29 Nisan 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

n i | Osmanlıcadan Turkçeye Sö klavuzunu neşrediyoruz * F T — Öz türkçe köklerden gelen sözlerin karşısına (T. Kö.) belde- ği (alâmeti)i konmuştur. Bunla rın her biri hakkında sırası ile| uzmanlarımızın (mütehassıs) ya- zılarını gazetelere vereceğiz. 2 — Yeni konan karşılıkların iyi ayırd edilmesi için, gereğine göre., Fransızçaları da yazılmış, ayrıca örnekler de konulmuştur. 3 — Kökü türkçe olan kelime- lerin bugünkü işlenmiş ve kulla- mnılan şekilleri alınmıştır: Aslı ak olan hak, aslı ügüm olan hüküm, türkçe “çek,, kökünden gelen şe kil gibi. Münevver — Aydın — (Fr.) Ec - hairâ Münezzeh, — Arı, beri Münfil olmak — Küsmek Münfek — Kopmuş, ayrılmış Münferid — Tek, ayrı, yalmız — (Fr.) İsole Münferiden — Ayrı ayrı, birer bi rer, kendi başında, tek başma, yal - nızca, teker teker — (Fr.) İsoltment Münhal, —münhallât — Açık — (Fr.) Vacant, vacances Münhal, münhallât — Erirler — (Fr.) Solubles Gayrimünhallât — Erimezler — Tİnsolubles Münhani — Eğriç Münhasıran (hasren) — Salt — (Fr.) Exelusivement Müahat — İngiz, çökek, basık Münhedim — Yıkılmış Münhezim — Bozgun — (Fr.) Mise en deöroute Münhezim etmek — Bozguna uğ - ratmak, bozmak — (Fr.) — Mettreen döroute Münhezim olmak — Bozulmak, bozguna uğramak Münkad (Bak: İnkiyad) Münkazi olmak — Bitmek, günü gelmek Münkesir — Kırgın, kırık — Affligö, bris& Müntahab — Seçkin — (Fr.) Elu, ehoisi Müntahib — Seçmen — (Fr.) E - lecteur Müntakil — Geçen, kalan — (Fr.) Transmis Münteha — Uç Müntehi olmak — Bitmek, — çık - mak Müntehir — Ölük Müntekim — Ücalan Müntesip — Çatkın Münteşir — Yaygın Müphem — Örtünç — (Fr.) Vaguc Müphemiyet — Ürtünçlük Müptedi — Amacı Müptelâ — Düşkün — (Fr.) Epris Müptelâ olmak — Düşkün olmak, ağramak, yakalanmak — (Pr.) Etre Epris Müptezel — Ortamalı, aşağılık Müracant etmek — Başvurmak — (Fr.) S'adresser Mürafaa — Duruşma Mürahik — Erişik Müral (riyakâr) (Fr.) Hypocrite Mürnilik (riya, riyakârlık) — İki yüzlülük — (Fr.) Hypocrisle Mürebbi — Egitmen DÜZELTME Dünkü sayıdaki yanlışları şöyle (Fr.) — İkiyüzlü — — düzeltiyoruz: 1 — (Mizan) karşılığı şu olacak - tar: (Tarlaç, terazi) ? — (Teganni etmek) karşılığına (Sayramak) sözü de katılacaktır. 3 — (Hfuganni) karşısına (Say - ran) sözü de konacaktır. * — (Teganni) karşılığına (Say - ra) da katılacaktır. $ — (Mezak) karşılığına (Zevk) sözü de bulunacaktır, 6 — (Minval) sözünün karşısına (Bak: Vecih, tarz) yazılacaktır. Müreffeh — Genli — (Fr.) Aisi Mürekkep — Kalınç — (Fr.) Com- post ; Mürettep — Danışıklı, uydurma (bak: Tertip) & Mütettib — Dizmen Mürevviç — Güden Mürevviciefkâr — Ünürtge Örnek Tan gazetesi siyaseli hari- ciyede Fransa hük(metinin mürevvi- ciefkârıdır — Tan gazelesi dış sıva - sada Fransa hük(metinin dir. Mürsel — Gönderilen Mürsil — Gönderen Mürşit — Yönder Mürteci — Kaytak Mürted — Dönme Mühtedi — Uzyönen Mürtefi — Yüksek Mürteşi — Alımsak Mürur — Geçiş, geçme Müruriye — Geçmelik Mürüvvet — Kişilik Müsaade — İzin Müsabaka — Yarış, yarsı — (PFr.) Concours Müsabaka etmek — Yarışmak Müsademe — Çatışma, çarpışma — (Fr.) Collision Müsndeme etmek — Çarpışmak Müsadere — Alanç — (Fr.) Con- fiscatlon KA MAD Müsadere etmek — Alancetmek Müsaid — Ejverişli, uygun, yeter, eğgin — (Fr.) Convenable, suffisant Örnek: 1 Oturduğum yer çalışma- ğa müsald — değildir — Oturduğum yer çalışmağa elverişli değildir. 2 — Henüz müsald bir cevap ala - madım — Benüz uygun bir cevap a- lamadun, $ — Bu adamın aylığı — böyle ev tutmağa müsald değildir — Bu ada- man aylığı böyle ev tutmağa yetmez. 4 — Temennime müsald görün - dü — Dileğime eğgin göründü, Müsakkafat — Dam Müsalâha — Barışma Sulh — Barış Sulhü müsalemet — Barış ve bây- sallık | Müsamaha — Hoşgörü, hoşgör * me, haşgörülük, gözyumma — (Fr.) Tolârance Müsamaha etmek mek — (Pr.) Tolirer Müsamahakâr — Hoşgörür — (Fr.) Tolârant Müşa'şa — Parlak, şuvağlı “Müsavat — Eşitlik Müsavi — Eşit, deş (terim) Müsbet — Müsbet, pozitif Müsekkin — Yatıştırıcı — (Fr.) Calmant Müselsel — Ardıardına, biribirine — Hoşgör - bağlı Müshil — Sürgüt Müsmir (semeredar) — Yemişli verimli Müsrif — Savurgan Müstacel — Evgin — (Fr.) Ür - gent Müstacelen — Tezelden, gecikme- den Müstaceliyet — Evginlik, gecik - mezlik — (Fr.) Ürgence Müstağni — Doyuk Müstağrak — Batmış, batık Müstahkir — Küçükser Müstahsil — Üretmen — Producteur Müstuahzarat — Hazırilâçlar (tıb- bi), hazırlamalar (kimyevi) Müstaid (kabiliyetli) — Anık, ye- tenekli Müstakar — Durlu Müstakil — Erkin, — bağınsız — (Fr.) İndöpendant Müsatmere — Sömürge Müstantik — Sorman Müstecir — Kiraer Müstefid — Faydalanmış Müstehlik — Yoğaltman — (Fr.) Consommateur Müstekreh — Iğrenç — (Fr.) D& 'nuhııt Müstekreh, menfur — Tiksinç — (Fr.) Dötestâ Müstemlike — Sömürge Müstenid — Dayanan Müsterih (asude) — Rahat Müstesna (istisnal) — Ayram Müstesna tutmak (istisna etmek) — Ayrı tutmak Müateşar — Asbakan Müstevi — Düz Müstevli — Salgıner Müstevli olmak — Salgın etmek €Fr.) HABIR Aiqıı Mı Müşabehet — Benzeme, benzeş - lik — (Fr.) Ressemblance Müşabih — Benzeş Müşahede — Görüm Müşahhas — Somut — eret Müşahid — Görmen — (Fr.) Spee tateur Müşareket — Birlik, — ortalık — (Fr.) Assoclatlon Müşateme — Sovüşme S'injurier Müşavere — Danışma — Consultation Müşavir — Danışman — Conseiller Müşekkel — Gösterişli, iriyarı Müşevveş — Karışık, karmakarı - şık Müşevvik — Önayak Provocateur Müşfik — Sevgen Şefkat — Sevenginlik Müşir — Mareşal n Müşkil— Zor, güç, çetin, çapraşık, enge Müşkilât — Güçlük, — güçlükler, zorluk, zorluklar Müşkülâtla — Zorlukla Müşkilpesend — Güçbeğenir Müşrifi harab (malli inhidam) — Kağşak Müşrifi harab olmak — Kağşa - mak ( Müştall — Tutuşan — (Fr.) İnf « Tammable Müştak olmak — Göresimek (Fr.) Con: — (Fr.) (Fr.) (Fr.) - (Fr.) Müştemilât — Ekitler — — (Fr.) Dependances Müşterek — 1 Ortak, 2 — Bir « ge (önek) (1) 1 — Menfaati müştereke — Bir - gasığ. 2 — Birgedüzen — Coordannance Müşteri — Alreı Müteallik (Bak: Dalr, ald, raci) — Dolayı, için, üzerine Mütalca — 1 — Düşünce (Bak: Fikir), 2 — İrdel (Bak: Tetebbu), 3 — (Bak: Kıraat) — (Fr.) 1 — Opi- nlon, 2 — Etude, 3 — Lecture Mütalebe — İsteyi, isteni Mütareke — Bırakışma Mütareke etmek — Bırakışmak Müteahhit — Üstenci Müteahhidlik — Üstencilik Müteakiben — Ardınca Mütcassir — Çetin, güç Müteazzım — Uluksar PMMütebahhir — Bilge — (Fr.) Eru- dit Mütebaki (bükâdan) — Ağlamsık Mütebariz — Belirgin Mütebeddil — Değişken Mütebessim — Gülümser (1) Pransızça “co-,, önekl dilimiz. de “birge-,, önekiyle kimi de “-deş, sönekiyle karşılanır: (Ertikdaş — Meslekdaş — Collö - gue) gibi. Mütecahil — Bilmezlenen Mütecahilâne — Bilmezlikten ge- lerek Mütecanis — Bicins Gayrimütecanis — Yadbicins Mütecasir — Küstah — (Fr.) Audacleux Mütecaviz, tecavürkâr — Saldır - gan, sataşkan — (Fr.) Agressif Mütedahil — Gerikalan Mütedavil sermaye — Dönerge Mütedehhiş — Yılgm — (Fr.) Terroris& Müteellim olmak — Elemlenmek, acılanmak, içi sızlamak Müteessir — Üzgün Müteferrik — Ayrık Mütefessih — Bozulmuş Mütefeyvik — Üstgelen, üstün Mütegallip — Zorba Mütehammil, mukavim — Daya- nır, kaldırır y Müteharri, müdekkik, mülteteb - bi — İrdelmen, araştırıcı Müteharrik — İşler, oynar Müteharrik bizatihi — Kendiişler Mütehassıl — Olma, üreme, çıkan Mütehassir olmak — Özlemek Mütehassıs — Uzman — (’ı'.) Specialiste Mütehaşi — Sakıngan Mütehavvil — Değişken, değişik Mütehayyir — Şaşkın Kai Mütekabil — Karşılıklı Mütekaddim — Öngelen Mütekait — Emekli 'Tekalid etmek — Emekliye ayır - mak Tekaüd maaşı — Emeklik, emekli aylığı Mütekatı — Çapraz Mütelevvin — Alaca Mütemadi — Sürekli, devamlı Mütemadiyen — Ardsız arasız Mütemayil — Eğgin Mütemekkin -- Oturgan, yerleşik Mütemellik — Yaltak — (Fr.) Flatteur Mütemevviç — Dalgalanan, dal - galr Mütemevvil — Zengin, varlı Mütehevvir — Üfkeli İ Mütemmim — hıııımı. tüm- | | Tiyen Mütenahi — Sonlu Mütenahiyet — Sonluluk Mütenasib — Uygun (biribiriy » le —) Mütenaslbülendam — Taylan Mütenazır — Uykaz (uyukaz) 'Tenazur — Uyka Mütenekkiren — Tanrmsız olarak Örnek; Mütenekkiren Fransaya ölden İngiltere Kralı — Tanımsız o « larak Fransaya glden İngillere Kra- H Mütenevvi — Çeşlt çeşit, çeşitli, türlü, türlü türlü Müteradif — Çemdeş Müterakki — İleri o m” Müterakkib olmak — Kollamak — (Fr.) Guetter, Vocvaslon Örnek: Müterakkibi fırsat — Pır- Mütercim — Çevirmen Tercüme etmek — Çevirmek Mütereddi — Yoz Mütereşşih — Sızan Müterettib — Düşen -- x Mütekallib — Kâtılaşan Mütesavver — Tasarlanan Müteselsil — Sıra, zencirleme Müteşebbis — Girişken Mütevakkıf — Bağlı Mütevali — Arasız, aralıksız, bir- düzüye ğ Mütevassıt — 1 — Arayıcı, 2 — Orta, 3 — Arabulan — (Fr.) İnter - mödiaire, moyen Örnekler: 1 — Bu işte siz müte - vassıtlık ederseniz — Bu işle siz ara- cılık ederseniz, 8 — Mütevassıt derecede mal( - mat — Orta Çortaç) derecede bilgi, 3 — Mütevassıt olarak işe müda - hale — Arabulan olarak işe karışma Mütevattın — Yerleşmiş SA Hü Mütevazi — Alçak gönüllü, göste Tişsiz — (Fr.) Modeste Örnek: 1 — O, pek mütevazi bir adamdır — O, pek alçak gönüllü bir adamdır. 2 — Mütevazi bir hayat imrar e - der — Gösterişsiz bir hayat sürer. Mütevazin — Denk, dengeşik Müteveffa — Ölge, göçkün Mütevehhim — Kuruntulu Müteyakkız — Uyanık, tetik Müteyakkız bulunmak, müteyak - kız olmak — Uyanık bulunmak Müteyemmen — Kutlu, yümlü Mütezad — Karşıt Mütezayid — Artımlı Müttehid — Birleşik, — birleşit — (Fr.) Uni Müttehiden — Elbirliğiyle Müttefik — Bağlaşık — (Fr.) Alli& Müttefikan — Oybirliğiyle £ Müttehem — Suçlanmış 4 Müttekâ — Dayanaç Müyacehe — Yüzleştirme İşe Müvacehe etmek — Yüzleştirmek Müvazene — Dengelme Müvazi — Arasıl Müvesvis — Kuşkulu, alıngan Müvezzi — Dağıtmaç Müyesser — Başarılmak, ele geç- mek, kolayı bulunmak Müzahrefah — Süprüntü Müzakere — Görüşme, görüşü Müzakere (Okula terimi) — Bel - letim — (Fr.) Röpetition Müzakereci (Okula terimi) — Bel | letici — (Fr.) Repetiteur Müzayede — Artırım Müzebzeb — Kat Müzehheb — Yaldızlı Müzekkere — Asbitik Müzeyyen — Süslü Müz'iç, müneciz — Bunaltıdı cı, sırnaşık K Müzmin — Süreğen $ Nabeca — Yersiz Z Nabedid olmak — görünmez olmak, gözden Nabehengüm — Sırasız, vakitt Nabekâr — Boş, haylâz — * Vaurien N.ıbeıııhıl (Bak Nabeca) <— * — (Fr.) İnopportun Nıleıvırı —Yolsuz, uygu (Fr.) Indöcent Nalâyik — Yaraşmaz, yakışmaz, yakışıksız — (Fr.) venable Namağlüb — Yenilmez Namahdud — Uçsuz, o nırsız Namerd — Alçak Namer'i — Görünmez Namizaç — Keyifsiz Namubarek — Kutsuz Namuvafık — Uygunsuz Namünasib — Yakışıksız Namühald — Elverişsiz - Namütenahi — Sonsuz Napâk — Pis, kirli Napuhte — Ham, çiğ, pişı Nareva (Bak: Nalâyik) Nasavab — Yanlış Nasaz — Bozuk, düzensiz | Naseza (Bak; nalâyik) Naşekib — Sabırsız Natüvan — Halsiz Naümit — Umutsuz Nabit olmak — Bitmek Nabud (Bak; mahv) ““ Nabz — z (T. Kö.) © Naçar — Çar nâçar — İster istemez — Nadide (Bak: ender) — Aı nur, az görünür el Nadim — Pişman ”/ Nadir — Seyrek, az, ax bulı Nadiren — Arasıra, pek ax, tük Naehl (Bak? kabiliyetsiz) — © ceriksiz — (Fr.) Incapable Nafaka — Geçimlik « Nafi — Faydalı SA Nafile — Boş, faydasız — V İnutile ' Nafiz — Sözü geçer, etger — * İnfluent Nafiz (Bak: infaz) — Geçe yen — (Fr.) Penetrant Nagihan, bağteten — Ansızıfi Nağme — Erzgi Nahif — Zayıf, çelimsiz, cılti | Nahiye — Kamun — (Fr.) &” mehe Nahiye müdürü — Kamunbaf | Nahiye merkezi — Kamun — kendi Nahiyo (Mıntaka Ilh" Bölge — (Fr.) Zone Nahiyevi — Bölgel j Naht — Oyu, oyma — (Fr:) nn - türe Nahtetmek — Oymak Nıhhıt Oyman — eh Benbenlik — (Fr) " gucil, presomption Nail olmak — Esmek, kı Nâka — Deve — ( Nakabil — İmkânsız A Nakahat — Eyiselik n Nakarat — Kavuştak —— * Refrain b Nakd — Akça, para Nakdi ceza — Para cerasi Naktsa — Kusur 'Nâkil — Geçirge, götürdt Naki, nakliyat — Taşma Nakletmek — 1— Almak anlamına) — Extraire, 2 ” mak (hikâye anlamıma) — conter, 3 — Götürmek, (Pr.) Transporter, 4 — Akt 'Tansmettre 5 — Göçmek — “Demönager Vasıtai nakliye — Taşıt, 45 _(l't.)__ğu;ııüln!_" ö — (Fr.) -Tt y ö y “ Ça <