20 Mart 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

“Alman silahl: Siyasa Almanyadaki hare- ketin asıl sebepleri YAZAN: Railf N. Meto Almanya umumi savaştan çok zedelenmiş olarak çıkmıştı. Ara- zisinin hemen beşte birini kaybet- miş, Alsas — Loren gibi zengin ve madenleri bol bir eyalet Fran- saya geçmiş, Şarki Prusya diğer Alman topraklarından Polonya koridoru ile ayrılmıştı. Deniz a-. şırı bütün topraklarını da, galip- ler aralarında paylaşmışlardı. Or- du, donanması en asgari miktara indirilmişti. Ne Alman milleti, ne de Al.- manyanın hakiki şefleri olan as- kerler umumi savaşın neticelerini hiç bir zaman unutmamışlar, Ver- say muahedesini hiç bir zaman kalben kabul etmemişlerdir. On altı senedir her gün bir sayıfasını yırttıkları bu muahedenin kabını da üç gün evvel havaya fırlatmış- lar ve mağlüp, galip hikâyesinin, artık, bu defa tamamen, bittiğini| dünyaya ilân etmişlerdir. Senelerdenberi Almanyayı Ver- say muahedesinin çemberinden kurtarmak için hiç bir fırsatı ka- çırmıyan birkaç Alman devlet a- damı, ayni zamanda milletlerinin hakiki menfaatleri telâkki ettik- leri diğer noktaları da unutmamış- lar, yarının meselelerini düşün- müşler ve bunların programını bi- le çizmişlerdir. Her biri birer program ifa - de eden, arada bir sahneye çıkıp!| röllerini mükemmel bir surette oynıyan bu aktörler sırasiyle G—t meral Şleicber, Streseman, Von Seekt, Papen ve nihayet Hitler. dir. Hindenburg da baştan niha-' yete ve; oynanan piyesin rejî—l sörlüğü vazifesini mükemmelen ifa etmiş ve rölünü bilmiyen veya yaptıktan sonra işi biten aktör- leri sahneden çekerek, zemin ve zamana göre yerlerine münasiple- rini koymuştur, Yukarıda saydığımız bütün ak- törler rollerini mükemmel bir su- Pette oynamışlar, Versay muahe- desini hiçe indirmişler, Almanya- ya eski satvetini iade edecek âlet- ler; hazırlemışlardır. Şimdi de, Almanyanın yaşama-| &1 için mübrem telâkki ettikleri #maçlara vasıl olmak için biraz dinlenip etrafı yoklamağa koyul- muşlardır. Bu hedeflerin başında İse bütün Almanların ana vatana #ltihakı, Almaanyaya deniz aşırı toprakların verilmesi gelmekte- dir. Evvelâ Avusturya ve sonra Çe- koslovakyadaki Almanların ana yatana iltihakının mânasını Al- manya çok iyi kavramaktadır. Avrupanın ortasında seksen milyonlak bir Cermen devletinin vücut bulmasma Fransa, İtal- ya ile müttefiklerinin şiddetle mu- halefet edeceklrini pek iyi bilmek-. tedir. . İşte Almanya bu yüzden dola- yı da geçen sene Polonya ile an- laşarak onun bitaraflığını temin etmiştir. Bütün bu projerelerin yerine getirilmesi icin bir temel Hzımdı. | Ön senedenberi essaları hosrla.| nan, ve son günlerde hasırlıkları İtmam edilen ve mevendiyeti res. anmasiı | Almanyanın Ankara | Sir Con Simon Almar- karşı sefiri izahat verdi yaya muhakkak gidecek! Dün de Fransız elçisi izahat vermişti. Şeyahat önümüzdeki pazar günü Ankara, 19 (A.A.) — Almanya maslahatgüzarı Anadolu ajansına aşağıdaki beyanatta bulunmuş - tur: “Mecburi askerlik hizmeti ve sulh zamanında 12 kolordu, yani, 38 fırkalık bir ordunun — teşkili hakkındaki kanun, Fransada iki sene askerlik hizmetinin kabulüne | bir cevap teşkil etmiştir. Bu hâ - dise üzerine İngiliz Avam kama - rasındaki müzakereler esnasında mevzuubahis olduğu — gibi, diğer memleketler teslihatımın arttırıl . ması neticesi olarak Versay, mu - ahedesini imza etmiş olan devlet- lerin taahhüt etmiş oldukları u - mumi silâhsızlanmanın vâki ol . mıyacağı aşikâr bir surette -sabit olmuştur. Bundan başka, İngilte - re ve Fransa, muhtelif vesilelerle, bizi Almanyanın derpiş ettiği si - lâhlanma tedbirleri hakkında ale- ni beyanatta bulunmaya davet et: mişlerdir. Fransa, İngiltere. İtal - Amerikanın l alâkası Bay Hull, Amerikanın vaziyeti- ni seyirci vaziyeti olarak tarif et - miştir. Amerika dikkatli davran - makta ve vaziyeti sıkı bir surette takip etmektedir. i ğimiz, ve ancak bir kısmını zikret- tiğimiz projelerin hayal olduğunu zannetmek, sırf gazete havadisi olduğuna inanmak doğru olamaz. Bugünkü Almanyanın peygam- beri mesabesinde olan, Hitlerin yazdığı Mein Kompf nam eserde! yukarıdaki fikirler alenen müdı—: faa edilmekte, nasyonal — sosya- list fırkasının siyasal işleri şubesi reisi Rocenberg daha ileriye bi- le gitmektedir. Rusyanın bir kıs. minın ve bilhassa Okranya kıta- sının Polonya ile Almanya ırııın-' da taksimini bile teklif etmekte, | Baltık denizinin enginlerindeki bazı müstakil devletlerin Alman hâkimiyeti altına alınmasını da ileri sürmektedir. * * Alman silâhlanmasının sebep- lerini yalnız dış değil, iç siyasa ci- hetinden de tetkik etmek lâzim- dır. Bilhassa — Hitlerin iktidar mevkiine gelmesinde asxerl şef-- ler büyük rol oynadıkları için bu- nun çok ehemmiyeti vardır. Hitlerin programı, orduyu bir an evvel ihya etmek istiyen aske- ri şeflerin fikrine uygun olduğun- dan bu şfler Hitlrin muvaffakiye- tine yardım etmişlerdir. Onun münasip zamanda mec- burt askeri hizmeti — iade etmek ve erkânıharbiyenin muayyen ba- zı fikirlerinden arılmamak hak- kında söz aldıktan sonra da Al- manya başvekâleline gelmesine razı olmuşlardır. Diğer taraftan Hitlerin ne olur- Sa olsun, ne pahasına mal olursa olsun Alman milletine hukukt mü-| ya ve Lehistan büyük — elçilerine cumartesi günü bay Hitler tara - fından Hariciye Bakanı hazır ol- duğu halde, bu hususta malümat verilmiştir. Teslihat — hakkındaki kanun, teslihata ve buna müteal - Hik sıyasal meselelere — mütedair müzakerelerden imtina ettiğimiz manasını asla tazammun etme -» mektedir. Bu kanunun yegâne tesiri, bü- yük bir kısmı ordularının teşkilât ve kuvvetlerini kanunla tesbit et- miş olan diğer devletlerle bundan böyle müsavi vaziyette müzakere- de bulunmaklığımız olacaktır. Esasen bu kanun yalnız Versay muahedesinin beşinci faslının teb- dili ile alâkadardır ki, bu — kısım da, diğer memleketler silâhsızlan- ma hakkındaki hükümlere riayet etmemiş oldukları için, artık bizi kayıt altında bulundurmamakta - dır.,, Elçi ve Nazırlar baş başa Londra, 19 (A.A.) — Fransa büyük elçisi öğleden sonra Sir Con Saymen ile tekrar — görüşmüştür. Sir Saymen İtalya büyük elçisini de kabul etmiştir. Sovyeltler birliği büyük elçisi | e bay Mac Donald ile görüşmüş | tür. gençliği üzerinde büyük bir tesir yapmış, hukuki müsavat, her şey- de müsavat Alman milleti, genç- Hiği için bir ideal olmuştur. Alman izzeti nefsini en ziyade rencide eden askeri müsavatsızlık bunun için ilga dilmiş, Alman pedagoglarının hayati addettik - leri mecburt askerlik bunun için iade edilmiştir. ... Diğer taraftan iktisadi buhran, Almanyanın iktisadi vaziyeti bir rol oynamaktan hali kalmamıştır. Milyonlarca işsizin boş dolaşma- s1 Alman hükümetinin kararları- na tesir yapmıştır. Askerliğin i- adesiyle de işsizlik buhranına da bir çare bulunmak istenmiştir. Mevaddı harbiye, tayyare gibi orduya lâzım silâhların — arttırıl- masiyle Almanyadaki sanayi buh- ranına da bir çare bulunmak is- tenmiştir. . .. Görülüyor ki Almanyanın mec- buri askerliği iadesi kararı bir takım derin siyasal, ve sosyal se- beplere dayanmaktadır. Bu karar bilhassa dışarıda a -| kisler yapacak, dünynın ökonomik işlerin gidişine tesir edecktir. . * * Bugün ufukta yalnız bir ışık parlamakta, herkes gözlerini Ce - nevreye dikmiş Milletler Derne « ginden ümit ve necat beklemek - tedir. Çok yazık ki bu ışık da bir i - dare kandilinin şuaları kadar bi « le değildir. Dünyanm sulhu artık milletle-| den neticeleri men ilân edilen ordu, ve hava' savat temin edeceğine dair verdi-| rin değil, tesadüfün elindedir. kuvvetleri işte yukarıda bahsetti-| ği söz, Alman milleti ve bilhassa Raif N. Meto Londra 19 (A.Ax) — Dış işleri Bakanı Sir Saymen, Bay Eden ile pazar günü tayyare ile Londradan kalkacaklar ve Alman hükümeti idarecileri ile görüşmek üzere Ber- line gideceklerdir. Almanyanın İngiliz notasma verdiği cevap, tetkik edildikten sonra, bu seyahat için evvelce a- hnmış olan kararların bugünkü vaziyet karşısında da değiştirilme- mesi takarrür etmiştir. Londra, 19 (A.A.) — Bu sabah- Almanya ki gazetelerin çoğuna göre, Sir Saymen'in Berline dün gönderi * len İngiliz notasına gelen cevap * tan sonra Berline gitmek için al * mış olduğu karar, bütün ümitleri uyandıracak şekildedir. Daily Telegraph diyor ki: “Bu karar, İngiltere hükümeti nin, Fransız — İngiliz tebliğind* bildirildiği veçhile umumi bir a" laşma için bütün gayretlerini sar * Ffettiğini göstermek hususundâ; herkesi ikna edecektir.., silâhlarını nerede, nasıl çoğaltıyor? Umumi harpten evvel — şimali Almanyada bulunan Rostok, e - hemmiyetsiz bir kasaba halinde idi. Şimdi ise Almanların bom - bardıman tayyarelerinin yapıl - dığı mühim bir merkez haline gel miştir. Kasaba ile liman arası, yüzmelere tahsis edilen plâjlara | kadar fabrikalar, hangarlor, tec- | rübe yerleri ile dolmuştur. Bura- lara girmek katiyen memnudur. Bütün etral tel örgülerle çevril - miştir. Hattâ casusluğa karşı ay - rı bir teşkilât ta vücude ğetirilmiş ce burada yalnız 800 ame'e çalı- şırken bugün bunların sayısı 4400 | ü bulmuştur. Hükümet burada en | müthiş tayyarelerini yaptırmak - | tadır. “H. E. 60,, tek motörlü de- | niz tayyaresi askeri kontrol altın- da Arad fabrikalarında yapılmış | tır. Bu yılın ağustosunda bu tayya relerden seksen tanesi bitmiş bu - Ingilizlerle Alman- lar kaynaşıyor mu? Berlin, 20 (A.A.) — Röyter a-| jansı bildiriyor: B. Fon Nöyrat,| Röyter ajansı muhabirinin bir su- aline cevap vererek demiştir jki: Sir Cov Saymen ile B. Ede- nin Berlini ziyaretleri iyi bir ha-, va içinde vapılmaktadır. Müza.| kera'tın heyşeti umumiyesi kolay elamaz. Fakat evvelce, bundan daha kolay değildi. Şimdi hiç ol- mazsa esaş daha aydınlıktır. Ve kelime üzerinde münakaşa edece- ğimize realiteler üzerine istinat edebiliriz. f ——— A'manya barışı uğrunda her şeyi yapıyormuş Berlin, 19 (A.A.) — Alman is- tihbarat bürosundan: İngiliz no - tası ile Alman cevabı. hakkında mütalea yürütenAlman gazeteleri, Almanyanım, İngiliz bakanları ile müzakerelere istiyerek girişecek - lerini yazmaktadırlar. Müttefikler silâhları bırakma üzerindeki taahütlerini ihlâl ettik- lerinden, Almanya bundan icap & İ istihraç etmiştir. Şimdi, vaziyet — sarihtir. Büyük devletler hukuk müsavatı daire - lunacaktır. Her birinde yedi yü? beygir kuvvetinde bir motör var* dır. İki mitrelyözü, hafif bombö atmak ve tayyareyi gözden kay * bettirecek duman çıkarmak içi cihazları olacaktır. Bundan başka “Arad 65,, mar* kalı bir tayyare modeli de yapı * hıyor. Bunun iki sabit ve bir mü- teharrik mitrelyözü vardır. Burr lar kırktan yüze kadar seri halim de çıkarılacaktır. Heinekel fabrikaları da “H. E. 59,, markalı hakiki hava dritnot ları yapıyor. Bunların yedi yüz baygir kuvvetinde B. M. W ma / törleri her biri yüz kilogram ağır” ğ lığında bomba atmak için altışar boruları vardır. Proğrama göre her üç ayda bir bunlardan on tas nesi bitmiş olacaktır. Rostok kasabasının müthiş fa * aliyeti Almanya hükümetinin has va ihtiyacını fazlasına temin et « mektedir. Ğ ' Fransa ne yapıyor? Paris, 19 (A.LA.) — Nazırlar; | dün saat 20,30 da toplanarak AF manyada mecburi askerlik hizme tinin tesisi üzerine hadis olan vö” ziyeti tetkik etmiştir. Bay Laval, Ingiliz ve İtalyan hükümetlerile bu yolda yapılmış olan görüşmeler hakkında malümat ve izahat ver” miştir. Hitlere teşekkür Berlin, 20 (A.A.) — Almany8 Memurlar Birliği başkanı tarafım”* dan B. Hitlere gönderilen bir tel * grafta: “ÜÖlünciye kadar, şahsın! * za bağlı bulunan — Alman devlet memurları, mecburi askerlik hiz * metini ihya buyurduğunuzdan dö” layı son derece heyecanla size t&” | şekkür etmektedirler.,, diyor. | sinde müzakerelere girişebilecek * lerdir. “Berliner Tageblatt,, a göre şimdi hareket noktasının bütüf dev!etler için ayni ve müsavi oldu” ğunu yazıyor. Almanya sulh arzt” tır. Müzakerelerin müsbet netice lere ulaşması için elinden IG"ıı yapmaktadır.