12 Eylül 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 11

Sinema komiklerinin en sanatkârı| Memleket mektupları HABER — Akşam Postası Şarlo yeni filminde Sol düşüncelerle hazırladığı bir mevzu etrafında rasyonalizasyon usullerile alay ediyor! Urfalılar sevinçli Bayrama hazırlanıyorlar Gümüş mecidiye belâsı yakında Moskovada çıkan Pravda gazetesin- de Sovyet sinemacılarından Boris Çu- niatski yazıyor: Holivutta bir stüdyoda (Çalışırken, Çarli Çaplinin davetini alınca çok s€ vindik, Bu cana yakın aktöf, bizi dost» ca karşıladı. Dudaklarında alaylı bir te- bessümle bize sordu: — Holivudun havasını nasıl buluyor sunuz? Bu sorgusile Sovyet (o komisyonunun çalışmasına engel olmağa uğraşan, sine- ma çarı Hays'ın teşebbüslerini o anlat. mak istiyordu, Bizde ayni ses ve eda ile kâtşılık verdik. — Buranın havası bazen sıcak, bazen de soğuk: — Peki, yeni filimleriniz varmı? hem lüzümündan fazla yapmış olmadınız mi? Böyle mânalı mânasız konuşmalarla vakit kayzetmek istemiyorduk. İçimiz den birisi: — Çarli açık konuşalım: Biz basit a» damlarız fakat tepeden tırnağa kadar da sinemacıyız, sizin yeni filimlerinizi görmeğe can atıyoruz. Çarlı sevinçlez — Bende bumu bekliyordum. Dedi ve bizi evinde çok güzel döşen- miş bir şinema salonuna götürdü. Işık- lar söndürüldü. Çarli de hemen hemen bitmiş ve ayrı ayrı parçalarının monta» jr yapılmakta olan yeni filimini anlat. | mak için çok eğlendirici bir nutuk ver- di. Sonunda: — Bu iş beni bir takım güçlüklerle karşılaştırıyor dedi. Eğer muvafık bu- lursanız, bir kaç bobir gördükten son- ra, buna dair de konuşuruz. Ne Çarli ne de biz yalnız bit kaç bo- bini görmekle kalmadık: bir çok bobin- Çaplinin filminin suv adı 1S Dİ zamanlar” dir. Filim Kapitalistlerin “İnsan oğulları» nın Altın çağı” dedikleri zenginlik ve refah günlerini hikâye etmektedir. Büyük bir fabrika direktörünün yazı- banesi görülüyor. Küçük dağları ben yarâttım diyen direktör bir yarım Tan- Ti gibi davranarak, burada sanki pıran- gaya vurulmuş esir gibi çalışan binlerce işçilik makineler ülkesini idare etmekte- dir, Şarlo Kapitalistlerin rasyinalizasyon dedikleri işlerle alay etmektedir. Direk- tör, sermayenin esirleri olan amelenin kuzwetlerini kaybettikleri bu muazzam mezarlarda yorulmak ve buranın hava- Sıni ciğerlerine sokmak mecburiyetinde değildir. O, yazıhanesinden çıkmaksısın her şeyi kontrol etmektedir. Fabrikanın içinde olup biteni kendisine bir sinema perdesi göstermekte ve bir Aparlör de en küçük sesleri ile kulağına eriştir. mektedir, Fabrikanın işcileri arasında Çarlı Çap lin de vardır. Ö makinesinin başında du Tarak yalnız vidaları sıkıştırmaktari iba ret bir işi yıllardan beri tekrar etmek- tedir. Artık tahammülü tükünmek üzete ol- duğu anlar makinesinin o başından Azıcık ayrılır, o kadar yorulmuştur ki artık gözüne ilişen her şeyi vida Sân- *. Elinde tornavidasile. usta ba- $ımın elini sıkar düşmüş çorabını çek- mek için eğilmiş olan bir kadın işcisinin eteğindeki düğmeleri de vida gibi gö: Tür. Genç kız kaçar. Çarli de fabrikanın içinden onu kovalar ve yolda karşısına ne kadar makine çıkarsa hepsinin ote- lindeki vidaları ya sıkıştırır, yahut gev- şetir. Bu iş fabrikada büyük bir karışık kik ve telâşa sebep olur. Şarlo birden bire müteaaddit oparlör- lerin tekrar ettiği bir ses işitir. ve çövre- sindeki beyaz perdelerde kendini birine gönderen direktörün kızgın suratını gö- tür, Direktör ayni zamanda işçilere ye Sisi: veren ve böyle vakit galp edilme- tinin önüne geçen yeni bir otomatik Mâkinayi muayene eder. Makinayi Şar- 16 üzerinde denemeğe karar verirler. Makine Şarlo'yi boğazından yakaladığı Şarlonun yeni filminde oynayan artisilerden Polet Godar gibi ağızına bir kâse dolusu çorba dö- ker. Zavallının ağzı yanmıştır. Fakat soluk almağa vakit yok çünkü ikinci tabağa Sıra gelmiştir. Burada mâkine çok ça- buk durduğu için yemeği Şarlonun yâ- | kasından içeriye döker. Adamciğız kıv ranmağa başlar çünkü yemek çok s- | kolayını bulup sıvışır. Şarlo'da onu ta- caktır. Makineyi tamir etmeğe kalkışırlar. Tamiri yapan İşçi tabağın üstünde kal- miş Iki vidayi unutur, Makine tabakla | birlikte bu vidaları Şarlonun ağzına İ- ter, Şarlo bağırıp tepinmeğe başlar. Makinayi tekrar tamire kalkışınca Di- rektör bunun pek masrafı o olacağın: söyleyerek işi reddeder; Şarla işte böylece rasyonalizasyona gülmekte ve bu gülüş hem şikâyet hem de bir alay gibi tecelli etmektedir. Şarlo yeniden makinalar dairesinden İşinin başında görülmektedir. Yine her yanda vidadan başka bir şey görmez o- lur, Karşısındaki camdan sokakta yük- lü bit otomobil gözline çarpar. Otomo- bilin gevşemiş vidalarını sıkmak için pencereden atladığı gibi koşmağa baş - lar. Otomobilin yükü arasından üstün- de “tehlike var çarpmayin” sözleri ya- zılı kırmızı bir bez eline geçmiştir. Şar lo bü bez elinde iken yere düşer grev yapmış olan bir takım işcilerde tesadü- fen oradan geçmekte ve Polis bunları kovalâmaktadır. Şarloyü tutarlar; polis onun elindeki kırmızı bezi İhtilâl bay- rağı sanır. Artık Şarlo hapise girmiştir. Canile- rin muhiti ona rasyonalist sermayedar lari rejiminden daha iyi gelir. Polet Goddar yaşını başımı almış yok sul bir kadıncağızdır. Bir o manavdan muz çalmış ve kendisi kadar aç çocukla Tâ dağıtmış olduğu için polisler tara- fından takip edilmektedir. Şarlo Hapishanede uyuşturucu mâd- deler kullanan ve gardiyanların boyuna gözetlediği bir suçlunun yemekte yanı na düşer,gözhapsinde bulunan bu suçlu uyuşturucu #ehirini tuzluğa © atrverir. Şarloda bunu tuz sanarak yer, Hapisanenin başka bir köşesinde bir isyan patlak verir. Uyuşturucu madde- nin tesirile kendinden geçen Şarlo, İs- yanın çıkmış olduğu tarafa koşarak he- riflere müthiş yumruklar indirir ve iş- yanı bastırmağa muvaffak olur, Hapisa ne idareside bunun Üzerine onu salıve- rir. Fakat dışarda buhran ve (sefalet | ister. Polislerde her ikisini birden ya- var, Şarlo yeniden hapisaneye girmenin çarelerini araştırmağa koyulur. Bu se radada takip edilmekte olan oPolet le karşılaşır, Ona yardım elini uzatmak kalarlar, Kadın, polia. nerarethanesinden bir kip eder. Polis izlerine düşer kadın ka- çar, Şarlo yakalanır, ve bundan dolayi de sevinir. Fakat polis kendisinin suç- suz olduğunu anlıyınca salıverir Bu- run üzerine Şarlo bir binada asansörcü olur. .»" Filim ancak buraya kadar bitirilmiş olduğundan alt tarafını göremedik. Fakat Şarlo bize sonunu anlatmaktan çekinmedi. Bir çok hâdiselerden sonra kadınla Şarlo karşılaşmaktadır. Polet derki: Şimdi yapılabilecek biricik iş bir bar açmakdır. Düşünce Şarloyada muvafık gelince | | | ikisi bir bar açarlar. Şarlo burada dansörlük Polet kasa- darlık yapmağa başlarlar. Burada Şarlo işin aşk sahifesine geçmektedir. İşte bizde Şarlonun eserinin o zayıf noktasını burada bulduk, Önün gülüşü acı ve kuvvetli olmakla beraber filmin müsbet kısmında Şarlo tayflamakta ve filin yapmacık gibi görünmektedir. Barda çalışırken bir harp patlıyor, Bu müthiş bir savaştır. Her ikisi de gö lü yazılıyorlar, Sonra tekrar karşılaşı- yorlar. Kadın hasta bakıcı olmuştur. Ve ârtık sefalete dönmek İstemiyor. Şarlo tek başına, diğer bütün filmlerinde ok duğu gibi kimsesiz, zavali yoksul olâ- rak dönüyor. Şarlo burada bana dedi ki: — Ben tablatım da olmiyan bir işi yapmam. Ben bir fertciyim ve sosyete ile devletin üstünlüğünü kabul edemem. Bunu öründen gelen bir ihtirasla söyli- yordu biz de bu büyük yaratıcının acık- lı noktasını hissettik. Onunla uzun uzadıya konuştuk ve fil- minin sonuna doğru kuvvetin artacağı- na azalmakta olduğunu isbata çalıştık. Fikirlerimizi reddetmek içiin bizimle u- zun uzadıya münakaşalara girişti Fa- kat kendisile Genel kaldelerden bahset- mek isteyince tekrar kendini toparlıya- rak bize: — Arkadaşlar dedi: Bugünkü konüş- ortadan kaldırılmış olacak Urfa aytarımız yazıyor: Bazı yıllar bire seksen nisbetin de mahsul verdiği söylenen meş hur Haran ovasının niheyet bu: duğu yerde kurulu olan yeşil ur fa, saltanat devrinde pek ihmal «e dilmaş medeni ihtiyaçlarından hiç birisi karşılanmamıştı. Padişahla rın bir üvey evlât muamelesine uğrayan şehrimiz Cumhuriyetten! beri ilerlemiş her alanda büyük ve önemli şekilde gelişmiştir. Belediye kasabayı güzelleştirmek ve ihtiyaçlarını gidermek yolunda büyük gayret ve faaliyet sarf et mektedir. Şehrin elektrik, mezba- ha, buz ve saire gibi başta gelen eksikleri tamamlandığı gibi mo dern ve büyük bir tiyatro binası inşasına da başlanmıştır. Bozuk yollar düzeltilmiş, lâğım tertibat: için teşebbüse girişilmiştir. Ana caddenin asfaltlanması da düşü nülmektedir. İlbay Nizamettin pek çalışkan bir zattır. Urfanın her yönden i lerlemesi için elinden geleni yap: makta hiç bir fedakârlıktan çekin memektedir. Hususi muhasebe faaliyeti art” mış, Yurt sağlık evinin eksikler! giderilmiş, kasaba harici yollar tamir edilmekte bulunmuştur. Yeşil Urfanın ekonomik duru- muna büyük zarar veren kaçakçı: lıkla da savaşılmaktadır. Esasen ihtisas mahkemesinin açılmasın danberi bu illet oldukça © tedavi| görmüştür. Hükümetimizin ittiha: ettiği yerinde ve pek sık: tedbirler Gümrük muhafaza teşkilâtı ve as” ! keri ihtisas mahkemesinin çalışma. ları sayesinde bura esnafının yü” zü oldukça gülmüş ve iktisadi bün yesi sarsılmaktan kesmen olsun kurtulmuştur, Kaçakçılık eskisi ne nisbetle 9. 70 azalmıştır. Na- zariyle bakılabilir. Arta kalan di ğer kısmın da pek yakın bir za man sonunda maziye karışmış © lacağı ve bu suretle güzel Urfamı zın iktisaden bir kat daha yükse" | leceği şüphesizdir. Şehrimiz ekonomisine zarar ve- ren ikinci bir amilde saltanat dev; rine ait gümüş mecidiye ve ecza sıdır. Bu havalide tedavül eder gümüş mecidiye kararsızlığı yü- zünden tüccar esnaf halk ve me murlar büyük zarara uğramakta ve bir memurun aldığı maaşı ade ta yarıya indirmektedir. Çünkü bu paraya ait piyasa hemen her gün değişmek suretile gayri müstekar dir, ve yükselip indikçe © zararl. olmaktadır. Ancak hükümetimi- zin bu saltanat parasını 936 Şu" batından itibaren piyasadan kal leeağı eek bee, dn haberi bura halkını çok mamuız bana bir kaç haftalık iş ve dü- şünceye mal oldu. ve ilâve etti: Filmin sonu size anlatmış olduğum gibi biterse eserin bozulacağını sanıyo rum. Ona düşüncelerinin mantıkı olmadığı nıve kahrâmanlarını daha peşinden mahküm etmekte olan bedbinlik felse- fesinin doğru olmayacağını arlatmağa | çalıştık. Bizden ayrılırken Şarlo münakaşamı- zı ciddi nir surette düşüneceğine ve bu güzel film için daha elverişli bir son a | rayacağına söz verdi. sevindirmiş ve herkes o günü bek” lemekte bulunmuştur. Gümüş me- cidiye ve etzasının piyasadan kal. dırıldığı gün bayram yarılacaktır. Urfanın gezip eğlenecek bir çok bahçe ve eğlence yerler: varsa da bunlar içerisinde kayda çok de- ğer olan Anzeliha dır. Anzeliha bir çok ağaçların süslediği kame" riyelerle türlü büyük park şek lindeki bahçenin ortasındaki göl. dür. Tarihi, efsanevi hatıralarla dolu olan bu bahçeli gölün sula' rında binlerce balık vardır, İçeri" sinde çok geçkin yaşlı olanları da mevcud bulunan bu balıklara kir se tarafından dokunulmaz. Bilâ- kis herkes darı ve saire balık yeni lerile onları besleyerek yerliler mahsus bir itikatla sevaba girer, Çok güzel ve şairane bir bahçe o* lan Anzelihada oturup adetâ eki lileşen balıkları seyrederek gün geçirmek pek hoştur. Anzelihanrı yanında peyganber Halii İbraht me ait muhafazalı bir mezar var“ dır. Efsaneye göre peyganber İb" rahim bu taraflarda ateşe bira" kılmış.Halk burasmı çok ziyaret e- der. Gezginlerde burasını görme den gitmez. # Bamye suyu namile anılan me sire yeri çok şirindir. Bamya adıu daki su soğuk ve pek iyidir. Bik hassa pazar günleri bu taraftaki ağaç altları çok kalabairk bir man zara arzeder, Urfada büyük çalış”. ma ve imar faaliyeti vardır. Kasa”. . bamızın her tarafında yapılmakta olan modern binalarda Hükümet daireleri ilerde şehri yp süsliye. cektir. *, edildiğini anlatıyor; Cesaretim kırılmıştı, Bir çok genç kızlar zengin izdivaçlar yapmağa mu. vaffak oluyor ve mes'ut yaşıyorlardı. Halbuki bana hiçbir teklif vaki olmu. yordu. Bir gün bir çingene kızı, senin- ki gibi cazibesiz bir ten, parlak bir burun ve yağlı görünen bir cilt erkek. leri uzaklaştırır dedi. Ve krem köpük- lü Tokalon pudrasını kullanmamı tav siye etti. Bu pudranın şayanı hâyret tesiri, o güne kadar kullandığım bü . tün pudralardan büsbütün başka ol . du. Yüzümdeki bütün parlaklık izle - rini silmiş, münbesit mesamatı gider- miş ve cildime bir erkeğin o kalbini teshir edecek mat bir güzellik ve şa , yanı hayret bir Otaravet vermiştir. Yalnız bir defa pudralanmak (bütün gün veya bütün gece için kâfidir. E- minim ki krem köpüklü Tokalon pud- rasını kullanan her kadın hemen seh. har bir sevimlilik temin edebilir, j j