13 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
20 nci yıl sayı: 6882 umhuriyet Telgraf ve mektub adresi: Cumhurıyet, tstsnbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrin 22366. Tahrir he.ro ti: 24293 İdare ve Matbaa klsmlr 2429924290 r Kösem Sultan Yazan: Kadircan KAFLl Osmanlı İmparatorlu idare eden papaz 1 heyecanlı roi İSTANBUL CAGALOCLU BUGÜN Ç I 3 BİFÎIICİtGSrîti I 943 50 kuruş. YENİ MEC Kızılordunun hızını kaybetmiye başladı Eden de gola çıktı Uçler konferansı bîiyük bir ehemmiyetle bekleniyor Bir habcrc göre MillîŞef Çan Kay Şeki Moskova içti malarında başlıca mevzuu Balkanlar meselesi teskil edöcekmis tebrik ettiler Ankara 12 (a.a.) Bagkumandan Maleşal ÇanKayŞek'in milll Çin cumhuriyeti hükumeti reisligine intihatoı dolayısüe, Reisicumhur İsmet İnönü Ue Mapeşal ÇanKayŞek arasında tebrik ve teşekkür telgraflan teati olunmuştur. Millî Şefimiz'e Yemen Meliki arasında Ankara 12 (aa.) Reisicumhur İsmet İnönü, bayram münasebetile Yemen Meliki İmaın Yaiıyadan aldiklan tebrik •e temenni teigrafma karşılık teşekfcür v ve tehasstlslerint blldlnnişlerdir. Londra 12 (Radyo) Amerika Ha. riciye Nazon Mr. iKordel Hull, Moskova konferansına Iştirak etmefc üzere yola çıkmıştır. Nazır Brezüya'dan geçtî Londra 12 (Radyo) Moskovada toplanacak üçler fconferansına iştirak etmek üzere hareket eden Amerika Haxi. ciye Nazın Mr. Cordell Hull'ün Rio de Janeiro'dan geçmiş olduğu bildirilmektedlr. Eden de haueket etti Viahy 12 (a.a.) Stockholmden gelen bir habere göre, Moskova konferana bugün yaxın toplanabilir. İyi haber alan mahfillere göre, İngiliz Hariciye Nazın Mr. Eden, Moskovaya hareket etmiş bulunmaktadır. Balhk memleketleri de konferansa gitmek istiyorlar Stodcholm 12 (TJ>.^ Estonya, Letonya ve Litvanya hükumetleri diplo. masi ve konsolosluk memurlan vaatasile Londra ve Washlngton hükumetleri nezdinde teşebbüste bulucarak, Modkovadakl konferansta temsil edüme'erinl Jşte. mişlerdtr. (Arkası sahife 3, sfi. S te) Moskova 12 (aa.) Geceyarısı Sovyet tebliği: Orta Dinyeper lstikametlnde, kıt'alanmız Dlnyeper'in sağ sahilindeki köprüba^lannı genişletmek için bundan evveıki muharebelerin cereyan ettiği bölgelerde muharebeler vermeğe devam etmlşlerdir. Vltebsk lstikametlnde, kıt'alanmız ta. arruzlarma devam etmişler ve bir çok meskun yer zaptetmişlerdir. Başka kesimlerde keşlf faaflyeti ve karşıllklı topçu düeîlosu oknuştur. Alman tebliği Führer'in um,umî karargâhı 12 (T.P.)Alman başkumandanlığınin resmî tebliği: Azak denlzlle Saporosje arasında düşmanın hücvtmlan bir gün evvelkl ka. yıblar karşısında şlddetlnl azaltmıştır. Sovyetler yeniden her taraftan püskürtülmüştür. Şark cephesinin diğer kesim. (Arkası sahife 3. sfitun 2 de) Dnieperi geçen Sovyet kst'aları, Alman mukavemeti ile karşılaşıyor Şark cephesinde Derl hatlara glren dallarla peçelenmiş Sovyet tanklan Asherî vaziyet Mudanya mtitarekesi L\ ıncı yıldonurnu merasimle kutlandi M o skova konferansı V e Şark c e phesi Avrupa ve Uzakşark kalelerine hücumlar M. Emir Erhilet İngrUtere Hariclye Nazın Mr. Eden trandan evveiki seyahatlerinden blrinde Moskova Istasyonnnda karşılanıyor Yazan : Emekli General akında Moskovada toplana. cak olan üçler konferansile şark cephesindeki Alıcan çekilişı arasında sıkı bir ilgi bulanlar var. Bunlara göre yaz ortalarmdanberi devam eden Rus baskısı, şu günlerde en nazik safhasma gelmiştir. Dnyeper'de tututunağa çalışan Alman ordusuna, Buslar, Sialingrad'danberi vuramadık. lan ağır bir darbe indirebilirlerse, Moskovada vanlacak olan kararların ken. dileri hcsabına çok daha uygun vaziyetlere yol açması beklenebilir. Bu yapılanıadığı takdirde, Moskova görüşmeleri daha ziyade harb hareketlerile alâkah bahisler üzerinde geçecek, politika mev. zularına ikinci plânda yer verilecektir. Herşey Alman mukavemetinin dereeesine bağlıdır. Londra İ2 (a.a.) Bugün Avam KaAbnanlann elâstikî müdafaa adtnı vermarasında Mr. Churchill beyanatta bu. dikleri şark cephesindeki çekiliş, son zamanlarda bn tabirin izah edemiyeceği lunarak şöyle demiştir: « Eskl İngiliz . Portekiz ittlfakma bir manzara göstermeğe başlaraıştı. Ke. limenin manasından da anlaşılacağı gihi, dayamarak krallyet hükumetl Asor adaelâstikî gerileyiş, sonu ilerlemeye vara larlnda bazı kolaylıkı'ar göstermesi İçin cak bir gerileyiş demektir. KursMa Portekiz hükumetine müracaatte bulun. Orel arasmdaki savaşlardan sonra başh nıuştur, Bu kolaylıklar denlz ticaretinl yan bu çekibne hareketi ise Polonya hu iyi bir surette himaj'eye imkân vereduduna yaklaştığı halde, yeniden ilerle. cektlr. Portekiz hüktaeti bu müracaamek şöyle dursun, Dnyeper hattinda tir. hal ve suretlerini kabul etmiş oldututunma imkânlartnı bile şiipheye dü ğundan bunlar derhaî yürürlüğe glrmlş. şiinnüş görünüyor. Ba şartlar altında, tir: 1. Kraliyet hükumeti tarahndan sözu şimdiye kadar birkaç defa yazıldığı glbi, ikinci cephe mefhumu artık manasını geçen kolaylıklar tanzim etmek için lâdeğiştinnişe benziyor. Vaktile, Rusyanın zım gelen şartlann tesbiti, 2. Portekiz silâhlı kuvvetlerlne harb yükünü hafifletmek için garbda bir cep. he açmak, Ahnanlan şark cephesinden malzemesl ve mühimmat vermek ve kuvvet ayırmağa zorlamak lüzumundan Portekiz mlılî ekonomisini himaye içln bahsediliyordu. Akdeniz ve İtalya hare. lâzrm gelen yardımı yapmak. Asor adalarmdan yapılacak olan istl. ketleri sırasında Almanya bu işi ken(Arkası sahlfe 3, ifittm 2 de) Portekiz Bafvekili M. Salazar dfliğinden yaparak Ruslara karşı dövüşen tümenlerinden bir haylisini gsrba taşıdı. Şimdi, Müttefiklerin işini kolaylaştırmak maksadile Rnslann şarkta ağır bas. ruası lüzumu ileri sürüleblllr ve nitekim Bİinilüyor da. Bununla beraber Alman harb stratejiBİnin takib ettiği gaye de henüz açıkça anlaşıhmş değildir. Bir arahk şark cep. lıesindeki çeküişhı Dnyaper'de duracağı iddiası ortaya atılmıştı. Kendi plânlanna dair Alman komutanlığı dünyaya malumat veremiyeceğine göre, bu, olsa olsa sskerlik mütehassıslannm ileri sürdüğtt bir tanmin olabilirdl. Bugfin Dnyeper hattına varılmış, fakat bazı noktalardan bu hat yanlmıştır. Kiefin yakmda düşeceği ve Kırım yarımadasmın tehükeye gireceği söyleniyor. Şiiphe yok ki böyle bir vazîyetle karşüaşır ve Almanlann Stalingraddakine benzer bir yenilgiye lığradığina, yahud öyle bir yenilgiden güçbelâ kurttıldvığuna şahid olnrsak, Alman müdafaa sisteminin aksayıp bo. caladığına hükmetmek icab edecektir. Fakat Alman başkomutanlığınm Dnyeper hattını da dışanda buakan bambaşka bir harb plânı gütmekte olması da mümkiindür. Kırımın sogukkanlıhkla boşaltıidığını ve Dnyeper'i geçen Ruslara kuvvet kaptınlmadığım görürsek böyle blr plânın var oidugrnna Inanabiiiriz. Yağmur mevsimi geluıf? çatmış olmakla beraber, harb vaıiyetinin Iflrlii şekillerde gelişebilmesi için henüz NADİR NADt Cenubî İialjada Benevente şehrinin harab sokaklanndan birinde temizlik (Ark»M gahlfe S, sütnn 4 te). jTdgraflu 8 finctt sablfemlzdedir) Asor adalarmda İngiltereye askerî üsler verildi Gepheleri gezen Âyan^azaları Chandlerin beyanatı hakkında bir tavzih nesredildi Mudanya mütarekesinin imTalandığl tarihi bina Bursa 12 (Hususl muhabirimizden) Mudanya mütarekesinin 21 inci yıldönümü, Mudanyada halk ve talebeden mürekkeb büyük bir kalabahgın iştira.kile kutlanmıştır. Vall Fazh Güleç ve Belediye reisi de bu törende bulunmuşlardır. Merasime İstiklâl marşile başlanmış, Hilmi Aktan bir nutuk söyliyerek Ebed! Şefimizin az'z ruhunu anarak Miıli Şefimlze halkın bağlılık duygulannı va minnetlerini bildirmiştir. Bu adalardaki Nihver konsoloslukları kapatılarak bütün Mihver tebaları çıkarılacak Waşhington 12 (a.a.) Siyasî mah Müttefikler tarafından muhtemel ikinci cephenir açdış ve taarruz istıkametlermi Ceza, ticaret, icra ve iflâs ve Avrupa kalesinin Manş sahillerindeki vaziyetini eösterir harita filler, muhtelif harb sahalannı gezdikkanunlarında tadilât (Yazısl ikinci sahifemizdedir) ten sonra dönen, beş âyan âzasımn beAnkara 12 (Telefonla) CUmhur yanatının yabancı memleketlerde uyan. Reisinin direktiflerine ve temyiz birindırablleceği akislerden endişe etmek. ci reisi Halil Özyörüğün senelik nutkuru (Arkasj sahife 3, siitun 2 de) da işaret ettiği esaslara uygun olavak Adliye Vekâleti kanunlarda gerekli değişikliği yapmak maksadile faaliyete geçmiş bulunmaktadır. Ceza, ticaret, deniz ticaret, icra ve iflâs kanunları içîn ayrı ayn komisyonlar kurulmuş, bu kanunlan, günün İcablarına uygun bir hale koymak için tetkiklere başlanmış. Ankara 12 (Telefonla) Maliye Vekâletince hayat pahalıhğı dolayısile tır. Bu tetkikler en kısa bir zamanda yapıLması kararkştırılan bir ayhk tutarındaki avanstan (ikramiyeden) kimlerin ikmal edilerek hazırlanacak yeni proje» ler Meclisin bu içtima devresinde müistifade cdeceğini gösterir bir izahname hazırlanmıştır. zakere edilecektir. Bunun yarın (bngün) alâkadar makamlara tebliğ olunması muhteıreldir. Hangi memurlara Bulgar hükumeti ikramiye verilecek Dahilî asayişe çok ehemmiyet veriyor Romaya karşı büyük taarruz baslamak üzere Kat'î bir meydan muharebesi için Miittefikler genîş ölçüde topçu faaliyeti gösteriyor Mühim bir mıtuk söyliyen Buişrar Dahiliye Naztrı Hristof Sofya 12 (TJ.) Dahiliye Nazırı Hristof, Plovdifdeki Buı'gar İktısad odasınln küşadında şu sözleri söylemiştir: «Bulgaristan için şimdi dahilî asayiş ve ntizam en mühim meseledir. Düşmanlarımız dışandaki cephelerde muvaffak ohuadıkça şLmd] içimizden bir cephe vücude getirmek İstiyorlar. Fakat bu gayretlerin boşa çıkacağını temin ederim. Bulgar kentii mlıletine ihanet etmez. O, vatanı İçin fedakârlık etmege skiden nasıl hazirsa, şi.tıdi gene öye hanrdır.» Konu komşu Nereye böyle yoldaş?.. Yoldaf Bunu bana değil, altımdakine sorun baylar!.
