19 Kasım 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

O It I O \ RADYOLARINI TERCİH EDİNİZ. 20 nci yıl sayı: 6919 u m h u r i vet ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mefctub adresi: Cumhuıyet İstenbul Posta kutusu: istanbul No 246 Telefon: Bajmuharrir: 22366. Tahrİr heyeü: 24298 İdare ve Matbaa klsml 2129924290 ClJfîlâ 19 r A. CABİR VADA BOĞÂZİÇİ KO Boğaziçini seviyo: hususiyetlerine ve kınız varsa derin bi: bu kitabı beheme' ÎEDİGÜN neşriy Boğazın bütün alılarına meraahsulü olan Jıslnlz 1943 Balon mn ? Değil mi ? arkta btiytik Zitomir kesimindeki Alman taarruzu Rusları durdurdu Kızılordu, Korosten ve Reşitza şehirlerini zaptetti, Gomel ve NevePde tank muharebeleri oluyor Moskova 18 (Tass) Sovyetler Birliğı Mareşalı Başkumandan St?lln, bugün General Rokossovsky ve General Vatutin'e hitaben ıki günlük emir neşretmiştır. Stahn, bu gunluk emırlermde Reşıt. za ve Korosten şehırlerinin Kızılordu taraflndan bugun hucumla zaptedıldiğmi bıldirmekte ve bu zaferi krizanan kıt'alara teşekkur etmektedir Bu zafer bu akşam Moskovada 124 topun 12 şer salvosile tebcil olunacak ve Reşitza İle Ko•rosteni kurtaran bırlıkler bundan böyle bu şehırlerin isimlerini taşıyacaklardır^ TARİH KONGRESI Berlın 18 (T.P.) Alman Propaganda Nazırı Dr. Goebbels «D&s Reiclı» gazetesmm son nushasında «Bu narbın sırrı» başlıklı yazısında dıyor kı: «Düşman tarafmm efkân umumıyesı, Almanların maruz oldukları büyiııc ımtıhanlara bu harbde nasü btr sukunetle tahammül eylediklerine hayret aunektedır. Nasyonal sosyalist cereyamnın Almanj'ada vücude geürdiği büyüls ter Arkası Sahife 3 Sü. 4 te bıye işı şimdi meyvalannı verm2Ktedır Arkası Sahtfe 3 Sü. 4 te Uğrunda mücadele edılen prensıolere, asıl bu prensıplerin ağır haricî imtihanlara maruz olduğu zamanlarda sadık kalmalıdır. Eğer bu harbi biz müdafaa etüğirni2 fıkır ve goruşün verdıği huzur ve emniyet çevresınden hareket ederek sevk ve İdare etmeseydik halimiz ne olurdu? Bu harb, yalnız askerî bakımdan varlığımızı Arkasr Sahije 3 Sü. 4 te müdafaa iradesini kullanmamızı istilzam etmekle kalmamakta, bılhassa gerek karşıınızdaki düşman âlemine ve eerek nefsimize karşı manevl uyanıklığunızı da ; istemektedir. Harbin askerî bakımdan sevk ve 1daresintn sivasî güdümle de tamamlanması Ş3rttlr. Biz Almanlar siyasî bir millet Berlın 18 (DaD) Leros adasmın uçurmuşlar ve bir mühimmat deposu. olmak üzereyiz. Bu ameHye. cereyan et Arkast Sahife X Sü 6 da Almanlar tarafından ışgall akıbinde nu tahrib etmişlerdır. Bu baskını yapan tngiliz komandoları Alman hava kuvvetlerı Sı^m adasma karşı da taarruza başlamışlardır. Ada hiç kayıb vermemışlerdır. halen Alman pıke uçakları tarafından News Chronicle'in mütaleası şıddetle bombardıman edılmektedir. Al. Berlin 18 (EP.) «New= Chronlcle» manların bu adayı da ışgal ederek Ingi. adındakı İngiliz gazetesi Leros adasınln lizleri Ege denızınden tamamile çıkart. sukutunun Türkıye üzerınde gayrimtisamak i^tedıklerı anlaşılmaktadır. id tesirler uyandıracağındjn endişe ede. rek şoyle demektedir: tngiliz komandoları Sömbekiye «Eğer Türkiye harbe girnek ihtimalini bir baskın yaptılar düşünmüşse İstanköy ve Leros adalarınLondra 18 (a.a ) Kah're radyosu. da ıslediğııruz ağır hatalar bu takdirde nun bu akşam haber verdığıne gore, dahi Türkiyeyı vaziyeti bir kere daha tngılız komando kuvvetlerı 12 adadan gözden geçirmeğe sevkeJecektİr.s Sombekı adasma karşı bır baskın yap. Leros'un zaph İngiliz matbuahnı mışlardır. Üç komando grupu Sombeki meşgul ediyor de karaya çıkmışlar ve şehre gırerek Londra 18 (B.B.C) Bugün, tngiliz 14 kışılık bir asker grupunu esır etmiş. matbuatı Leros adasmın Almanlar taraler ve duşmamn umumî karargâhlnı fmdan zaptı meseleslle ve doğu Akdeniztahrıb etmışlerdır. Adadakı elekrtnk Mussolmi, AJman a«kerleri tarafından kıırtanldıklan soıııa Hitler'ın ı santrall hasara uğratılmıştir. İngiliz ko deki harbm bugünkü durumile ır>°şgul Işıargeftıında. (Eski İtalyan Başvekili sağ tarafta basit bir sivıl mandolan 6 mavnayi di^ımitle havay a Arkası Sahife 3. Sü. 6 da k f t t i d gör$lmektedif) arbin etrafımızda dolaşin çehresine o kadar alıştı ki, jer yerinden oynasa otelere bakmağa her zaman lüzum garmuyoruz. Balbuki etrafımızdaki harb asıl harbin sadece bir safhasmdan ibaretlir. Asıl harb ise, butun dunyayı içine alan eşi gorülmemiş, muazzam bir faciadır. Uzakşarktaki son deniz mubarebesine dair, bırbirini tutmıyan aykın haberler ahyoruz. Saiomon takım adalarına ald muhim bir stratejik nokta olan Bougain ! vüle adası yakınlannda buyuk bir çarpışmadan bahsedildi. Japonlar borada Amerikan donanmasının bel kemiğini fcırdıklarır.ı iddia ederek arka arkaya bir Buru rakamlar vcrdiler. Zırhlı, kruvazor, açak geraisi ve torpido olarak Amerikan kayıblarını bildiren bu rakamlar o kadar yukscktir ki, eğer doğru ise, Usln Okyanustaki Amerikan donanmasının yan yarıya zayıfladığına ve dolayısile Aır.erikan harb gucunun yuzde elli nisbetinde eksildigine hukmetmek icab edecektir. Fakat önümiize sunulan rakamların yuksek olması, Japon iddialarının da mutlaka doğru olduğu manasına gelemez. Bahusus Amcrikalılar, şiddetli ve kesin bir dille bu iddialan yalanlamakta ısrar ediyor, Japon zaferini bir hayal oyunnna beıızetmekten çekinmiyorlar. Bn vaziyet karşısmda tarafsız dünya efkân ne yapsın? Doğrusunu soyleraek lâzım gelirse, barb başındanberi Japon tebüğleıinde bazı aşırı mubalâğMara raslanılraamış değildir. İzahı kolay olmıyan sebeblerden öturü, Japon başkomutanlığı nedense zaman zaman bu çeşid mubalâgaları liiKızılordu zuralu goruyor. Fakat bu seferki gibi (on saffı harb gemisi, yedi açak gemlsi vesaire... batırdık, duşmana Pearl . Harbour'dakinden daha buyük bir darbe ind>dik) tarzrıda muthiş bir mubalâgaya Japonlar şimdiye kadar hiç başvurmamışlar, hele boyle knru İddialan vesile bilerek kendi memleketlerinde bayram yagmaga kalkıştnamışlardi. Bu iddialardan h!ç birini kabni etmlyen Amerikaldar, Japonlann bn işten bfklediği menfaati şöyle iıah ediyorlar: Bir yıldanberi taarruzdan mildafaaya çekllen Japonlar, Istilâlan altında yaşıyan kavimler& karşı prestijlerini kay. betmekten korkuyorlar. Bugünlerde Tok. yoda toplanan Asyalı mllletler kongresi vesüesile bir zafer balono uçuruvenneyi bn baktmdan faydalı bnlmuş olacaklardır. Biz, yukarıki Amerikan izahının da ne dereceye kadar doğru oldufunu ölçecek vaziyette değiliz. Talnız şu var ki, Bougainvilie hâdisesi karşısında eihan efkârının uzun zaman karanlıkta kalnıası imkânsızdır. Japonlar Pearl Har~ bour'u da golgede bırakan eşsiz, maazz a m i i r zaferden bahsediyorlar. Havsalaya dehşet veren gemi kayıblarını teker teker araştırmak, kontrol e t . mek zahmetine boşu boşuna kaUanmıyahm; eğer Amerikahlar sahiden bu de. rece feci bir yenilgiye n£radılarsa, bunun umumî harb gelişimi üzerindeki tesirleri derhal kendini göstermek lâzımdır. Birleşik Devletier, Pasifik ordnsu nzun zamandır metodlu bir taarruz plânile Saiomon takım adalanm bir bir ele geçirmeğe çalışarak, bir yandan Avustralya üzerindeki Japon baskısım orta. dan kaldınyor, bir yandan da Yeni Gine ve Holanda Hindistanı gibi cenub Pasifik'teki bölgelere doğru adım adım yaklaşıyordu. Japonlann İddia ettiği şekilde ağır kayıblara nğnyan bir ordu, faarrnz şoyle dursun, mfidafaa imkânAnkara 18 (R.G.) BugUn gelen halarından büe büyük nisbette mahrum kalacağina göre, önümüzdekl günler zar. berlere gore, Mussolıni Hıtlerm umumî fında Pasifikte Amerikan kuvvetlerinin karargâhına, gıtmi|tir Evvelce İKI şefın bu bocaladığını belirten deniz, hava ve ka luşmalanndan sonra büyük hâdıselere ın ra hareketlerine şahid olursak, Japon tızar olunurdu. Şımdı ise Mussolınirün, bir iddialarının kıstnen olsun doğru!u^una memur halıne gelmış olduğundan, kendi hukmetmek mümkiin olabilecektir. Yok, idaresınde bulunan şımal İtalyamn va. TJzakdoğndaki harb vaziyetinin eski zıyeti hakkında malumat vermek üzere tempodan ayrılmadı|ını görörsek, o id Hîtlerin nezdıne gittıği muhakkakMr diaların ya çok miibalâgralı, yahud da Şimalî İtalyada büyük çarpıjmalar Berne 18 (a a.) Bu sabah, İsvıçre baştanbaşa bir hayal çocugu oldnğona hududu yakımnda Ponte Stressa'da 1hep beraber inanabillriz. NADİR NADİ talyan vatanseverlerile Alman askerleri* Kongrede muzakereleri idare eden ve komışanlardan: Hikmet Bayur, Bayan Âfet, Şemseddin Günaltay Dttnktt içtimada Birçok ilim adamları, mühim tezlerini izah ettiler Ankara 18 (Telefonla) Tanh kongresı A \e B seksıjonlan bu sabah saat 10 da toplanarak çalışmalanna devam etmışar .Umumî heyet oğleden sonra saat 15 te asbaşkan Bayan Afetm reısliğmde ıçtıma etmış ve şu teblığlerı dinlemıştır: Cezayırin işgali \e Mehmed Ali «Türk Tanh Kurumu genel sekreten, Konya meb'usu Ord. Prof. Muzaffer Goker». OsmanU kanunnameleri «Türk Tarih Kurumu üyesi, İstanbul üniversitesi İktısad Fakültesi profesorlerinden, Prof. Ömer Lutfi Barkan». Garbî Anadoîunun atikiyatı «tstanbul Üniversitesi tarih profesorlerinden Prof. O R Davies». Frikyada Yaalıkayada 1937 den 1939 s piyadeleri bir nehrl geçmege çalışıyorlar Framaya ihtar! Mısır, Atlantik Almanlara mühimmat yapan 36 şehrin bombardıman edileceğini Londra bildirdi General Giraud da Savaşan Fransızlar Başkumandanlığmdan istîfa etti beyannameslni imzaladı sinde bulunuyor ğl: Zitomir ve Korosten çevre'erınde çok kuvvetli Alman karşl taarruzları de\am etmektedir. Düşman d ı r bir kes.mde çok büyuk sayıda tank ve piyade kuvvetlerl toplamış ve ufradığı kayıbları hesaba katmaksızın bu kuvvetleri savaşa sürmüştür. Gunün sonlauna doğru blrLklerimiz, sayıca yüksek düşman kuvvetlerirun baskısı altırda mi'teaddld meskun yerleri terketmek zorunda kalmışlar ve yenl mevzilere çek^mişlerdir. Başka bir kesimde düşmanın 7 karşı taarruzu püskürtüimüştür. Bu arada 23 Alman tankı ve 6 seyyar top tahnb ounmuştur. Dinyeper dırseğinde AİTianlar 2000 kişi kaybetmişler ve yaptıklarl dort karşı taarruz sırasında 19 tanklan tahrıb edllmişir. Karşı taarruzlarm hepsl akım almıştır. Ruslar, Zitomir'de yeni mevzilere çekildiler Moskova 18 (a^.) Sovyet ek tebli Alman tebliği Kral Faruk, Arab meıeıleketleri için tam bir istiklâl temenni Führer'İn umumî karaıgâhı 18 (TP.) . Alman ordulan başkumatıdcnlığının resmî tebliği: Sovyetler dün de Dinyeper dırseğinde Dinyeperopetrovsk'un cenub batısında ve Krivoirog kesimi şimalinde be\hude taarruzlarına devam etm'ştır. Bu bulgeerde cereyan eden çok çetin ve duşmans fazla zay.at verdiren savaşlar sonunda, Arkası Sahife 3. Sü 5 te Mr. Hull'e bakılırsa... Dun, Moskova konferansına dair bir notuk söyliyen Mr. Wandell \Villkie Arkast Sahife t SZ 2 de MUSSOLİNİ Hitlerin umumî karargahında Şimalî İtalyada vatanseverlerle Alman askerleri çarpışıyorlar Londra 18 (a.a.) Bütün Mütteflk radyolarl Fransız mil'etıne hitaben yrptıkları yenı bir lhtarda, Aimanya hesa, Kahire 18 (a a.) Bugun parlamenbma çalışan Fransız endüstri merkezle tonun açılması munasebetıle Kralın rinin yenıden bombardıman edüeceğini mutad nutku okunmuştur. Kral Faruk haber vermjşlerdir. İçlerlııde Paris, baş geçırdıği otomobıl kazası dola\ısıle hata olmak uzere, Strasbourg, Lyon, Cler len halı ne'sahette bulunduğundan, nutmont Ferrant, İvy, Tou'on ve Lılle'de ku, amcazadesı Prens Mehmed Alı obulunan ve kutle halinde hava hücumu kumu^tur. Nutukta bılhassa söyle deyapılacak olan 36 Fransız şehrinln lis. nılmektedlr: tesı yapılmlştır. Bu hücuml'ırın gayesi c Müttefıklerine ve komşularır.a harbi kısaltmaktır. Adı geçen yerlerde, Almar. harb kudretine fayd ılı o'an mü karşı beynelmüel mes'uhyetlerı ve inesseseler, tank, top, kamyon uçak vesai sani mecbunyetlerinı uzerine almak lçın re yapan fabtikalar bornbalanacaktır. hiç bir fedakârlıktan çekinmıyen Mısır, Halkın ıHtıyatlı bulunmaıı da ayrlca kendi milll emellerim de unutmamaktadır. Emellerinın neden ıbaret olduğunu tav^iye olunrauştur. büen Mısır, bunlann gerçekleştınlmts.ne Vichy ricali arasında hıyanet faalıj etle çalışmaktadır. Mısır halkı, buLondra 18 (a a ) Vlchy rıdycsu, aun gün olduğu gıbı yarın da tam bir ısakşam yaptığı bir neşriyatta V:chy yuktıklâlden istıfade etmek istemektedır. sek memurlarile sıyasî şahsiyetler ara. Arab memleketlermın refahına yardım smda buyük ölçüde bir teınizleme yapıletmek için butün fırsatlaıdan istıfade makta olduğunu büdirmlştir eden hukumetim. her şeym üstunde oGrenoble'de bin beşyüz kişi larak Suriye ve Lübnanda nortnal vazitevkif edilmiş yetin avdeti içm sarfedılen takdire lâ'.ık Zurich 18 (a.a.) La Tribune de gayretlere iştirak etmişt'r. Bu çavretler Geneve gazetesinin bildirdiğine göre Büyük küçük bütün devletlerin müsavatına dayanan beynelmüel bir teşekkül kurul"Ikinci dünya harbini ması Gaye, hududlar da dahil olmak siyasî bir millet olduüzere bütün davaların büyük milletler ğu için kazanacaktır,, tarafından halledilmesi değildir. Washington 18 (a a.) Hariciye Na. zırı Cordell Hull, meb'usan ve âyan meciıslerimn iştırakıle yapıian bir kongre ;oplantısmda sbz alarak, Moskova konferansl ve onun neticeleri üzerinde izahat vermiştir. Cordell Hull, ortaya yenı meseleler çıkacağmı ve bu mesele'.e'den dolayı, harbin kısaltılması, hemen harb sonra. ılnın hazırlanması ve harb sonrası dun. » a temellerinin atıiması içln Müttefık• Dr, Goebbels diyor ki,.. r ALMANYA Moskovada alman neticeler sunlardır: " lerin danışıklı harekete geçmelerl icab edeceğini tasrih ile Moskovada hiç bır gizlı anlaşma yapılmadığltu be'irtmiş ve üçlü konferansta elde edilen caşlıca netin cenin, bütün sulhsever dev'.etierin hakL. miyet ve müsavatına dayanan umuml beynelmüel bir teşekkülün kurulmaa ve büyük veya küçük, sozü geçen bütün devletlerin bu teşekküle 'ştirak edetıl» meleri hakkmda mütabık kalınmış oldw Sisama Alman taarruzu başladı Arkası Sahife 3. Sü. 5 te Oniki adalarm zaptı İngiliz basmını ehemmiyetle meşgul ediyor Ing !izler Sömbeki adasına bir baskın yaptılar Bugün Sahife Akşamlan gene rakı mı çekiyorsun ?., Hayır!.. Artık içimi çekiyorum!..