24 Ağustos 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

“İkin İalyon — Habeş anlaşmazlığı son zamanlarda Avrupayı birdenbire u - mumi bir harp tehlikesi (karşısında bırakınışlır. Bu vaziyeti belirtmek için son hâ » diseleri birer birer yazıyoruz: Angiltere, İtalya — “Habeş harbine mâni olmak için İlalyaya karşı zecri tedbirler almağa resmen karar verdi, Ve donanmasını Süveyş kanalına gön. dereceği tahakkuk etti. Bu hâdise üze- rine bu sefer de Mısır hükümeti bir müstemleke olmadığını iddia ederek İngilterenin kendi karasularına iste. diği gibi donanma göndermesine idi « vaz etti, Diğer taraftan İtalyanların ağzın - dan harp kelimesinden başka bir şey çıknayor. Eritre ve Somaliye gönder» miş olduğu vüz binlerce askere cephe aldırırken diğer taraftan da Avrupa- | da hem kara, hem de denizde taarruz manevraları yaptırıyor. İ İngiltere de çok yakın bulduğun - dan, 4 eylülde toplanacak olan uluslar kurumunda Italya o haklanda 15 inci maddenin tatbiki vazifesini kendisi - | ne verilmesini Istiyecektir. Bu madde harbe mânt olmak o için mütearrıza karşı tedbirler almaktır ki Süveyş ka- nalının kapatılması tedbiri o bunlar - dan biridir, Havadis kısmında okuna - cağı gibi, İngiltere, bu vazifeyi ulus - lar kurumundan almasa bile kendili- ginden, yapması muhtemeldir. Bir taraftan da' Almanyanın rolü bariyle Almanlar İtalyanları Habeş işinde haklı bulduklarını yazıyorlar - gittikçe büyümektedir. Umumiyet iti- sa da hakiki maksatları belli değildir. Bu suretle hareket etmeleri belki de Malya Habeşle uğraşırken Avusturya- ya ele geçirmek fırsatım bulacaklarını ümit ettiklerindendir. Bu o noktada, çok defalar gazete sülunlarında gös- terilmiştir, İtalya da bunu düşündü - öünden:topladığı askerlerden yarun milyonundan fazlasını, Avusturya hü- duduna yiğmakta ve bunlara, yükar - da söylediğimiz gibi, manevraları yap tırmaktadır. Fransanın vaziyeti bir müddet bek Hi olmadı. İtalya ile Ingiltere arasında iyice bocnladı durdu. Fakat sonra menfaatini İngiltere tarafında buldu ğundan on da ayni yolu tuttu, Esasen, bağlı olduğu Sovyet Rusya ve küçük #tilâf da İtalya ve harp aleyhinde ol- duklarından bu yoldan ayrılmasına imkân yoktur. Çünkü bir Alman teh. likesine karşı ne Sovyet Rusyayı, ne de kilçük itilâfı feda etmek cesareti - ni gösteremez. Dünya gazetelerinin propagandasi Deşeriyeti İtalya ve harp aleyhine çevirmiştir. Bugün 0 kadar uzak ol - duğu halde Amerika da İtalya aley - hindedir. Dünyanın bir çok tarafların. da binlerce kişi Ptalğa aleyhinde gö - nülli olarak çarpışmak İçin Habeş hükümetine başvurmaktadır, Fakat Italya harple musirdir. E- sasen kendisi için harpten vazgeçmek. 'de bir felâket olacaktır. Çünkü şim - diye kadar bir milyondan fazla as - keri silâh altına almış, bunların bil yük bir kısmını Afrikaya göndermiş Dulunuyar. Muazzam harp masraf * ları İtalyayı boğazına o Kadar borca gömmüştür. Zaten bu işlere girişme - sinin sebebi de, dahildeki ekonomik (iktisadi) sıkışıklığından doğmuştu. Hariçte büyük bir zafer kazanılmadı- ğı takdirde Mtalyada dahili bir sar - sınlının baş göstermesi çok muhtemel- tir. Bu. gerginlikler devam ettiği takdir de Avrupada bir karp patlaması, ve Javonların birdenbire Italya aleyhi- ne cephe alması ortayabüyük bir ırk muharebesi de doğurabilir. Asyalı ve Afrikalı sarı ve siyah ırk elele vere - rek beyazlar cisyhinde — yürüyebilir. Bu suretle büyük müstemlekeler sahi. bi olan Avrupalı o devletler bunları ellerinden kaçırabilirler, Ve buna İ - talya sebep olmuş olur. İşte İngilterenin buna meyda ver- memek için İtalyaya karşı cephe al - masının bir sebebi de budur, Elhasl stikbat çok karanlıktır. Ve döndürücü bir hızla yaklaşmaktadır. ikinel bir umumi harp tehlikesi buyür bütiln Avrupayı ttiretmektedir. İngi - lizlerin ağır başlı gazetesi olan Tay - mis öile, b ikinci umumi harp başlar- nci bir umumi harp tehlikesi beliriyor HABER — Akşam Postas Postas. nevralar da yapılmaktadır. — Diğer taraftan yarın sekiz bin &i - yah gömlekli Afrikaya hareket ede « cektir. Yakında on sekiz vapur, on al- tw bin siyah gömlekli götürecektir. sa 15 sene süreceğini yazıyor. İngiliz donanmasının Süveyşe A haritasında 1 bii gitmesi MI: değişiklik olursa Musalini, pr Si mesludüri Dün İngilizlerin Akdeniz filosunun eylöl ve teşrinievvel aylarında Mısır sularında dolaşmak emrini (o aldığı. nı yazmıştık, İngiliz harp gemileri bu defa mu- tadın haricinde Süveyşin iki metha - linde demirliyeceklerdir. Evvelce İskenderiye, limanlarında dururlardı. Iskenderiyeden gelen haberler, Mı - sır gazetelerinin İngiliz donanması « nn Mısır sularma gönderilmesi hâdi. sesini protesto ettiğini bildiriyor. Bil. hassa, şimdi demirlemek istediği yer - lerde, İngiliz donanmasının demirle - mesini arsrulusal muahedelere aykı - rı bir hareket olarak görmektedirler, “Mısırın, İngiliz müstemelekesi olarak telâkki edilmesine, teessüf ettiklerini yazmaktadırlar. Diğer taraftan, Habeşistandaki Ci- buti (Fransız) şimendifer idaresi, şi- mendiferleri muhafaza (eden Habeş askerinin geri çekilmesini Habeş im « paratorundan istemiştir. Bu vazifeyi Fransız askerlerinin yapacağını bil - dirmiştir. Musalini bIĞİ yapmıyorsa Amerikan gâzetelerinden Nevyork Herald Trjbün: Zecri tedbir hak- kında demektedir ki; “Bay Musolininin zeeri tedbirlerin harp demek olduğu yolunda uçurdu - ğu balon, eğer müthiş bir blöf değilse manasız bir şeydir. Eğer bir blöf ise, bu blöf İngiltereyi siyasasından çevi- rebilecek kuvvette değildir., demekte- dir, kararmı da Kendine göre (İnceliye - rek, bu-kararın uluslar kurumuna son bir muvaffakiyet imkânı (verdiğini, fakat maalesef bu muvafffkıyet ih - timalinin pek ziyade büyük olmadı - Mançester Gardiyan gazetesi İtalyanın son hattı hareketini şid- detle tenkit etmektedir. Musolini- nin, Hitlerin hareketlerini muka- yese ederek demektedir ki: Yeni Al i talar- eni Almanya birçok noktalar ve Port Sait Habeşlilerin Deptera dedikleri si - hirbaz papaz dan itha m edilmekle beraber, o- nun bir hareketi “ihanet,, gelime- siyle tavzif etdilemez. “İhanet, Sinyor Musolini İtalyasının büyük harpteki münekkitlerine karşı ha- reketine tam manasiyle verilecek bir isimdir. Büyük harpteki müt- tefiklerine ve harpten sonraki dostlarına ve hepsini fevkinde, — durması veya sukut etmesi bu- günkü nizama bağlı olan — mede- niyete karşı ihanet!.. İtalyan matbuatmın yazmak - tan bıkmadığı bir şey var: Britan - ya imparatorluğunun, o bugünkü hale, yalnız tabit harplerle değil, 24 AĞUSTOS — 1995 Türkiyede ilk basma fabrikasının temeli dün Nazillide atıld atıldı Bu fabrikada 2500 amele çalışacak Senelik istihsalâtı yirmi milyon metreyi bulacak olan kombinaya beş milyon : lira harcanacak Nazilli, 24 — Ekonomi Bakanı Bay Celâl Bayar saat on yedi bu- çukta buraya geldi. Yanında Ege saylavları, Aydın Valisi, gazeteci- ler vardı. İstasyon kazalardan ve Aydmdan gelen halkla dolmuştu. Celâl Bayar ve yanındakiler | doğruca Halkevine gittiler. Orada fabrikanın Rusyadan getirilen plânlarını gözden geçirdiler. Bun- dan sonra fabrikanın kurulacağı yere gidildi. Burada fabrika di- rektörü, Sovyet ve Türk mühen - disleri bakanı bekliyorlardı. Na - zilli Halkevi Başkanı bir söylev söyledi. Bakan cevap verdi ve fab rikanın temeli atıldı. Celâl Bayar nutkunda ezcümle şunları söyledi: “Aziz Nazillililer; “Bugün Nazilli kombinasının | lu nı gösterir..,, Şimdi İngiliz gazeteleri soru- yorlar; “Şu halde Afrikadaki hudut meselesi dolayısiyle İtalya Avru- pada niçin güç bir mevkide bulun- duğunu zannediyor?.. fetuhat harpleriyle geldiğini dur- madan yazıyorlar. Fakat her şey- den önce, müstemleke harpleri devri, uluslar kurumu (o misakiyle gömüldü. Ve bu gömmeye İtalya da yardım etti... ğını yazarak şöyle diyor: “Uluslar kurumu muktedir olamaz. ! sa büyük Britanya, belki de yalnız ba | şma harekete ( geçecektir. Ve bu hal İngiltere tarafından, yalnız Akdeniz. de değil, dünyada hâkim bir vaziyet a. | Habeş ihtiyat zabitleri radyo dinlerken Malyanın tuttuğu o yolda ilerlemesi bu karanlığı dahi fazla enğaltaak » tır, Harp ve felâket tehlikesi baş - lınması demek olacaktır.,, Mr laa lerindeki tezad Londra, (Özel) — İtalyan de- legesi Baron Aloizi'nin son bir di- yevini (beyanatını) inceliyen ga- zeteler bu sözlerde önemli bir te. zat buluyor ve onu şu yolda anla- tıyorlar: Baron Aloizi İngiltere, Fransa ve İtalya tesandından kurulan Streza cephesini yıkmak niyetin- Musolini kendisini büyük bir tehlikeye atıyor. Kendi kurduğu idarenin ekonomik temellerini za- yıflatmadan plânı başarabilir mi? Musolini, askerlerini, Afrikada, hastalık, kurşun ve mızrak yara- ları ile geçip gittiği ve bütün ye- deklerini yediklerini, uzayan ve müşkül bir harp usulü bitirdiği bir zamanda, Avusturyayı koruyabi - lecek mi?,, », . İngiliz gazetesi, Avrupada top-| © raklarında her hang? bir değişik-| lik olursa bunun mesuliyetini ki- me yükliyeceklerini, artık birdik- lerini yazarak makalesini bitir. mektedir. İ da hem denizde ar yapıyor İtalyan ordularının geniş ölçüde manevralarıma dün Musolininin baş- kanlığı altında başlanmıştır, Manev - ralara 500 bin kişi iştirak etmektedir. | Donanma da İştirak ediyor. Hiçbir | gazeteci manevra sahasına sokulmu - yor. Denizdeki manevraları bugün başlı yor. Bü manevraların Zâyesi büyük harp gemilerini taarruzda kullanmak tır. Manevralar ve yeni sevkiyat Roma, 24 (A.A.) — Bolzano, Udine ve Bergame bölgelerinde büyük mia - neyralar başlıyacaktır. Dört generalin kumandasında bulu nan yarım milyondan fazla asker bu manevralara iştirak edecektir, En önemli manevralar, dağ hücumu hareketlerinin hepsini istihdaf eden manveralardır. Iki gündenberi Sinnoda başka ma - Adisababanın en güzel yollarından biri de olmadığın söylemişti. Fakat “İtalya, arkasında Habeşistan ta- rafından tehdit edildiği müddet. sçe Orta Avrupadaki vazifelerini göremez bir mevkide bulunuyor,, demişti. Baron Aloizi bundan sonra Şi» mali İtalyada yapılan İtalyan ma- nevralarma bir milyon kişinin iş- tirak ettiğini söylemiş ve demişti ki: “Bu da, Şarki Afrkadaki hare- kâtımıza rağmen İtalyanın Avru- padaki savaş kudreti sarsılmadığı. | hazır birçok doktor ve hastabakı- Habeşistana sıhhi yardım Londra, 24 — Harp çıktığı tak- dirde Habeşistana bir doktor he - yeti göndermek istiyen bir komite teşkil edilmiştir. Bu komite, Habe şistan “Kızıl haç,, teşkilâtiyle sıkı temastadır ve tamamiyle insani bir gaye takpi etmektedir. Komite, Habeşistana gitmeğe cı temin etmiştir. Komite, bu iş için halk arasın - da iane toplamak istemişse de Ha- riciye Nezareti buna mani olmuş- tur. Hâlâ sulh ümidinde olan Habeş Imparatarunun tekilileri Adisababadan ingilizce “Deyli Herald” gazetesine bildirildiğine göre, Habeşistan (İmparatoru mecbur edildiği takdirde, memle- ketini müdafaa için harba hazır bulünmasma rağmen İtalydya Ha- beşistanda imtiyazlar vermek #u- retiyle bu işin sulhan halledilmesi işi üzerinde de şöyle birşey düşün mektedir: Habeş İmparatoru icap ederse, İtalyaya bir parça toprak satmağa mütemayildir. İtalya, kendi müstemlekesi o - lan Eritrenin cenuburdaki dağla » rım ardını istiyor. Yani müstemle- kesinin hinterlandını istiyor, Bu! vaziyete göre, imparatorun peşin paraya mukabil Aussa mıntakasıs nın bir parçasını İtalyaya ya beklenir, Nitekim böyle birşey 1908 senesinin İtalya ile Habaşis- tan arasmda Somali hududunun temelini atıyoruz. Nazilli kombi - nası sanayi programımızda ehemmiyetli yer alan büyük bir endüstri müesseseşidir, Bakırköy bez fabrikasından ve bugün bü - tün dünya itibariyle mükemmel bir eser olan (Kayseri ve Ereğli kombinalarından sonra sıra bu - raya geliyor. Buradaki kombina Türklerin ilk defa kuracakları/bas ma fabrikası olacaktır. Fubriım - muz yalnız Balkanlarla değil Ay- rupa ilede mukayese ettiğimiz zaman küçük sayılmıyacak bir mü essesedir. Fakat teknik itibariyle boy ölçüşebilecek mükemmeliyet- tedir, Fabrkia 1937 senesinde bi- tecektir. Bu fabrikaya beş milyon lira sarfedeceğiz, oGündeiki bin ,beş yüz amele çalışacaktır. On beş bin balya pamuk almacaktır, Se- nelik istihsalâtı yirmi milyon met- re olacaktır. “Şunu ilâve edeyim ki, Türk - Sovyet dostluğu Sovyet tekniği ile el ele kuvvetlenmiş, biribirlerini tekmillenfiştir, Gördüğüm Sovyet memleketlerinin Oher tarafımda Türk dostluğu herkesin kulağı e- rişmiş, halka malolmuştur. Sizin aranızda da aynı dostluğu göre - rek cidden bahtiyar oluyoruz.,, , değiştiği zaman olrmuştu. “Ancak; böyle bir satışa engel o- © lacak birşey varsa, o da bu şekil. de, Fransız Somilisinin kendi hin- terlandından bir parça kaybede- ceğidir. İtalyanm istediği arazi gi- bi burası da aynı derecede mün - bittir. Ve zamanla buradaki Asab mevkii, Fransızların Cibuti lima- nma rakip olabilir. Sanıldığma göre, Habeş İmpa - ratoru alacağı para ile memleketi» nin sosyal (içtimai) durumunu 1s- lah edecektir. Meselâ bu para, kö- leliğin kaldırılması ve hudutların inzibat işlerine harcanacaktır. Yalnız bu değil, Italya ile Ha - beş arasmdaki ihtilâifi Oimti- yazlar vermek suretiyle hallede » cek herhangi anlaşma, — Habe - şistanın istediğine göre — İngil « tere, Fransa ve İtalyanm müşte - reken, Habeş istiklâlini tanrmala” rı şartiyle olabilecektir. Hem bu tanranm katiyyen resmi ve sarih olması, 1926 mua hedesinin kelimeleri gibi müphem ve anlaşıksız olmaması Habeş” ler tarafindan istenmektedir. Lokarno paktıda tehlikeye mi ir Brükse!, A.A.) — Libre Beljik gazetesi, büyük devletler a- rasında bir dağılma ihtimalini mevzuu bahsederek, bu ihtimalin Lokarno paktındaki (o inancalar* zayıflatacağı endişesini izhar et mektedir. İHalyanlar yeni bir gemi aldılar Berlin, 23 (A.A.) — Hamburs - Amerika kumpanyastnın Resolu te vapuru bir İtalyan sosyetesin* satılmıştır... << © Yunan genelo) pegeloyu Birinci teşrin sonlarında Atina, 23 — Almanyada bulu» nan Başabkan Çaldaris, ora gaz” tecilerine geneloyun birinciteşrin sonlarında ve hilesiz olarak yarı” lacağını söylemiştir. enli