29 Eylül 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Orman aşkı ve Orman düşmanlığı Yazan: Hıfzı Veldel Çok kimselerin bir msrakı, daha doğrusu kendi vazifesinin dışmda bir amatör bazan da profesyonel tarafı vardır: Kimisi müzikle meşgul olur, kimisi pul toplar, kimisi marangozluk, kimisi çilingirlik yapar, kimisi de dava arzuhali yazar. Benim marakım da orman cılıktır. Kendi işimi, gücümün yettiği nisbette başardıktan sonra, kalan vakitlertmi, yurdumuzun bence en mühim işlerinden biri olan ormancılık mevzuuna hasretmekle, yalnız kendi ınerakımı tatmin etmekle değil, ayni zamanda memleketimin nefine çalıştığıma kani bulunuyorum. Bu ıtibarla ormanlardan ve ormancılıktan bahsetmemi meslekdaşlarım lüzumsuz bularak, ormanular ise füzuli bir müdahale sayarak tenkid ctmesinler ve bu defa, büyük bir kısını ormanlar içinde geçen seyahatten bahsederken ormanlarımıza biraz fazla yer ayırmamı mazur görsünler! zelliği için bağlanması ve ormanı sevmesi, bumı anlamayanları fırsat düştükçe aydınlatması, hnlâsa yurdumuzun, yazık ki, pek azalin bu hayatf ve ilâhî varlığına alâkasız kalmaması mümkündür, hattâ bu bir vazifeair. Orman sevenleri çoğaıthğımız ve bunların yurdda ekseriyeti temin ettiği gün, mevcud ormanalrımız kurtulmuş, yeni ve engin yeşillikler filizlenmeğe başlamış ve orman davanız halledilmiş olur. Toprak mahsulleri vergisi Verginin kaldırılacağı haberi büyük bir alâka uyandırdı Hükumetin yeni bütçe ile beraber toprak mahsulleri vergisi gibi çok büyük bir kütleyi ve çok çeşidli maddeleri alâkadar eden bir vergiyi kaldırmağı kararlaştırmış olması büyük bır alâka ile karşılanmıştır. Bu karar, hayatı ucuzlahnağa doğru hükumet.n atabileceği en kuvvetli bir adım olarak telâkki edılmektedir. Bilindıği üzere, toprak mahsulleri vergisi Miili Korunma Kanunu ile kal/ul edilen fevkalâde zamanlar masraflarını karşılamak için konulmuş masrafların en mühimmi teşkil etmekte idi. Toprak mahsulleri vergisinin kalk masi'e beraber fîatlarda derhal bır tesir beklenmemekle beraber bu kararın ferah'atıcı tesiri çok büyük olacaktır. Çünkü, bu verginin alınış şekli, tahmin heyetlerinin faaliyetleri, yaphkları tahminlerdeki isabet nisbeti ve nıhayet mahmlün kaldırılması köyîüyü çok müteessir etmekte ve şikâyetleri mucib olmakta idi. Bizde köy'.ü toprak mahsullerınin maüyeti üzerinden hesab yaptığrndan bu verginin kalkmasının tesiri ancak merkez piyasalarındaki fiat harekftlerinde kendini gösterebilecektir. Muamele •vcrgl^l kanununda yapılmasl mukarrer değışlkllklerln yalnız dBrt B»nayle ald bazı kısımlara lnhlsar ettigl yolundîkl haîerler istanbul eanaylcllerlnl telaşa düşürmüştür. Sanaylcllerı ötedenberl muamele verplslnln sanajlimlzln lnklşafma engel olan bir vergl slstejnl olması ltlbarlle tamamen kaldırılmasında ısraı etmek. 18 beraber bu defa. yapılan tacanda hiç olm*e«a motör kudretl ve iççl miktarı kayıdlarının kaldırılacağım ümld etmekte ldller. Bunun İçin dün hemen Ankaradan yeni blr deglçlkilk hafckmda malumat lstenmlştlr, Oelecek malumati göre sanaylcller lcab ederBe Ankaraya blr heyet gondereceklerdlr. R*'ttor Te', fık SaçUımm başkaıılıgında 11 profesörden mürekkeb Ünr. ers.te heyptl dün sabah husust bir tavvar» İle şehrlnılzden Ankaraya hareket etmlştlr, Hevet Ankarada kıart bir müddet kaldıktan ponra Unlversste haltasını açnrnk uzere Konyaya gldecektlr. Mllll Kalkınma partlMnden maida parti teşklll İçin vakl mürBcaatler. bunlann ccmlyetler kammuna uvgun nlzamname hazırlamamış olma'.arından dolayı netlcelenmemlştlr. Ifçl ie çlftîl partı^l 00 rradde. İlk blr nizamnameyl Vi.ârete get:rerek tetklk edilmek ıızere llgilll»re vermtştlr. Sehir= haberleri CUMHURtYEr 29 Eylul 1945 IKTIBASLA İngütere hiikumeti harb gemilerimizi Demokrasi nedir? Tesbit edilen 9 vasfın her yerde ve her zaman aranması lüzumlu mudur? Okurlarımıadan biri, bugünlerde sık sık anılan ve tarifl aramlan demokrasi kellmesinin ne demek olduğunu anlamak için Mr. Churöftlinn nutuklarmı arayıp taramış ve somında demokrat bir hukumetin ne gibi vasıflan halz olması lâzun geldiğini t«sbit etmlştlr. Bu vasıflarm sayısı dokuzdur: 1 Piklr hitrri:, etini, muhalefet ve tenkiJ hürriyetinl tanımak. 2 Halkin hoçnud olmadıgı bir hükumetl c'ü'ürmesl hakkını tanımak. 3 Halkm, kanun yolu ile lradeslnl belirtme^ine bnkân verme'k. 4 Mahkemeleri her müdahaleden masıan tutmak ve her hangi tesir veya tPhdii altında hüküm vennesine mânl olmab. 5 Artaletl »aglayan kanunlan tatbik etmek. 6 Zengln, fakir her ferde, mflsa\at dair^slri'ie muamele etmek, htikumet rppmurunu halktan üstün tutmamak. 7 Ferdln devîete karşı varifesinl yaı:miası İçin. ferdl kanun çerçevesl içinde hirmye etmek. 8 Tek bir partinin hükmîl altındakl bir zabıta teşekkülünün sebeb olacağı korknlardan masun yaşimak. 9 Her türlü işkence ve fena muamPledsn korunmak İçin muhakemeleri al"">î vapmak. Bir fngjlize g<5re demokraslnln bCKln bu vasıflan halz olması gayet tablldir. Pakat b^ıgün blittln bu vasıflan h?!z oMu'unu lddla edecek kaç hükumet vardır? Sahık Mihver devletlerlnden ba^ka Mihvert ezmek İçin İnglllzlerle elcle veren nlce devletler bu vasıfları hsi?; olmaktan çok uzaktırlar. ingiHere, Amerlka. Norveç ve Holanda eibi memleketler bütiln bu dokus vasfı haiz olduklannı lddia edebildlklerl halde Milttefikler İçinde öyleleri vardır ki, onlann memleketlerinde halk, hükumetl tenkid edemedikten başka. begenmedf<lerl b!r htikfrmotl düsttrerek yerine başka bir hükumet getirmek halclnndan da mahrumdurlar. Avnıpanm Itiırtarilar. memleketlerinin blr çofıı ayni vazlvettedlrler ve burada, Rusyada olduğu gibi. mllll bir kahraman »ayılan bir diit(aWr, telc btr partiye dayanarak hükumetl evlrlp çevirlyor. Durum bu merkezde olmakla beraber biztm yukarıya kaydettigimiz dokua nokta ile karşılaşan bir Rus, şu suali sorabilir: Halkm çogu lh*lyac ve yoksulluktan muztarib olduğuna ve kendi yaşayışma aid maddî şartlan hâ^im olmaJığma göre. onun hükumet değiştirmek hafekım hsiz olmasının faydası nedir? Bir edam kendi çalısmalarile ihtiyaclannı temin edemedikten sonra onun hiir bir adam olduğunu söylemek pek de doŞru olmasa gerektir. Pjrjıı doğrusu hoşumıza gitse de, gitmese de 1918 ile 1939 arasında, İngiliz milİPtinin büyük bir kısmı bu halde id!. Halbuki bu yıllar İn^riliz mlHeH. nin en fazla demokratça hüküm eürdügil yıllardı. Halkın hülrumetl murakabe etmesinln faydilı olması için halkin iktısadi ieş^kkulleri murakabe erme=l ve bu murakab'nin. kendi yaşayış seviyesinl yükselbmesi lâzımdır. Ylrmincl asrın dpmokrnsi vasıflarma bir çe7 katmasına İmkân veren esas noktslardan biri bndur. Hnlk murakabeslnln müessir olmisı için bu mura. kabenln İktısadî blr temel" dayanması icab edlyor. Yaramak için lâvıkile bPslenemîyen, iktısadi şartlar dolayısile çerefll bir aüe sihibl ol^mıvan. kâfl derecade tahsll göremiyen, favdalı bir lşle meşRul olmanm verdiğl dis'.plin pavestnde saygı değer blr varl'k olarpk ortaya çıkamıvan, blr ev sahlbi olmanm sailadıfı giivfnl duyamıva.n bir sdam nasıl kendi hnyatını murakabeden âri^ kalırsa mensub olduğu mllletin hayatını murakabeden de flciz kalır. Marî mezhebinl tutanlar, proletaryanin diktatörlli&une Jnanıyorlar. Yanl prol?taryanın dava.<anı ve refrhını sağlavacak diktat8rli!5e ba&linıvorlar. iade ediyor m Geçen yıllardaki seyahat'.erimde Çorumla Sungurlu arasındaki ormancıkları, Uludağ ormanlarını, Tunceli ve munzur ırmağı bölgesinde'd ormanları görmüş, Toros ormanlarını ancak ü e n le geçerken azıcık görebümiş, ve çok yıllar önce de, Çorumun Köse dağı erkasındaki şimdi fundahk haline gelmiş olan meşe orminKırmı gezmiştim. İstanbulda bulunduSum zamanlar, içimde orman hasreti uyandıkça, kıs. n yaz demez, Heybeü ve Büyükadanın <Orman askı. fantezi bir kelime de Samhklarını dolaşırım. ğildir. Ben bunun böyle olmECiğım bu Bu seneye kadar pörmnş olduSum orsenenin ükbaharında meşhur orman manlarımızı, talebo'. içimde, Almanyada âşıkı Teologos Gülbalotjlu ile birlikte ve IsWçrede dolastığım ormr.nlarla mııHeybeli çamlıklarını gezerken daha ıvi kayese ettiîim zaman lçime bir sm, bir anladım. Mütevazi servetini ve hemen acı çökerdı. Halbuki bu yıl, muntazam bütun kazancıru ve boş zamaniarıru bu işlenrr.iş sütunlar gibi, göklere jükselen çamlıklar uğrunda harcayan bu Kay kırk plli rnetrelik kö'<Tir ve kayın serili ve bence halis Türk vatanda ağaçlarmın vataru olan yüksek yavlaşm Heybelide başardığı işler, ancak hiç lardan ge^ti'kten, ormm'.ar için'e gecesönraeyen bir askla ve devamlı bir ça ledıktcn sonra içimdeki bu sızı bir balışma ile başarılabilacek muazzam i? kımdan azaldı, bir bakundan da daba lerdendir. Bu ağaç ve orman âşıkı yurd çok keskinleşti. daşın ağaçladığı yerleri görmek. insana [ Azaldı, çünkü benim sevçili yurdumderin bir haz ve inşirah venyor. |da da, yabancı illerde oldug'j kadar, hatBence, orman sevgisi bakımından, bü ; tâ onlardan daha muhfeş^m ormanlar tun yurddaşlar şu üç kategoriye ayrıla bulunduğunu gördüm, bu ormanların bilir: 1 Orman âşıkları, 2 Alâkasız güzel kokulu serin havssıru doya doya lar, 3 Orman düsmanları. ciğerlerime doldurdum. Gerek geçen yıllardaki ve gerek bu seBu sızı, bir bakımdan da keskinleşti. ne yaptığım seyahatlerdeki temaslarım Çünkü berim gördüğüm ormanlar. indan anladım ki, bu üç kategoriien ü san zulmünden, insan baltasmdan, insan çüncüsü, maalesef, eks?r."yettedir. Ger ateşinden kaçmış, yükssk daslarm earp çi orman dıişmanı bütün yurdda«lar yamaçalrma ve bu iki ayaklı padcar ayni şuuru taşımıyorlar. Mase'.â sırf pa mahlukun ulaşamıyacağı derin derelere ra kazanmak için güzel ağaçbnmızı, sığınmıştı. Vaktile orman îken şimdi ormanm mahvi pahasına da olsa usul fundalığa ve hattâ >jozkıra çevirdiğimiz süz ve kaçak kestirmek çarelerıni ara nice yerlerden geçtim ve Tanrınm bize yan ve bulan bir müteîhhi^'n crman verdiği büyük nim"tltîrdon biri o!an düsmaahğı ile, kışhk yakacağıru temin ormanm kıymetini takdirden âciz bir için birkaç yük kaçak odun kesen koy millet olarak bu memlekeîe, belki de lünün orman duşmanhğı arasuKİa fark müstevlî bir ordunun bile yapamıyaca&ı vardır: Birincisi yalnız orman düşmanı büyük fenalıklar1 yaptığrnızı gordüm. değil, bence, vatan düşmanıoır. Kby'.ü Vaktile orman olup, şimdi sğaçtan eser • ise, kötü ve sakat bir göreneğın, bir ? kalmamış çorak böl;e>r le, suları çelışkanlığın esiridir. Ormsnda kendi kilmis kaynaklar, kurumuş dere yatakmenfaatini anladığı gun bu esaretten j ları, kavrulmuş otlar, bu güzel yurkurtulur. Nitekim Bartm ve havalısi ! dun nasıl bir hızla bozkırlaşmağa dojtru halkından bir çok köylülerde engin bir ' koştuğunu gösteren caniı delillerdir. onran sevgisi buldum. cOrnıan bizim I Iste bunları gördüğüm içindir ki, yürevelinimetimizdir, onun sayesınde çok şey ğimdeki sızı daha çok keskirfeşti. Bukazanıyoruz» diyorlar va ormanları pöz gün ormanlanmızın cn kesif sayıklığı bebekleri gibi koruyorlar. Bunun ken | mıntakalarda bile, gerçek manasile tam dileri için olan iktısadî daâerını an'a bir orman manzarası gorebilmek için mışlardır. Nitekim orman yangınlarmın mutlaka, bazan otuz derece meyillerden en yeşil mıntakalarımızı kasip kavıır geçerek, sarp yamaçlara ve çok yüksrk cuğu bu yaz, Bartın ve Devrek raınta irtifalara tırmanmak lâzım geliyor: Yakalarmda hemen hiçbir yangın çıkma km yerlerdeki orman'.ar artık ınahvolmış gibidir. Bunda o bölge Lşletme mü mustur. Orman duşmanlarını yok etdürlerinin almış oldukları çok entere mez ve orman âşıklanm çoğaltmazsak, san tedbirlerin payı büyük olmakb bc bundan sonra da mahvolacaktır. raber, köylüdeki orman sevgismin yeOrmanların bir çok başka dCşm^nlari de her halde azımsanamaz. Doğrusunu isterseni, ben alâkasızları, rına ayn bir yazı tahsis edeseğim. Beni hele bunların münevvevlerini de hiç okumak zahmetine katlananlar, bu en mazur goremiyorum. Herkesm, ornan mühim servet ve hayat kaynağımızın ların iktısadî ve içtimaî faydaiarını etüd nasıl ve hangi yollardan yok olmağa etmesine imkân yoktur. Fakat her Türk yüz tuttuğunu orada göreceklerdir. aydmının, orman güzslliğ'ne sırf gü Sanayicilerin telâşı Konyaya giden üniversiîe heyeti Yeni parti kurma tesebbiisleri 3el?dHej teml''lk ^8'ltalar!m nıoiernleştlrmeğe ve llk olarak atlı temlzllk arabalarını Bejoğlundan kaldırmağa karar vermlştir. Bunun Ü7erlne kamyon çoforlerl kanıjonların dar sokaklara glremi;ccslnl soylemlşierdlr. Nlhayet kamyonlann geniş sokaklarda çalışması ve çöp arabalarmın Beyoglu caddelerlne çıkmak«'.zın lklncl \e üçüncü derecedekl sokakların çöplerlnl nnUetmelerl kararlaşmıştır. Beledlye, çop kamyonu ha'.lne konmak üzere 22 kamyon daha alacaktır. Memleketimlzde aylardanberl beklenen bereketli yağmurlnr Trakya ve Marmara bolçesinde ev t elkl geceyarı=mdan sonr» ba^lamıştır, Yağıru^ dün muhtelif fasılalarla devam etmlştlr. Blr hayll geç kalmıç olmakla beraher eklm İçin zaıur! olan bu yasış beklenm"kte ldl. Sasuzluğa deia olması Itlbarlle de yagmur tarn zamanında yağmıştır. Elmalı bendlerlude, «u hemen hemen kalmamış olduğundan lkl gündür Anadolu yakasına su verllmeır.ekte ldl. Terkosun da su Eevlyesl çok duşnıüş oldu^undan durum kotü ldl. Yagıç blr kaç gün de\am etttğt tskdtrde 6u^uziuk tPhlikesl zall olacaktır. . Belediye atlı çöp arabalarını kaldırmağa karar verdi Bereketli yağmurlar Ithalât ttcaretlmlz İçin kontenjan usulünün tekrar tatblkına baçlanması mukarrerdlr. thracatımızı yeni esaslara ve bugtinün lcablanna göre düzenleyen ve p s . zarteM pün'Jnden ltlbaren tatblkına ba?lanacak olan yeni karardan sonra lthalâ. tımız İçin de ayni şekllde blr kararname haz'rlanmaJttadır. Ticaret Bakanlıüı bu ka. rarname lie meşgul bulunmaktadır. ştmdl Falcat d'irumun bövle olması yüzün lhracat m»llanmız İçin vücude getirllmlş den dünyanın bekledlği müstakbel sulhu olan ve bu nıalları katagorll^re ayıran cet\el gtbl yenl blr li=te hazırİDnmaktadır, ye düçürmeden önce. lncelemegp Kuruçeşme köınür depolan değer bir takım meselelerl g'özönünde tutmak lcab eder. amelesinin fena durumu I=tanbul Acnba bİ7. în^flbler. eenel .vçime da nıçeşmedçklSıhhi>e müdurü Fai/L dun Kukfimür depoîarını gezerek avanan ve bir stirü parti sa'iaşlanna se melelerln çalışma dur.ımunu go^den geçlr. beb olan hükumet şfMimizin. shî>sî miştlr. Sıhhlve müdürC bu durumun acıklı veya Ik'L'adi bakımlardan gerl olan olduğunu ı amelenln ne yftinma, ne de meml>:ke{Iere uvgın olduğuna veya bu t»n.lzlenme mahallerine mallk bulunmadı. gını. elblselerln çok klrll olduğunu tesbit m°mlpketlcr bakımından havrlı savıla ftmlşttr. Kömür boşaltma !şl müteahh'dleC3ğına kanl miyiz? Biz bile 1940 yılının re verl'dtğl tçln amelelerl bunlar tutmak. yaz mevsıminde nadzmin taprruzüe tadır. Bu müteahhldlere tebll^at yepılaraS karsılaştığımız zamBn bunlann hep^ini amelelerln valvetini ı='ah etmediklerl, duş bir î°ra*a bırakmak zonında kalmıstık mahalll yaptırmadıklen takdlrde kendllerlne blr daha lhala yapılmıyacagı blldlrllCürkü parti kavealan. ancak bir mflle mektedlr Hn içtimal ve lktısadl sivpsetl saglam templli olciufrıı ve ptirüzsüz bir tarzda işledigi sıraia hos görillecek bir sefahettir. Sv. var ki b!r miliptln Meolo.Uk arnlık'arını toparİTmak ve öUKlnlemeb ettiSl zaman bir penel se7İm yap. er <1oSru harefep'tlr. Çünk'l bu savede blıliği koniTiak ve yeni büyük lç!cr baş^rmak mtimtürdür. İthalâtta kontenjan usulii tckrar konuyor CANLI x ÇIKTI. ALİ TEOMAN Hıîzı Veldet SADİ TEK Heybeliada İSKELE Tiyatrosunda Pazartesi: Arnavudköy (ÇİÇEK) Sinemasmda. Sah: Şehzadebaşı (TURAN) Sinemasmda T İ T A T R O S L B U G E C E Beledivenlr. et naiKinı Jt,i) kuruça In. dirmesl üzerine bazı ka>ablar dün lfiıcUliklerlnden 10 kuruş daha lndirerek etl 150 kuruşa satmağa baç'.amışlardır. Paçahahçe Şişe le Cam fAbrikaları Turk Aninim şlrketlrjdpn aldığ'.mız blr mektubda. fabrlka ve şirketts teftiş yapılmadıtı zikredildlkten eonra fabrlkanm lma] kapasıte"=l hakkmda malumat verllerek denllmektealr ki: «1!'42 yılı Hk seklz aylık lmalSt yekunu 7!aot:i,ı»M( çlşe lken bu yıl aynt avlprJakl lmalat yekünu 11,7'iı.nou ş'şfdlr. Bu s.ıretle gundellk vasatı lmalat î9.')inı şlşeden .''ı.^oo şiç^ye çıkmıçtır. Fabrikada butun kıuvctin cam imalâtına ^erllmes'.ne lüzum ve zı.ruret yoktur. Tekel ldareslnln !">() mllyonlulc şlşe lhtlvacı malumunuz olmamakla fcerater ldarenin şlrkettmlzden lstedifti mlktar gösterllen mlktarın takrlben onda blrialr.> Bcyopıimda Istiklâl ceddp=mde «Marga. rlt» şapka mpf'azasının sahlol JorJ Dapjla aleyhlerlne aç:lan kadm şapkalannda lhtlkSr davasij dün bitirl'miştlr. îstan'ral biıın'i mılll korunma mahkemesl, muhfeUf şapkalardan yüzde SI, hfi le 9:i nlsbetlermde kftr elde edlldlğlnl tesblt etn^ıştlt \e bu suretle normalden açırı kftrı Ihtikâr mahlyetinde belırtip ı mağaza sahibi JorJ Dapola'nın ] 17 llra ağır para cezası odeme'slne. kendislnln 17 gün ağ!r hapse konulniasma j mağazasının 17 pün kapar.lmasına ve lhtlkâr mevzuu sapkalarm mufader?=ine karar verdlğinl blldlrmlştlr. Kar. deş! Maksimllyan Dapola da beraet ka;:nnmıştır. ŞehrnıİLılnde T.^ha"=ab maha'lsinde blr r.r^ada bir erk^k cesedl buîunmuştur Olenln. Aksaıayda Lânga cadde'lnde oturan Karabet oğlu Cı'ı yaşında Klrkor olduğu ogrcniimîştir. TJzerinde yara, beıe görııldüğündpnf cesed. Morga gondeıilmçitiı. Ölum etrafında soruçturma yürütülmektedlr Narktan aşağı satılmağa başlanan etler Cam fabrikasının tavzihi MARMARA MİLLÎ ALEMDAR SİNEMALARININ BÜYÜK BİR TEŞEBBÜSÜ Dünya sinemacıljğınm en muazzam müesseseleri ve memleketimize en büyük filmleri veren Amerıkanın (Metro Goldmn) (Paramount) CFoks) (Warner Bros) film kumpanyalan olduğu herkesçe malumdur. Sine.nalarımız ilk sulh senesı şerefine istanbulda hiç bir zaman yapılmamış fevkalâde bir fedakârlık yaptı. Bu muazzam şirketlçrin bu yıl MEMLEKETİMİZE GELECEK BCTÜN FİLMLERINİ BAŞTANBAŞA ANGAJE ETTİ Sevgili İstanbul halkı, İstanbul tarafında bu sezon, içinde dünyanın 'bu en muazzam filmlerini kâmıien yalnız sinsmalarınızda seyredeceklerdir. i İLK SULH SENESİ ŞEREFİNE Mahkum olan kadm şapkacısı Sehzadebaşı TURAN Sinema Tiyatrosunda r^ B U A K Ş A M M^vsi.nın ilk büyjik mınameresi ZEHRÂ BİLÎR ve saz arkadabları taraf.ndan B Ü Y Ü K K O N S E R Sanatkâr gülddrucu Ş E V K İ Ş A K R A K. sanatkâr M. BAKİ, 20 kişilık tiyatro topluluğu Büyük varyete heyetile birlikte Loca ve numaralı koîtuklarınızı gündüzden alıruz. Yann günc'üz Üsküdar B?ğlarbası Akşam Üsküd.ir Halede KÜÇÜK M Ü A L L Â tarafından konser Arsada bulunan < esed Tü'çe diîbîaj fi'm'erin daima en iyilerini gösteren r BİR İKİ SATIRLA T A K S İ M SİNEMÂS1NDA Kaderin Mc\ s'nin en müessir filmi Türkçe Sö^lü ve Şarkıh Baş rolde: Kızım DujTnasın filminin unutulmaz artisti MARİ QUİNİ Matineler saat 1030 da başlar. J£ G\LATADA GUmruk lskel?sinde taclr Yordaııa ald varlüerden 2", kilo zeytlnyagı aşırmak suçu İle Istanl ul Eeklzlncl Bfllye ceza mankemesine verllen hamal Şükrü, dun :{ ay ve 20 8ün agır hapse mahkum olmuştur. Sf. BALATTA Vodlna caddesinde Leonun dvıkkanında 40 mumkık bir ampulün 230 kııruşa satıldığı haber alınmış ı soruştur. mara baslEr.mi5.t1r. Aranarak, baçSa ampuller de ele geç'.rilmişttr. 41 SANAT okuluna gecell olarak almacak talebe İçin yapılan lmtlhan netlcesl dun Istanbul Egltlm mtıdürlüğıane blldlrllmlştlr. Tebllğ edilen llstede 61 ögrenclnln lsml vardır. Denizaltılara gelince, Bunlar da Burakreis, Muradreis, Oruçreis, Uluc Alireis adlarile 1939 martmda wmarlanmış ve 1940 ta lnşa edılmişlerdir. Dördü de Barrow'da Vickera Armstrong tezgâhlarmda yapılmıs olan bu gemilerCemil Topuzlu ve Celâl Muhtar Özdenin hatıraları den ilk ikisi gelmiş ve Türk donanmaÇıkaran: TÜRKİYE YAYINEVİ, Ankara caddesi No. 36, İstanbul ında hizmete girmişlerdir. Bunlar, Ingiliz harb gemileri yılhğma gore, suyun yüzünde 683, dalrruşken 856 tondurlar. Süratleri denizin üstünde 13.75, da.mışken 9 mildir. Almanlarm 1942 harb geGazi Terbiye Enatitüsü F,ansızca Öğretmeni mileri yıllığına göre, suyun yüzünde 683, dalmışken 970 ton ve süratleri ise Çe\iıen: Fe>zullah Sacid ÜLKÜ denizin üstünde ]3, dalmışken 10 mildir. 40 ton akaryakıt alırlar. 1 tane 78 Türk fikir, felsefe ve tasavvuf tarimiiimetrelik top, 1 uçaksavar ağır mahinin büyük dâhisi Mevlâna'nın şahkinelitüfek, 6 tane 533 lük torpido koeseri olan ve yedi yüz yıldanberi şarvanı taşırlar. Su üstü motörleri 1550, kın mukaddes kitabı yermi tutan elektrik motörleri 1300 beyşir kuvveMesnevii Şerif nazım dilile bugünkü Fransız dilir.in gramer kaidelerini. bu dı' ı bütün hususiyetlerini zengin tindedir. Mürettebîeri 40 kişidir. türkçemize çevrilmiştir. mîsallerle ve türkçe olarak anlatan bu Gramer Kitabı» nın birinci Bunlardan Ingiliz donanmasında Şair Fcyzullah Sacıd Ülkü'nün ayni baskısı pek çabuk tükenmiş, ikinci baskısı. büyük değis;klikler ve birçok hizmet eden birinin battğı söylenıyorilâvelerle çıkmjştır. Fransızcayı kısa bir zananda öğrenmek istiven orta vccd ve ayni heyecam duyup manzum du. Eğer bu söylenti doğru ise Ir.giliz okul, lise öğrencilerinin ve fransızca oğrenmek istiyen herkesin TÜBKÇE olarak tercüme ettiği bu kitabda esebahriyesinin onun yerine başka bir deİZAHLI FRANSIZCA GRAMER» den edmmelerini tavsıye edeıız. rin şimdıye kadar yapı'an teuümelen'n.îızalü, meselâ aşağı yukarı ayni tipten deki yanhşhklar, atlamalar, kusuriar olan Sunfish sınıfı yeni bir gemi veFiatı 100 kuruş. RE3IZI KİTABEVrİ ayrıca ve yeri gelince işaret edihniştir. receği tahmin edilebilir. Büvük kıfada 260 SEhifelik ve içmde Ingıltereye 350 tonluk, 15 mü suraBESİKTAŞ BAMCESıNDE 4118 beytin tercümesi bulunan bu eser tinde iki tane motörlü mayin geiüsi de Y A R I N G Ü N D Ü Z hem Hak kitabı, hem de nefîs bir ısmarlarruştık. isimleri Sivnhisar ve ilmî basımdır. Kitabda aynca büyük MÜZEYYEN Suar Işıl Kaptan Hakkı olan bu gemiler, harb Türk şairi Nefi'nin Mevlâna hakkıniçinde teslim edilmişlerdir. ve Arkîilasları Halk Sanstkârı daki şiiri ve nesir tercümesile metin * * * İSMAİL DÜMBÜLLÜ harici, üç nefîs fotoğraf bulunmaktadır. îngiltere hükumetinin gemilsrimlzi Ahmed Güldürür, Sabrıye Tokses iade etmesine teşekkür etmekle beraŞAİRİN KIZLARI komedi 3 perde Fiatı: Cildli 2 liradır. ber baska bir yazımda da Müttefiklere Zengin VARYETE. Yarm akşam AZAK Bahçe^inde teslim olan ve Ingiliz limanlarında baPazartesi: Heybeliada Salı: Buyük^da Çarşamba: Çıkaran: TÜRKİYE TAYLVEVİ tan Alman denizaltılarından üç tanesiPaşabahçe Perşembe akşamı: Kadıkdj' OPEHA'da ayni pro.gram nin de bizim hissemize düşmesi lâzım Ankara Cad. No. 36. istanbul geldiğini izah etmiştim. Bu üç gemiyi şunların yerine istemiştim: Askerî Fabrikalar Genel Direktörîüğü 1 Alman tezgâhlarına ısmar]adığıTicaret Şubesi Müdürîüğünden: mız ve ay sınıfı dediğımiz denizaltılar1 300 metreküp ceviz tonruğu satm alınacaktır. dan Batıray'ın yerine. 2 Ihalesi 8'10,945 pazartesi günü saat 13 te Ticaret Şubesinie yapıBatıray bir mayin dökücü denizaltı laeaktır. idi ve inşası tamamen ikmal ed.ldiğı 3 Şartnamesi, parasız olarak hergün Ticaret Şubesirden almabilir. halde. daha harb başlamadan 1939 ağusFonjallaz Hakkı Süha Gezgin 4 Isteklilerın belli gün ve saatte % 7,5 teminatlarile birlikte T'caret tosunda Almanlar tarafından el konulYepyeni tipte bir tercume roman Şubesme ge'.meleri. U2950) muştu. çaheseri. 125 Kr. Arif Bolat Kitabevi. 2 Gene bu 4 gemiden istanbulda Halicde Valide kızağında yapılan Atılay'ın yerine. Bu gemi de Çanakkale Boğazı ağzına 3u akşam tam saat 8.30 d^ belkı de Almanlarla İtalyanlar tarafından dökülen denizaltı mayuılarma çarparak batmıştı. 3 Gene istanbulda Halicde Valide Telif operet 3 perde kızağır.da yapılarak 1939 yazmda denize indirilen, fakat Almanlar tarafınYazan: LEMAN GÜBE dan mötürlerl tesiim edilmediğı için Müzik: YAVIÎZ ENEBEN yarım kalan Yıldıray'ın yerine. Hükumetimizin Alman denizaltı filosu Yann Matine saat 15 te taksim edılirken bu üç geminin yerin« Telefon : 49369 üç denizaltı.ıın bize verilmesin'' ıstemesini ve Ingilizlerin de hakkımızı teshm ederek bu istediğimizi desteklemesini dileriz. MESNEVİ TARiHLER ' TÜRKÇE İZAHLI Baştarafı 1 tnei tdhlferU Bir müddet sonra, Ingiliz donanmtsı Ingiliz ve Amerikan tezgâhlarmın yaptıkları yeni gemilerle kuvvet bulmuş olduğundan Ingiltere hükumeti, bu 8 gemiden 2 muhrib ile 2 deniıaltıyı biza :ade etmlş ve öteH gemiler, harb sonuna kadar, Ingiliz denlz kuvvetleri a^asmda harb hareketlerine iştirak ve Müttefiklerin zaferin« hizmet «tmiçierFıkat beşert llerlemenln bir manası dir. varsa, demokrasiye atfolunan kusıırlar n dovası slvasî m'ihtarlveti ortadan Muhterem okuyucularımız hatırlarlar kaldırmak deği', fakat ferdî yoksulluk ve cehaleti ortadan kaldırarjk demokra ki, geçenlerde, Ingiltere harbde ağır sinin daha iyi çalışmasına yardım etmek kayıblara uğrayan Yunan donanmasmı tir. Insanları rey vermek veya ona t e n yeniden vücude getirmek için, komçu ve zer haklardan mahrum etmek değil, fa dost devlete muhrib ve denizaltı smıfkat demokratik hükumst sayesinde is larından bir kısım Ingiliz harb gemiletedikleri maddî şartlan temin etmek; rini de\retmişti. O zaman ben, Cumhuyani temiz evlerde yaşarıa'arını, iyi tah riyet'te «Lutfen bizim gemilerimizi de> sil görmelerini, iş ve rnesleK sahibi ol verıniz» başlıklı bir yazı yazarak harb mslarmı temin etmek onların reylerini bıttiği için ddrt gemimizin iadesini Isen iyi ve en hayıriı maksadHr ve ga temistım. Bu gemilerden bir, ikisinin battığı söylentileri dolastığı için, yeryeler için kullanmalarmı sağlamaktır. lerine Ingiliz donanmasmdan başka geDemokrasinin felsefî tsmeli, halktın miler verilebileceğini de ilâve ermiş; olan adamm fazileti ve muhakerr.csidır. ayni zamanda gemilerimizin kullanılmış Bunları yaratan müesseseler ve ıçtima! olmaları dolayısile esaslı bir tamirden itiyadlar bu fazilet ve muhakeır.eyi geçirilmeleri lâzım geldiğini de ilâve beslerse o zaman detıok.asi muvaffak etmıştim. olur. Haber aldığıma göre îngiltere hükuIn^an fazileti. ve .laha fazla insan ba meti, bizim Nümune ve Muavenet adını sireti ancak fikir hümyetinin açık ve taşıyan muhriblerimizin yerine daha yeni iki muhrib vermeyi kararlaştırtemiz havası içinde lâyıkiîe çalışabiHr Bir hükümdar veya hükümdarlar. ya mıştır. Bunlar bizim gemilerimİ7.den ni şeflik yapan kims5İ°r, nekadar akıllj takriben 100 200 ton kadar daha t ü olurlarsa olsunlar, idare ettikleri kim yük olacaktır. * * * seler tarafından tenkid edilmedikçe, akılhlıklarını muhafaza ederatzler. Hiç Harbden ev\el. 1939 da hükumetimJz, bir kimsede, bilhassa iş başır.da bulun Ingıltereye 4 muhrib ile 4 denizaltı, ? mağa ve hüküm sürmrŞe ahşan kim mayin gemisi v« bir miktar başka y?rseler. tenkidden hoşla.ırnaz'ar. Onun dımcı gemi ısmarlamıştı. için, halkin keyfî kararlarla xevkif olunmaktan korunması, fcendısini korkuta Muhrîbler t cak her şeyden, gizli ve kanun üstü 7a4 muorıbden Barrow'dakl Vikers bıta kuvvetlerinden masun bir halde Armstrong tezgâhlarına ısmarîanan 2 bulunması iyi bir hükümet sahibi o'e tanesine Demırhısar ve SıUtanhisar bilmek için son derace zaruridir. isimleri »erilmiştir. Bu Uri isim, Brinci lngilterede vaziyet bu merkezdedir Büyük Harbde yararlıklan görülen iki ve her ferd bu bakımdan emindir. Bü torpidobotumuzun adlarıdır. Oteki iki muhrib, Gayret ile Muavetün milletlerin buna benzer bir prensipi tanımaları bütün Avrupanın kal net de Dumbarton'da Denny tezgâhlarına ısmarlanmıştır. Bunlaruı isimleri kuıması için ilk esas şarttır. d« Birinci Dünya Harbinden evvel Donanma Cemiyeti tarafından halktan Ticaret Ofisinin tamir ettirdiği toplanan ianelerle Almanyadan satm lâstikler Ticaret Oflslnin tarılr ettlrdlŞl otobua aluımış olan Yadigârı Millet, Nümunei ve kamyon lSstlklerlne ald tahilkatla meş Hamiyet, Muaveneti Milliye ve GayTeti gul Ticaret BakanlıÇl müfettlşl uçakla An Vatanıye muhriblerinien geçen harbde karaya g'tmijtlr. T.hklkat henüz lkmaJ yararlığı gdrülen ikisinin adıdır. Muaedllmiş olmamakla beraber müiettlçln bu İş veneti Milliye, 1915 mayısında Çanakuzerlnde jlmdlye kadar varılan netlceye daır Bakanlığa lzahat vereceğl anlaşümak kale Boğazı ağzındaki Morto fkoyur.da batan ve Seddilbahirdekl kuv% etlerımitadır. Bir tarnftan Şlle otobu=lerlne takılan zin yan ve gerilerini bombardımnn la'tikJerls t«rrübe:er de.am etmektedlr. eden Goliath adlı Ingiliz zırhhsmı pek Dlger taraitan Amorikaya gönderllen nü cüretkâr ve kahramanca bir gece hümunelrrln tah'll rapcru henöz gelmlş de. cumu neticesinde batırmıştı. flldlr. Ticaret Bakanhçı bundan sonra yeni Ingiltereye ısmarlanmış olan 4 muhıâ;tiklere mukabll eskl l&stlk aiınmamaaını Oflse btldirmiştlr. rib, Ingilizlerin H Etnıfı muhrıbleri tipindedirler. Fakat onlardan 20 ton büTalebe tramvaylan I=tanlml mril eğltlan mtidürlügnnün lç'an yük olarak 1360 tonlukrurlar. 4 tane 120 Czerine TrEmvay ldaresl Eaat 7 ile 7.T0 ara miiimetrelik top. 6 uçaksavar küçük t^pp smda Bebekten Em!n6ntlne ] Emlnönür.deD 1942 Alman harb gemileri yılhğma gore Bebeğe, Yedlkuleden Bahçekapıyaı Topka 7 tane ağır makmelitüfek ile müoehpıdan Bahçe'ı:apıy8j Edlrnekapıdsn Bahçe hezdirler. 8 tane 533 lük, dörder drirkapıya, Aksaravdan Çapaya. BahçekapıdaD der tabiye edilml? torpido kovanı taTopkapıya. Bevazıddan Topkapıya> Çapadan Bahçekepıya talebe tramvaylan tahsls şırlar. etnlş*lr. Bu tramvaylar saat lfi da aks) Makineleri 34.000 beygir kuvvstindelstlkamette tekrar aefer yapacaklardır. dir. Süratleri Ingiliz harb gemileri yılBunlara yalnız talebe İle mualllmler blne hğma göre 34.5, Almanlarınkine göre blleceklardir 35 mildir. Sarruçları 450 ton akaryakıt ahr. Mürettebleri 150 kişidir. Bu dort gemiden Demirhisar île Sultanhisar gelmiş; Gayret ve Muavsnet gelmemiştir. İngilizler işte bunlarn yerine biraz daha büyük İki yeni gemi vereceklerdır. Denizaltılar: Mevlâna Celâleddini Rumî FRÂNSIZCA GRAMER DOLU DİZ6İN VAN KEDİSİ E5 TİYATRO SU ABİDtN DAV'ER