24 Temmuz 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURÎYET 24 Temmaz 1943 Lozan İnön üdür «Lozan bir hak ve istikrar abidesidus ve sadecre bir sulh muahedesi değil yeni, inkılâbcı Türkiyenin ana yasalarından biridir» (Baştarafı 1 inci jahifede) sinin her yerinde, her oümlesinds büyük Lausanne'ı, salâhivetli ilim adamları bir imanın ifadesi vardır. Her kelimesi tnız her bakımdan mceleınişlerdir. On hırçın bir incelemenin sık eleklerinden lana teknik rnütalealarına, tahlillerıne geçmişür. Lausanne bir azmin, bir kayeni unsurlar ilâve edilebileceğini zan naatin, bir imanm mahsulüdür. Genc netmiycrum. Ben, Lausanne'ı biraz tec nesli altmdan kalkılmaz müşkUllerin narübe, biraz da hısten doğan bir görüş, 6ü halledüebileceğine inandıracak, ona daha doğrusu bir duyuşla ifade etınege çahşmarin vatan hizme^inds nasıl olaçalışacağım. Bence Lausanne bir enerji cağmı gösterecek mekteb, bu terbiye omahsulü olduğu kadar, bir enerji kay cağıdır. aağıdır. Lausanne, Türkiye CumhuriyeSsnelerce dövüşen, hayat ve mevcuditini bütün dahıli hamlelerine dsstek o yeti her türlü izacata, her türlü haisızlacak şekilde çevreliyen bir ana yasadır, lıklara maruz kalan Türk mületi LauLausanne, bir terbiye ocağıdar. Lausanne sanne'da yaralar, ıstıratolar lçinje kırdevletler arası münasebetleri, karşılıklı gın ve münfail, fakat kurtulmaga ve yaeaygı ile en temiz, en ahlâ&î esaslarda şamaga azmetmiş dipdiri bir ruhla sulb. Şubatın on birinde, kocası poüs Kıyatanzim eden bir hak ve istikrar abide masası başma oturmuştur. Türk, huku ziyi tabanca kurşunilj oldürmekten sıdir. kunu müdriîc, kurtulmadan silâhmı bı maznun Saltanat Saadetin muhakemeii1923 temmuzunun 24 üncü günü Türk rakmamaya kararlı, fakat îstek'erinde ne îstanbul Birinci Agırceza mahkememilletinin en başarılı bir enerji devresi makul, yalnız hakka dayanan bir hüvi sınce başlanmıştır. kapanırken yeni ve ağır mücad?Ielsre de yet göstrriyordu. Hakkım istedi, aldı. Kadın; sorgusunda kocasının odas.nda yol açılıyordu. Lausanne'ı trutmak, yap Daha Uerisini hatta nazari olarak iste dolaşırken birdenbire bir pst scsı işitmak kadar güç bir iş olarak belkdi. Fa medi bile... Lausanne'dan dünüıı düş tığini, odaya gidince kendısım once bakat bugün üstünden 20 sene geçen bu manları birbirini sayarak ayrıldılar. Se yılmış saudığını, sonradan e'ir.deki tavesika bir jerinden zedel:nmem:ş, bir nelerce bu saygıyı dürüstlük içinde ida banca ile kazaen vuruldugıar.ı anladığını hükmünde zayıflamamış olarak elimiz me ettiler. Netice beynelmil'!İ münase söylemiştir. Bu arada şöy:a demişîir: de tertemiz duruyor. Lausanne'ı böyle mu betler için nümune olmağa lâyıbtır. Bu Koeam, hem içkiden fazlaca hcgiahafaza edebilmiş olmak hem büyük bir gün Türkiye ve Yunanistan talihlerinl ı:ırdı, hem de muhtehf kauınlarla yakınenerjinin ve hem de tam bir dürüstU birleştirmiş, haklannda ve menfaatlerin dan tanışırdı. O akşam da ben kend'fini gün eseridir. Lausanne'ı üılâl ettirme de bir tek cisim gibl düşünecrk hal s çel sokakta, Şair Nedim caddesinde helvacı dik. Bundan büyük bir gurur duyarız. mlş, bütün istikball birbirlerine karşı Eşrefin dükkânı önünde t i r kadınla görFakat Lausanne'ı hiç bir hükmünde ih güvende aramaJcta bulunmnş olan Iki müştüm. Bundan dolayı, eve dönerken lâl etmedik. Bundan hissettigimiz iftihar devlettir. aramızda bazı konusmala. geçti, sma da o nisbette büyüktür. Bugün Türkiye ve yirmi sene evvelki ben çok heyecandaydım. Ne şekilde ve Lausanne'da menJekatin dış kapılan düşmam tngîltere adeta zamanla ve neler kcnuştuğumuzu iyice hatırlıyatu sımsıkı kilidliyen Türk mületi bu ve mevzu ile mukayyed olmıyân en sıkı bir mıyorum. Yalnız, eve geldikten sonra, eikanın verdiği emniyet ve ona riayet ittifakla bîrbirine bağlanmış bulunuyor. boyuna ağlıyan çocuğu susturması içıri ettireceğinl bilmenin temin ettigi huzur Bu ittifakta küçük bir gölge, hafif bir kendisine bir kaç defa seslenmiş, manİle Büyük Atatürkün emrinde onun tereddüd mevcud değildir. Lausannet tomu çıkarmak üzere bir adaya girmişkurtardığı ülkeyf her bakımdan yükseU anayasa sayan ve öyle sadakatle tatbik tim ki, öteki odada kocam kazaen vumek savasına girişti. Bu hamlelerln bir eden Türkiye, bugün de ayni mefkureyi rularak ölmüş!» çoğunda Lausanne, yolu açan rehper temsil eden tngüterenin yanında en ve Kadın, mahkemede, kocasının resmi vazifesi görmüştür. Bu itibarla 20 sene falı bir müîtefik olarak yer almıstır. kendisine gösteriünce hıçkıra hıçkıra ağevvel bugün imza ed^en vesika sadece layıp dövünmüştür. Kendisine su getitşte benim Lausanne'da gördüğüm bir sulh muahedesi değil, yeni ve inkırilmiş, sakin olması tavsiye edilmiştir. lâbcı Türkiyenin ana yasa'.jıından bi bunlardır. Bütün bu düjünceleri yirmi Neticede, muhakemenin devamı, şaseiıelik tarıhimiz içinde bir saatte gözridir. hidlerin çağırılmasına bırakılmıştır. den geçirir ve o tarihi yaşarken LauLausanne, bizim neslinıizi ystiştirdi. sanne'ın sahifeler dolduran metnl, onun Onun asıl vazifesi bundan sonra başlıînhisarlardaki asılsız yirmi senelik tatbikatı, imza edildiği yar. Gencliğin ruliıınu her zaman ayLausanne üniversite binasının bana pek yolsuzluk haberleri dınlatacak ışık Lausanne'm ınanasmda tnündemicdir. Bu muahedeyi yapanlar munis olan salonu, onu imza eden yaBazı gazeteler İnlıisarlar Umum münasıl olmuş da bütün muahedslere mu bancı devlet ricali gözümün önünde hep dürlüğunde bir çok suiistimallçrin meykadder olan hatalardan, eksiklsrden, birbirine karışıyor. Yavaş yavag hepsi dana çıianldığını yazmaktadırlar. Bazı yanlış tefsire müsaid metmlerden uzak nin silindiğini görüyorum. Dalan gözle gazetelere gore 800,000, bazılarına gore kalabilmişler? Ylnnl senedir Laıısanne rimde yalnız Lausanne'ı ruhunda ve ma 80 bin ve diğer bazılarına göre de 3 bin da imza edilîn vesika parmaklanmızm nasında Türk milletinin vasıflarile can kilo iskarta sigara Cibali fabrikasır.dan arasmda çevrile çeçvrile bütün benliği landıran bir âbide kalıycr. Aziz Şcfin çıkarlarak harice satılmış, Kabataş aepo mize nüfuz etti. Yirml senedir ki nâd! o günkü siyah saçları yirmi senelik mü larmdan 6000 kilo kahve dışarı çıkarılıp eeîerle dolu, her türlü ihtilâfm dojması csdelelerle, azim ve iman dolu çalışma satılmış, Bomonti bira fabıikasında bir na müsaid bir devir içinde bulunuyoruz. larla ağarmış, yarattığı eser kadar temiz, suüstimal meydana çıkmıştır. nasiyesi memleketin tâ üstünde heliriLausanne'ı yüzlerce, binlerce defa tatİnhisarlar Umum müdürlüğünden alyor. Bir kere daha inanıyorum ki: bik ettik .Niçin gözden kaçmış bir nokta, dığımi2 malumata göre, Cibali fabrıkasıLausanne, înönü'dür.» aleyhimize tefsir edilebilseîk bir nıetin nın bir işçii.inin civardaki bir bakkala görmüyomz. Çünkü Lausanne muahejeNUMAN MENEMENCİOĞLU sattığı tesbit olunan ve yakalanan sıgara miktarı 800.000 veya 8000 Kilo değil, Dar gelirlilere şeker tevzii ancak 3.5 kilodur. Bütün dünya sigara fabrikalarında olduğu gibi bizde de fabri İstanul Vilâyetinden: (Baştarafı 1 inci sahlfede) kalarda işçüere iskarta sıgaralardan trik, Tramvay, Tünel Işletmesine ve 3/2/1943 T. ve 2/19403 sayılı kararna günde 15 taneye kadar verılmektedir. teşkilâtına ve bu idarenin Istanbul Bele me ile yürürlüğe girmiş olan talimatııa Sigara kullanmıyan bir amelefcuhakkıdiyesine devrine aid kanunlardaki ^ara me esaslan dahüinde dar gelirlilere tem nı birıktirerek bir bakkala satmıştır. hate göre, kendüerinm, haklannda Vi muz, agustos ve eylul aylanna mahsus 6 tonluk oldugu yaaılan kahve hırsızlâyet Idare Heyetince tahkikat yapılıp olmak üzere üç ayhk birden nüfus balığını da zabıta meydana çıkarmış vs 1,5 karar verilmesi gerek memurlardan olşına (500) er gram şeker tevzii takarrür kilo kahvenin çalmdığı anlaşılmıştır. Bomadıkları neticesine varıldığı, itirazlarımontide bir suiistimal olmadığı öğrenileylemiştir. ;' nın bu noktadan redde uğradığı anlaşıL miştir. maktadır. Verilecek şeker kristal olup nakil ve Operatör İbrahim Öktem Hukuk müsavirleri olan avukatla b:r kesekâgıdı masraıı dahil beher kilosu (135) kuruştur. likte adliyçye gelen Umum Müdürle Cer Zonguldak memleket hastanesi başŞubesi Müdürü ve Teknik Daire Şefi, Teraiat mahalleri ve günleri tevziat hekım ve operatörü Dr. İbrahim ökten alâkalı mahkemeye müracaatle bu red islni deruhde eden İstanbul Msmurlar ayni vazife ile Bursaya tayin edilmiştir. kararına da itiraz edeceklerjıi söyledikGenc ve kıymetli doktorumuza yeni vaİstihlâk Kooperatifi tarafından ayrıca lerinden, kariunda bu yolda itiraz için zifesinde de muvaffakıyetler dileriz. tespit edilen mühletten faydalanmaları gazetelerle ilân edileceğinden alâkadarİstanbula verilen çimento için, zaman bırakılmıştır. Bu suretle de lann ellerinde mevcud şeker kartlarile sorguya çekilmelerij dün geri kalmıstır. birUkte o tarihlerde mahalleri bildtrikontenjanı Red kararma itirazın kanunen tayin et leoek bayilere müracaat eylemeleri lüİstanbul Vilâyeti emrine temmuz ayı tiği üç günlük mühlet içerisinde fstan zumu tebliğ olunur. için 750 ton çimento kontenjanı verilmiş bul üçüncü Asliye Ceza Hâkimliğine ve dün Vilâyette toplanan bir komisyon müracaatle yapılacağı tahmin olunmak. bu kontenjanın tevziatını yapmıştır. B U G Ü N tadır. Tarabyada bu akşamki balo Nihaî safhada itirazları varid görüSarıyer Halkevl sosyal yardım şubesi lürse, dosyalart Vilâyete gönderiîecek, 2 BÜYÜK FİLM BİKDEN dispanserinln ihtiyaclarmı karşılamak aksi takdirde adliyece resen takibat yüüzere Orgeneral Fahreddin Altayın rerütülecektir. akşam saat 22 de Tarabyada Tokatlıyan fikalan Bayan Altayın himavelerlndfe bu Atletizm müsabakaları F E R N A N D E L otelinde bir kır balosu tertib edilmiştir. Atletizm ajanlığınm hazırladığı kız ve Balcnun glizel olması için büyük hazırerkek triatlon müsabakalan pazar günü lıklar yapılmıştır. saat 10 da Fenerbahçe stadında yapılaT Ü R KÇ E caktır. Kampa gönderilen I Hukukî düşünceler Kocası polisi öldürmekten suçhı kadın IHEM NALINA MIHINA Lausanne zaferi O günü, 24 temmuz 1923 gününü ,Wr Türk yurddaşı ve bir Türk gazetecisi olarak o gün duyduğum büyük heyecanı asla unutamıyacağım. Bu heyecanln iki sebebi vardl: Bırisi muzaffer bir banşa kavuşmamlzdan doğan mes'ud heyecan, öteki de bir güa ev\ el hazırlayıp o sabahtan İtibaren, makineye verip bastırmağa başladığım «Sulh imzalandı» ilâvesinin suya düşmesi ihtimalinden doğan önce endİşeU, sonra sevincli heyecan. Diinkü muhakemesinde? hâdisenin kaza Eugün Lausanne muahedesinin imzayüzünden olduğunu smın yirminci yıldönümüdür. Büyük söyledi askerî zaferi ta Sevr Mudanya Lozan Montrö Prof. Dr. Hıfzt Veldet 2 [*] • Yazan: * ^ Tüne! kazasına dair dava Lausanne'da, Türkiye Büyük Millet biî buluyordum. Meclisi hükumeti Harıclye Vekiü ve Çünkü Lausanne Lausanne sulh konferansında Türkiye sulh masasında mev başmurahhası İsmet Pş.mn giriştiği müzuu bahsedilen me zakereler çok çetin olmuş; hattâ bir desajl, üç dört senelik fa kesileıek bir müddet sonra tekrar mamhyan bu siyasî yeni devreye aid vebaşlamıştı. Bu müzakerelerin kesilerek ve hukukî zaferimmizin mânasını idra'.: zikrettiğimiz ve bundan sonra da sirası münhasır kalmıyordu. Asırlık hesab konferansln dağllmasl ve belki de haretmiş oian kadir bilir Türk naileti her gelirse tekrarlamaktan zevk duyacağı lar rüyet olunuyordu. Bu kadar eski, bin yeniden başlaması tehlikesi, ikide yıl bu zaferi can ve yürekter. kutluiar, mız şu sözleri, hukukun mahiyetini çok bu kadar karışık, bu kadar mülcvvcs birde kendini gösteriyordu. Lausanne, ilk Cihan Harbi sonunda, güzel canlandırıyor: «Hukuk, hiç kimse hesabların içinden çıkmak clbctte baBirinci Dünya Harbinin galib devletmuhasıınlar arasınfla eşitlik esasına da tarafından İhlâl edilmediğî müddetçe, sit ve kolay olnııyacaktı.... Ben neticsleri, Almanyaya, Avusturyaya, Macayanan ve bu sebeble devletler bukuku teneffüs ettiğimiz hava gibi, görünmez nin behemehal müsbet olacağından eristana, Bulgaristana sulh muahedelenun ruhuna uygun olarak yapllmış o ve tutulmaz bir şekilde etrafımızl kap mindim.... Mütalebatımız saıih ve tabiî lar; o, ancak kaybettiğımizı müşahede haklarlmızdı. Bundan başka hukukumu rini müzakeresiz ve münakaşasız dikte !an ilk muahedcdir. ettikleri, hattâ Avrupaya komünist ihLausanne'ln gerçekleştirdiği şeyler eylediğimiz zaman degerinin farkına zu muhafaza ve temin İçin kudretimız vardığlmız sıhhat gibi sezilmez bir şey de vardı. Kuvvetimiz de kâfi idi. tiiâlini yaymak istiyen ve T.Iüttefiklerin çok büyüktür: Misakl, Millî hududlarıdoğuda çizdikleri hududiarı tanimamak mızm temini, yurdun ilerlemesine en dir» (2). Türkiyenin en tabii haklan bu muahedename Türk milleti aiçin çarpışan SoN'j'et Rusyayı dahi yola aslrlarca müddet o kadar ihlâl edilgel olan kapitülâsyonlann, 23 inci madleyhine aslrlardanberi hazirlanmış ve getirdikleri halde, yalnız Türkiyeye söz de ile «kâffei noktai nazardan tama miştir ki, Lausanne'm bize temin ettiğ) Sevres muahedenamesüe ikmal ecildiği geçirememişlerdi. Onlar, Osmanlı imhukuk müsavatının değerinl takdir ctmen İlgası» başlı başma muazzam bizannedilmiş büyük bir suikasdin inhidaparatorluğunu mağiub etmişler, fakat mek için bunların yeniden İhlâl edilrer başarıdır. Fakat Lausanne muahemını ifade eden bir vesikadır. OsmanAnkarada kuruîan millî Türk hükumemesine lüzum yoktur. desinin gerçekleştirdiği en büyük nokh devrine aid tarıhte emsali namesbuk Millî Şef İnönü, eseri olan Laustnne bir siyasî zafer eseridir» (3) diyerek tıni yenememişlerdi. Padişahın muıshta, Avrupanm Türkiye karşısmdaki duhaslarına Sevres'de jmzaiattlkları jdam rumunda yarattığı değişikliktir: Bir va muahedes^ni tasdik ettiımek için Tür Lausanne'ln gerek müzakereleri ve gehükmünü tatbik ettirmek vazifesile Akitler Türkiyenin kendüerinden her kiye Büyük Millet Meclisine arzederken rek neticesi hakkında objektii kıymet nadaluya yollpdlklarl Yunan ordusu alanda üstün olduğunu gördükleri için, söylediği nutkun sonlannda bu ınuahe hükmünü vermiştir. tam ve kat'î bir hezimete uğratllarak onun dostluğu ile övünen Avrupa dev denin bize temin ettiği şeyi şu çok veLausanne, hiçbir zaman köle olmabelirtmiştir: mış, ölümden yılmamış, büyük bir mil imha edilmişti. Onlar, Türk süngüleriletler:, rönesansınl yapamamış olan ciz sözlerle tam olarak nin muharebe meydanlarında kazandığı bu memlekeîin bilhassa on sekizinci a •Mütecanis, yeknasak bir vatan; bıınun letin kendi kuvvet ve iradesine dayadahüinde, harice karşı gayritahiî ku nan hakklnm zaferidir. Buçiinün, hu büyük zaferi, konferans masasl başınsırdan sonraki gerileme devreslnde rolda baltalamağa çalışıyorlardı. Bu, Avrulerini değiştirmişler, devlelin ktdrotl: yudattan ve hükumet içinde hükumet kuk bayramı olmasınm sebeb ve hikifade eden dahilî imtiyazattan n.überra meti budur. Asırlarca çiğnenen haklar pa devletlerinin eski bir an'anesi idi; zamanlarında kendilerine bahşcdilmiş kazandığımız harbleri de, sulh müzakeolan imtiyazları devletm zayıf zama bir vaziyet ve gayritabü ınükellefiyatı Lausanne'da kazanıldı. Türkün kayıdrelerinde kaybettirirlerdi. Fakat bu demaliyeden âzade bir hal; hakkj müdanmda onun aleyMne genışletrr.işler (1). sız, şartsız istik'âli Lausanne'da dünfa karşılannda, İsmet Paşa gibi, büyük faası mutlak, menabii mcbzul ve scrparcalanmaŞa mahkum saydıklan bu yaya tamttırıldı Türkiye Avrupa devkumandan olduğu kadar büyük diplodevlete müstakil bir devlet muamelesi best bir vatan. Bu vatanın adı Türki letler camiasma, müsavi haklar esasına mat da olan bir Başmurahhas ve Ankayedir. O Türkiyeyi bu muahedehameyapmamağa başlamışlardı. dayanarak ilk defa Lausanne'da girdi radan Onu destekliyen Dâhi Şef, Gazi ler ifade ve tavzih ettncktedir.> Osmanlı devletinin son iki aslrllk tave Türkün lekelenmek istenen şerefi oile kumandaslndaki muzaffer Türk or••• rihini dolduran haysiyet kırlcı haller; rada kurtarlldl. dusu ve azimkâr Türk milleti vardı. Bu neticenin elde edilmesi kolay olçok defa hiçten şeyler için, müstakil bir Damad Ferid çurayi saltanat fcuzu İhtiyar İmparatorluğun öldüğiinü görüdevlete yapılamıyacak olan protestolar, madı. Türkiye karşlsındaki asırlık gö rundaki geçen yazımızdı zikredilen yor, fakat genc Türkiyen;n doğduğvınu sivasî, hattâ filî müdahaleler bunu a rüş tarzlarını bir türlü değişürmek is (4)beyanatmda, Sevres'i kabul etmenin kabul etmek istemiyorlardı. çıkça gösterir. İşte Lausanne'm en bü temiyen devletler ve onların pişmiş hayat, reddetmenin İse ölüm olduğunu 23 temmuzda Lausamıe'dan gelen hayük başarısı, garblı devletlerin Türkiye diplomatları, eski kayıdlarl az çok ha söylemişti. Lausanne, Sevres'i reddetmuhafaza etmek istiyorlar menin hayat ve kabul etmenin ise öberler, ertesd günü muahedenamenin karşısmdaki bu zihniyetinl yıkmasl ve fifleterek Türkiyeyi müsavi hakll bir devlet ola dı. Bu yüzden konferans müzakereleri lüm, hem de şerefsiz bir ölüm olduğunu im.zalanacağını bildiriyordu. Fakat, kaç rak. kabul ett ; rmesidir. Bu nıuahede bir arahk kesildi. Fakat ikinci toplanış yalnlz Türk milleti kar?ısında dogil, bü defa böyle haberler gelmiş; sonra, gene nln başında âkidîerin: «1914 senesin ta garb devletleri Lausanne'da karsi tün cihan ve tarih karşişinda isbat etti. bir güçlük, bir keiime münakaşası, bir denberi şarkm sükununu jrılâl eden ha laştlkları Türkiyenin, eski Osmanîı imBüyük İnönü «Lausanne'da memle formül meselesi çıkarak imza gerj kalli harbe kat'î surette hatiıne vermek ar paratorluğundan tamaiıen farkll bir kete büyük • hizmet etmiştir. Lr.usanne mıştı. Bu yüzden kaç gece sabahlara kazuyu mütekabilile mütehassis olarak ve zihniyet taşıdığım artlk anladılar ve Avrupanm göbeğinde, muahedesile de dar çalışarak Lausanne'dan gelen h a kendi milletlerinin müşterek refah ve boyun eğdiler. Lausanns'ın muzaffer zabıtlarile de, tatbıklerile de onun adı berlere göre, gazetenin birinci sahifesini değişürmek mecburiyetınde kalmışsaadeti için elzem olan dostane ve tiBaşmurahhası yukarıda zikredilen nut na dikilmiş ebedî âbWedir» (5). tım. carî münasebatl beyinlerinde yeniden kunda: «Lausanne konferansı milletimiHıfzı VELDET tesis etmek emelinde r/ulunarak ve bu zin Avrupa ortasında davet olunduğu Gazetenin sulhu müjdeliyecek ilâvesi (1) Malumdur ki ilk kapitülâsyon binlerle sayı basllmlş, bir taraftan da münasebatın devletlerin istiklâl ve büyük bir imühandır. Mübalâğa ad buhâkimiyetine hürmet esasına müste yurmayıniz; acaba uzaklardan sesini i muahedesi Toskana ile yapllmlş (1460) basllmakta olup müvezziiere verilmek nid olması vücubunu mülâhaza ederek şittiğimiz Türkiye medenî âlem orta ve Fatjh Sultan Mehmed bu devlete ba üzere imza telgrafını bekliyordu. Öteki bu hususta bir muahede akdiae karar slnda ve gunagun müşkülât içinde va zı ticaret imtiyazları ve İstanbulda bir gazetelerin bu hazırhğı haber ahp ayni zıh ve sarih olarak davasml teşrih ve balyos (elçi) bulundurmak hakkını ver şeyi yapmamalan jçin de, bu ilâveyi verdikleri yazılıdır. Lausanne muahedesi, Türkiyeyi bir müdafaa edecek bir seviyei medeniyc mişti Bundan sonra çev'ıdli devletlerle en mühim bir askerî sır gibi Sİzli tutuAfrika müstemlekesinden farkslz gören, ve bir seviyei siyasiyede midir? Acaba Osmanh devleti arasmda muhtelif ta yordum. Fakat, Lausanne'dan bekledive bu yurdda, öz yurddaşlardan übtün gördüğümüz manzara Anndolu dağla rihlerde yapılan kapitülâsyon nıuahede ğim «imzalandı. telgrafı bir türlü gelhak ve imtiyazlara dayanarak ır:illetin rında şu veya bu tesadüfün, muhasm lerile çeşidli imtiyazlar verilmiş ve miyordu. Heyecandan Türkiye ile İ s İktısadî bünyesini sömüren firenk tipi lar tarafından irtikâb olunan şu veya bunlar, Osmanh devletinin çöküşünde viçre arasındaki saat farklnl unutmuşbu hatanın tesadüfî neticesi nıidir, yok en beUi başlı âmili teşkil etmiştir. Ka tum. «Acaba son dakikada gene bir anni ebediyen ortadan kaldırmlştır. Lausanne'm bütün ruhu eşitlik, istjk sa müsbet ve muayyen bir hedefe doğ pitülâsyonlann ne derece genişleijğini laşamamazlık çlktı da imza ger; mi kallâl ve hâkimiyete hürmet esaslnda ru bir milletin bütün kuvvet ve mena anlamak için Fransa ile son yapılan dı?» diye endişe ediyordum. Böyle bir sakîl olduğu gibi, bu muahedenin Tür bii İle vakfı nefsederek behemehal is 28 mayls 1740 tarihli kapitülâsyon mua şey olursa, o zamanki havaya göre, bu, kiye için haiz olduğu hukukî kıymet de tihsali gaye için giriştiği bir mücadele hedesini okumak kâfidir: Louis Le Fur, konferansın akim kalması demek clurdu. bilhassa buradadlr. Lausanne'ln sağladı midir? Bunun imtihanı idi» demiştir. Recuil de Textes de droıt international Netice gösterdi ki bu çet".n imtihan tam public (Paris 1928) S. 3847. ğı hukuk müsavatmı tabii pövenler olai Bir arkadaş, matbaaya telefon etmek (2) Piero Calamanderi, Eloge des ju üzere, telgrafhanede bekliyordu. İkide bilir. Fakat biz bunun men?.leketimiz numara ile başarılmıştır. büyük nutkunda ges (Paris 1939) sahife 11. için tabiî görülmediçi devirleri acl acı Öhnez Atatürk birde, telefonla onu arayıp «telgraf hâ(3) Nutuk, S. 427 428 ve 465. yaşlyanlardanız. Garb hukukçulanndan Lausanne müzakerelerinin, başlanglcdalâ gelmedi mi?> diye soruyordum. Bu (4) Bu yazl 22 temmuz tarihli Cum endişe ve heyecan içinde iken birdenbirinin, evvelce başka bir yazımızda ki gidişinden bahsederken: «Müzakereler hararetü, münakaşall cereyan edijordu. huriyet gazetesinde çıkmlştlr. bire toplar atılmağa başladı, Bu top ses(*) İlk yazı 22 temmuz tarihll nüsha Türk hukukunu tasdik eder müsbet ne(5) Cemil Bilsel, Lausanne II (İstan leri, sulhun imzalandığını müjdeliyortayiç eörülmüyordu. Ben bunu pek ta bul 1933) sahife 583. mızdadır. du. Artlk telgrafı beklemeden matbaa ELHAMRA'da BUGÜN BİR I DALOAN 9ALA nın içinde sabırsızlanaii müvezziiere ilâvenin verihnesini söylecim. Çocuklar, ok gibi sokağa fırladılar. Türkiye, Lausanne'ddki siyasî meydan muharebesini ve sulh zaferini kazanmıştı. Benim gazetem de, bu haberi, bütün İstanbul gazetelerınden önce bir İlâve jle bildirmek şeref ve zaferini. Birinci Dünya Harbini kazanmış devletlerin yaman birer diploması kurdu olan murahhaslarile İstiklâl Harbi kadar çetin bir mücadeleden sonra, o büyük barış zaferini kazanan ve Türkiyeyi, «Misakı Millî» hududları içinde tam istiklâline kavuşturan Aziz Millî Şef Büyük İsmet İnönünün uğurlu elini ebedî bir minnet ve şükranla öpmek, yahıız bugünkü nesiller için değil, bütün gelecek nesiller için de, bir borcdur. Bu borcumuzu, Lausanne muthedesinin 20 nci ylldönümünde, bir defa daha, ödiyoruz. Lousanne sulhu, İkinci Dünya Harbi içinde, Türk barlşmın temelj olduğu için, onu imzaîıyan eli, daha büyük bir minnet ve şükranla öpüyoruz. 2Keyesan arıyan kızlar SE^ENİN EN LÜKS ALBÜMÜ Eski mükellefler Defterdarlıkça hazarlanan yeni listede isimlerl yazılı varük vergisi mükeüeflerindıen yirmi altı kişi, zabıtaca yakalanmış ve Demirkapıdaki bekletme kampma yollanmıştır. ALIP HER ©KUYUNUZ! AKŞAM C E M A L N A D İ R ' i n e n nükteli karika türleri, en larif ve dokunaklı yazılar. 12 sahife... ••MHMMMHBBHİHI Y E P Y E N İ Ş E K İ L . . . . •••MHHMMMMOHB S İİ R Bahçeieri YedİKÜn tarafından neşredîlen ve Ressam Miinif Fehım'in fırçasmdaıı doean bu eser senenin en Iüks albunıüdür. Dört renkli bir kapak içinde 24 tablodan mürekkeb olan bu eserin her yaprağı çercevelenerek asılacak nefasette püzel ve essizdir. Fiah yalnız 150 kuruştur. Bütün Yedigün bayilerinden ve Türkiyenin bütün kıtabcılarmdan tedarik ^debilirsin<z. Ressam ve heykeltıraşlar sergisi Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği birinci sergisi bugün saat 15 te Güzel San'atlar Akademisl resgisi salonunda açılacaktır. Sergide hemen hemen bütün ressam ve heykeltaraşlarm eserleri te§, hir edUecektir. KÜÇÜK CİFTLİK PARKINDA Sevgiler ve takdirlerle alkışlanan kıymetli ve san'atkâr okuyuculaıınııza ilâv»ten memleketimizin gözbebeği Yardımsevenlerin konseri Yardımsevenler cemiyeti Bakırköy kaza merkezinden: Kurumumuz menfaatine san'atkâr Suad Gün tarafından 24 temmuz cumartesi akşamı Cağaloğlu Çiftesaraylar bahçe sinde verilmesi takarrür eden konserin ayni gecede daha zengin bir programla ve san'atkâr Halide Pişkin ve Suzan Güven istirakile Çengelköy Yeşilpark kazinosunda verileceği ve satılan biletlerin bu gece de muteber olacagı ilân olunur. SAFİYE'yi de ABİDİN DAV'ER Her Akşam dinliyeceksiniz. Cumhuriyeti Porsuk çayının taşmasının önüne geçmek için ' "G  V U R M E H M E T,, • «Kara Yürek Çetesi» İlk riefa olarak vesikalara istinaden yazılmış tarihî büyük zabıta romanı : Ziya Ş a k i r Ç I K I Y O B . Yavrularım baktırmak istiyenlere Ç. E. K. İstanbul merkezinden: Hayatını kazanmak üzere her hangi bir müessesede çalışmakta olan anr.elerin evde bakacak kimsesi bulunm:yan üç ile altı yaşındaki çocukları, gündüzleri çalışma saati devamınca korunmak üzere Beyazıd Gücdüz Bakımevimize kaydedilmektedir. Arzu edenlerin kurumumuzun, Cağaloğlundaki İstanbul merkezine müracaati ilân olunur. ı Tanburî SALÂHADDİN PINAR Kemanî: NECATİ TOKYAY ve arkadaslarından mürekkeb muazzam SAZ HEYETİNİ de dinlemek flrsatlnl kaçırmayin. Tclefon :' 814B8 İBHIHBHHH R PATLASIN uyuh İ Revu NUSRET SAFA GOŞKUN M Ü Z İ K : u Korkunç bir teşkilât... Galatada yeraltl saraylarl... Arnavudköy Taşocaklarmda kesilen çuvallar dolusu para... Türk zekâslnm emsalsiz muvsftsklyetleri... Binbir türlü heyecanll hâdiseler... Ve geniş mikyasta tarihî malumat... P E K Y A K I N D A Stad neşriyatı Cağaloğlu Türbedar sokak No. 18 İstanbul ve SEZ5J ASAL Ağapınarında çiftçl Ahmed Durmuş» oğlu imzasile: «Porsuk çayı her sene taşar ve "Eskişehir vilâyetinin en verinüi sahasını su basar. Buna mâni olmak için yapılacak 20 nci tenısili bulduğu halde hâlâ, ycr temin bir barajdan bahsediliyor. Lâkin o hayırlı edemeyip geri dönenler var. işin vücude gelmesi en aşağı beş seneye * bağlıdır. Halbukl ortada gayet basit bir Memleket ölçüsünde bir alâka toplayan iıu mııhvaziyet var. Porsuğun ekseri tasmalan teşem revü şimdiye kadar görülenlerin en gü?elidir. Muttalib suyunun kendisine kanştırıl* mıs olmasmdan 1leri gelmektedir. Bu su, , Dekorlan, kostümleri, danslan göz kamaşttrıyor. tekrar kendi mecrasma iade edilecek ve Bir fikir vermek için, yalnız KONGA'nm en az 4 Porsuk üzerindeki lüzumsuz tepeler de defa tekrar ettirildiğini söylivebiliriz. yıkılacak olursa feyezanın önür.e geçile. ceğine kaniim. Fennl bir heyet tarafından tetkik ettirilirse mütaleamm musib 20 ARTİST 20 BALERİN 20 FİGÜRA.N olduğu görülecektir. Nazan dikkate alınHHB1 20 KİŞİLİK BÜYÜK ORKESTRA masıru yüksek makamlard.an dil Bahçelerden daha serin, Yeşilliklere bürünmüş M A K S İ M'de VUR PATLASIN (