar geç anlam-ıtı ki.. Haydutlar nihayet (Vinter gar- den) görüşmesinden sonra, istedik lerine muvaffak olmuşlardı. Mister Tomson, Arslan Turgu- dun bu işi bizzat takip etmek üze- re Türkiyeden gelmiş bir zabıta mmuru olduğunu anladığı günde. beri, Neclânın izi üzerinde şiddet. le yürümeğe başlamıştı. Üç aydanberi Amerika zabıta- sının ehemmiyetle takip ettiği bir (kız kaçırma hadisesi) nin faille- rini Arslan Turgut meydana çıka- racak olursa, Tomsonun bütün Amerikayı saran şöhret ve meha- reti neye yarayacaktı ? Tomson, bir taraftan da Hop- kinsin kız i rolünü oynayan Mis Margriti aramakla meşguldü. Hopkinsin cesedini tan mezarlığa kaldırılmas da hay. dutlarm tesiri olduğunu anlamıştı. Tomson, Kaliforniya zabıtağma bir telgraf yazarak, Hopkinsin kız kardeşi hakkmda malümat istemiş ti. Kaliforniyadan o akşam gelen bir telgraf, Tomsonu yerinden hop İattr. Telgrafta kısaca şu malümat vardı: “Birdenbire esrarengiz bir şekil de üç ay önce Nevyorktan kaybo- lan milyoner Hopkinsin hemşiresi iki yıldanberi Ditoit hastahanesin. de yatmaktadır. Mis Margarit Hopkins, ani olarak Meksikaji ka çırılan ç un peşindn giltiği- ni göylemektedir. ,, Tomson muhtelif çeteler ve hır ca, üç aydanberi akıntıya kürek çektiğini ve haydutlar tarafından mütemadiyen atlatıldığını anlıya- rak, hiddetinden yumruklarmı sık mağa başlamıştı. Demek ki yatta öldürülen adam Hopkins döildi. Kendisini ziyarete gelen Mis Margaritin de haydut - lar çetesine mensup bir kadm ol. duğunda şüphe yoktu. 'Tomson yumruğunu masaya vu rarak: — Felâket.. felâket... Gazâteler bu rezaleti duymasın. Diye bağırıyordu. Tomson mubhtlif çeteler ve hır - sızlar tarafmdan çok atlatılmıştı. Fakat, bu atlatış, hiç birine ben- zemiyordu. Karşı karşıya gelmek.. Morgdaki cesedi mezarlığa gömdü rünciye kadar uğraşmak., Çete he. sabma temin edilen bütün bu mu- vaffakiyetler, Tomsonun Ameri- kadaki şöhretini bir anda yıkma. ğa kâfi gelebilirdi. Tomson, muavininin (Vinter Garden) hadisesini de işitmiş ol- saydı, kimbilir ne yapacaktı? Bereket versin ki, Cim, bu ha- diseyi kendi ağzından - dinliyen Arslan Turguttan söz almıştı.. Bu hususta Tomsona birşey söylemi - yecekti. Tomson, Kaliforniyadan gelen telgraf üzerine yeni tedbirler al mağa lüzum görmüştü. Bu tedbirler arasinda (Kalifor- niya oteli) ni gizlice tarassud ettir menin herşeyden önce lâzım ol - duğuna kanaat getirdi. Tomson buna neden lüzum gö- rüyordu? Çünkü, Tomson, Arslan Turgu dun Amerikaya gelir gelmez bu otele inişinden şüphelenmişti. Nevyorkta oturacak otel mi yoktu? 3 Böyle kenar ve merkeze uzak sönük caddelerden birinde,ekseriya lavya ile anlaşma ve yakınlaşma yı kendine amaç edinmişti. Çünkü Bulgaristanın kümes hayvanlarını, yumurtalarını, etle- rini, meyvalarmı vs başka toyrax mahsüllerini Garbi Avrupaya gö- türmekte olan yolla Yugoslavya- dan geçmektedir. : Prologeroff'cıla* Okerdileiini yardımcısız bulunca içünkü ko münistler onları alistmıştı) sefil! hizmetlerini Zevvo /a teklif ettiler ve böylece idealistie ve Kra! Al leksandra karşı şamo'yon savaşçı lar onun Bylgaristanda ücretli a- janları oldular. Zvenarlara kimse ehemmiyet vermedi ve hiç kimsz bunların ik- tidar mevkiine geleceklerini ne umdu, ne de beklsii Bunlar ka- labalık da değildi Hükümet dir. . ginlerini ellerine a' irkları zaman kalübün bütün üyeleri yalnız '*k: yüz kişiydi. İşin tuhafı bunls siyasal bir parti de değildi. B: siyasal par- #i olmayınca meşruti vollardaa bi hükumet teşkil edemiyeceklerini de biliyorlardı. Yaşlı Balkanlarda ve Güzey Amerikada en emniyetli iş hik met darbesidir. Ancak ordu da be- raber bulunmadıkça hiç bir hükü- met darbesi muvaffak olamıyıca ğından Zvenarlar orcuda ve Wil hassa yüz başılar ara'ında, onları sıkı bir imtihan vermeksizin bin başılık vadederek O sistematik hi propaganda ve tah-'kâta başlad. lar. Ve Zvenar kesdilerine Mu kedonyağılarla küçücük ülkenin yalnız kendi menfautleri için ya ratıldığını sanan âdi politikacıla - tarafından hazırlarnış olan sc. bepler de pek zayıf değildi. Memleketi batmsktan kurtar -! mak için ordunun hösekete geç -| me zaman; çoktan wclip geçmişti bile. Lökin bu kurtarış, ülkenin aç kurtlar ağzına düşmesini inla; etti, (Devamı var) Kaliforniya köylülerinin indiklef” bir otelde yatıp kalkan Arslasi Turgud, acaba Tomsondan göl olarak burada bir ipucu mu bel” muştu? İşte Tomsonun zibnini kure?” İsyan bu endişe, onun bütün dik” katini bu otel üzerine i sebep olmuştu. n. Tomson: z — Neclâyı Arslan Turgud Pf lursa, benim bu mevkiimde kal * mama imkân kalmaz. i muhalif j Diyordu. Ogün yine, kendisine gazetelerden biri, hem Toms” hem de muavini için atıp tut tu. 2 Tomson gazetede $u satis” okudu: ; “Nevyork zabıtası, ince işl” içinde çok güzel istif edilmiş A# vuç vepancar turşularınn di” dan insanı çeken ve iştahasmıi". yadıran sahte cazibesine benzer Şişeyi açınca, burnunuza van keskin bir sirke kokusu gizi dı tiksindirir. 3 Detektivlerin heybetli görün lerine aldanırsmız. Fakat, ss”. içlerine girmeyin. Yani başi”. daki adamm göğsünden para gif” Ş tasmı aşıran eli siz görürsünüz &* i bu eli onlar göremezler!,, Tomson: ; — İşte bu rezalete takiaml! edilmez. Bu hakarete nes BÖ yummalı..? Nasıl kulak talamsb vi Diyerek odanın içinde çeki” gibi zıplıyor... Hiddetinden ye” de oturamıyordu. ş Gazete muharriri bu satıri9” boşuna yazmamıştı. Vilsonun OE” hurrcisliğine geçtiği gü Nevyork zabıta işleri çok gevf? “© miş ve zabıta vak'aları - eskisin” nisbetle - iki misli artmıştı. Bur” bir çok sebeplerinden başlıc9#" şu idi: Ötedenberi şiddetle ti? edilen içki kaçakçıları son göni” © de - sivil zabıta ri kesik meşi yüzünden, eskisi gibi şiddeti takib edilmiyorlardı. i $ Kaçakçılarla mücadele içi SİĞİ rılan tahsisatın üçte biri inçe kaldırılımca, haydutlar toğrar yg danı - boş değilse de - zayıf b rak her taraftan faaliyete geçmi lerdi. : Tomsonun başında ğu şebekeden yüz yirmi mem” bu yüzden başka şubelere , mışlardı. Şimdi Tomsonnun 19 iyetinde ancak dört yüz mb kalmıştı, Kadrosu daralan : şebekesini her gün bir başks #5 kilde muvaffakiyetsizliğe uğra haydutlarla uğraşmak kolay” değildi. eki Tomson bunları düşünürkÜ” masasının üstünde duran si arasında küçük mavi bir ©. parçası gördü. Bu kâğıt parça” nın üetünde acemi bir el şu kelimeler yazılıydı: ! “Neclâyı görmek itiyor £ bu gece seat on birde Vinter va dene gel!,, bulund”. eğit” yemi