28 Ocak 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

28 tiönc&anun 1944 CUMHURİYET o .ısr Üçlere karşı birleşen Amerika merika Biriepk Cumhnrlyetleri deyletinln en bejlibaşl emellerbıâen bM, Mihve devletlerine T* Japonyaya harb Hâi etmeai fizerine, »iroali re eenuM Amerfka devletlerinin de, Amerika blrligln. bütün canlüıgı ile belirten bir sekude aynt siyaseti benimsemeleri, aynl şekilde Milıver devletlerine ve Japonyaya harb Uân etmeleri, yahud münasebet. lerini kesmeleri ve Amerfcanın harb gücttne yardnn etmeleri idt Çünkü, ancak bn sayede, düşman memleketler bütün Amerikada bir sıgınak, mukabil faaliyetler için bir merke» bnlmaktan mahrnm kalırlardı. Bn da, Amerikannı harb gficünfi her hanfi şeküde aksataeak bir hitoenln Amerika dahilinde nanrlanmasma kar?» eeldikten başka bütün Amerfkahlarm harbi kısaltmak Içln tora elbirilgi yaptıklanm göstere L E Ruslar Leningradın muhasaradan kurtulduflunu iiân ettiler Şimalde 320 Km. lik bir cephede Rus taarruzları gittikçe şiddetleniyor Baftarafi 1 tnct safrifeae bugün tamamen muhasaradan kurtulmuş oldugunu blldirmiştir. Emri yevmide şöyle denilmektedir: «12 grtinlük muharebelçrden sonra Lenlnçrad etrafmda Alman hatlan zaptedllmiştlr. 7000 meskun mahal kurtanlmı^, Krasnojeseîo, Puşkin. Gaçlna çehlrlerl gerl alınmıştır. Düşman ric'at halindedir. Bize büyiik ganimetler bı. rakmîştır. Taarruzumuz devam etmekt«dir Te bütün SavTet topraMan kurtuluncıya kadar devam edecektir. Leningrad îehrinln kurtuldug^ı bu tarihî günde, bu muvaffaMyeti ba^rr Kızılordu erlerlne teşekkürler. ÖVn kahramanlar İçin içten ebedî şan ve şeref! Ana ynrdumuzun merkezl olan Moskova bngün 124 topun lştlrak edeceği 12 salvo lle bu büyük zaferi kutlıya. caktrr.>  l m a n tebiiği FührerTn umum! karargâhl 27 (TP)Alman ordularl bîşkumandan'lğlnln eblîgl: Kerç dolaylarlnda topçunıuzdan kuvTetH yardlmlar gören birllklerimlz, BovyeÜerln şiddetll hücnmlannl puskurtmüştür. Çerkassy'nln cenub keslminde bü^ük plyade ve tank birliklerlle hücuma kalkan dflşmanin taarruı hareketlerl tarpdlİTni? veya durdTirutmuştur. Belaja ZerkoFun cenub doğusunda arklarin himeyeslnde taarruza geçen j'.rkac dü?man tümenlrıln yaDtîSl yanna esebbüsleri. 82 Sovyet tanklnln tabrib 'dilrr.esi neticesinde aklm kalml^tır. B'r ;edik etraflnda henür savaşlar cereyan tmektedir. Şaşkof Te Po?rebis<^nin cenubcfekl dolaylarlnda giriştlğimlz taamızlar, fl?man mukabil taarnızlarlnin kîrllmaıindan gonra daha ilerflere eötörülmfiş;ur. Bir tek Alman kolordusunun bııunduŞu blr yerde 66 Sovyet tankl. 99 :op ve salr blr çok sllâhiar tahrlb veya ;tlnam olunmuştur. PrJpet ile Bereslna arasında yenlden klzlşan muharebelerde, klt'nlarlmia levzllerinl muhafeza etmlş ve 26 düşman tanklnl tahrib etmişlerdir. Amerikada seçime doğru Bafmakaleden devam Polonya hududları Rusların müzakere için ileri sürdükleri iki sart Baştaraft 1 inci sahifede münakaşa mevzuu hallne getinnekte hiç bir fayda ycktur.> «NewYork Ttmes» gazetesi de şrınlan yazıyor: «Tavassut tek'ifmin reddedilmiş olması sadece hııdud hattmı değiî. fakat, aynı zamanda zafer ve sulhun kendis'ne bağlı bulunduğu büyük mületlerden birinin, ihtilâflan halletmek hususunda konulacak usullere karşı muvafakatın de münakaşa mevzuu halme getirmis olması bakımından cidd;dir. Milîet'e arası iht;]âfların tasfiyesi için muzaffer devletlerln muvaffakij'et ümidi vere bir metod tatbik etmeleri lâamdır.» Dinliyorum tirtnlere bakarnn, pek hoşn. ma gider. En samimî gösterişintizdh". Herkes kendinde olanını ortaya döker, benim gibi olmıyannıı değü. Ana şu şekilde gösterir, ama bn şekilde. < bakanm dirayetine bıX rakılmıştır. Ne çüzel kıravatlar Tardır ki; müşterisinin boynunda ynlar haline gelir ve ne aba kebe vardır ki; ad3mmın sırtında smnalı kaftan olnr. Vitrinleri severim, çünkü gören v gösterenin üzerinde yegâne ittifak ettikleri yerdir. Bnnlann içlerînde muvaffak olamıyanlan çoktur. Yeni «engin kansı gibi her şeyini ortaya dökeninden tntun da pasaklı hizmetçi gibl knndnralannı yüz yastıgının yanına koyanlan da vardır. Vardır ama, gene hoşnma gider. Çünkü dedim ya! sahibinin niyetini ve karakterinl ortaya koymakta samimiliği muhakkaktır. A oektL Bir'eşik Cirmlrurlyetler devletinln bfl arzn ve emellne engd olan eennbî Amerika devletlerinden bW ve en sonuneosn Arjantin idi, Bn memleket, Mihver ve Japonyaya harb ilân etmedikten Te münasebet lerinl kesmedikten baska bunlarla glyasi münasebetlerlnl dahi devam ettinniş, bn da Arjantin He Müttefik mflletler arasuıdakl münasebetlerin taisBİaşmasına sebeb olnrBştn. Çttnktt Müttefik milletler kaynaklanna göre, Mihver devletleri re JavonTa, Arjantini casnslnk faaHyetlerf kta, Amerikahlar arasmda aynhfclar «ıkarmak re Amerlkaom harb gficftntt aksatmak Içtn merkes olarak kuHanmakta Idfler re Arjantin hükumetf ancak bn faallyeüerta gizlenemiyecek mahiyet almaa ttzerine yeni bir karar Termek TC Mihver derletlerue münasebeöerhrf kestiğml bildirmek zoronda k»lmıstn\ Hakikatte Arjantin hükâmeti, wn fld •ç gün zarfmda Mihvcr Te Japonya devleterfle mfimsebetlerinl kesntek lçfn karar Tenniş ve keyfiyetl bn derletlere bfldtrmlşse de, ontm bn kararmm tn~ giltereyi Te Amerika Btrleşik cnmhnriyetlerl mehafiHnl hoşnnd etmedtfri föıe çarpmaktadır. Bunnn en mühtm sebeMeri .Amerikan birîiH fconferansı Ikl aene evrel MihTerle mnnasebeöeri kesmefe karar Terdigi ve bütün cennb Amerika devletleri bn karan tatbik ettikleri halde Arjan, tinfn en sona knbnasıdır. tkmci sebeb. Arjantmin Mîhvere karşı sempati gösterdijinl anlatan bfr tavır takinması Te bn yttzden Arjantinin Mihverm ba'talanm faaliyeflerine taerkez teşfcil etmestdfr. Bn yüzden Arjantin, bntün Amerikada, adeta yapyainn kalmış Te Amerika MrUgi konferansnun Terdigl kararlara karşı felen birieik devlet olarak göze şarpmıçtı. Dnrnm bir hayH ehemmiyetli tdl Te Mr taknn gerjipliklere sebeb olmakta İdi En nlhayet İnfiltelerta miihim bh eosvs şebekesini keşfetmelerl Te bn yflzden müracaatte bnlnnmalan işe yepyeni bir önem Termiş, bn da Arjantin hükumetfaıi kat^ bir karara sevketmiştir. Fakat gerek Amcrikadan, gerek İngfltereden ahnan haberiere före, Arjantin hükntneti tarafmdan Terflen kan r a , daha fazla tatMkatı dikkatle takfb oltmmakta Te bn hukumetin e.isua lebekelerine karşı tntacağı hattı hareketle onnn samimiyetine hükmplnnacağı gösterilmektedir. Onnn için bir taraftan tngfltere Harlclye Nazın Avam Kamarasuıda tngflterenin Arjanttndeki rabancı casn»lan takib hnsnsnnda yardıma hazır oldnjunn söylemiş, diğer taraftan Amerikan gazeteleri, bObasaa NewTork Times daha Ccri giderek, şimdiki Arjantin hükurnetinin samhniyetini ispat etmesi için, her şeyden önce iktidar merkünl terketmesi T« kendi mercndiyetine son vermesi lAsnn geidiğM anBn sizlere bakarak, BMeşflt Cnrohnrfyetler IJökumethjin, şhndlki Arjantin hükumetrne, yani Ramiras hökumettae zerre kadar itimact etmed1|tni Te omm icraatına inanmadıginı sOylenıek mftmkündnr. Fakat Amerika Bbieşik CınnhnriTetler hükumetinin bn mutaiealara Babasma gelinoe, eaö «âyadlan son aeoelerinln ah^anhklan, her seyo karşl o büyük lâkaydlsi İçinde günlerini geçinnekte ve aradasirada iendisine îyiJik, merhacıet doht nrf gözlerle bakmakta oian bu lhtiyarm huzurunu boztrak. onu büsbütün mustarib etmek neye yarardl? Hem onlara rte söyliyecekti? Bütün o aldatllmalarl, o çirkln yalanlarl, bedbahtllklarlnl, sefal«tlnl anlatmak, onlara icindefci ylklllçları, yaralarl göstermez?. Bu kabil miydl? Kendi içinde bile o korknnc batlraliTl tekrar yaşamağa kudretl olmadlğl, zaman zaman hücum eden blr an hayalinde csnlanlp sönen o günlerin hayalile kederle re utancla titrediği halde!. olmadjğından Rooseveltin dördünci defa olarak Cnınhnr Reisligine namzed llgini koyması için, gerek partl, eerek efkin nmumiyenin büyük ekseriyeti ta. rafından gayret harcanaeagı muhak. kaktır. Bnna nd bir havanın Amerika Bir leşik devletlerinde esmesi bekienemez Ancak askerlik sahasında görülebilecelı havsalaya sıgmadık sürprizlerdir ki, Lmen gölünün şimal batlslnda ve Le belki efkân nmumivede şimdikinden ningradm cenub dolavlannda blrlikleribaşka dnvgn ve düşüncelere yol aeabi nıiz faik düşman kuvvetleıine karş: lecektir. Bnnlar da, meseîâ Avrupada çetin müdafaa savaşlarl vermektedir. Amerikan ordnsnnnn. yahud Uzaksark Sovyetler dün doğu cephesinde 305 ta Araerikan donannKsırun Dünkerk' tank kaybetmiştir. veya Pearl Harbnr'n hatırlatan bir fe Alman'ar Luga istikametinde Iâkete ngraması gibi aı mnhtemel göçekiliyorlar riilen oîaylardır. Moskova 27 (a.a.l Leningradln batşte bn ayarda askerî, siyasî büvük tlsJnda İlmen gölüne kadar 320 kilosiirprizler olmadıkca; Otinci cephe aeıi metrelik cephenin bütüi boyunca Rus mıs, yahnd aorİTnamış Avrnpada harb ordularl taarruzlarlnl savaşln en şidsona yaklişrmş yahnd yak'asmaır>ı detli bir safhaslna doğru inkişaf ettlriyorler. Hlrpalanmlş 25 AİT.an tümenl Amerikan efkân nmnmiyesinin, çeierek kendi'crne hararetle bir kurtulus yolu intihab devresi İçin Roosevelften arcmaktadlrlar Seçkln «fedai taburla bfr'ni tercih edec»şini nnnetmivornz. Şimdfki R»ls fle elele harbe giren rl>. evvelce Todt hattı n'.n en kuvvetll kaleieri olan Tosno ve ŞudovoMa ve Birlestk dev'etler, snlha da onnn Snbu hattin geri kalan kislrnlarlnda son derliÇi altında k>vnşmak tetiyecekîerdir. haddine kadar mukavemet etmektedir. Normal olan bndnr. NAT>ÎR NAD! Friat artîk bu klt'abrm aklbeti meydanr. çikmiştır. Kzilordu bu kt'aları ezmektedir. Alman klt'alarl taraflndan. Ruslarm llerl hareketlnl durdumağa çallşir Battarafi 1 tnci scif/crtc ken. di^er tarrftan da Li'.gaya ulaştedhişçiler aleyhine ve sosyalizm lehimağa ea>Tet edivorlar Burasi, tek çlne vazife gören siyasl bir harekettir.» kl? yolu olan Pskov demiryohlndan lstlfade edebllmek Içln blr toplantl Her tarafU tethif hareketleri noktasl sayllmrktadlr. devam ediyor Molotof an'aşma için iki şart ileri siirmüş Fransada kaynaşma fnglliz îşçi partkinJn temenrusi Londra 27 (a.a.) ışçi partisi millî Fransa tsviçre hududu 27 (a.a.) Vinniza'd^a Alman mukabil taarAfi: Almanlar, Fransa Isviçre hudu icra komitesi dün Londradı yaptığı nızu jid^efle devam ediyor Stockholm 27 (T.P.) «Daily Telegraph. g3zetesi, «United Press, ajansmdan aldığı bir habere atfen, Molotcf'un bir müddet evvel Amerika büyük elçisi Harriman ile yaptığı bir mülâkatta, Sovyet hükumetinin yalnız iki şart ile Polonyalılarla müzakere masasma oturacağmı söyledığini yazmaktadır. Bu şartlardan birincisi mülteci Polonya hükumetinin Curzon hattmı hudud müzakeresinde esaa olarak kabul etmesi, ikincisi ise Rusya ile dostane temaslar idamesine taraftar olan Polonya ricaünin kabineye ahnmasıdır. tlr. Moskova 27 (a.a.) Re?mcn bildlrlldlfine g5re, Vlnnlza dogımında ve Krttlnovska çlmallnde klt'alarimlz düşmanln mühim mtktarda tank ve plyade teşklllerlne karşl savaslarlrtî devsm etmlîlerdlr. Sabahleyin Almstnlar Ikl lstiksmetten taarruz eyleml?!erdlr. Düşman, aynl zemanda Ikl taraftan yaptığı taamızlarla müdafaa hatlarlmlzl delebileceğlnl Te bu keslmde hareket yapan teşkillerlmlzl kujatacağınl ummustur. Almen taarruzlarlron hepsl kıt'alartmlz taraflndan başarlte püs!oirtülmüştür. SoTyet Sahra ve havan topçulan düşmsna bllhaıaa ağlr kayıblar verdirmlşleıdlr. 100 den fazla Alman tank ve trak töTİO topu lle 11 zırhh araba ve 35 zirhlı otomobll yakllır.ls vey» mevzilerlmlz önünde lşe yaramaz blr hal e getlrllmlş mmımııtıtıımnifflnınııınııııııınınııııniüimııınıımıımmı Hindisfanda «İsliklâl günii» münasebetile nümayîşler Bombay 27 (a.a.) Dün Hindfetanın muhteüf bölgelerinde Hind istiklal günü münasebetile toplantılar tertib etmek ve geçid resünleri yapmak lstiyen kaduı ve erkeklerden 200 kişiyi tevkif etmiştir. Izin almadan toplanmak yasak olduğu için küUe halinde nümayişler yapılmamıştır. Bazı mektebler ve belediyeler lstiklâl gününü kutlamışlardu. Bombay ile Karaji şehirlerindeki büyük pa*arlax açılmanuştır. AÜantik beyannamesi hakkında Avam Kamarassnda blr mynakaşa Londra 27 (a a.) «Sahsî teçebbOs hürriyeü» olarak vasıflandınlan «Beşinci hürriyetin» Atlantik beyannamesine ithali için Başvekil Mr. Churchill'in Reis Roosevelt ile görüşmesi icabedecefi hakkında bugün Avam Baştarafı 1 inc* sahifede Kamarasında ileri sürOlen teklife, Baavekil muavlni binbaşı Attlee, sadece aylslle Alman Harlciye Naî'n Von «hayır» kelimesile cevab vermiştir. lbbentrop bir basin mümessrine be«Beşinci hürriyet» olmadıkça, Atlan yanatta bulunarak ezcümle şöyle demiştfk beyannamesindeki dığer 4 hürriyetln teessüs etmesi mümkün olamıyaca« Arjantinin Mihverle olan siyasî ğmm Mr. Churchill ile hükumet azaünasebetlerinl kesmesi İçin Aroerikan iftirak edip etmedlgi henüs belB dmaBirleşik Devletleri yülardanberi uğraşdığı İçin bn yolda kesin bir htikftm Ter ları tarafmdan takdir edüip edllmedi makta ve bu emeline varmak İçfn her ği sualine Mr. Attlee hiçbir eeva* nrmek miimkün değildir. türlü vasltaya ve tazyik hareket'prine Fakat Arjantin, eninde sonımda Mihbaşvurmaktan çekinmemekte idi. Bu verle Te Japonya Be münasebetlerinl Icra VekHlerî Heyeti toplandı larekete sebeb olarak, Buenos Airesteki mİ5 oldngu için onnn bnndan sonra Alman büyük elçlliğine mensnb bazl siyasetini, Müttefik mflletlerhı siyaseAnkara 27 (a.a.) İcra Vekilleri He kimselerin blr casuslukfaâdisesineİştitlne nydnracağına inanmak icab eder. yeti bugün saat 15,30 da Bajvekilette ak ettiği hakkında Arjantin hükumetl Elhasıl, Arjantinin Mihverle münataraflndan İleri sürülen iddialar hiç bir iebetlerini kesmeslle, Panamerikan kon Başvekil Şükrü Saracoglunun relsllgin lakiiate İstinad etmamektedir. Bu iddieransı tarafmdan verilen karar tekem de toplanmıştır. lar ispat edlyor ki, Arjantin hükumetJ mül etmiş Te bütün Amerikada MihHarfciyede yerrî nakü ve badema bizzat karar verecek durumda verle Te Japonya fle münasebetlerini değildir. Bu suretle, Alman "e Arjankesmiyen bir devlet kalmamıştır. tş, milletleri arasında mevcud an'anev) tayinler ^ geç olmuş, fakat tamamlanmıştır. dostluk, Washington mahflllerinin takib Antara 27 (Telefonla) Tofcyo elçl ettiğ! mes'uliyetslz ve karanllk usullere Gerisi ise, daha kolaydır. Çünkü Arjantin de bnndan sonra, siyasetini Müt llgi başkâtibl Nizameddln, Tahran lkln kurban edilmiştir.» efik milletlerin siyasetile ahenkleştir oi k&tlbi Talât, Stookholm başkiUtd LAerya da Almanyaya harb mek vazİTetmdedir ve bnnnn güç ol SeyfuDah, Bükreş ftlnd kâtîbi Mustafa ilân etti mıyacağını scylemek mümkündür. Bnmerkeae nakledilmişlerdir. Zürüı kangimkü hakikat, bütün Amerikanın MîhLondra 27 (a.a.) Londramn salâ1 ve Japonyaya karşı tamamfle bir solosluguna Reşad Hakkı, Vlçhy elçillgi hlyetli bir kaynağından haber verildimlz başkâtibli&irje Ilnami tevyin olun ğine göre, Liberya hükumeti 26 sonkâleşmiş oldnğudur. nunda Mihvere harb ilân etmiştir. ömer R123 DOĞRUL muşlardır. du bölgesinde genis polis arajtırmaları toplantıdan sonra PoJonya Sovyet yapmaktadırlar. 100 kaadr kadın ve münasebetleri hakkında, aşağıdaki deerkek tevkif edümiştir. Cezaevlerinin meci neşretmişitr: «Işçi partisi millî icra komitesi, hürhepsi dolu olduğu için Almanlar Annecy'de yüzer hücreli yeni bir hapıs iyeti seven milletlerin müstakbel camiasmda yer alması lâz'mgelen müshane daha açmışlardır. Eski Roanne meb'usu, Lyon, istinaf takil ve hür bir Polonya kurulmasınm mahkemesi müddeiumumisi ve hususl harb sonrası Avrupası bakımından bümahkemeler hâkimliğini yapan Geor yük bir ehemmiyeti olduğuna tonidir. ges Foulllant tabanca lle öldürülmüs Bu cihetle komite Sovyet Polonya anlaşmazhğına büyük bir endişe Üe tür. 'akmakta ve Sovyet hükumeti ile PoDiğer taraftan yapılan tahkikat, Maonya hükumeti arasmda siyasl münaurice Sarraud'nun katilinin milis teş;ebetlerin tekrar kurulması da dahü kilâtı mensublaruıdan oldugunu res 'Imak üzere anlasmazlık doğuran bümen meydana çıkarmışbr. Milis bölge şeflerlnden Frossard fle 5 şeriki tevkif ve hapsedilmişlerdir. Lyon'dan gelen haberlere göre, «Yeni Avrupa gencliği» teşküâtı bölge şeferinden Jean Mahay ile Ratchaud, vatanseverler tarafmdan öldürülmüşLondra 27 (a.a.) Avam Kamarasınür. i. bir Arab federasyonu kurulnası için öte yandan Doriot taraftarlanndan •rpılan son görüşmeler hakkında kenRietenuller'in oğlu da vatansever teş Üsinden malumat sorulan Mr. Eden kilâta tarafmdan daga kaldırılmıştır. unîan söylemiştir: Serbest bırakılması için bir milyon «Son zamanlarda Arab federnşyonu frank para istenüdiği haber verilmek curulması hakkında umumî hiç bir kontedir. erans toplanmamlştlr. Zannlma göre, Ingiffere ve Arab birliğî davası Arjantin Mihverle miinasebatını niçin kesti? Jir kaç aydanberi ilgili Arab hüku^etle•inin mümessilleri arasında müşavereier )lmaktadır. Ancak, bu hususta hiç bir lemecde bulunamam. Zira. İngiltere hücumetinin bu müşavcreleri a'.âka ve empati ile takib etmesine rağmen, bu ııüşavereler hakkında hiç bir teçebbü;ün yoktur.» Sesarabyada kaldırılan yasak Bükreş 27 (a.a.) Besarabya eyaleti idaresL Rus eserlerinin basıknası ve Rus müellifleri tarafmdan yaalsn eserlerin satışı bundan böyte serbest olacağını bildirmiştir. Tramvaylardan atlıyanlardan beş lira ceza alınacak Bir hafta zarfmda tramvaylardan atlıyan 764 kişiye birer lira ceza kesilmiştir. Belediye, alman ceza miktarını az bulmaktadır. Belediye Reis muavini Lutfi Aksoyun başkanlığmda yapılan bir toplantıda bu ceza miktarınm 1 llradan beş liraya kadar arttınlmssı ve diğer Belediye cezalarmdan bh kısmmın da elli liraya kadar yükseltilmesi görüşülmüştür. Bu ceza tramvaydan atlıyan çocukların velilerinden almacaktır. Tramvay arsbalarmın adedi çoğaldığından alâkadarlar tramvaylarda izdihama sebeb olmadığı kanaatindedirler. Dün de dolaşıyordumı. Şu vitrin »enin, bn vitrin benim: İbretle fiatlara bakıyordnm. Bçs senede şu etiketler üzerindeki rakamlarm nasü inkişaf ettiğine şaşıyordum. Bu rakamlarm, o maîlann sahiblerine ne servetler kazandudıgına, sana bapa ne Molotofla görüşerek Ruslarm şartlannı zulümler ettiğine dair bir fikir yörütüöğrenen Moskovadaki Amerikan elçisi yordum. Şnıadan boradan gelen e$ dostun haber verişinden, şahsan kendi Hariman seyhatlerimizde gördüklerimizden, bir tün meselelerin Amerikanın ve tngilkısım ekonomik yabancı basının nejretterenin tavassutu ile halledilebileceğitiği istatistiklerden, Türkiyenin bn ni hâlâ ümid etmektedir.» harbde en pahalı memleket oluşunu, Goebbels'in bir makalesi bize zararlı da olsa nihayet tar^fımızBerlln 27 (TP.) Alman Propngan daıı kjrıJınış beynelmilel bir rökor diye da Nazın Dr. Goebbels «Das Reich» ve bir eski atlet alışkanlığile hoş görümecmuasmda neşredilen son makalesin yor, kendi kendime: de çöyle diyor: Acaba gelecek sene şu 49 lirahfe «Eğer kabil olsa da tarih geriye çevknndura elli doknz ma olacak? diye ritip 1939 senesine yeniden ıgelse o vaklt, bugünkü tecrübeleTİ geçiren düşünüyordum. Derken efendim, baştan aşagı bir ta'olonyalllarln pek muhtemel olarok ılze Danzig şehrinin anahtarlarml kun küçük küçük teneke kntnlar dizilmutantan törenle ve bir altln tabak miş büyük bir vitrin önünde durdum. içinde teslim edeceklerine şüphe yok Belli ki bu vitrin bir •ihtisas» vitrinl idi. Çunku yalnız bu teneke kutulardan tur. Pakat şimdi artık geçtir.» yüzlercesini ehram şeklinde arzctmekNozır yazlslnl şöyle bitiriyor: «Blzlm Avrupada hem bizi ve hem ten başka bir şey yapmıyordu. Ne süs, ne estetik, ne ucuzluk, ne moda. Sabütün Avrupa mtüetlerijıi îlgilendlredeec çokluk ve bollnk ifade ettiğino :ek surette, lfa edecek bir vazifemiz bakarak: ardlr. Bu vazife Avrupayl bolşevik Aşk olsun şn adama! Bari KÖIÜstilâsmdan kurtarmaktır. Yakında tekrar vaziyete hâklm olaca müzü doynrnyor, deyip ne oldufuna anlamak üzere sokaldum. Kntnlarm üğımıza saglam surette lnanıyoruz.» zerindeki yazılar ince idi. Yakına soknlmadan oknnması güç» Yaklaşmaga da vitrinin dnbye eaıat mânl olnyordn. Ben bakarken .yanımda iki kişi peydr oldu. Baktılar. Birisi ona sordu: Bnnlar ne? Yemek için miî Bulgarlstanln Ankara büyük elçîsl Balabanof dün sabah Ankaradan şehri Hayır, canım süriinmek İçin. mize gehniş ve akşamki Konvansiyonel Sürünmek için de llâc mı alacaguT trenlle memleketine hareket etmiştir. Boya .bnnlar knznm boya! İstasyonda kendisile görüşen eszetecile Gö% boyası mı? re, hususî işleri için blr kaç gün knlmak Yok acanım, ayak için, ayağa sU. ürere Bulgaristana gideceğini söylemiş, rülür. ve bugünlerde Bulgaristanda lsyanlar Esklden bnna chakrpay ofanak» deçlktlğl hakkındakl havadlsler İçin de nlrdl, ama kotaya koymazlardı. şunları ilâve etmiştir: Ayol, banlar knndura boyası, bü. « Çlkan şayklara dalr şlmdlye ka dlfimİT! knndnra cilâsı. dar hiç blr malumata sahib değUim. Yaaa! Demek o da mostraya rh1B3yle hâdiseler cereyan edip etmediğini dl. Keşke knndnra boyası olsaydnö ancak memleketime vardlğlm zaman yahn! Gerçi topuktan ynkan çıkamazdml kat*î olarak öğrenebüeceğim. Türk ama hiç değilse herkesln ayafı altmda Bulgar münasebatlna geîince, blrkaç ay da kalmazdım ya!. evvel İstanbula geldie;iınde de söylediNeden ayak altında kalıyormnşrant, ğirn glbl iki taraf araslndaki münasebet Sen rıesin? ler çok dostanedir. Bu dostluğu bozacak Kaldınm mühendüsiyîm yahn! BO« blr hâdise de vuku bulmadlğı gibi bilâ mlyor musnn? Kart da kalmadı ki kls gittikçe artmistir ve daha da kuv Ne oldn? • Kartlar mı? vetîi olacağlna inanıyoruiı^ Evet! AUah son rürlü^fl Terai, henstM Japon halkmuı teberrulan kısmet cıktl. Zügürtlük knznm, bastıraTokyo 27 (TP.) Japon milleti madık iste. Ve çekiiip eH'ilcr .Knndnra bovalan, harb başlıyalıdanberi ordu ve donanyıgm halirde Tİtrinde dnmvoriardı. maya 830,000,000 yen teberru etmiştir. Bulgar sefiri Sofyaya gitti R. FF.ÎF.K ÇINARAITI YARINKİ S A Y I S I N D A Avrupaya talebe göndermek meselesi: Orhan Seyfi ORHON Okumak: Dr. M. tîAKKI AKANSEL Hürriyet ve İstiklal. ÇINARAL. TI Alemdarl teshir eden kadln: Adnan GİZ Çöpler (Hikâye): Kadri GÖKALP Hece mi aruz mu?: O. S. O Gece dilekleri: Dün.. Dar AKÜNAL H. Mevlânanln huzurunda: Feyzi HALICI Hu!. Zafer ARIKBAĞ (Çocuk Adam) tefrikasl Gazeteler ve mecmualar Konuşmalaı;... FİATI (15) KURUŞ •••••i^^^l^ Bazan: «Buraya gelmemellydirn diye, dvşünüyordu. Gelmemellydim. Ben iyi olamam, ben bitmiş btr Insanlm!. Fakat nereye gidebilirdim, ne yapabilirdim?. Ne yapacağlm, şimdl ne olacağlm?« Ve kendisini eski gönlere dSnmek, tekrar, o küçük saf Zehra haline gelmek için zorluyordu. Fakat bu faydasizdı. Kendisi bunu beceremedigl gibi etrafindakiler de onu artık eski Zehra olarai kabuî edemiyorlardl. Kasaba'llarin, saçlarina, elbiselerfne na3il baktıklannl görüyordu. Eski çocukluk arkadaşlarl onunla karşllaştnca nazik, utangae biı tavirla hatırini soruyor, sonra olduklarl yerde krplrdlyarak rahatslz rahatslz susuyorlardı. Şoför Hakklnln anasl, artık Depoya zaman zaman koşmasina sefceb plâklarmi din'etmek için onu çağlrmlbiraz da orada herşeyin değişeceğini, yordu. Sokakta, erkekler eskisi gibi aşieskiye döneceğini, o geçmlş zamana tena gözlerle değil, acayib, »ebit baklşmas edeblleceğlni sanmasmdandl. Fakat larla baklyorlardl. ne beyhude ümid! Şimdi orada kendini Onlara yaklaşmak cBen eski Zehra blr bekliyen yoktu ve tabiat solmUş, flm, o küçnk klzlm..» diye, onlara glt bozulmuş gibi içine slkmtl veriyordu. nek... Fakat bunun içln lSrtrn gelen Zehra yattığı sedlrln feerinde ürpe cesareti, kuvveti kendinden bulamlyordu. Onlarm hakü olduklarlnl, çok değiştiğini biliyordu. Kendi evinde, şu uzandlğl sedlrin nzerinde bile yerinde olmadlğlnl hissediyordu. Onlarbı araslnda İse slklllyordu. Söyliyecek söz bulamlyordu. Oturduklarl yeri, kadlnlarin elbiselerinln çiy renklerini, klna yerine sürmeğe başladlklarl tlrnak cilâsınm parmaklarinda acemi yaylllşlnl yadırgiyordu. Kulağlna çarpan sözlerin faydaslz, boş; gevezelik oldugunu düşünüyordu. Sonra birdenbire utanlyor, onlarln garib bir sezişle herşeyi anlamlş gibi sustuklarinl, kendisine slklntlll gözlerle baktıklarını görünce oradan kaçlyorduSon zamanlarda slk s l i depoya evvelce Ahmedle buluştuklarl yere çlklyordu. Ahmed vilâyette askerllğini yaplyordu. Zehra bunu duyduğu zaman sevinmişti. Ahmed, şimdi ona, yolda gördüğü herhangi kasaball bir genc gibi uzak, yabancı geliyordu. Depoya daha ziyad* akşamüstlerl çlklyor, orada otlarln araslna uzanlyor, şehrin üzerine akşamln inişini seyrediyordu. Fakat bir defaslnda yaklnlnda bir ayak sesi duyarak ürkmüş, bir defaslnda ise depoya sapan patikada takib edildiğlni sanarak geri dönmüştü. Halbuki evvelce hiç korkmadlğlnl, oraya pervaslz bir çccuk gibi kaygusuz, neçeli koştuğuna düşünüyordu. ROMAN : rerek doğruldu Dlşarlda bara karariyordu. Hafif bir yaz yağmuru çîselemeğe başlamlştl. Genc kadln topraktan çlkan o slcak güneş ve ot kokusunu derin derin İçine çekti. Şoför Hakklnln annesinin gramofonu susmuş, karşl bakkalln lşlğl ölgün ölgün parlamağa başîamlştl. Fakat karanllk henüz tamamile İnmemişti. XJ2akta tepede, ufuk yarlyarıya bulutlardan temizlenmiş, iyi bir yüz gibi durgun, koyu bir mavilik İçindeydl. Toprağa düşen yağmurun hafif ahenkli sesi duyuluyordu. Genc kadln birdenbire İçinin genişediğini duydu. Oraya gitmek, tekrar oraya çlkmak, toprak kokusunu, yağmuru, çiçekleri tabiatl daha yaklndan duymak, onlara karlşmak.. Yavaşça ürperen omuz'arlnl tutarak odasindan bir ceket almtk için pencereden çekildi. soğuk ifadeydî! Aldığı maî<îen memnun olmlyan bir tüccar tavrlle yazllmlş bir mektub.. Bu adam terbiyeli, bu adam nazik, öyle mi? Sanki evlenmemiş de, taş bebek almlş gibi... Gönül eğlendirdikten sonra bebeğini klrlp atan ve üstelik şikâyet ed«n şlmarlk blr paşazadeye benziyor. Ve sen hâlâ onu müdafaa etmek istiyorsun! Kizln, karan aîdlğlmlzl söyledlğimiz zaman nasll boynuma atldlğlnl, geniş blr nefe3 aldlğlnı görmedin mi? Melek Hanlm elini uzatml?, düşen iri damlalara avcunu açmlştl. Yüzü hep o kederli, endişeli, mana İçinde kocasınln sözlerini duymamış gibi: Sen şimdi dedikodularl dinle, dedi. Kasaba burasl.. Zehra için söylemediklerinl blrakmlyacaklar, cNiçin ayrıldl? Bîr eeneye kalmadan nlçln geldi?» Artlk o manall tebessümlere, imall suallere tahammül edebilirsen et.. Ah bu Balionda Yusuf Bey lslanmamak için bahal açma bey. Nasll harab olduğumu iskerrleslni geriye doğru çekerek! gönnüyor musun? Günlerdir bunu ko Para olunca işler ne çabuk yürüyor nuçmaktan helâk oldui. Uykularimda diye tekrar konusmaga basllyordu. Bo blte rahat değllim. Geno, iut Mr kadm, şanma kararinı almai için on be? gto buznm ne d«m«k oldugunu ıen de bilmez kâfl geldi. Fakat Celâl Tahslnla gönHanl s«ln|« b*»lna slk nk dederdiği o melrhrrju «ıratemjysfafe. O tM eiknlfy'öt mu, kaJttm hoo şllamak lâzlmdlr... olduğu gibi bana tekrar koca ml arıyaB^nim böyle karmakanşık lâklrdllara, caklar? Fakat nasll olur!? İmalara akllm ermiyor. Hayır hiç birini Acl bir sesle kendi kendine gnldfi, niamlyorum. Yalnlz klrılan bir hayat ı Ahmedİ hatlrladı. Esmer, yanlk yüzü, lduğunu görüyorum. Klzlml aidllar, İri vücudü ve saf bir hayvanlnki gibi Saf, temiz, neşe ve iyüikle doiu bir hal iyi gözlerile onu düşündü. Omuzlarmdan de onu gönderdik. Bize nasll, ne halde İğrenmeğe benzer bir ürperme gelip ade ediyorlar! Hanlm klzımın gözlerin geçtl. Haylr, artık o küçük klz değildi. deki lşlğln söndüğünü, onun taze bir Ahmed, yahud bir başkasl, ondan biraı çiçek gibi solduğunu görnıüyor musun? daha İyisi^. Hiç biri olamazdl. Kalbindeki o yara derinden derine slzlamakt» Yazan: PERtDE CELÂL Melek Hanlm da ayağa kalirtılştl: Blrak, bunıarı blrak diye, söylen kanamakta devam ediyordu. Osmanla luyor. Eskisi gibi değil ki.. Ama nasü di. No kadar konuşsak elimizden ne ge yüzü henüz hayalinde taptaze duruyor. söylersin.. Zaten yarall bir İnsan.. Sen lir? Biz şimdiki vaziyeti, onun hayatlnl du. Nekadar çabalasa, uğraşsa, onu ora. de herşeyi ben yapmlşlm gibi durUp düşünmeliyiz. Evet, hakkin var. Onu dan silip atmağa imkân yoktu. Tek durup imall bir söz, bir sitem ortaya ;önderrremeliydik, yanllş hareket ettik. inardığl, güvendiği kimse.. O da İhanet atmasan olmaz. Anaylm ben, böyle ol Fakat şimdi ne olacak?. Bu küçücük ka etmi^ti, onda da aldanmlştl. Artık his sun İster miydim? Münire mektubunda saba da böyle genc, dul bir kadln ne ya kircseye inanamlyacağlnl, kimseye açlk «O kadar yalvardlm, öiyor, kocaslnı, par, nasll yaşar? Ben bunu düşünüyo bir kalb, şüphesiz gözlerle yeklaşamlya» cağlnl anlıyordu. Fakat ne yapmall, evini blrakmasln diye o kadar söyle rum. ne yapmall? dim..» Dinletememiş ki.. Zehra sessizce bir hayal gibi balkonun önünden kaymlş, merdivenlere Yusuf Bey İskemlesinden kalkmlştı. Kasabada, evinde sükunet bulacağlnl, Tekrar uyanan hiddetini yenmek İster koşmuştu. Annesinin son sözlerini duy kendisine geleceğini sanmlştl. Haylr, bu du. gibi alçak bir sesle: İmkânslzdl. Geçen şeylerden sonra muıBu küçücük kasabada.. Gene, dul bir vazenesini kaybetmiş gibiydi. Geçmis Hanlm yetişir dedi. Kaçtlr sana söylüyorum: Eğer klz kocasmdan, evin kadln ne yapar, nasll yaşar? Ben bunu korkuncdu, İğrencdi. Fakat gelecek de karanllk, keder ve şüpheyle doluydu den memnun olsaydl blraklr kaçar mly düşünüyorum.» Genc kadln sokakta bir an geri dön Oradan kaçmiştl, bur3di 'se duramlyadl? Sen o soğuk, kendini beğenmiş adamln yazdıilarmı okumadm ml? Yanlış nrek kararı içinde etraflna baklndl. cağlnl anllyordu. Karanllk b'r kuyuya bir izdivac yapmlşmlş, hataslnl idrak Kalbinde sebebsiz bir heyecan, garib bir benziyen zamanm İçinde çlrplnıyor, çaediyormuş. Zehra ile ayrl ayrl âlemlere korku vardl. «Genc, dul bir kadan.. Ka ballyor ve boğulmak üzere olduğun» meriublarmls. Birlikte yaşamalarına saba^ Bu sözleri kendi kendine tekrar hissediyordu. İmkân yokmuş. Kendisi her fedakârlığa etti. Annesinin ne demek istediğini bilirazlymlş, yalnlz İşler gürültüsüz, sessiz yordu. O kasabada nice böyle dullar gö'.'rr.üştü. Sokağa çlkamlyan, erkeklerYusuf Bey balkon kaplslnl kaplyaa halledilmeliymiş.. Görüyor musun! Bu efendi bize nere den bucak bucak kaçan ve blr günah karlslna seslenerek: Bak gene gidiyor diyordu. Depode ise «Klzlnızl alln, üstelik para da kâr gibi kendisini sakllyan, unutturan ya!. Her zaman oraya gidiyor. SankJ vereyim» diyecekti. Münire ne diyor? genc kadmlar.. kaybettiği bir şeyi aramaği gider gibi. Yavaş yavaş şosede yürürken: Açikça söylemiyor mu? «Bu yenhş bir «Ben de onlardan biriyim? diye, dü Yağmurda ıslanacak, ona mâni olırallylddia üzerine kurulan blr izdivacdı. Böydık. iArkatı vaft le gdbok boıulmestol biraz da tabil kar ştedft. ŞtmdtMiimM, Kasabada