19 Temmuz 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 9

19 TEMMUZ — 1938 SIYASA HABER — Akşam Postası “Avusturya-Macaristan,, mı, “Avusturya-Almanya,, mı? Eski irnparatoriçeyle m azilerinin Avusturya ha Sünceleri nasıl anlatı ülâkat—Alman kkındaki dü- liyor?—'Avustur- ya tahtı dirilmiyecektir,, Cenevrede neler konuşuldu ? Bi'?—'aç gün önce, Viyana kay- faklarından alarak, bir Avusturya *Macaristan impartorluğu hülya- &n anlatırken, bunun bir Avus- lurya . Alman birliğine karşı koy- Mak isteğiyle düşünüldüğünü de| Yazmıştık. Avusturyanın Macaristanla bir- öşjmesi ihtimali sözde kalsa bile, gün gene gcrçekleşcbileccği Bek şüphe götüren bir “Avusturya fahtını diriltmek,, meselesi var. * » . Avusturyada Habsburg hane- 'Anına karşı mevcut afaroz kalk- &. Onlar aleyhine yapılmış kanun Feshedildi. Habsburg hanedanından Avus. turyada emlâki olanlar kısmen ge- &e onlara sahip olabilecekler.. Her Yerde türlü diyevler beliriyor. Avusturya tahtına gelmesine Mtimal verilen genç Ar!îdi'fk Otto için söylenen sözlerden birine ba- KAti | Avusturyanın tarım (ziraat) ba- anı Dr. Reither bir münasebetle &di ki: “Arşidük Ottoyu Avusturyada YA nek zevkini elde edebi- “"tek, yüreklerimiz daha hızlı çar. ga Çünkü o, kendisine gü- Vensceğimiz ve tam inanımız olan| “ticik adamdır.,, DA * Eski Avusturya diplomatların- &n ve şimdi Arşidük Otto ile an: Resi eski İmparatoriçe Zitaya mü- Messillik eden biri ise, bu ana ©: Bulla yaptığı son konuşmadan son- " gazetecilere şöyle söyledi: “Haşmetmeap imparatorla ko- Tuşmalarımdan sonra söyliyebili- Tim ki, hükümdarımın Avusturya- yî gayri resmi veya mütenekkiren Snmesi mevzuu bahis değildir. h Resmhi surette dönmesi de tabi *men yakm bir gelecekte olmıya- Saktır, İmparator - Avusturyaya 'ı.:’n"“’- bu, resmi surette ve ebe- | olacaktır..., Buraya kadar böyle-.. * “ » Fakat bu durumu uygunsuz bu-| &n yakın diğer devletlerle birlikte| İmanya ne düşünüyor acaba? —| Avusturyanın siyasaca kendi| “Hına ve hudutça el sürülmeden | Alması için şimdiye kadar dşüş-| “lmüş olan formüllerin hangisi * Mirilmesi işinin, Nazi Almanya- yt hiç memnun etmiyeceği kes- “iliyor... Alman Nazilerinin, bi Al,"an - Avusturya birliği düşün- Tesi besledikleri iddiası bellidir. b manların günün birinde Avus- kıry.y' kendilerine bliımdlfl A Tüntusu, Avrupa işlerini yeni- * karıştırabileceği noktasından, Sğr yukarı her yanda seziliyor:| *cen yılın Temmuzunda, Âvus- ,,:7'" Nazilerin Viyanada yap- M istedikleri “hükümet darbe- Ö vane e eunun Nalfüsün öl- | koslovakyanın le, henüz tehlikenin silindiğini ile- ri süren yoktur.. İtalyanın, Afrikalarda müstem. leke işiyle uğraşmayıp, » yusturyanın başkaları eline geç- memesine bakmasını istiyenlere de raslanılmaktadır... Bütün bu hâdiseler ırnınrl_:ıî Alman Nazilerinin Avusturya iç işleri için şöyle düşündüğü söyle- niyor: 4 “Bir seçim veya geneloy (veyi- âm) sırasında Avusturyalı Nazile- re çokluk temin etmek... Bu suret- le Nazilere hükümette esaslı yahut galip bir mevki almak.. sotıra Na- zi olmıyan unsurları birer birer a- radan çıkararak tam egemen (hâ- kim) olmak...,, Avusturyada krallığın ihdası, buna büyük bir engel olacağı sanı- hyor. 4.-0 4 Bununla beraber buna kulak as- mıyanlar da vardır. Bir Alman ga- zetesi diyor ki: “Hele bir Avusturyalılar Al- manya ile birleşmek istesinler 15'4 buraya varsın.. Bir Habsburg hü Birleşme sexdasının Avusturya- nın içinden gelcek seslerle gerçek- leşeceği düşünülmektedir.. ». » & Diğer taraftan Hnbıburı!amf tekrar Avusturya tahtına geçmesi meselesi, şimdiki minatlara bakılırsa, yoktur. Habs- burg hanedanı aleyhindeki afara- zun kaldırılması, T ya tahtmma geçirileceği gelmiyormuş... Iyi haber a öğrenildiğine gör kümetinin bu ce küçük itilâf manasına lan kaynaklardan €e, Avusturya hü- nese, Avusturya dışbak Berger - Waldenegg tırafınğııı Cenevrede söylenilmiştir. Bu işle akından ilgilenen k ç ;evleduine, (yani ikisi Balkan andlaşmasında olan Romanya, Yu- goslavya Ve . z M vusturya hükümeti teminat ver- miştir ki, ki kanunun mesi Avustur hükümden düşürül- yada krallığın ihda- İ iyecektir. asla sebebiyet vermi; 'ecel ;:;lt gene söyleniyor k . b'f !". nun gerek eski imparatoriçe Zita, gerek oğlu Arşidük Ott.unun .Avu;_ turyaya herkes gibi girmesi hak- mektedir. kmğ::rv!: haktan istifade ederek Avusturyaya geli;în de, durum büsbütü dan sonra Avusturyac rin ne yolda tekemmül lak asmamak olamaz-. . * güzel n deği da hâdisele- ettiğine ku. * Habsburg emlâkinin kendileri- ne geri verilmesi yolundu'Aw.ı(uy. ya hükümeti mümeııîllerıle. Hab.ı. burg hanedanını temsil eden bir komisyon uğraşıyor. Bu komisyonun başkanı Avus- hükümeti ile eski imparato- -— * <—.smnda mekik Habsburglar aleyhinde-| beride A'ı diplomatik te-| onların Avustur-| | Şehrieniyi görebilmek için,büsbütün kararı birkaç ay ön-| devletlerinden Çe-| dışbakanı Dr. Be- kanı Baron! Çckoılovakyuya) AW Çinde S Gmma Türkçeye çeviren: Ahmet Ekrem Polpingin üstünden toz hiç ayrılmaz. Kocaman Çin ülkesinin eski merkezi olan — şehrin adınt biz kitaplarından PEKİNG di - zrenmiştik; şimdi bu and değişti - c€0; ye rildi buraya PEİPİNG deniyor. Toz fırtınası olduğu günlerde Go - bi çölünün sanki yarısı şehrin üstüne çöker. Batıdan koca koca toz bulutları yuvarlanarak gelir; mavi gök kara -J rır, güneş solarak gözden — kaybolur. İncecik töz parçaları kapıdan, sımsı - kı kapalı pencereden, en göze görün - mez deliklerden zirerek her yanı bu - laştırır. İnsanlar sırtlarını rüzgâra karşı çe- yirir, yüzlerini mendil ve atkılarile i- yice sararlar, sokakta olanların hep - si baştan ayağa kadar bembeyaz ke silir. Bu fırtına bazan bir iki saat, ba- zan da bir iki gün hiç dinmeksizin sü- | rüp gider. Sokaklarda yazın iki karış toz; kışın dizboyu çamur vardir. KIRK ASIRLIK BİR DEVLET MERKEZİ O günün en çetin süvarisi olan Ku - bilây Hanla muzaffer ordusunun ge - lip burada Hanbalig kışlık payitahtını kurmalarından çok daha evvel, bu top raklarda kurulmuş bir devlet merkezi yardı. Eski Yu Çu, Çi, Yençing ve Çung - tu şehirleri hep burada kurulmuş, a - sırlardan sonra göçerek tozların al - tında kalmış ve yerlerini yenileri al - mıştır. Çin tarihleri bu — toprakların tam kırk asırdır Ç payitahtlarına temel olduklarını yazıyorlar. Kimbi - Nir? Son yıllarda bu şehir Nanbing ulu- sal hükümetini doğurmuş ve adınr da değiştirerek Peiping İsmini almıştı. Ming ve Mançuülar ejderin'tahtıma çı- kıp da Çin ülkesini buyruk altına al- madan evvel bu şehrin adı Peipingdi. Mançurların gününde — Peking oldu. Şimdi gene eski adını aldı. Peking sözü (Şimali payitaht) de - mektir. Siyasal — hâdiseler burasını devlet merkezliğinden çıkardı gimdi de boyuna ilerlemekte olan Japon nü- fuzunun altına girmek Üzeredir. *& * ŞEHİR İÇİNDE ŞEHİRLER # altında bulundurmak gerektir. (Yasak şehri) kuşatmakta olan dü - varların yüce kulelerinden birine tır - manmak suretile birçok şehirlerin bir araya toplanmasile vücut bulmuş bu kocaman şarı görebilirsiniz. Cenuptan — şehre — yaklaşılınca önce Çin şehrine varılır. Bunun yanın da da Mançuların oturduğu Tatar şeh ri bulunur. İşte bu Tatar şehrinin or - tasında imparatorlar şehri vardır. So- Tuk kırmızı duvarların üstleri sarı çi- nidir. “Lâcur Yasak şehrin çatıları da sarı kiremittir. | “Gök tapınağı ve mihrabı,, bu yasak şehrin Içindedir. Eski — imparatorlar bu mavi damlı tapınağın — ortasının | dünya merkezi olduğuna inanırlardı. Neden olmasın? Büu hakanların buy- altında tuttukları yüce ülke rukl, dokumaktadır. Eski imparatoriçe *ve oğlu Brüksele yakm — Steeno Kerzeel'de bulunuyorlar. Eski imparatoriçe Zita, bulun- duğu yerden bir ajansa verdiği di- yevde: “İgili bütün partilerin tam rı- zası olmadıkça Âvusturyaya dön- miyeceğim. Aramızda görüşmeler yapıldığını ve bunun ilerlemekte olduğunu inkâr etmiyorum. Fakat bu meselelerden şimdi bahsedemi. yeceğime müteessifim.,, dedi. 23 yaşındaki oğlu Arşidük Otto| ise, amcasına yazdığı bi rmektup- ta: “Avusturyaya sulh getirece- ğim,, diyor... Fakat pek benzemiyor. H. M. BT ü T Gök tapnağı, imparatorluk Çini A” ahat No.5 nn Yasak şehirde gördüklerim bulutları | T 1 nin en kullu Bbir âbldesi idi. Burada Gök oğultarı denilen impa ratorlar her yıl hayvan kurban eder - lerdi. Kubbeyi tutmakla olan sütunlar 1889 yangınından sonra Amerikanın Öreğon çamlıklarından getirilmişli. gözönüne getirilince, bu kadarcık ol - sun böbürlenmeleri hoş görülebilir! Bu kocaman mermer kütlelerinin or | tasında “Göğün oğlu,, yılda bir defa | diz çökerek, yakılmak suretile kur - ban edilen beneksiz ve dümdüz renkli erkek buzağiden çıkan dumanlar ara- sında, kamunun — sağlık ve zenginliği için evrene (kâinata) yalvurdı. Gök kubbesi altında tabiate tapmak en es- ki inanç değil mi ? Çinlilerce daha ziyade “sevinçli yıl tapınağı,, adile tanılan bu yapı güzel | sanat bakımından, imparator sarayla- ryından sonra ikinci gelmektedir. Ak - deniz mavisi kubbesile bu fapmak mu azzam bir Mogol “yart.na — benziyor. Orta Asyada Mogolların kullandık - ları çadırlara yurt denildiğini elbette bilirsiniz, ray ve konağı taşımaktadır. Burada kuzey, orta ve güney — denizleri do - mek olan Çunga Hai, Pei Hai ve Nan Hai adlı üç büyük göl vardır. Eski sa- rayların yanı başında Kubiljy Hanin kocaman sarayı bütün yüceliğile dur- maktadır. En son Pu - yi'nin üsütnde oturmuz olduğu göksel (semavi) — tahtı gimdi herkes gidip görebilir. Bu çocuk da « ha iki yaşında iken bir gece yatağın « dan acele kaldırılmış ağlayıp haykır« malarına kulak asılmıyarak hakanların ergövani mantosu geçiril « miş ve Mançuların sallanmakta olan tahtına oturtulmuştu. 1912 yılmda ise climhuriyet lehine olarak kendisine bir istifaname imza ettirilmiş, hiç bir vakit verilmemiş o - Bırtina Çinin Tanrt imparatorlarının otur - duğu ejder taht 1817 de ancak birkaç gün süren kral lık günlerinden başka bu taht tam 27 yıldır boş durüyor. Tahtın Bulunduğu odanın duvar ve tavanları da tipki taht gibi. oyma ve nakışlarla süslüdür. Tatar şehrinin eteklerinde ;'Tarım tapınağı,, Var. Burası çoktandır bakım sız kaldığından harap bir haldedir. İ- çinde koyun keçi otluyor. Çin şehrini kuşatan duvarlar, Ta - tar istihkâmları içindeki sahanın an- cak yarısı kadardır. Çin dükkânlari- le evleri İki şehir arasındaki muvasa - | la kapılarının çevresinde kümelenmiş- tir. 1664 yılında Ming sülâlesi düşün. ee Çinlilerin hepsi buraya sürülmüs | ve memleketi ele geçiren Mançular a- Bıl şehri Tatarlara tahsis etmişlerdi. (Yasak şehir) adı ver İhlmam M forlar şehri kucağında yüzlerce sa -İ lan bir aylık bağlanarak eski sarayda oturmasma müsaade olunmuştu. 12 sene gonra, yani 1924 de de bu saray- dan kaçmağa mecbur edilmişti. Bu a- dam şimdi yeni Mançurya devletinin tahtına oturtulmuştur. Bu on iki yılım ilk kısımlarında eümhuriyetçi olan Yunan - Şih — Kay, cümhur başkanlığı yaparken, hakan « lığın yaldızlı parıltılarına kapılmış ve Ejdtrin tahtına çıkmağa savaşmıştı. 1917 yılında da kaçan Pu - Yi birkaç gün için tahta çıkabilmişti. Bu kocaman metrük s«araylarım için , de Tanrı imparatorların — hortlamış ruhları dolaşmaktadır. Boş dehliz ve salonlarında bin bir entrika ve rezn « letin yankuları(akisleri)sanki hâlü ku laklarda çınlıyormuş — gibidir. Sahne eskiden olduğu gibi hâlâ yerlinde du- ruyor yalnız aktörleri eksik... Peiping Çinliden ziyade bir Mogol şehridir. Dümdüz ve geniş caddeleri, sokakların her iki yanma dikilmiş ko. | ca koca ağaçlar Çin şehirlerinde gö . rülen şeyler değildir. Ayrı ayrı ge « hirleri kuşatmakta olan duvarlar hiç bozulmamış, yapıldıkları gün nasılsa bugün de öyle durmaktadırlar Şehre dokuz kapıdan girilmekte - dir. Bu imparatorlar şehri, tarihi değe- rinden bir şey kaybetmemiş olmakla beraber şimdi yabanet bir ulusun eline qç'mek üzere erkinliğinin son günle * rini yaşamaktadır, SU ÜSTÜNDE YAŞIYAN ÇİNLİLER Hııl_ıgkonı: Şarını ;:ir(-ı; bir gez « gin, limanda ve rrmak ağızlarında gö- Teceği mavuma ile yelkenlinin s;nhıfı kasşısında şaşakalır. Sanırsınız ki bur :ıııı;:ıl;ıt:::;::mı" hepsi su yüzünde yaşa- ll'ı;n:knm:daıı kalkarak “İnci,, ır - mağından yukarıya yapılacak birkaç saatlik yolculukla Kantona — varılır. Buranın sayısız kanalları üstündeki gemiler gerçekten birer meskendir.