27 Ocak 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Fatma Fuad uiicüyener'in KOLAY YEMEK KİTABI Türkiyede îistünü olmlyan bir İhtısas eseridir. Her mutbahı ıhya eder. 8 inci tabl çlktı. 140 Kr. net. fANADOLU TÜKK KİTAB DEPOSU) C\) nCI yil On " umhuriyet SâyiT OOöO r Jean Ma enoc Telgraf ve mektub adresi: Cumhıuyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. TaJuir heyati: 24298 İdare ve Matbaa kısmı: 24299.24290 İSTANBUL CAĞALOĞLU P 8 r S 6 m D 6 2 7 İKİnCI ' . . . Tercume eden: Nefîs blr aşk ve macera YAKINDA ÇIKIY I 944 AHMED HALİD Kİ Bulgaristanda Temerküz kamplarıkuruldu Leh hududları davasında orduda isyan şayiaları var Ingilterenin noktai nazarı Başvekilin Sobranyada beyanatı: «Yunan ve Sırb topraklarında fütuhat için değil, Eden'in beyanatı: "Hudiıdların tadili için iki tarafın asayişi temin için bulunuyoruz)) muvaf akati lâzımdır, demiştik. Siyasetimiz değişmedi,, Washinşton 26 (a.a.) Resmen blldirildığme gore, Sovyetler Birlıği .Amerikanın Polonya Rusya ihtüâfında tavassutt?, bulunmak teklifınl kabul etmemişlerdir. Muhalefet liderlerinin talebnamesi Londra 26 (aa.) Bltaraf kaynaklardan aldığlmlz haberlere göre, Bulgaristanda bir çok garnizonlarda isyan çlkmlştlr. Ordu İçinde beyannameler dağltllmektadlr. Bu beyannamelerde şimdiki hükumete karşl isyan edilmesi için davet vardlr. ngiltere fle İspanya ajasında,ki munasebetler son zamanJarda bir hayli gerginleşmiş bnlunuyor. İlkönce Londra gazetelerinin giriştlfi bir taarruz hamVsile başlryan münakaşalar, gunden gune İngiiiz hukumetini de harekete gclirecek derecede kızışma alâmetleri gostermektrdir. Kısaca soylemek lâzım gelirse, Ingilizler, İspanyanm tarafsızlık hnknknna uygiın hareket etmediginden şikâyetçidirler. İspanyaya girmcsine müsaade edilen harb eionomisi bakımından lüznmlu bazı maddeleri İspanyol hiikumetinin gizlicr Almanyaya gönderdiğini söylüyorlar; tspanyol casuslannm wnnb Amerika memleketlerinde Almany» hesabma casn'luk, tahrtk. sabotaj gibi Işlerle ugraştıgını iadia ediyorlar; İspanya bavalarında Aiman ncaklarmm dolaşmasına göz yumuldugnnu ileri sürüyorlar. İki memleket arasmdaki münasebetlerin nonnal kadrodan çıkıp taşabilmesi için bu ve buna benzer misaller kâfi midir, bilinemez. Amerikadan ge!en petrolu, ki miktan zaten çok degildir, İspanyol hükumeti sahiden Almanyaya kaçırıyor mu? Kaçınyorsa bunn kim gormuş ve nasıl ispat etmiştır? Centıb Amerikada Almanya hesabına çalışan adamlar varsa ve bunların bir kısmı İspanyalı ise, bunun mes'ulu, İspanyadan önce cenub Amerikada adı geçen devletler olmak lâzım gelmez mi? İspanya havalannda vızır vızır Alman nçaklan dolaştığına inanmak da gıictür. Tektük vak'alar oluyorsa, ayni nisJıet altında karşı taraf da buna iştirak edebilir demektir. Nitekim bu gibi hâdiselere İsviçrede zaman zaman raslanmaktadır. Harbin her yana yayıldı&ı bn sıralarda tarafsız blr devletin, kendl göklerine, oradan kuş uçnrtmıyacak derecede hâkim olabilmesi imkânsız sayılır. Doğrnsnnu soylemek lâzım gelirse, harb başlangıcmdanberi İspanya hükumeti tarafından giidulen politikanın ana hatlanna bakarak, bn devletin. dnrup durnrken İngiltere aleyhine bir takım snikasdler tasarlıyacagma akıl erdirmek güçtür. Harbden önce fiç yıl kadar süren ibtflâl devrinde, İspanya, bir nevi tecrübe iahtası olmnş, bir çok biiyük devletler İberik yanmadasında şimdiki harbin kiiçük mikyasta bir manevrasım başarmışlardı. Her iki tarafa dışandan yapılan yardımlar yüzünden Madriddeki hükumef, Moskovanın, Franco da Berlinin ve Komanın bir aleti, bir oyuncağı sa. yılıyor ve öyle gösterilmek isteniyordn. Fakat dünya harbi başladığı zaman, ihtilâli tamamlayıp İspanyaya hâkim olmnş bulunan General Franco, bir çoklarının sandıgı gibi Almanya ve İtalyanm emirlerine körü könine uyan bir kukla olmadığını hareketlerile gösterdi. Hatta Fransa yıkılıp da Alman ordnlan Pirene hndudona dayandığı günlerde bile tnttnğu yoldan aynlmadı. O zaman harbin kısa süreceğine ve Almanya tarafından kazanılacagına dair ortalıkta kuvvetli bir kanaat vardı. Böyle düşündügü için Mussolini İtalyayı harbe sokmnş, Fransayı arkadan vnrmağa kalkmıştı. Hitler'in adamı oisaydı, Franco, asıl o günlerde «fırsat bn fırsattır!» deyip harekete geçmez miydi? Pirene eteklerinde bekîiyen Alman ordusnnun, İspanyollarla biriikte Cebelitangı zorlaması, şimal Fransız Afrikasının ele geçirilmesi, Demokrasiler hesabma her halde çok daha güç vaziyetler dofnrabilecek bir teşebbüs olurdn. İngiltere, harbin daha başlangıcmda, en kıymetü diplomatlarından birini, Su Samuel Hoare'u Madride çöndermekle İspanyol tarafsızlığına o sıralarda ne kadar kıymet verdifcini söstermistl. Sayın dipiomat, Franco'nun yamn(faki# güç vazifesini rîdden büvük blr mnvafıakiyetle başard". O"nn vcrînie İngiltere İspanya gerpliğinin icyüzii nedir ? O D Mr. Anthony Eden Sovyetîer teklifi niçîn reddettiler? Washington 26 (a.a.) Amerika Hariciye Nazın Mr. Cordell Hull, gazeteciler toplontlslnda Rusya Polonya meselesinin halli için Amerika taraftndan yapllan tavassut teklifine Sovyetler Birliği hükumeti tarafından verilen cevabl blldirmiştir. Sovyetler, mutad teşekkür cürr.lelerinden sonra, vaziyetin böyîe bir tavassuitan istifadeye imkân verecek olgunluk derecesini henüz buHıadlŞl mütaleaslnda bulunduklarlnl bildirmektedirler. Temerküz kamplan yeniden ( kuruldu Sofya 26 (TP.) Bulgar Dahiliye Nazlrl Hristof, t^merküz kamplarının yeniden iurulduğu ve şimdiden birçok şahlslarln oraya sevkolunduğu hakklnda gazetecilere demecde bulunmUştur. Nazlr geçen hafta nihayetinde Sofyada 2 sivll şahsln vuruİTuş olmasmin tethişçi hareketlerin yeniden canlandlğlna alâmet olduğunu, bundan dolayl Sofyadaki polis tedbirlerinin şiddetlendirileceğini, saat 18 den sonra umumî yerle Arkast Sahife J S2. 2 d« Şark cephesinde Leningrad muharebesi şiddetle devam ediyor 11 gün zarfında 40000 Alman subayı ve erinin maktul düştüğü bildiriliyor Moskova 26 (a a.) Sovyet tebliği: Leriııgrad eephesi ku\Tetlerl taarruzlarlna devam ederek 25 sonkânun gecesi Gaçîna (Krasnogvardeisk) sehir ve âem'ı^/olu kavşağlnl hücUmla zaptetmişlerdir. 26 sonkânunda, Gaçina'nın cenub ve cenub batlslnda taarruzlarina devam eden kuvvetlerimiz bir miktar meskun yeıi ele geçirmişlerdir. Ttsno'nun batl ve şimal batlslnda düşmanln mukavemetini klran klt'elarırr.lz bir çok meskun mahalli zaptetnişlerdir. Leningrad eephesi kuvvetlerimiz 14 sonkânunla 25 sonkânun araslndaj taarruz hareketlerl esnaslndn Almanlara şu kaylblarl verdirmislerdir: 10 piyade tümeni bozguna uğratılmış ve iki başka tümene de ağir kaylb'.ar veriirllmiştir. Daşman ölü olarak 40,000 subay ve er îcsybetmiştir. 3000 esir allimıştır. Novgorod'un şimal batl, batl ve cenub batlslnda klt'alarlmlz taaıruzî hareketlerine devaıp etmişler ve 11 mes'cun yerle bir şLrer.difer garlnl işgal etmişlerdir. VLnniza'nm doğusUnda ve KrisiinovTde foto ile dön Ceraylrden İstanbnla verilen resim: Müttefiklerfn müteakıb aldıklan Anzio şehrlnin harab görünüşü • • • • Arioası Sahife S. Su. 3 te Romanm cenubnndaki çıkartmayı. • •. İhtiyacımıza yetecek şekerimiz var Gelecek senelerde daha bol ve ucu2 şeker bulacağız Şeker Pabrikaları şirketi tarafından hazırlatılmış ve san'atkâr Münir Hayrl Eğelı'nin rejısörlugü ile vucude getırümış olan filim dun matbuat erkânına Beyoğlunda Ar sinemasında gösterilmıştir. Büyuk ve yerinde fedakârhklarla ortaya konan bu filim memîekette şeker sanayiimn inkişafına dair çak alâka celbeden malumatla doludur. Halkın en esaslı gıda maddesl olarafe dauna aradığı ve muhtac olduğu sekeTin nasıl imal edıldigi ve nelere mal olduğu bu filimde istatistıklerle, resımlerle gösterilmektedır. Son senelerde bir aralık düşuklütc gösteren grafık, bıliıassa 943 senesında göğuslerımızı kabartacak fevkalâde bıt yükseklik kaydetmiştır. Cumhunyat hükumetınln oancar ziraatine tatbılî ettiği politıkasının güzel bir neticesi olan bu artış, boyle devam ettiği takdirde, gelecek seneterde daha ucuz va bol şeker bulmamız mümkün olacaktiE. Bu arada yapüan bazı dedikodrilan ön« lemek için şekerin vesikaya tâbi tutulacağı haberlnin asla doğru olmadığıni bildirelim. Şeker, bu sene her zamandan daha bol olmuştur ve bütün memld ketin istihlâklne yetecek şekerimia vardır. Almanlar Italyada geri çekilmeğe başladılar Müttelikler, Cassino şehrine girdiler Almanlar Romanı n cenubundaki köprübaşında büyük meydan muharebelerinin başladığını söylüyorlar Sekizinci ordu cephe'inde bir çok Cezayir 26 (a.a.) Şimal Afrika Mııttefikler umumî karargâhlnln tebli devriye çarpişmalarl olmuştur Esirler aldlk. ği: Cassino düştii B^sinci ordllya mensub Fransız kltCezayir 26 (a a.) Beşinci crduya alarl, Cassino'nun birkaç ki'ometre şimal batlslnda bulunan ehemmiyetli tepeleri ele geçirmek İçin düşn^anla, değ:şik safhalar gösteren bir mücadele yapmaktadlr. . Cassino kesiminde Amerjkan klt'aları mayin tarlalarınl geçerek ilerlemektedir. Şimal kesiminde İngiliz ve Amerikan klt'alarl, düşmanin gitîüçe artan mukavemetine rağmen İlerlemeğe devam etmektedirler. bağll Amerüan keşii kollari Cssîino şehrine girmişlerdir. Bu, Almatfarln cenub cephesinden çekilmekte olduğunu gösterir. Arkası Sahife 3, Sii 2 de isviçre, ânî bir taarruz beklediğini söylüyor Berne 26 (a.a.) Britanova: İsviçre Mudafaa Nazırı M. Carl Kobelt, dun iradettiği nutukta, luzum görüldüğu takdirde, derhal müdafaa tedbirlerı ıttıhaz edıleceğmı soylemiştir. Anî bir taarruz veya uzun müddetfcenberi hazırlanmış bir istilâ vukua gelebıleceği gibi, İsviçre ordusu da, yabancı bir ordunun yolunu kesmek maksadile harekete geçmeğe davet edilebi'ir. Nazır, dakıicadan dakikaya yeni hâdiseler çıkması ihtimali dduğunu ve îsvıçrenin hazırlıklarmı terketnemesı gerek. tiğmi ilâve etmiştir. Isvıçrenın tahkımatı ve ordusunun mevcudu, büyuk olçüde arttırılmıştır. Halen 525,000 kişidoi fazla bir kuvvet silâh altında bulundurulmaktadır. Arkast Sahife 3. Sü. 5 te Beyaz zehir yapanlar Mecidiyeköyünde meydana çıkarılan şebekenin ortakları da dün yakalandı Cumhuriyet';„ Yeni Romanı Vicki Baum'un 1943 sonunda çıkan eseri ı MilletMecIîsf 6 ttıarta kadar tatil Dünkü toplantıda \ kabul olunan ' kanunlar ı Ankara 26 (a a ) Biiyük Mıllei Meclıs bugün doktor Mazhar Germen'ın başkenlığmda tcplanarak Orman, Vakıflar, Devlet Demıryolları ve Posta Telgraf ve Telefon Umum Müdürlükleri 1943 yılları butçelerinds değışiklık yapılmasma aid kanun lâyıhalarıle hububat borçlarmı ödıyeraemi? olanlarır affına ve tnhısarlar Umum Müdürlümütedavil sermayesinin arttınlmasma dair kanun lâyıhalartnı müzakere ve kabul eylemiştır. Mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri teşkıhne aid kanun lâyihası da encümene geri verilmiştir. •Kabul edilen bir takrir ile Meclis gelecek toplantısım 6 ınart pazartesi bırakmıştır. E.THİyet müdürlüğü kaçakçlllk şubesi memularl tarafından evvelki gece Mecidiyeköyünde bir eroin İmalâthanesİ meydana çlkarıldlğınl yazmlştık. T&hkikat esnaslnda bu fabrikada Osman ve Hüseyinden başka Haşim ve Ramiz edlarlnda İki kişinin daha alâkasl görü Arkast Sahife 3. Sü. 5 te Kendi kendimizi tenkid: Bitmiyen tecrübe Yedi aydanberi gunde bir kac kere ayni cumleyı duyuyoruz: Burası tecrübe yayını yapan İstanbul radyosu... İstanbul radyosu 1/6/943 tarıhinde faaliyete geçmıştir. Bu faalıyet devresmden evvel de bir hayU denemeler yapılmış olacağma göre, demek kı bir senedenberi İstanbul radyosunun duzgun şekilde neşrıyatta btılunması için tecıubeler icrasüe uğraşmaktayız. Yanlış bılmiyorsak başarilacak İ5 bütün dünya şehırlerinde, bu meyanda Ankarada da nümunesi bulunan adeta harcıâlem olmuş bir istir. Yeni bir koşif, bir ihtira önünde değiliz. Bu vaziyette hâlâ tecrübe ile meşgul olduŞumuzu günde bir kaç kere bütün dünvaya ilân etmek bize biraz ayıb oluyor, gibi gelmektedir. Kaldı ki, İstanbul radyosunun tesisatı zaten mevcuddu Evvelce kurulmuş, İŞlemış ve seneler^e çalışmıştı. Bir Avusturyalı kadının bu harbdeki hayatı Çeviren: İLHAMİ SAFA Birkaç güne kadar NADtR NADt ^ Arkası Sahife 3. Su. | f« j bashyoruz İhbkâr yaptığmdan ötürü beş lira ağır para cezauı verip gözyaşı döken bir zavallı yatandag!..