25 Temmuz 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
c İmtihanlara bir ay kaldı TUNÂ DERSEVÎNDE RİYAZİYE FİZİK KİMYA L İ S A S DERSLERİ mütehassıs öğretmenler tarafından verilir ve sizi îmtihanlarnıza hazırlar. ADRES : Atatürk Bulvarl İstanbul Aksaray No. 88 20 nci yıl sayı: 6804 umhuri ı RIDVAN UMAY TİCARET EVİ SAAT, RADYO, GRAMOFON, PLÂK, GÖZLÜK, DAKTİLO M FOTOGBAF MALZEMESİ, PIPOLAR. Kristal hediy: İSTANBUL CAĞALOĞLU Bütün Yurd Lozan Telgrai ve mektub adreşi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: istanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyetl : 24298. İdare ve Matbaa kısmı 2429924290 Pazar 25 Temmuz 1943 Adres: Sİrkecİ Tramvay dura] üttefikler dün Marsala'yı aldılar Universitede yapılan büyük tören "Atatürkun bügüklüğünü ebedileştiren kurtuluş savaşı, Millî Şefin ululuğuna yaşatan Lozan, Cumhuriyetle lerini tamamlamışlardır,, Beş profesörün konferansından sonra Büyük bayramlardan sonra fllî Mücadeleye aid bütün [ zaferlerimize sembol olan Lausanne harikasının yir. minci yılını dün coşkun bir heyecanla kutladık. Muharrir kalemi döndüğü kadar yazdı; profesör dili döndüğü kadar konuştu. Dunya efkârı gücü yettiği nisbette mutlu günümüzü alkışladl. Genc, yaşlı, hepimiz, kalblerimiz bu sevincin heyecanile kanadlı, dünümüzü bir daha andık ve anarken övündük. Bugün hayatın normal tasalanna yeDiden dönmüş bulunuyoruz. Milletçe kutladığımız sevincli günlerden sonra, içimde, anlaşılması güç bir eziklik peydahlanır. Umduğunu bulamamış bir adamın yürek sıkrntısmı duyanm. Ben, bunn kendi kendime şöyie izaha çalışıyonım: Dün, büyük bir zaferimizin yüdönümünü kutlarken, o zaferi bizden ayıran yılları aradan kaldınyor, içimizde yir«ni sene evvelki benliğimizi uyandınyor, birkaç saat için olsun o benliğimizin duygularile yaşıyabiliyoruz. Zaten böyle yapamasak, herhangi bir yildönümünde heyecana kapılmamıza, sevinmemize imkân da olmaı. Fakat, bazan bizden ruhî bir gayret de istiyen o heyecan anı yatıştı mı, yeniden içine düstüğümüz normal hayatı yadırgıyoruz; realitenin eksik, çiğ ve kusurlu taraflan bize belki olduğundan da büyük görünüyor. Biraz mubalâğalı kaçsa bile bu göriinüşü faydasız saymamahyız. Sosynl realîteyi olduğu gibi görmek, ancak dışırıdan mümkündür. Cemiyetin içinde yaşıyan, onun birer zerresi olan bizler, topluluğumuza aid gerçek dururau, çok defa, ya olduğundan fazla, yahud da eksik görürüz. Bu görüş zumana göre değişüği gibi, ayrı yaradılışta olduklan için, ferdlere göre de değişebilir. Benim bugün duyduğum iç ezintisi, zamanın şaftlanna bağh ve geçici bir histtr. Her sevincli~günden sonra böyle bir ruh durumu azçok umumî sayilır. Bir de yaradılıştan her şeyi olduğundan iyi, yahud olduğundan kötü görenler vardır. Bütün bu duyguların çarpışması sosyal yaşayışa renk veren, ona istikamet çizen hayat dalgalandır ki, onlarsız. bir cemiyeti tasavvnr etmek bile imkânsızdır. Sevincli günlerin heyecanlı dakikalarında, hiebir milletin başaramıyacağı hariktılâde eserlerimizi gördükten sonra, etrafımızda göze çarpan aksaklıklar, realiteye dönen kalblerimize üzüntü vermesin olmuyor. Şu, şu eserleri biz başarmıstık, diyor ve kendi kendimize soruyoruz: Ya bu kusurlan neden ortadan kaldıramadık? Bu noksanlan neden tamamhyamadık? O büyük islerin karşısında cılızlığına ve mânasızlığına emin buhınduğumıız küriik kücük fakat sürü Büü aksaklıklan niçin temizliyrmedik? Bütün pürüzlerimizi zamanla düzelte Dün Üniversitede yapılan jnerasimden: Sağda Orgeneral Fahreddin Altay kttrsü önünden topluluğa hitab ediyor, solda profesör Fahreddtn Kerim Gökayın konferansı dinlenirken Esir adedi 60 bini geçti, Mihverin Sicilyayı tahliyeye başladığı sanılıyor i: Rektör Bilsel dedi kî: Orgeneral Fahreddin Altay «Lausanne biz askerlerin de bayramıdır, biz onu Lausanne'ı yaptıran 30 ağustos Zafer bayramında kutluyoruz» dedi Lausanne zaferinin 20 inci yılddnümü dün şehrımizde büyük merasimle kutlanmıştır. Üniversitedeki törende Hariciye Vekilimız Numan Menemencioğlu, Meclis Reis Vekili Şemseddin Günaltay, Mü,stakil Grup Reis Vekili Ali Râna Tarhan, VaU ve Belediye Reisi Dcktor Lutfi Kırdar, Parti Vilâyet îdare Heyeti Reisi Doktor Behcet Uz, Orgeneral Fahreddin Altay, îstanbul Komutanı, şehrımizdeki (Arkası Sahife 2 sütun 4 te) Mesina boğazmı dahi kontrol ederek bütün Akdenize hâkim olan İngiKz donanmasmm yeni saffı gemilerinden Howe zırhlısı Londra 24 (B.B.C.) 8icüyanın batısında 7 nci Amerikan ordusu sahil Uzerinde 60,000 nUfusllt bir şehir olan M&rsala'yı işgal etmlş ve büyük malzeme ele geçirmiştir. Eslrlerln sayısı bu mıntakada gittikçe artmaktadır. Bugüne kadar alınanların sayısı 60,000 kişiye varmıştır. Palermo ve Marsalanın sukutile bu havalide çevrilmiş olan İtalyanlann rnikatn da 40,000 dir. Temizlik harekâtı devam etmektedlr. Bugün harb vaziyetl hakkında boyanatta bulunan Amerikan Generali Patton batı Sicilyada on gUndenberi <\üşmana 30,000 den fazla zayiat verdirilmiş olduğunu bildirmiştlr. harb Fransada hummalı müdafaa hazırlığı Mihver, adayı tahliyeye mi ba«ladı? NotteHklerin ya ccnub Fransaya, yahnd İtalyanın Kalabria sahillerine çıkarma yapacakları umuluyor Londra 24 (a.a.) Batıdaki İtalyan kıt'alan Mihverin inadh bir mukavemet gösterınege devam ettiğl Etna dağı böl[esine kaçmaktadırlar. Amerikalıların faaliyette bulunduğu bölgenin cervbun. da Kanadalllar Katania kesimindeki Alman kanadına yaklaşmaktadır. Yalnız (Arkası Sa. S. «ütnn 4 te) Gl. Franco Amerikadan silâh istemiş! NewYork 24 (a.a.) General Franco, ödünç ve kıralama kanunu mucibinc'e Ispanyol ordusunu Amerikan malzemesile teçlıiz etmenln mümkün olup olmıyacagını Washingtona sormustur. Generalln bu teklifi reddedilmi§tir. Madrid 24 (a.a.) Madridde çıkan Ya> ismindeki katolik gazetesi şimal Afrika muzafferiyetlerinden ve Sicilyanın işgalınden sonra Ispanya efkârında Müttefiklere karşı hasıl olan djğışıklikleri belirtmekte ve şöyle yazmaktadır: < Bu harbin en dikkate şayan hâdıselerinden biri AngloSakson kalkınmasının dünyada uyandırdığı hayrettir. :ngiltere daima son dakikada harekele ;eçmiş ve daima harbi kazanm'ştır. Milietler bu hakikati unutmuşlardı. Fakat 3U muharib ırk o kadar cengâver bir uh taşımaktadır ki bu memlekette bankerler general, tüccarlar tayyareci ve memurlar da bahriyeli olmakta gecikmior.» Merasimde bulunan Hariciye Vekilimizle davetliler, Üniversite konferans salonundan çıkryorlar Millı Şef Inönfl Afyon 24 (a.a.) Reisicumhur İsmet İnönü yanlarında Dahiliye ve Nafıa Vekilleri olduğu halde bugün saat 10 da şehrimize gelmiş ve istasyonda Vali, Komutan, meb'uslanmlz, Parti, Belediye ve Halkevi reislerile kalabalık bir halk kütlesi tarafından karşılanmıştlr. Doğruca hükumet konağına giderek yeni mahsul durumu, okulların verimleri ve burada açılacak olan san'atlar okulu hakkında alâkadarlardan İzahat almışlar ve şehir içinde kisa bir gezlnti yaptıktan sonra Kon^aya gitmek üzere buradan aynlmlşlardlr. Millî Şef içten sevgi tezahürlorile uğurlanmıştlr. (Arkasa sahife 2, sütun 7 de) Haricdeki akisler Lozan günü, dost memleketlerde haBerlin 24 (a^. ) D.N.B. Ajansmın askeri muharriri yazıyor: Türkiye, 24 temmuz günü Lausanne nıuahedenamesinin yirminci yıldönümünü kutluyor. Yinni yıl evvel muharebe meydanlarında şerefle savaşan Türkiye bu muahede ile barışa kavuşmuş ve istiklâlini temin etmiştir. Yeni Türkiye arazi bakımuıdan büyük kayıblara uğ(Arkası sahife 3, sütnn S te) Ispanya efkânoda tebeddüller Dün akşamki Anglo Sakson haberlerine göre Sicilya adasında son vazıyet Zürich 24 (a.a.) Reuter: Tribune de Geneve gazetesine cuma günü Marsilyadan gelen telgraflara göre, Alman askerî mahülleri üçüncü cephenln Fransada açılacağı kanaaüni taşlr gibi göriinüyorlar. Bu telgraflara göre, Marsilya Alman askerî faaliyetinln merkezi halindedir. Burada mühim kuvvetler ylğılmıştlr. İhtiyat kuvvetler de Lyon'da Rhone vadisinde toplanmaktadır. Hava kuvvetleri birlikleri ve Afrika seferî kuvvetlerinin Saint Cyr'de kamp kurmuşlardır. lile alelâcele bir görüşmede bulunmuş» tur. Bu görüşme neticesinde İtalya mümessili Laval'i Hitler ve Mussolini arasında kararlaştınlan hususlarda haberdar etmiştir. Vichy'nin askerî mahfillerinde, Müttefiklerin İtalyanın ikj noktaya çıkarma yapacakları ve bu noktalann Mesinayı tecrid etmek üzere biri İtalyanln cenubunda Spartivento burnu, diğeri de Reggio Calabra'da bir yer olacağı düşünülmektedir. Dün Afyon ve Konyada mahsul raretli neşriyata vesile oldu durumunu tetkikten sonra yollarına devam ettiler ttalyanın cenubnna ihraç îhtrmalleri Madrid 24 (a.a.) Laval, italyan kurmay heyetinin Vichy'deki mümessi Sicflyadan Rumanya ve Macarhtana hava akınları yapılacak Londra 24 (a.a.) Reuter; Sicilyanın Müttefiklerin eline geçmesi, Romanya ile Macaristanı Mültefiklerin ağlr bombardıman uçaklarmm menzili dahiline sokacakür. Romanyanın petrol sahaları yeni bir istikatnetten tehdid edilecekür. Bulgraristanda hava tehlikesi Londra 24 (a.a.) Macar radyosunun bildirdiğine göre, perşembe akşamı Bulgaristanda Sofya ve daha bazı yerletde verilen hava tehlikesi işareti beş (Arkası sahife 3, sütun 2 de) (.Dün açılan resim sergileri J NADÎR NAD! İArkaa sahif e 3. sütun 4 de). Türk Ressam ve Heykeltraşlar Birliğinin aergisinden bir göriinüs İYazlsi 2 nci sahilemizde) Berlin 24 (a.a.) Alman ordulan başkomutanlığmın tebliği: Düşmanın Kuban köprübaşı bölgesile Mius ve Donetz çevrelerinde, Bielgorod civarlnda ve Ladoga gölünün cenubunda hatlarımlzı yarmak için yapbğı bütün teşebbüsler, kendisine ağır kaKaradenizde yabancı limanlara ve yıhlar verdirilerek akamete uğratılTürk limanlarına sefer yapan motörle mıştır. rimizin son günlerde üstüste bir taklm 50 tanktan mürekkeb bir arhlı birlik denizaltılar tarafından tecavüze uğra mevzilerimize kadar sokulmağa muvafmaları ve batırılmalan alâkadar mafak olmuşsa da neticede jmha edihnişkamları ehemmiyetle meşgul etmeğe tir. başlamıştır. «Tayyan Bahrî^ motöriinOrel kesiminde mıiharebeler devam den sonra Boğaz methalinde «Gürpınar» motörünün de mürettebatı çıkük ediyor. Çetin savaşlar esnasmda düştan sonra batırılmalan hâdiseleri etra man piyade ve tank kuvvetlerinin şidfmda dün Liman riyaseti tahkikat yap detli hücumlarl püskürtülmüştür. Bir mış ve şehriınizde bulunup bizzat bu karşl hücum neticesinde bir düşman mühim mevzu ile alâkadar olan Müna grupu tamamile imha edilmiştir. Dün kalât Vekili Ali Fuad Cebesoy alâka bütün cephede 357 tank tahrib edilmiştirdarlardan izahat almıştır. Karadenizde batırılan motörlerimiz Orel bölgesinde Londra? Almanların mukabil taarruza geçtiklerini söylüyor Ladoga kesiminde ve Kuban'da şiddetli savaşlar oluyor f Alâkadar makamlar mesele üzerinde ehem miyetle meşgul oluyor Polis Mektebittin yeıtî mezunları j (Arkan •ahife 2, sfitun 5 te}. (Arkaa sahife 3, sütun 2 de) Yeni polislerimiz dunkü tören esnasmda (Yazisi 2 nci sahifemizde)
